Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Tatarczyk

Sędzia SO Gabriela Sobczyk (spr.)

Sędzia SO Anna Hajda

Protokolant Justyna Chojecka

po rozpoznaniu w dniu 22 sierpnia 2014 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa S. R. i D. R.

przeciwko T. R.

o podwyższenie alimentów

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 18 czerwca 2012 r., sygn. akt IV RC 1051/10

1  prostuje część wstępną zaskarżonego wyroku w ten sposób, że sprawa toczy się nadto z powództwa D. R. przeciwko T. R. o podwyższenie alimentów;

2  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 o tyle, że alimenty od pozwanego T. R. na rzecz D. R. w kwocie po 700 zł (siedemset złotych) miesięcznie zasądza za okres od 25 listopada 2011 r. do 18 września 2013r., a zaś od 19 września 2013r. zasądza od pozwanego T. R. na rzecz powoda D. R. alimenty w kwocie po 500 zł (pięćset złotych) miesięcznie płatne do dnia 15 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności, w miejsce poprzednio ustalonych alimentów opisanych w punkcie 2 zaskarżonego wyroku;

3  oddala apelację w pozostałej części;

4  nie obciąża powoda kosztami postępowania odwoławczego.

SSO Anna Hajda SSO Tomasz Tatarczyk SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Ca 1092/13

UZASADNIENIE

Powódka S. R., działająca przez matkę A. R., po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa, wytoczonego w dacie 13 września 2010 roku domagała się podwyższenia alimentów na swoją rzecz od pozwanego T. R. z kwoty po 150 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie, z terminem płatności do 15-go dnia każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej powódki, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w zapłacie którejkolwiek z rat.

W dniu 25 listopada 2011 roku A. R., działając w imieniu małoletniego syna D. R. rozszerzyła żądanie w sprawie, domagając się nadto od pozwanego T. R. na rzecz małoletniego powoda D. R. podwyższenia alimentów z dotychczasowej kwoty po 150 zł miesięcznie do sumy po 800 zł miesięcznie, płatnej do dnia 15-go każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej powódki, z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w zapłacie którejkolwiek z rat. Sprawa ta została zarejestrowana w tutejszym Sądzie pod sygnaturą akt IV RC 1051/10.

Pozwany T. R. po ostatecznym sprecyzowaniu swego stanowiska domagał się oddalenia powództwa powyżej kwoty po 300 zł miesięcznie na rzecz małoletniej S. R. oraz powyżej kwoty 400 zł miesięcznie na rzecz małoletniego D. R., a ponadto wniósł o oddalenie żądania pozwu dotyczącego alimentacji na rzecz małoletniego D. R. przed dniem 20 grudnia 2010 roku.

22 listopada 2010 roku do Sądu Rejonowego w Rybniku wpłynął pozew, którym małoletni D. R., działający przez ojca T. R., domagał się od pozwanej A. R. zasądzenia na swoją rzecz alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie począwszy od stycznia 2008 roku, płatnych do rąk ojca małoletniego powoda do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami za zwłokę Sprawa ta została zarejestrowana w tutejszym Sądzie pod sygnaturą akt IV RC 1160/10.

W złożonej odpowiedzi na w/w pozew, pozwana A. R. domagała się oddalenia powództwa, co argumentowała faktem, że od grudnia 2010 roku małoletni powód D. R. przebywa pod jej pieczą.

Zarządzeniem z dnia 29 listopada 2010 roku sprawę pod sygnaturą akt IV RC 1051/10 połączono do łącznego rozpoznania ze sprawą pod sygnaturą akt IV RC 1160/10.

