Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 września 2014 r. w O.

sprawy z odwołania I. D.

przy udziale zainteresowanego F. P.H.U. (...) D. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne

na skutek odwołania I. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 28 kwietnia 2014r. nr (...)

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne I. D. ustala od wynagrodzenia uzyskanego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w wysokości 3500 (trzy tysiące pięćset złotych) zł.

UZASADNIENIE

I. D. złożyła odwołanie od decyzji z dnia 20.04.2014r., nr (...), którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P., ustalił, że podlega ona obowiązkowym ubezpieczeniom oraz jako podstawę składki przyjął kwotę 1.860 zł, a nie 3500 zł.

W uzasadnieniu wskazała, że jest absolwentką (...) kierunku inżynieria gospodarki przestrzennej. W okresie 01.08.2013r. została przyjęta na staż jako osoba bezrobotna. Po odbyciu stażu pracodawca miał obowiązek zatrudnienia jej jako stażystki na okres przynajmniej 4 miesięcy. W momencie zatrudnienia na dzień 01.08.2013r. była tylko tydzień w ciąży i w dniu 01.08.2013r. nie miała o tym świadomości. Ponadto ustalenia umowy o staż zawarte zostały już w lipcu 2013r. Na stażu warunki wynagrodzenia ustalił Urząd Pracy, natomiast w przypadku zawartej umowy o pracę warunki te ustalił pracodawca na kwotę 3500 zł brutto. Zgodnie z umową z dnia 01.02.2014r. wynagrodzenie to pracodawca ustalił w kwocie 3.500zł. W trakcie ciąży doszło do powikłań. Jak wynika z karty ciąży poród planowany był na 28.04.2014r., ale w dniu 18.03.2014r. odbył się poród przedwczesny. Odwołująca się, nie zgadza się, że okoliczności sprawy wskazują na obejście prawa i naruszenie zasad współżycia społecznego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości wskazując, że ustalenie wynagrodzenia dla I. D. w momencie podpisywania umowy o pracę w wysokości 3500,00 zł brutto miesięcznie i wypłacenie go w całości tylko po pierwszym miesiącu pracy, a następnie korzystanie przez I. D. z zasiłku chorobowego i macierzyńskiego w porównaniu z niskimi (na poziomie minimalnej płacy) wynagrodzeniami pracowników nie korzystających ze świadczeń, świadczy o zamiarze ubezpieczonej i pracodawcy „wywołania swoimi oświadczeniami woli ochrony ubezpieczeniowej i czerpania z tego korzyści materialnych”. Przemawia za tym również okoliczność, że nie zostały wskazane dowody, które świadczyłyby o szczególnych osiągnięciach I. D., które uzasadniałyby przyznanie w pierwszym miesiącu pracy znacznie wyższego wynagrodzenia w stosunku do pozostałych pracowników. Jest to pierwsza praca ubezpieczonej po ukończeniu studiów. Tak ustalone wynagrodzenie jest dwukrotnie wyższe od wynagrodzeń innych pracowników. Opłacenie składki za jeden miesiąc w tej wysokości powoduje, że przez rok odwołująca się będzie otrzymywała zasiłek liczony od tej podstawy. W związku z powyższym zdaniem ZUS celem ustalenia takiej podstawy było nabycie świadczeń w wyższej wysokości. Opisane okoliczności mogą uzasadniać twierdzenie, iż ustalenie wynagrodzenia w przedmiotowej umowie nastąpiło z naruszeniem zasad współżycia społecznego, polegającym na świadomym osiąganiu nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie podważa wysokości wynagrodzeń zatrudnionych pracowników chyba, że okoliczności sprawy wskazują, że zostało ono wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa. Dlatego ustalenie w umowie o pracę wysokiego wynagrodzenia za pracę może być w konkretnych okolicznościach uznane za nieważne. Zaskarżoną decyzją z dnia 28.04.2014r. zasadnie ustalono, iż I. D. z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę u płatnika składek (...) D. B. (1) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 01.02.2014r. Podstawa wymiaru zdaniem ZUS -składek na ubezpieczenia I. D. podlegającej ubezpieczeniom jako pracownik u płatnika składek (...) D. B. (1) winna wynosić 1.680,00 zł.

