Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2014 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek apelacji wniesionej przez stronę pozwaną

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 25 marca 2014 r. sygn. akt IV U 497/13

I.  oddala apelację ,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. na rzecz wnioskodawcy M. S. kwotę 120 zł
( słownie sto dwadzieścia złotych ) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym .

Sygn. akt III AUa 382/14

UZASADNIENIE

Decyzją z 5 marca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. na podstawie przepisów ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego M. S. przyjmując za wykazane okresy składkowe w wymiarze 20 lat , 5 m-cy i 28 dni oraz nieskładkowe w wymiarze 4 lat, 3 miesięcy i 12 dni. Jednocześnie organ rentowy odmówił uwzględniania do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy okresów od 28 listopada 1995 r. do 28 listopada 1996 r. i od 24 listopada 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. wyjaśniając, że w tym czasie wnioskodawca przebywał na urlopach bezpłatnych.

Skarżąc powyższą decyzję odwołaniem M. S. wniósł o zaliczenie

do okresu nieskładkowego okresu nauki w szkole wyższej w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy zaznaczając, że z wymienionego okresu organ rentowy uwzględnił jedynie okres nauki do obrony pracy magisterskiej tj. łącznie w wymiarze 4 lat, 3 miesięcy i 12 dni.
W tym też zakresie odwołał się do uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z 24 czerwca

2008 r. sygn. I BU 19/07. Nadto naprowadził, że w jego sytuacji nie zachodził zbieg okresów składkowych i nieskładkowych o jakim mowa w art. 11 ustawy emerytalno – rentowej, bowiem okresy nauki na uczelni wyższej (od 1 października 1972r. do 13 listopada 1974r. i od 23 stycznia 1976 r. do 20 marca 1978 r.), okres pracy (od 15 lutego 1975 r. do 21 kwietnia 1975 r.) oraz okres odbywania zasadniczej służby wojskowej następowały po sobie kolejno. W konkluzji wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyjęcie prawidłowego wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych, a dalej prawidłowe ustalenie kapitału początkowego, ewentualnie o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując na treść pisma kierownika dziekanatu Wydziału Mechanicznego Akademii (...) w S. z 20 grudnia 2012 r., z którego wynika, że wnioskodawca był studentem tej uczelni od 1 października 1972 r. do 13 listopada 1974 r. oraz od 2 października 1975 r. do 20 marca 1978 r., i okresy te zostały uwzględnione do kapitału początkowego.

Wyrokiem z 25 marca 2014 r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego przyjmując do ustalenia kapitału początkowego wnioskodawcy łącznie 4 lata i 6 miesięcy tj. 54 miesiące okresów nieskładkowych. Dalej zasądził od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy ustalił, że niespornym w sprawie pozostawało, iż M. S. (ur. (...)), od 15 luty 1975 r. do 21 kwietnia 1975 r. oraz od 2 maja 1978 r. do 27 listopada 1995 r. i od 29 listopada 1996 r. do 23 listopada 1998 r. pracował w PP Żegluga Morska w S.. Ponadto, od 22 kwietnia 1975 r. do 22 stycznia 1976 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Z kolei od 1 października 1972 r. do 13 listopada 1974 r. i od 23 stycznia 1976 r. do 20 marca 1978 r. wnioskodawca studiował w Wyższej Szkole (...) w S.. Kontynuując rozważania Sąd Okręgowy wskazał na wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 20 listopada 2013 r. w sprawie prowadzonej pod sygn. akt III AUa 771/13, którym przesądzono, że na dzień 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca legitymował się okresem składkowym w wymiarze 20 lat, 5 miesięcy i 28 dni oraz okresem nieskładkowym w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy. Powyższe ustalenia legły u podstaw wydanego przez Sąd Okręgowy orzeczenia na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 kpc w zw. z §12 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Skarżąc powyższy wyrok apelacją pozwany organ rentowy zarzucił naruszenie

art. 233 kpc przez wybiórcze rozważenie i ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności przez uznanie, że wnioskodawca legitymuje się okresem nieskładkowym wynoszącym 54 miesiące, na który składa się okres studiów wyższych, podczas, gdy z materiału zebranego w sprawie wynika, że okres ten winien zostać ograniczony, ponieważ M. S. po ukończeniu studiów podjął zatrudnienie na podstawie umowy o pracę i okres ten jako składkowy – korzystniejszy, został przez organ rentowy uwzględniony.

