Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 09 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Wasilewski – spr.

Sędziowie: SO Marzanna Chojnowska

SO Wiesław Oksiuta

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Bożena Romańczuk

po rozpoznaniu w dniu 09 października 2014 roku

sprawy M. S.

oskarżonego o czyny z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 284 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 13 maja 2014 roku, sygnatura akt XV K 1434/13

I.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  Z asądza od oskarżyciela posiłkowego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120,- (sto dwadzieścia) złotych tytułem opłaty za postępowanie przez Sądem II instancji i obciąża go kwotą 70,- (siedemdziesiąt) złotych z tytułu pozostałych kosztów procesu za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

M. S.został oskarżony o to, że:

I.  w dniu 12 lutego 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 10.02.2004 r. nr (...)– (...)wystawionej na nazwisko R. H.o numerze (...)– (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 4000 złotych, a następnie kwotę tę przywłaszczył, czym działał na szkodę spółki (...) sp. z o.o.w B.,

tj. o czyn z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 284 § 1 k.k.;

II.  w dniu 10 maja 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 22.04.2004 r. nr (...) – (...)wystawionej na nazwisko A. K.o numerze (...) – (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 2000,01 złotych, a następnie kwotę tę przywłaszczył, czym działał na szkodę spółki (...) sp. z o.o.w B.,

tj. o czyn z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 284 § 1 k.k.;

III.  w dniu 3 czerwca 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 28.05.2004 r. nr (...) – (...)wystawionej na nazwisko C. K.i M.o numerze (...) – (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 1500 złotych, a następnie kwotę tę przywłaszczył, czym działał na szkodę spółki (...) sp. z o.o.w B.,

tj. o czyn z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 284 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z 13 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt XV K 1434/13 oskarżony M. S.został uznany za winnego tego, że:

1.  w dniu 12 lutego 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 10.02.2004 r. nr (...) - (...)wystawionej na nazwisko R. H.o numerze (...) – (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 4000 złotych, tj. czynu z art. 271 § 3 k.k.,

2.  w dniu 10 maja 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 22.04.2004 r. nr (...) – (...)wystawionej na nazwisko A. K.o numerze (...) – (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 2000,01 złotych, tj. czynu z art. 271 § 3 k.k.,

3.  w dniu 3 czerwca 2004 r. w B., pełniąc funkcję kierownika sprzedaży w spółce (...) sp. z o.o.i będąc z tego tytułu uprawniony do wystawiania dokumentów dotyczących sprzedaży pojazdów samochodowych, działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poświadczył nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne w ten sposób, że wystawił korektę faktury VAT z dnia 28.05.2004 r. nr (...) – (...)wystawionej na nazwisko C. K.i M.o numerze (...) – (...)zmniejszającą koszt zakupu pojazdu o kwotę 1500 złotych, tj. czynu z art. 271 § 3 k.k., i za czyny tak przypisane na mocy art. 271 § 3 k.k. został skazany, a na mocy art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzono mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Na mocy art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono oskarżonemu na okres próby wynoszący 3 lata.

Zasądzono od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. kwotę 672 złote tytułem zwrotu wydatków.

Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 120 złotych tytułem opłaty i obciążono go pozostałymi kosztami sądowymi.

Na podstawie art. 425 § 1, 2 i 3 k.p.k. w zw. z art. 444 k.p.k. apelację od powyższego orzeczenia wniósł pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego, zaskarżając powyższy wyrok w części tj. w punktach I i II na niekorzyść oskarżonego M. S..

Na mocy art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. orzeczeniu zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 k.p.k., mającą wpływ na treść orzeczenia, polegająca na uznaniu zeznań A. M. i M. B. za niewiarygodne, podczas gdy A. M. nie był osobiście zainteresowany skazaniem oskarżonego, bowiem oskarżycielem posiłkowym jest w niniejszej sprawie P.P.H. (...) sp. z o.o., a M. B. składając zeznania w dniu 21 stycznia 2013 r. nie była już pracownikiem Spółki i jej depozycje należy uznać za obiektywne,