Postanowieniem z dnia 11.06.2014r. Sąd wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego F. P.U.H. (...) D. B. (2) , który przyłączył się do odwołania.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Ostrołęce ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie I. D. jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 13 pkt. 1 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.2013.1442 j.t.), pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

W myśl art. 18 ust. 1 pkt. 2 powołanej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt. 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. la i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12, w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 nie uwzględnia się wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 powołanej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe.

Kwestią sporną, a zarazem mającą istotny wpływ na zasadność odwołania I. D. było ustalenie, czy jaka była podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczna I. D.. Zdaniem ZUS - wynagrodzenie w kwocie 3.500 zł brutto jest wygórowane i należy przyjąć wynagrodzenie minimalne tj. 1680zł.

Sąd dopuścił dowód z akt osobowych odwołującej się, akt ZUS, zeznań świadka D. B. (2) oraz przesłuchał odwołującą się w charakterze strony.

Z akt osobowych złożonych przez D. B. (1) wynika, że I. D. ukończyła (...) w O. kierunek gospodarowanie przestrzenią i gospodarowanie nieruchomościami.

W okresie od dnia 01.08.2013r. do 31.01.2014r. I. D. jako osoba bezrobotna odbywała staż w ramach programu „Szukam pracy” u D. B. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Firma Produkcyjno – Usługowo – Handlowa (...) w O.. Według umowy, po zakończeniu stażu pracodawca zobowiązał się zatrudnić osobę bezrobotną na okres minimum 4 miesięcy (umowa nr (...) z dnia 30.07.2013r., a.o.).

W dniu 01.02.2014r. I. D. podpisała z D. B. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą Firma Produkcyjno – Usługowo – Handlowa (...) w O. umowę o pracę na czas określony od 01.02.2014r. do 31.05.2014r. na stanowisku inżynier gospodarki przestrzennej. Wynagrodzenie określono na kwotę 3500 zł brutto (umowa o pracę, a.o.).

Od dnia 06.03.2014r. I. D. stała się niezdolna do pracy (decyzja nr (...), akta ZUS).

Z odpisów aktu uroszenia wynika, że w dniu 18.03.2014r. I. D. urodziła bliźnięta (a.o.).

I. D. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego od dnia 18.03.2014r. do 01.06.2015r.

Ze świadectwa pracy z dnia 02.06.2014r. wynika, że odwołująca się w w/w firmie zatrudniona była do dnia 31.05.2014r., a stosunek pracy uległ rozwiązaniu z upływem czasu, na który został zawarty (świadectwo pracy, a.o.).

W trakcie analizy konta płatnika ZUS ustalił, iż poza odwołującą się I. D. w ww. firmie jest zatrudnionych jeszcze 6 osób. Tylko jedna ze zgłoszonych osób do ubezpieczeń posiada wynagrodzenie wyższe od wynagrodzenia minimalnego, tj. 2000,00 zł. Pozostałe osoby otrzymują wynagrodzenia - 1680,00 zł. Ponadto płatnik składek również jest zgłoszony z podstawową obowiązującą podstawą do ubezpieczeń dla osób prowadzących działalność gospodarczą. (decyzja nr (...), akta ZUS)