Na rozprawie w dacie 11 stycznia 2012 roku pozwany T. R. oświadczył, iż cofa pozew o alimenty bieżące na rzecz małoletniego D. R., o które wniósł pozew zarejestrowany pod sygnaturą akt IV RC 1160/10, wnosząc przy tym o uwzględnienie żądania regresowego, które wyłączono do odrębnej dekretacji i rozpoznania. Pełnomocnik strony powodowej wyraził zgodę na cofnięcie pozwu o alimenty w sprawie IV RC 1160/10.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 czerwca 2012r. Sąd Rejonowy w Rybniku zasądził od pozwanego T. R. na rzecz małoletniej powódki S. R. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, za okres od 13 września 2010 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku oraz w kwocie po 700 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 stycznia 2011 roku, płatne z góry do dnia 15 każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności każdej raty, do rąk matki małoletniej powódki A. R., a to w miejsce alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 26 września 2000 roku, sygnatura akt XXI RC 655/00. Nadto zasądził od pozwanego T. R. na rzecz małoletniego powoda D. R. alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie, począwszy od dnia 25 listopada 2011 roku, płatne z góry do dnia 15 każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności każdej raty, do rąk matki małoletniej powódki A. R., a to w miejsce alimentów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 26 września 2000 roku, sygnatura akt XXI RC 655/00. W pozostałym zakresie powództwo oddalił, nadto umorzył postępowanie i zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 2184 zł (dwa tysiące sto osiemdziesiąt cztery złote) tytułem kosztów zastępstwa procesowego, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 656 zł tytułem kosztów postępowania. Na koniec wyrokowi w punkcie 1 i 2 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności i klauzulę wykonalności odnośnie punktu 1 i 2.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy ustalił, że powód D. R. urodzony (...) w R. i małoletnia powódka S. R. urodzona w dniu (...) w R. są dziećmi pochodzącymi z małżeństwa A. R. (wówczas R.) i pozwanego T. R.. Małżeństwo rodziców małoletnich powodów zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 26 września 2000 roku o sygnaturze XXI RC 655/00/5 przez rozwód. W punkcie 2 cytowanego orzeczenia wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi D. i S. rodzeństwem R. powierzono ich matce z zastrzeżeniem dla pozwanego T. R. prawa współdecydowania o istotnych sprawach małoletnich. Ponadto w punkcie 3 wskazanego wyroku rozwodowego, pozwany T. R. został zobowiązany do łożenia na rzecz małoletnich dzieci D. i S. rodzeństwa R. tytułem alimentów kwot po 150 zł miesięcznie, łącznie 300 zł miesięcznie, płatnych do 10-go każdego miesiąca, począwszy od daty prawomocności wyroku, do rąk matki małoletnich z 21 % odsetkami w razie zwłoki w zapłacie.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dacie ustalania ostatnich alimentów tj. dnia 26 września 2000 roku S. R. liczyła 1 rok i 8 miesięcy. Pozostawała w domu pod opieką matki. Była dzieckiem ogólnie zdrowym, a jej rozwój psychofizyczny przebiegał prawidłowo. D. R. miał natomiast 6 lat i uczęszczał do „zerówki”. Opłata za przedszkole wynosiła 180 zł miesięcznie i uiszczał ją w tym czasie pozwany T. R.. Małoletni był dzieckiem ogólnie zdrowym i jego rozwój psychofizyczny przebiegał prawidłowo.

Matka małoletniej powódki A. R. (wówczas R.) miała wówczas 23 lata, posiadała podstawowe wykształcenie, nie pracowała i pozostawała na utrzymaniu konkubenta - obywatela Norwegii, który prowadził własną działalność gospodarczą. Matka małoletnich wraz z powodami zamieszkiwała w tym czasie w R. w mieszkaniu stanowiącym jej współwłasność małżeńską z pozwanym.

Z kolei pozwany T. R. miał wówczas 25 lat, posiadał średnie wykształcenie i pracował jako górnik na KWK (...) gdzie zarabiał 1.400 zł netto miesięcznie. Pozwany w tym czasie mieszkał w R. u swoich rodziców i prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Z tego tytułu przekazywał rodzicom po 300 zł miesięcznie. Na rzecz każdego małoletnich pozwany regularnie łożył po 150 zł miesięcznie, którą to kwotę rodzice małoletnich wspólnie ustalili, nadto pozwany często spotykał się z dziećmi i kupował im wówczas różne drobiazgi.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 19 września 2002 roku, sygnatura akt IV Nsm 741/01/10 wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim D. R. powierzono pozwanemu T. R., ograniczając władzę rodzicielską matki małoletniego A. R. (wówczas R.) do współdecydowania o istotnych sprawach związanych z leczeniem, kształceniem i organizowaniem wypoczynku dla małoletniego, zmieniając w tym zakresie orzeczenie Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 26 września 2000 roku o sygnaturze XXI RC 655/00/5.