W uzasadnieniu pozwany organ naprowadził, iż wydając zaskarżone orzeczenie Sąd Okręgowy nie uwzględnił okoliczności, że wnioskodawca od 2 maja 1978 r. podjął zatrudnienie w PP (...), w związku z czym do okresu studiów w wymiarze 4 lat 3 miesięcy i 12 dni nie można doliczyć kolejnych 2 miesięcy i 18 dni
a jedynie, kierując się uzasadnieniem prawnym przyjętym w orzeczeniu Sądu Najwyższego z 3 lutego 1994 r. sygn. II URN 55/93, okres wynoszący 1 miesiąc i 12 dni.
W konkluzji pozwany organ wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez przyjęcie, że wnioskodawca legitymuje się okresem nieskładkowym przypadającym od 1 października
1972 r. do 13 listopada 1974 r. i od 23 stycznia 1976 r. do 1 maja 1978 r. tj. w łącznym wymiarze 4 lat, 4 miesięcy i 24 dni, a dalej zasądzenie od wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca M. S. domagał się oddalenia apelacji pozwanego Zakładu oraz zasądzenia od organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem Apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ustalił i zważył, co następuje :

Apelacja jest nieuzasadniona. Wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie uznać ostatecznie należało za prawidłowy, choć z uwagi na inne przesłanki niż te, które wynikają

z jego pisemnego uzasadnienia.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że ustalenia faktyczne poczynione w sprawie o emeryturę prowadzonej przed tutejszym Sądem pod sygn. akt III AUa 771/13 nie są wiążące w niniejszej sprawie. Zatem samo odesłanie do nich, na które wskazuje w pisemnych motywach wydanego orzeczenia Sąd pierwszej instancji, uznać należy za niewystarczające. Uzupełniając wywód tamtejszego Sądu, porządkując również ustalenia faktyczne wyjaśnić należy, że bezspornym w sprawie pozostawało, iż wnioskodawca studiował w Wyższej Szkole (...) w S. od 1 października 1972 r. do 13 listopada 1974 r. i od 23 stycznia 1976 r. 20 marca 1978 r. Nadto od 15 lutego 1975 r. do 21 kwietnia 1975 r. oraz od 2 maja 1978 r. do 27 listopada 1995 r. pracował w PP Żegluga Morska w S., zaś od 22 kwietnia 1975 r. do 22 stycznia 1976 r. odbywał zasadniczą służbę wojskową. Spornym natomiast było to, w jakim wymiarze winien zostać uwzględniony okres nauki wnioskodawcy w szkole wyższej, a mianowicie, czy zaliczeniu winien podlegać jedynie okres faktycznej nauki wynoszący łącznie 4 lata, 3 miesiące i 12 dni – jak przyjął to w zaskarżonej decyzji organ rentowy - czy też jako okres tej nauki wynikający z programu nauczania, wynoszący w przypadku wnioskodawcy 4 lata i 6 miesięcy, i którego uwzględnienia domaga się on w odwołaniu. Odnosząc się do tej kwestii w pierwszej kolejności wskazać należy, że stosownie do treści art. 7 pkt. 9 ustawy o emeryturach i rentach z FUS okresem nieskładkowym jest okres nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów. Zauważyć przyjdzie, że z przepisu tego nie wynika, aby zakreślał on ramy czasowe - od dnia rozpoczęcia studiów do dnia, w którym - wedle programu nauczania - nauka miała się zakończyć. Jedyne ograniczenie, na jakie wskazuje jego treść to ograniczenie tego okresu nieskładkowego do wymiaru wynikającego z programu nauczania. Zatem do tego okresu wliczyć można każdy odbyty okres nauki w szkole wyższej (niezależnie od jego umiejscowienia w czasie), pod warunkiem, że jest to nauka na jednym kierunku studiów i nauka ta została ukończona, z ograniczeniem do wymiaru wynikającego z programu nauczania i oczywiście z wyłączeniem okresów, które w myśl art. 11 powyższej ustawy zbiegają się z okresami składkowymi (por: wyrok Sądu Najwyższego z 24 czerwca 2008 r. sygn. I BU 19/07). Oznacza to, że w okolicznościach niniejszej sprawy możliwym było uwzględnienie nie tyle realnego okresu nauki wnioskodawcy w szkole wyżej, co postulował organ rentowy, co okresu trwania tej nauki wynikającego z programu nauczania, jednakże z wyłączeniem okresów o których mowa wyżej, a więc okresów pozostających w zbiegu, przy zastosowaniu zasady uwzględnienia okresu korzystniejszego. Stąd nie ma racji również i pełnomocnik wnioskodawcy wywodząc w odpowiedzi na apelację, że brak jest podstaw do zmniejszenia okresu nieskładkowego wynikającego z ukończenia studiów przez ubezpieczonego wobec podjęcia przez wnioskodawcę zatrudnienia po ukończeniu nauki. Zatrudnienie jako okres składkowy i korzystniejszy dla wnioskodawcy w przypadku zbiegu w czasie z okresami nieskładkowymi zawsze będzie miał bowiem pierwszeństwo, a to stosownie do art. 11 wskazanej na wstępie ustawy. Trafnie zatem w tym względzie organ rentowy odmówił zaliczenia do okresu nauki w szkole wyższej okresu przypadającego po ukończeniu przez wnioskodawcę tej nauki przenoszącego wymiar 1 miesiąca i 12 dni, na który wskazuje pozwany w treści apelacji, podnosząc że dalszy okres jako okres zatrudnienia pracowniczego podlega zaliczeniu do okresów składkowych. Powyższe nie stoi jednak na przeszkodzie uwzględnieniu żądania wnioskodawcy.