Zainteresowany D. B. (1) zeznał, że przedmiotem działalności firmy (...). P.H.U. (...), którą prowadzi jest projektowanie i wykonywanie instalacji gazowych. I. D. została do niego skierowana na staż w czerwcu lub lipcu 2013r. Zajmowała się procesami inwestycyjnymi, pozyskiwała dotacje z funduszy unijnych, kontaktowała się z odpowiednimi instytucjami. Obecnie zatrudnionych jest 8 osób. Pani D. była na stanowisku inż. budownictwa. Po stażu był obowiązek zatrudnienia I. D.. Zainteresowany zeznał, że był zadowolony z pracy pani D. i oczekuje, że po zakończeniu urlopu macierzyńskiego wróci szybko do pracy, jest to osoba bardzo kreatywna, wykształcona i nikt nie jest w stanie obecnie wykonać tyle, co ona. Wynagrodzenie, jakie otrzymywała, nie było duże. I. D. ułatwiała pracę zainteresowanemu i innym pracownikom. Będąc w ciąży do końca chodziła do pracy. Zatrudnił inną osobę na stażu, bo firma się rozwija – ale nikt w ocenie zainteresowanego nie jest w stanie zastąpić odwołującej się – która jest osobą bardzo kreatywną (rozprawa z dnia 19.09.2014r., adnotacja 00:00:55).

Przesłuchana w charakterze strony odwołująca się I. D. zeznała, że nie zgadza się z decyzją ZUS. W (...) pracowała od 01.08.2013r. do końca stycznia 2014r. Był to staż. Potem zatrudniono ją na umowę o pracę od 01.02.2014r. na 4 miesiące. Miał ustalone wynagrodzenie na 3,5 tys. brutto, to wynagrodzenie było adekwatne do dotychczasowej pracy i miało stanowić element motywacji powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, czyli rok i 3 miesiące w przypadku urodzenia bliźniąt. Wynagrodzenie ustalono w wyniku negocjacji z pracodawcą. Pracodawca zajmuje się projektowaniem sieci gazowych na terenie woj. (...) i (...). Jest to średnia firma, zatrudnia głównie pracowników fizycznych wykonujących gazociągi w terenie. Zleceniami zajmuje się szef i rozdziela je między pracowników. Odwołująca się już w czerwcu rozmawiała o stażu z szefem. Pracował tam jej kolega i interesowała się, czy nie potrzebują kogoś do pracy. Skończyła (...) o kierunku gospodarka przestrzenna, na studiach dużo pracowała w programie, którego także używa firma (...). Praca ta była zgodna z jej kierunkiem studiów i zainteresowaniami. Miała jako jedyna z pracowników certyfikat ukończenia programu z dziedziny programów autodesk. Zdaniem odwołującej się, wygrodzenie nie było wygórowane. ZUS porównał to wynagrodzenie do wynagrodzenia innych pracowników na innych stanowiskach, jednakże odwołująca zajmowała się wnioskami do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony (...). Miała pełną wiedzę uzyskaną na studiach, co należy złożyć, żeby taki wniosek został pozytywnie rozpatrzony. Na takim stanowisku nie było już nikogo innego w firmie. Po odejściu we wrześniu jednego pracownika z firmy, na urlop bezpłatny, musiała zajmować się dodatkowymi obowiązkami, uczyła się sama, bo inni nie mieli już czasu żeby ją uczyć, musiała dużo czasu poświęcić pracy, żeby firma dobrze prosperowała. Odwołująca się stwierdziła, że nie wiedziała, ile zarabiali inni pracownicy, dowiedziała się tego dopiero z pisma ZUS. ZUS zarzuca, że pracowała krótko, ale nie planowała wcześniejszego porodu, zamierzała pracować do końca ciąży. ZUS zarzuca, że ojciec dzieci nie chce wziąć urlopu, ale to odwołująca się karmi piersią i nie chce żeby zostawić dzieci. ZUS ponadto zarzuca, że przyznano jej duże wynagrodzenie w pierwszym miesiącu pracy, ale odwołująca się uważa, że był to 7 miesiąc pracy, biorąc pod uwagę staż. Co więcej ZUS wskazał, że po jej odejściu nie została zatrudniona nowa osoba, a niej jest to prawdą, gdyż jeszcze przed jej odejściem przyjętą nową osobę i odwołująca ją przyuczała. Pracodawca doszedł do wniosku, że jako stażystka zarabiała ok. 800 zł, a pracowała samodzielnie, więc uznał, że było to krzywdzące. Poza tym kwota 3,5 tyś., to nie jest nawet średnia krajowa. ZUS – zdaniem odwołującej się - powinien od tej kwoty naliczyć zasiek. To pracodawca decyduje o wynagradzaniu pracowników adekwatnie do ich obowiązków (rozprawa z dnia 06.08.2014r., adnotacja 00:01:45, k. 18 – 20 a.s.).

Sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy może stanowić podstawę rozstrzygnięcia. Firma (...), w której zatrudniona była I. D., zajmuje się projektowaniem i wykonywaniem instalacji gazowych na terenie województwa (...) i (...), zatrudnia około 6 - 8 osób, głównie pracowników fizycznych wykonujących pracę w terenie. I. D. w swoich zeznaniach odniosła się do argumentacji ZUS, wskazując, że argumenty te nie są zasadne, a Sąd przyznał rację stronie odwołującej się. Z materiału dowodowego wynika bowiem, że tylko odwołująca się zajmowała stanowisko inżyniera gospodarki przestrzennej, które jest zgodne z jej wykształceniem. Odwołująca się jako jedyna osoba w firmie zajmowała się procesami inwestycyjnymi, pozyskiwała dotacje z funduszy unijnych, kontaktowała się z właściwymi instytucjami, znała właściwy program komputerowy. Ponadto, nie był to pierwszy miesiąc pracy, nie była niedoświadczonym pracownikiem, bowiem wcześniej odwołująca się świadczyła pracę w (...) na podstawie umowy o staż. Zajmowała wówczas samodzielne stanowisko, włożyła dużo wysiłku (poza godzinami pracy) w dokształcanie, a zaczynając pracę na podstawie umowy o pracę z dnia 01.02.2014r., dała się kilka miesięcy wcześniej poznać D. B. (1) jako osoba pracowita, kreatywna i skuteczna.

Zgodnie z art. 78 kodeksu pracy (Dz.U.1998.21.94 j.t.) wynagrodzenie za pracę powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy.

Zdaniem Sądu, wynagrodzenie ustalone w kwocie 3500 zł brutto nie jest wynagrodzeniem wygórowanym, lecz jest to godziwa stawka za obowiązki, jakie wykonywała I. D.. Należy podkreślić, że według Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11.02.2014 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2013r. (M.P.2014.148) przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2013r. wyniosło 3.823,32 zł, zaś według Komunikatu z dnia 12.05.2014r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2014 r. (M.P.2014.326) przeciętne wynagrodzenie w pierwszym kwartale 2014r. wyniosło 3.895,31 zł.

Wynagrodzenie w kwocie 3500 zł brutto jest więc płacą realną, niewygórowaną, zwłaszcza dla osoby posiadającej dyplom wyższej uczelni, z doświadczeniem i cenionej przez pracodawcę. Wbrew twierdzeniom ZUS, nie jest to wynagrodzenie fikcyjne.

Reasumując Sąd Okręgowy uznał, że okoliczności sprawy nie wskazują, że wynagrodzenie zostało wypłacone na podstawie umowy sprzecznej z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzającej do obejścia prawa (art. 58 k.c.).

W świetle przytoczonych okoliczności należy uznać, iż nie było zasadnym ustalenie przez Oddział ZUS decyzją z dnia 28.04.2014r., że I. D. podlega ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu od 01.02.2014r.z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę u płatnika składek (...) D. B. (1) oraz ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jako pracownikowi w wysokości 1680,00 zł miesięcznie.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne I. D. ustalił od wynagrodzenia uzyskanego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w wysokości 3500 zł.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w sentencji.