Sąd Rejonowy ustalił, że 7 lipca 2009 roku pozwany T. R. wywiódł przed Sądem Rejonowym w Wodzisławiu Śląskim powództwo o uchylenie obowiązku alimentacyjnego względem małoletniej S. R.. Wyrokiem z dnia 5 listopada 2009 roku, sygnatura akt III RC 421/09 Sąd Rejonowy w Wodzisławiu Śląskim powództwo oddalił. Strony wówczas zgodnie podawały, że koszt utrzymania małoletniego D. R. wynosił 500 zł miesięcznie, natomiast małoletniej S. R. 200 euro miesięcznie.

Małoletni powód D. R. zamieszkiwał z pozwanym do grudnia 2010 roku, kiedy to wyjechał do matki do Niemiec i ot tej pory mieszka tam na stałe.

Sąd Rejonowy ustalił, że przed tym Sądem z wniosku pozwanego toczyło się postępowanie o demoralizację małoletniego powoda D. R. dotyczące tego, że wyjechał on z domu do matki do Niemiec bez zgody ojca. Postanowieniem z dnia 23 marca 2011 roku, sygnatura akt IV Npw 783/10/8 sędzia rodzinny postępowanie to po wysłuchaniu D. R., stwierdzając, że małoletni wykazał w opisany sposób demoralizację postępowanie to umorzył na zasadzie art. 21 § 2 u.p.n.

Postanowieniem z dnia 28 kwietnia 2011 roku, sygnatura akt IV Nsm 236/11 powierzono wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim powodem D. R. jego matce A. R. i w tym zakresie ograniczono władzę rodzicielską pozwanego T. R., pozostawiając mu prawo do współdecydowania o istotnych sprawach małoletniego.

Odnośnie aktualnej sytuacji powodów Sąd Rejonowy ustalił, ze obecnie powódka S. R. ma 13 lat. Koszt wyżywienia małoletniej powódki wynosi 100 euro miesięcznie, potrzeby odzieżowe 100 euro miesięcznie. Powódka uczy się i pomoce szkolne oraz podręczniki generują koszt 25 euro średnio miesięcznie. Na utrzymanie telefonu i kieszonkowe dla małoletniej A. R. płaci łącznie 70 euro. Małoletnia przyjmuje witaminy, co generuje miesięcznie koszt 15 euro.

Natomiast odnośnie powoda ustalił, że D. R. ma ukończone 17 lat ((...)osiągnie pełnoletniość). Obecnie uczy się w szkole z internatem, za która odpłatność wynosi 135 euro miesięcznie i do miejsca zamieszkania wraca raz na pięć tygodni (koszt podróży w obie strony wynosi 200 euro). Potrzeby odzieżowe powoda wynoszą sezonowo 300 euro. Powyższa szkołą z internatem jest jedyną w Niemczech dla młodzieży, która przyjeżdża z zagranicy i nie zna języka. Pomoce szkolne i podręczniki generują koszt 25 euro średnio miesięcznie. Powód jest ogólnie zdrowy, przy czym wymaga zakupu aparatu na zęby którego koszt wynosi 4.000 euro, z czego matka powoda musi pokryć z tej sumy 30 %, reszta jest dofinansowana. Koszty leczenia dentystycznego oraz zakup kosmetyków wynoszą 100 euro miesięcznie. Utrzymanie telefonu powoda kosztuje 50 euro miesięcznie.

Oboje małoletni powodowie mieszkają obecnie w Niemczech wraz z matką A. R., jej mężem oraz przyrodnim bratem L. (łącznie pięć osób), przy czym małoletni powód D. R. przebywa w domu co pięć tygodni, kiedy wraca z internatu szkolnego. Koszty utrzymania mieszkania ponosi matka powodów i wynoszą one łącznie 760 euro
(w tym opłata za energię elektryczną w wysokości 115 euro miesięcznie), co w przeliczeniu na pięć osób daje wartość 152 euro miesięcznie na osobę.

Sąd Rejonowy ustalił, że na rzecz każdego z małoletnich powodów, ich matka A. R. otrzymuje świadczenie rodzinne w wysokości po 180 euro miesięcznie.

Obecnie matka małoletnich powodów A. R. ma 35 lat, po rozwodzie z pozwanym wyjechała do Niemiec, gdzie obecnie mieszka i pozostaje w nowym związku małżeńskim. Poza powodami A. R. posiada na utrzymaniu jeszcze jedno dziecko tj. syna L. w wieku 6 lat. Utrzymanie wskazanego, najmłodszego dziecka A. R. kosztuje 94 euro (opłata za przedszkole) i 34,50 euro (wyżywienie w przedszkolu).