2)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, skutkujący zmianą kwalifikacji prawnej i opisu wszystkich zarzucanych oskarżonemu czynów, a polegający na przyjęciu, iż:

a)  księgowość P.P.H. (...) sp. z o.o. była prowadzona w sposób nieprawidłowy podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego m. in. z zeznań M. B. wyraźnie wynika, że nieprawidłowości dotyczą tylko tego okresu, w którym działał M. S. ,

b)  każdy pracownik Spółki miał dostęp do systemu K., podczas gdy z zeznań M. B. wynika, iż do tego sytemu dostęp mieli pracownicy działu sprzedaży, którego kierownikiem był M. S. i to on odpowiadał za istniejące w dziale nieprawidłowości,

c)  w sprawie zabrakło dowodów na podważenie wyjaśnień oskarżonego w części, w której przeczył on przywłaszczeniu środków pieniężnych wynikających z różnic w wartości sprzedanych aut (strona 8 uzasadnienia), podczas gdy wnikliwa materiału dowodowego pozwala na przyjęcie odmiennych wniosków

Zarzucając powyższe wniósł o:

- o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku

Ponadto wniósł o:

- zasądzenie od oskarżonego na rzecz oskarżyciela posiłkowego kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed Sądem I Instancji według norm przypisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelację wywiedzioną w sprawie przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego należało uznać za bezzasadną i to w stopniu oczywistym.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dokonana pod kątem badania zasadności apelacji skarżącego nie potwierdziła zawartych w nich zarzutów obrazy przepisów postępowania, błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogących mieć wpływ na jego treść, skutkujących koniecznością zmiany kwalifikacji prawnej i opisu wszystkich czynów zarzucanych oskarżonemu.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia przez Sąd I Instancji zasady swobodnej oceny dowodów należy zaznaczyć, iż przyjęta w art. 7 k.p.k. zasada swobodnej oceny dowodów nie oznacza dowolności tej oceny. Jest to ocena, która uwzględniać musi kryteria obiektywne (logika, wiedza, doświadczenie życiowe) i która podlega kontroli procesowej w trybie odwoławczym, a organ w uzasadnieniu decyzji procesowej musi wyjaśnić swe stanowisko. Swobodne przekonanie Sądu musi być oparte na całokształcie okoliczności ujawnionych w toku postępowania sądowego (art. 92 k.p.k.). Oznacza to, że Sąd rozważyć musi wszystko to, co było przedmiotem przewodu sądowego i nie może wybierać poszczególnych fragmentów przeprowadzonych dowodów oderwanych od całości, lecz ma rozważyć każdy szczegół, a także jego znaczenie oraz stosunek do wszystkich będących w związku okoliczności. Dlatego też ustalenia faktyczne wyroku tylko wtedy nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów, gdy poczynione zostały na podstawie wszechstronnej analizy przeprowadzonych dowodów, których ocena nie wykazuje błędów natury faktycznej czy logicznej, zgodna jest ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego oraz prowadzi do sędziowskiego przekonania, odzwierciedleniem którego jest uzasadnienie orzeczenia (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 września 1974 r., II KR 114/74, OSNKW 1975/2/28, Lex 18929). Dokonując ustaleń faktycznych Sąd jest zatem związany dokonaną przez siebie oceną dowodów i nie może ustalać faktów sprzecznie z dowodami, którym dał wiarę i zarazem zgodnie z tymi, którym odmówił wiary (vide wyrok Sądu Najwyższego z 6 października 1976 r., Rw 343/76, OSNKW 1976/12158, Lex 19210).

Należy bowiem pamiętać o tym, że przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k. tylko wtedy, gdy:

-

jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (wspomniany już art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

-

stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

-

jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 k.p.k.) (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 03 marca 1998 roku, V KKN 104/98, Prokuratura i Prawo 1999/2/6, LEX 35095; wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1997 roku, IV KKN 58/97, Prokuratura i Prawo 1997/11/1, LEX 31393).

W ocenie Sądu Odwoławczego Sąd Rejonowy podczas orzekania wziął pod uwagę wszystkie te kryteria.

Ustosunkowując się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, przypomnieć należy ugruntowane w tym przedmiocie orzecznictwo Sądu Najwyższego, iż „zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku jest tylko wówczas słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez Sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania. Zarzut ten nie może jednak sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, wyrażonymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, lecz do wykazania, jakich konkretnych uchybień w zakresie zasad logicznego rozumowania dopuścił się Sąd w ocenie zebranego materiału dowodowego (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 1975 roku, II Kr 355/74, OSNPG 1075/9/83, LEX nr 16881).

