Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 12 marca 2014r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu J. K. prawo do emerytury od dnia 24 lutego 2014 roku.

Sygn. akt V U 761 /14

UZASADNIENIE

Wnioskodawca J. K. wystąpił w dniu 24 lutego 2014 roku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z wnioskiem o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.

Decyzją z dnia 12 marca 2014 roku, organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, podnosząc w uzasadnieniu decyzji, iż wnioskodawca nie udowodnił wymaganych przepisami 15 lat pracy w warunkach szczególnych. ZUS nie zaliczył do pracy w szczególnych warunkach okresu pracy J. K. w (...) - Zakład Produkcji (...) w P. w okresie od 29 października 1975 roku do 7 kwietnia 1981 roku, ponieważ wnioskodawca nie przedstawił świadectwa pracy w szczególnych warunkach, zaś analiza dokumentów, którymi wnioskodawca dysponuje, nie pozwala jednoznacznie ocenić charakteru pracy na poszczególnych stanowiskach.

W odwołaniu wniesionym od powyższej decyzji w dniu 26 marca 2014 roku J. K. wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

J. K., urodzony (...) legitymuje się okresem ubezpieczenia w rozmiarze, co najmniej 25 lat; na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 26 lat i 10 miesięcy i 8 dni ( okoliczności bezsporne).

W dniu 3 grudnia 2010 roku wnioskodawca będąc zatrudnionym w (...) Spółka z o.o. w P. wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury ( dowód: wniosek z dnia 3 grudnia 2010 roku k.1-5 w aktach ZUS).

Decyzją z dnia 4 stycznia 2011 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. oddalił odwołanie wnioskodawcy podnosząc, iż wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy oraz nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Od powyższej decyzji odwołał się wnioskodawca wnosząc o przyznanie prawa do emerytury.

Wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2011 roku Sąd Okręgowy w P.. V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w oparciu o obowiązujący wówczas stan prawny oddalił odwołanie wnioskodawcy podnosząc, że wnioskodawca nie rozwiązał stosunku pracy (dowód: akta sprawy o sygn. VU 301/11 oraz akta rentowe wnioskodawcy).

W dniu 24 lutego 2014 roku J. K. ponownie wystąpił z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego (dowód: wniosek o emeryturę z dnia 24 lutego 2014 roku k.1-6 oraz k. 2 pkt II wniosku o emeryturę, decyzja z dnia 12 marca 2014 roku k.8).

Do pracy w warunkach szczególnych organ rentowych zaliczył wnioskodawcy okresy zatrudnienia w Fabryce (...) w P. . w okresach : od 20 sierpnia 1976 roku do 5 stycznia 1968 roku oraz od 18 maja 1972 roku do 27 lipca 1974 roku na stanowisku szlifierz oraz okres od 1 stycznia 1987 roku do 30 grudnia 1998 roku w Miejskim Zakładzie (...) w P. na stanowiskach: maszynista oczyszczalni ścieków, operator urządzeń oczyszczalni ścieków- maszynista- operator urządzeń oczyszczalni ścieków.

Łącznie 13 lat, 11 miesięcy i 17 dni pracy w szczególnych warunkach ( z wyłączeniem okresów nieskładkowych- niezdolności do pracy przypadających na okres po 14 listopada 1991 roku) (okoliczności niesporne.)

W okresie od 29 października 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1981 roku wnioskodawca pracował w (...) Budowlanym- Zakładzie Produkcji (...) w P.. na ulicy (...), gdzie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku palacza ciśnieniowych kotłów parowych. W ramach powierzonych obowiązków wnioskodawca obsługiwał niezautomatyzowane kotły parowe- przemysłowe, które służyły do produkcji pary technologicznej na potrzeby budownictwa. Wytwarzana para była wykorzystywana do osuszania elementów do budownictwa wielkopłytowego (bloki z wielkiej płyty). Na terenie zakładu było 5 takich kotłów obsługiwanych przez palaczy CO. Kotły były niezautomatyzowane, ręcznie zasypywane; wnioskodawca ręcznie przywoził szlakę, sam dowoził taczką węgiel, ręcznie oczyszczał ruszt, a popiół wywoził taczką. W całym okresie od 29 października 1975 roku do 7 kwietnia 1981 roku wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze godzin pracował wyłącznie jako palacz CO, innych prac wnioskodawca nie wykonywał, do innych prac nie był delegowany, nigdy nie pracował jako mechanik, a wszelkie naprawy na terenie zakładu dokonywane były przez specjalnie do tego zatrudnionych hydraulików.

Wnioskodawca pracował w systemie zmianowym 12/24 godziny, 7 razy w tygodniu. Była to praca całoroczna, gdyż zarówno latem jak i zimą proces produkcji pary do osuszania elementów budowlanych trwał, z tym że zimą proces produkcji odbywał się pod plandekami.