Matka powodów pracuje jako sekretarka w firmie męża i uzyskuje wynagrodzenie za pracę w kwocie 935 euro miesięcznie.

Odnośnie pozwanego Sąd Rejonowy ustalił, że T. R. ma aktualnie 37 lat, z zawodu jest technikiem górnikiem i nadal pracuje na KWK (...) jako ratownik górniczy.

W okresie od stycznia 2010 roku do grudnia 2010 roku pozwany osiągnął dochód z wynagrodzenia za pracę łącznie z premią barbórkową i tzw. czternastą pensją w kwocie 66.322,34 zł netto, co dało średnią miesięczną na poziomie 5.526,86 zł netto. W okresie od stycznia 2011 roku do grudnia 2011 roku pozwany osiągnął dochód z wynagrodzenia za pracę łącznie z premią barbórkową i tzw. czternastą pensją w kwocie 80.521,98 zł netto, co dało średnią miesięczną na poziomie 6.710,16 zł netto. W styczniu 2012 roku pozwany osiągnął wynagrodzenie zasadnicze netto w wysokości 5.287,38 zł, w lutym 5.003,79 zł netto, a w marcu 2012 roku 5.371,96 zł netto, co daje średnią na poziomie 5.221,04 zł netto miesięcznie. W 2012 roku premia barbórkowa pozwanego wyniesie 5.578,77 zł netto, tzw. czternasta pensja 6.542,08 zł. Pozwany do 2011 roku pobierał deputat węglowy w naturze, aktualnie od 2012 roku zadeklarował pobieranie ekwiwalentu pieniężnego za węgiel, który w bieżącym roku wyniesie 4.944,00 zł (618 zł za tonę - średnia w ujęciu miesięcznym 412 zł). Ponadto pozwany otrzymuje bony (...) których wartość za okres od stycznia 2010 roku do marca 2012 roku wyniosła łącznie 6.562,50 zł (średnia 243,05 zł miesięcznie).

Pozwany po rozwodzie z matką powodów zawarł kolejny związek małżeński, z którego posiada 5-letnią córkę Z. R.. Żona pozwanego ma 32 lata, posiada wykształcenie średnie i aktualnie nie pracuje. Koszt utrzymania małoletniej Z. R. wynosi 400 zł miesięcznie. Wyżywienie pozwanego i jego żony generuje koszt 700 zł miesięcznie (średnia 350 zł na osobę). Potrzeby odzieżowe pozwanego wynoszą 100 zł miesięcznie, zakup środków czystości i kosmetyków 100-150 zł miesięcznie (średnia 125 zł miesięcznie).

Pozwany mieszka razem z żoną i córką w R., w mieszkaniu stanowiącym własność jego żony. Czynsz wynosi 687,47 zł miesięcznie (zaległości czynszowe wraz z odsetkami wynoszą 4.320,64 zł), podatek od nieruchomości 82 zł rocznie, energia elektryczna 200,92 zł co dwa miesiące (średnia miesięczna 100,46 zł), gaz 68 zł co dwa miesiące (średnia miesięczna 34 zł), abonament za telefon 44 zł miesięcznie, abonament za telewizję 29,90 zł miesięcznie, internet 50 zł miesięcznie.

W dniu 13 września 2010 roku wynagrodzenie za pracę pozwanego zajął Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku J. Ż. zastępca B. W. na poczet alimentów bieżących (150 zł miesięcznie) i zaległych (17.917,74 zł plus odsetki 11.268,85 zł) na rzecz małoletniej powódki S. R.. W dacie 17 lutego 2011 roku wynagrodzenie za pracę pozwanego Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku J. Ż. zastępca B. W. zajął na poczet alimentów bieżących (łącznie 300 zł miesięcznie) i zaległych (37.335,48 zł plus odsetki 5.615,28 zł) na rzecz obojga małoletnich powodów reprezentowanych przez matkę A. R.. Postępowanie egzekucyjne jest obecnie zawieszone na rzecz małoletniego powoda D. R., natomiast na rzecz powódki S. R. komornik wyegzekwował dotychczas 36.000 zł. Do września 2011 roku alimenty na rzecz małoletniego D. R. ściągane były od pozwanego przez komornika sądowego, natomiast od października 2011 roku pozwany wpłaca je samodzielnie na rachunek matki powodów.