Kontynuując rozważania przypomnieć należy, że wnioskodawca rozpoczął studia 1 października 1972 r. a zakończył je 20 marca 1978 r., przy czym pierwszą pracę po zakończeniu nauki podjął 2 maja 1978 r., a więc po upływie wskazanego wyżej

1 miesiąca i 12 dni od okresu zakończenia nauki. Na przestrzeni okresu pobierania nauki w szkole wyższej wynoszącego łącznie 5 lat, 5 m-cy i 20 dni wykazał on okresy składkowe tj. okres zatrudnienia od 15 lutego 1975 r. do 21 kwietnia 1975 r. i bezpośrednio po nim przypadający okres obywania zasadniczej służby wojskowej od 22 kwietnia 1975 r. do 22 stycznia 1976 r. Okresy te, jak zgodnie wskazują strony, nie pokrywały się z okresem pobierania przez wnioskodawcę nauki, stąd nie zachodziła konieczność ich oceny przez pryzmat wspomnianego art. 11 powołanej ustawy. Zauważyć dalej przyjdzie, co uszło uwadze obu stron, że na przestrzeni wskazanego okresu nauki pozostaje jeszcze niepokrywający się ani z powyższymi okresami składowymi ani nieskładkowymi okres od 14 listopada do 14 lutego 1975 r. wynoszący łącznie 3 miesiące i 1 dzień. Co oznacza, że już ten okres umożliwiał, jako przenoszący dochodzony przez wnioskodawcę okres 2 miesięcy i 18 dni, uwzględnienie do okresu nieskładkowego programowego okresu nauki w szkole wyższej, a to okresu wynoszącego 4 lata i 6 miesięcy, tj. 54 miesiące. Z tego też względu tutejszy Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy w ostatecznym wyniku odpowiadający prawu wyrok Sądu Okręgowego w Krośnie z 25 marca 2014 r.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 385 kpc.

Rozstrzygnięcie w zakresie kosztów postępowania znajduje uzasadnienie w treści art. 98 kpc w zw. z §13 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

(...)

(...)

(...)