Razem z wnioskodawca w tym samym okresie, również jako palacze CO kotłów parowych pracowali S. S. oraz I. P. ( dowód: zeznania– nagranie protokołu rozprawy z dnia 9 października 2014 roku k.29 wnioskodawcy J. K. od minuty 12.22 do minut6y 12.25 oraz świadków: S. S. od minuty 05.15 do minuty 08.36 oraz I. P. od minuty 08.36 do minuty 10.13 w aktach sprawy, świadectwo pracy k. 10, opinie k.11, angaże z dnia 23 października 1975 roku k.13, podanie z dnia 30 marca 1981 roku k.14, angaże z dnia 30 września 1980 roku k.15, karta z dnia 6 kwietnia 1981 roku k.15, umowa o prace z dnia 25 listopada 1977 roku k.16 oraz z dnia 28 października 1975 roku k.18, zaświadczenie kwalifikacyjne k.17, w aktach sprawy, analiza akt ZUS świadectwo pracy z dnia 7 kwietni 1981 roku k.4, umowa o prace k.5, zaświadczenia k.6, umowa k.7, świadectwo pracy k.8, karty wynagrodzeń k.9 i 10, ).

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dokonał następującej oceny dowodów i zważył, co następuje :

odwołanie jest uzasadnione, co skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w spornym okresie tj. od 29 października 1975 roku do dnia 7 kwietnia 1981 roku w (...) Kombinacie Budowlanym Zakładzie Produkcji (...) w P.. był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy, albowiem z dokumentów osobowych skarżącego z przedmiotowego przedsiębiorstwa w postaci przede wszystkim umów o pracę, angaży, kart obiegowych, kart wynagrodzeń i świadectwa pracy potwierdzających zatrudnienie w spornym okresie wynikało, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku montera centralnego ogrzewania. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy, nie oznacza jednak – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był palaczem kotłów parowych.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w (...) Kombinacie Budowlanym Zakładzie Produkcji (...) w P. Sąd oparł się na dokumentach oraz na korespondujących z nimi zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: S. S. oraz I. P..

Należy podkreślić, że świadkowie w całym spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą i na tym samym co on stanowisku palacza CO, często na jednej zmianie, a zatem dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez niego pracy. Świadkowie potwierdzili, że w całym spornym okresie zarówno oni jak i wnioskodawca –stale i w pełnym, wymiarze godzin pracował jako palacz kotłów parowych. Były to kotły dużych gabarytów, typu przemysłowego, rusztowe, niezautomatyzowane, ręcznie obsługiwane. Wnioskodawca ręcznie oczyszczał ruszt kotła z popiołu, dowoził węgiel taczką, przywoził szlakę i ponownie zasypywał ruszt kotła. Na terenie zakładu znajdowało się 5 takich pieców (kotłów), wymagających całorocznej obsługi, bowiem proces wytwarzania pary technologicznej trwał cały rok, zarówno latem jak i zimą. Wnioskodawca, jako palacz CO, pracował stale i w pełnym wymiarze godzin, innych prac nie wykonywał, do innych nie był delegowany. Była to praca w systemie zmianowym 12/24 godziny, 7 razy w tygodniu.

Zeznający w sprawie świadkowie S. S., jak i I. P. z całą stanowczością potwierdzili, że w całym spornym okresie nigdy nie wykonywał pracy mechanika, a wszelkiego rodzaju naprawy były wykonywane przez specjalnie do tego zatrudnionych hydraulików.

Wątpliwości Sądu nie budzą również zeznania wnioskodawcy, który fakt określenia jego stanowiska: mechanik, tłumaczy kwestią wyższego szeregowania tego stanowiska, co przekładało się na wyższe zarobki wnioskodawcy.

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego .

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie w okresie od 29 października 1975 roku do 7 kwietnia 1981 roku w (...) Kombinacie Budowlanym Zakładzie Produkcji (...) w P.. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako palacz CO. Stanowisko to jest wymienione w wykazie A , dział XIV, poz.1: „ Praca nie zautomatyzowanego palacza kotłów parowych typu przemysłowego”

W ocenie Sądu Okręgowego, całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwala zasadnie przyjąć, iż kotły parowe obsługiwane przez wnioskodawcę zarówno ze względu na swoje rozmiary jak i cel wykorzystania ( do osuszanie elementów budowlanych w budownictwie wielkopłytowym) winny być zaliczone do kotłów typu przemysłowego. Charakterystyka sposobu wykorzystania obowiązków przez wnioskodawcę wskazuje przy tym, iż nie był to kocioł zautomatyzowany. Głównym zadaniem wnioskodawcy było bowiem stałe utrzymywanie pracy kotła tj. dowożenie węgla taczkami, czyszczenie rusztu kotła z popiołu i wywiezienie go taczką , po czym ponowne ręczne załadowanie kotła, ręczne podważanie szlaki, wywiezienie popiołu oraz nieustanne monitorowanie pracy kotła. Zważywszy, że to nie nazwa stanowiska pracy decyduje o szczególnych warunkach zatrudnienia, ale faktycznie wykonywane obowiązki, Sąd zaliczył wnioskodawcy sporny okres od 29 października 1975 roku do 7 kwietnia 1981 roku ( 5 lat, 5 miesięcy i 8 dni) do pracy w szczególnych warunkach, co łącznie z okresami uwzględnionymi przez ZUS w wymiarze 13 lat, 11 miesięcy i 17 daje okres dłuższy niż 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Skoro zatem udowodnione zostało, że J. K. posiada co najmniej 15–letni staż pracy w warunkach szczególnych, spełniając jednocześnie pozostałe warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, Sąd Okręgowy uznając wniesione odwołanie za zasadne przyznał wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego poczynając od dnia 24 lutego 2014 roku.

Z przytoczonych wyżej względów oraz z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzeczono jak w sentencji wyroku.