Pozwany posiada majątek w postaci samochodu L. (...) z 2005 roku o wartości 15.000 zł. Pozwany trzy lata temu przepisał na rzecz A. R. mieszkanie własnościowe celem przekazania tego lokalu na rzecz małoletniego powoda D. R..

W tym stanie faktycznym zgodnie z regulacją art. 133 § 1 k.r.io. każdy z rodziców obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Art. 138 k.r.io. stanowi z kolei, iż w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zakres świadczeń alimentacyjnych ustawodawca określił natomiast w art. 135 § 1 k.r.io., uzależniając go od z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych z drugiej zaś od możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy zaś rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni podmiotowi uprawnionemu do alimentów odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy. A zatem nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić. Z kolei ustalenie czy nastąpiła zmiana stosunków, o których mowa w art. 138 k.r.io. następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami istniejącymi wcześniej, podczas ustalania wysokości poprzednich alimentów.

Odnosząc treść tych uregulowań do okoliczności niniejszej sprawy Sąd Rejonowy wskazał, że oboje uprawnieni tj. D. R. i S. R. nadal są jeszcze małoletni, nie posiadają własnego majątku i niewątpliwie nie są w stanie samodzielnie się utrzymać. Dlatego też nie budzi wątpliwości, że koszty utrzymania każdego z powodów w całości obciążają oboje ich rodziców. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem jako małoletnie dzieci powodowie mają przy tym prawo do równej stopy życiowej z rodzicami.

Ostatnie orzeczenie w przedmiocie alimentów na rzecz małoletnich powodów zapadło ponad 11 lat temu tj. dnia 26 września 2000 roku i zasądzono wówczas po 150 zł miesięcznie na rzecz każdego z powodów. Po przeanalizowaniu sytuacji materialno - bytowej a także uzasadnionych potrzeb każdego z małoletnich powodów Sąd Rejonowy stwierdził, że od daty zasądzenia ostatnich alimentów tj. od dnia 26 września 2000 roku zaszły w tym zakresie zmiany uzasadniające podwyższenie zasądzonych świadczeń alimentacyjnych.

Oboje rodzice małoletnich powodów po rozwodzie wstąpili w nowe związki małżeńskie i każdy z nich poza powodami posiada obecnie jeszcze po jednym małoletnim dziecku na utrzymaniu. Możliwości zarobkowe pozwanego w porównaniu z okresem poprzedniego orzekania o alimentach są zdecydowanie wyższe - wówczas zarabiał on 1.400 zł netto miesięcznie, obecnie, jak wynika to z dokumentacji przekazanej przez pracodawcę pozwanego, uzyskuje on wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 5.221,04 zł netto średnio miesięcznie, do tego otrzymuje ekwiwalent za deputat węglowy (średnio 412 zł netto miesięcznie) oraz bony (...) (średnio 243,05 zł miesięcznie), a ponadto w 2012 roku otrzyma premię barbórkową w kwocie 5.578,77 zł netto i tzw. czternastą pensję w wysokości 6.542,08 zł netto. Sytuacja zarobkowa matki małoletnich także poprawiła się albowiem poprzednio była bezrobotna, zaś aktualnie jest ona osobą czynną zawodowo i zarabia 935 euro miesięcznie. Koszty utrzymania każdego z małoletnich powodów w ciągu ponad 11 lat jakie upłynęły od ostatniego orzeczenia o alimentach niewątpliwie wzrosły ze względu na ich wiek, rozwój psychofizyczny, jak i poziom edukacji. Koszty utrzymania małoletnich powodów ustalone w niniejszym postępowaniu w ocenie Sądu Rejonowego nie są wygórowane i są w pełni usprawiedliwione w świetle wyliczeń przedstawionych przez matkę powodów oraz w oparciu o zasady doświadczenia życiowego.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że pozwany po wyjeździe małoletniego D. R. do Niemiec, od października 2012 roku przekazuje na jego rzecz A. R. jedynie po 150 zł miesięcznie i w żaden inny sposób nie przyczynia się do utrzymania syna. Ustalone przez Sąd Rejonowy koszty miesięcznego utrzymania małoletniej S. R. wynoszą 462 euro, natomiast w przypadku małoletniego D. R., który uczy się poza miejscem zamieszkania, koszty te są wyższe i wyniosły 662 euro miesięcznie.

Sąd Rejonowy wziął nadto pod uwagę fakt, że na rzecz każdego z powodów ich matka otrzymuje świadczenie rodzinne w wysokości po 180 euro miesięcznie oraz uwzględnił okoliczność, że małoletni powód D. R. do Niemiec przyjechał dopiero w grudniu 2010 roku, uprzednio mieszkał zaś u pozwanego, który ponosił koszty jego utrzymania.

Poziom aktualnych dochodów matki powodów (935 euro), przy uwzględnieniu, że powodowie zamieszkują w Niemczech i biorąc pod uwagę już same ustalone i ponoszone przez matkę małoletnich koszty mieszkaniowe, w ocenie Sądu Rejonowego - przy poziomie dotychczasowych alimentów na rzecz powodów - nie pozwala na zaspokojenie wszystkich uzasadnionych potrzeb powodów. Od czasu ostatniego orzekania o alimentach tj. przez ponad 11 lat, wzrosły bowiem zarówno możliwości zarobkowe pozwanego jak i potrzeby powodów, co uzasadnia w myśl przepisu art. 138 k.r.io. zmianę wysokości świadczeń alimentacyjnych poprzez ich podwyższenie. Sąd Rejonowy doszedł zatem do przekonania, że żądanie podwyżki alimentów na rzecz powodów jest w uzasadnione, jednakże nie w takim zakresie jak wskazano to w żądaniu pozwu.

Mając na względzie dokonane ustalenia faktyczne i rozważania prawne Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego T. R. na rzecz S. R. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie za okres od dnia wytoczenia powództwa tj. 13 września 2010 roku do dnia 31 grudnia 2010 roku oraz po 700 zł miesięcznie, począwszy od dnia 1 stycznia 2011 roku, natomiast na rzecz D. R. alimenty w kwocie po 700 zł miesięcznie, począwszy od dnia 25 listopada 2011 roku (daty wytoczenia powództwa na rzecz małoletniego),
a to w miejsce alimentów na rzecz powodów ustalonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 26 września 2000 roku, sygnatura akt XXI RC 655/00/5.

W pozostałym zakresie Sąd Rejonowy powództwo oddalił. Różnicując wysokość alimentów na rzecz małoletniej S., Sąd Rejonowy miał na uwadze fakt, iż do grudnia 2010 roku, pozwany miał na utrzymaniu małoletniego D., a matka małoletniego w żaden sposób nie partycypowała w kosztach jego utrzymania.

W ocenie Sądu Rejonowego orzeczona wobec pozwanego podwyżka alimentów na rzecz każdego z małoletnich powodów jest obecnie wystarczająca zarówno dla pokrycia potrzeb małoletnich (przy przyjęciu, że obowiązek alimentacyjny względem małoletnich powodów obciąża każdego z ich rodziców w równym stopniu i przy uwzględnieniu osobistych starań oraz finansowych nakładów matki małoletnich w tym zakresie), jak i nie uchybia ona formułowanej w orzecznictwie Sądu Najwyższego zasadzie równej stopy życiowej dzieci i rodziców. Kwota zasądzonych alimentów uwzględnia przy tym możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego, o których szczegółowo powyżej opisano, jak również okoliczność posiadania przez pozwanego jeszcze jednego małoletniego dziecka, które wraz ze swoją obecną żoną wychowuje i względem którego, zgodnie z ustawą również ma obowiązek alimentacyjny, realizowany przezeń zarówno poprzez starania osobiste jak i zapewnienie córce Z. R. wszystkich potrzeb życiowych.

O odsetkach na wypadek opóźnienia orzeczono w myśl przepisu art. 481 § 1 i 2 k.c., natomiast o natychmiastowej wykonalności punktu 1 i 2 wyroku Sąd orzekł na mocy art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c.

Mając na względzie okoliczność, że na rozprawie w dacie 11 stycznia 2012 roku pozwany T. R. cofnął pozew o alimenty bieżące na rzecz małoletniego D. R. (zarejestrowany pod sygnaturą akt IV RC 1160/10), na co strona powodowa wyraziła zgodę Sąd Rejonowy w tym zakresie umorzył postępowanie.

O kosztach postępowania orzekł zgodnie z regulacją art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 102 k.p.c. i 108 § 1 k.p.c., mając na względzie wynik procesu, który pozwany przegrał.

Apelację od tego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w części, a to w punkcie 1 (dotyczącym alimentów dla S. R.) w części dotyczącej podwyższenia alimentów ponad kwotę 400zł miesięcznie za okres od 13 września 2010r. do dnia 31 grudnia 2010r., a nadto w części dotyczącej podwyższenia alimentów ponad kwotę 500zł miesięcznie począwszy od dnia 1 stycznia 2011r., a nadto w punkcie 2 (dotyczącym alimentów dla D. R.) - w części dotyczącej podwyższenia alimentów ponad kwotę 500zł miesięcznie począwszy od 25 listopada 2011r. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa o podwyższenie alimentów ponad wskazane sumy i zasądzenie od powodów solidarnie kosztów postępowania odwoławczego.

Wyrokowi temu pozwany zarzucił, ze jest ona dla niego krzywdzący, bowiem podwyższone świadczenia są niewspółmierne do jego dochodów i potrzeb powodów. Wskazał, że podwyższone świadczenia stanowią łącznie 1400 zł, a świadczenie rodzinne – 180 euro miesięcznie, czyli 1440 zł miesięcznie co łącznie daje kwotę 4300 zł na utrzymanie powodów. W ocenie pozwanego jest to kwota zbyt wysoka. Zarzucił, ze równa stopa życiowa dzieci i rodziców nie oznacza, że rodzice winni zapewnić im realizację potrzeb będących przejawem zbytku.

Przytoczył poglądy Sądu Najwyższego i wywodził, że zawsze powinno zachodzić zachowanie rozsądnej równowagi pomiędzy zaspokajaniem potrzeb uprawnionego, a poziomem życia zobowiązanego. Zarzucił, że Sąd rejonowy zupełnie nie wziął pod uwagę okoliczności, że pozwany ma na utrzymaniu dwie osoby, podwyższenie alimentów doprowadzi do sytuacji, że dla pozwanego i jego rodziny obciążenie będzie zbyt dotkliwe.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja odniosła skutek w części, a to na skutek zaistniałej po wydaniu zaskarżonego wyroku.

W pierwszej kolejności podnieść należy, że ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego są w pełni prawidłowe. Ustalenia te znajdują oparcie w zgromadzonym materiale sprawy. Wymagały one jedynie uzupełnienia w związku ze zmianą okoliczności faktycznych.

W dniu 24 września 2012r. powód D. R. ukończył 18 lat. Z informacji uzyskanej z akt postępowania egzekucyjnego wynika, że D. R. uczył się do sierpnia 2013r.(k. 98 akt sprawy III RC 93/13). Jak ustalono w oparciu o informację Izby Rzemieślniczej dla O. znajdujące się w aktach sprawy III RC 93/13 Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, D. R. od 19 września 2013 roku uczestniczy w kształceniu przygotowawczym od zawodu Izby Rzemieślniczej dla O. w K.. Jest to kurs stanowiący usługę rynku pracy agencji pracy (...), Oddział K.. Jego termin zakończenia przypadał na 18.sierpnia 2014r.

Z powyższym uzupełnieniem Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia Sądu Rejonowego za własne.

Na tle zmienionych okoliczności sprawy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania o istnieniu potrzeby zmiany zaskarżonego wyroku w części dotyczącej T. R.. Jego sytuacja bowiem uległa w toku niniejszego postępowania zmianie. Naukę kontynuował on do sierpnia 2013roku, a od września 2013r. co prawda podjął kształcenie przygotowawcze do rynku pracy w ramach pomocy świadczonej przez Izbę Rzemieślniczą na rynku pracy, jednak nie wykazał, aby w tym czasie nie uzyskiwał dochodów. Wskazana informacja, która stała się podstawą ustaleń Sądu wskazuje, że powód kształci się jako osoba funkcjonująca na rynku pracy, a zatem wysoce prawdopodobne jest, że uzyskuje świadczenie związane z pracą( praktyką) lub pomocą dla osób bezrobotnych. Takie oświadczenie złożył pozwany w toku postępowania. Obowiązkiem procesowym powoda jako strony inicjującej postępowanie jest wykazanie, że w zmienionych okolicznościach nie może on za pomocą własnej pracy uzyskać środków na swe utrzymanie. W ocenie Sądu Okręgowego powód tego obowiązku procesowego nie wykonał. W tych okolicznościach, w granicach zaskarżenia zaistniały podstawy do zmiany wyroku, a tym samym do częściowego uwzględnienia apelacji poprzez obniżenie alimentów dla D. R. do kwoty po 500zł miesięcznie od dnia 19 września 2013r., to jest od dnia wskazanego w opisanej informacji Izby Rzemieślniczej. Sąd Okręgowy miał na względzie, że obecnie powód jest osobą pełnoletnią i nie wykazał, że kontynuuje naukę w sposób uniemożliwiający mu uzyskiwanie dochodu z tytułu własnej pracy.

Niezasadne okazały się natomiast zarzuty apelacji dotyczące alimentów należnych D. R. za okres wcześniejszy, jak i zarzuty dotyczące podwyższenia alimentów na rzecz S. R..

Z ustaleń faktycznych w sprawie wynika, że kwoty zasądzone od pozwanego na ich rzecz są niższe niż połowa przyjętych przez Sąd Rejonowy usprawiedliwionych kosztów ich utrzymania. Potrzeby te wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie można uznać za zbytkowne. Są to podstawowe potrzeby, odpowiadające wiekowi i rozwojowi małoletnich, uwzględniające okoliczność, że mieszkają się oni w Niemczech. W ocenie Sądu Okręgowego zakres tych ustalonych potrzeb powodów nie jest nadmierny i w świetle doświadczenia życiowego jest odpowiedni.

Wbrew zarzutom apelacji, Sąd Rejonowy rozstrzygając w sprawie wziął pod uwagę wysokość świadczenia rodzinnego, które matka powodów uzyskiwała i uzyskuje na dzieci, jak i wysokość dochodów pozwanego.

Jak wynika z dokonanych ustaleń faktycznych, pozwany zarabiał w 2010r. średnio 5526 zł netto, w 2011r. – 6710zł netto, a w okresie od stycznia 2012r. do marca 2012r. – 5221zł netto wraz z wszystkimi dodatkowymi świadczeniami. Z jego zeznań wynika, że podstawowe potrzeby utrzymania jego rodziny stanowią miesięcznie kwotę ok. 2300zł. zatem po pokryciu alimentów pozostawała mu miesięcznie kwota wyższa niż 1300zł na pozostałe wydatki rodziny. Tym samym Sąd Okręgowy uznał, że zasądzona kwota alimentów nie przekracza jego możliwości zarobkowych i nie naraża obecnej rodziny pozwanego na niemożność zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb.

Nie może prowadzić do obniżenia wysokości alimentów okoliczność, że na utrzymaniu pozwanego pozostaje poza córką także jego obecna żona, gdyż jest ona osobą zdolną do pracy, zaś córka pozwanego Z. była w dacie orzekania przez Sąd Rejonowy w wieku przedszkolnym ( miała 5 lat). Tym samym żona pozwanego mogła bez przeszkód podjąć zatrudnienie. Podjęta przez pozwanego i jego żonę decyzja o tym, że nie będzie ona pracować nie może rzutować na rozmiar obowiązku alimentacyjnego pozwanego wobec powodów.

Nie można też w odniesieniu do małoletniej S. nie zauważać, że skoro jest ona niepełnoletnia, z pewnością potrzebuje jeszcze osobistej pieczy rodziców, a swój obowiązek alimentacyjny wobec niej realizuje w części w ten sposób jedynie matka( art. 135§2krio).

Z tych powodów dalej idąca apelacja jako niezasadna została oddalona na podstawie art. 385kpc. Orzeczenie o uwzględnieniu apelacji w części oparto na art. 386§1kpc.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.102 kpc w zw. z art.391§2kpc, nie obciążając powoda obowiązkiem zwrotu pozwanemu kosztów w części odpowiadającej jego wygranej w sprawie. Szczególnych okoliczności dla takiego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy dopatrzył się w stosunkach rodzinnych panujących pomiędzy stornami oraz charakteru niniejszej sprawy.

Jednocześnie na podstawie art. 350§3kpc dokonano sprostowania części wstępnej zaskarżonego wyroku poprzez pełne określenie stron i przedmiotu niniejszej sprawy.

SSO Anna Hajda SSO Tomasz Tatarczyk SSO Gabriela Sobczyk