W ocenie Sądu Okręgowego skarżący w złożonej apelacji przedstawia własną ocenę dowodów, którą niejako „zestawia” z oceną dowodów dokonaną przez Sąd I Instancji, przeprowadzoną w sposób prawidłowy (mając na uwadze zasady wynikające z art. 2 § 2 k.p.k., 4 k.p.k. i art. 424 § 1 k.p.k.). Sąd Rejonowy w pisemnych motywach wyroku należycie uzasadnił swoje stanowisko, w tym w kwestionowanym zakresie, wskazując przy tym – stosownie do dyspozycji art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. – fakty, jakie uznał za udowodnione lub nie udowodnione, na jakich oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, które w efekcie doprowadziły do skazania oskarżonego za przestępstwa z art. 271 § 3 k.k., a nie jak zostało to zaproponowane przez prokuratora w akcie oskarżenia z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 284 § 1 k.k., którą to kwalifikację podziela skarżący.

Okoliczność ta zwalnia Sąd Okręgowy, zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lipca 2003 r., w sprawie o sygn. akt III KK 108/02 (Lex 81194) od odnoszenia się w szerszym zakresie do wskazanych w apelacji zarzutów, gdyż byłoby to jedynie zbędnym powtórzeniem podzielanych zapatrywań przedstawionych przez Sąd I Instancji.

Nie powielając z tych też względów uzasadnienia Sądu I Instancji nie sposób zgodzić się z zarzutami skarżącego, iż Sąd Rejonowy za całkowicie niewiarygodne uznał zeznania A. M. i M. B.. Należy bowiem zauważyć, że zeznania A. M. częściowo, zaś zeznania M. B. w pełnym zakresie stały się podstawą ustaleń faktycznych dokonanych przez Sąd I Instancji. Wbrew jednak intencjom apelującego wnioski wyciągnięte z tych dowodów nie odpowiadają w żadnym stopniu twierdzeniom skarżącego, w tym nie przemawiają za koniecznością zmiany kwalifikacji przyjętej przez Sąd I Instancji. W ocenie Sądu Odwoławczego skarżący niezwykle wybiórczo przedstawia własną ocenę dowodów starając się jednocześnie przekonać, że to właśnie jego wersja zasługuje na uwzględnienie. To, że księgowość miała trudności z uzyskaniem dokumentów od oskarżonego nie zmienia tego, że żaden z dowodów zgromadzonych w sprawie nie wskazywał w jaki sposób pieniądze z zawyżonych, a następnie skorygowanych faktur miał pozyskiwać oskarżony. W którym momencie całego ciągu zdarzeń w/w miał do nich dostęp, a tym samym sposobność ich przywłaszczenia.

Opinia biegłego z zakresu księgowości (k. 158-167, 181-185 i 302) wskazywała bezsprzecznie na istnienie nieprawidłowości w zakresie obiegu dokumentacji finansowej w pokrzywdzonej spółce, zwłaszcza w kontekście osób pokrzywdzonych wskazanych w zarzutach. Nie zmienia to jednocześnie tego, że analiza dokonana przez biegłego w żadnym stopniu nie wykazała, aby pieniądze ze skorygowanych faktur trafiały do oskarżonego.

Co istotne świadek M. B. (k. 173-179) wskazała, że system K. był obsługiwany przez pracowników działu sprzedaży i każdy mógł mieć do niego dostęp. To, że oskarżony był kierownikiem działu sprzedaży nie może w żadnym stopniu przesądzać jego winy, bowiem każdy pracownik z działu sprzedaży mógł wejść do sytemu i wykasować bądź zmodyfikować dokumenty tam się znajdujące. Jeśli zaś chodzi o zeznania A. M. – Prezesa zarządu firmy (...) to wbrew argumentacji skarżącego pomiędzy tym świadkiem, a oskarżonym istniał długotrwały konflikt i z pewnością miało to wpływ na treść jego zeznań, do których należało podchodzić z ostrożnością, co nie zmienia tego, że Sąd Rejonowy częściowo uwzględnił zeznania tego świadka. Przechodząc zaś do wyjaśnień oskarżonego, w których starał się on przerzucić całą odpowiedzialność za nieprawidłowości w dokumentacji na A. M. to Sąd I Instancji oceniając w tym zakresie wyjaśnienia oskarżonego uznał je niewiarygodne i stanowiące jedynie jego linię obrony, mającą uchronić go przed odpowiedzialnością karną.

Przechodząc do kolejnego zarzutu apelującego, a dotyczącego błędu w ustaleniach faktycznych podnieść należy, że stwierdzenie skarżącego, że księgowość P.P.H. (...) spółka z o.o. prowadzona była w sposób nieprawidłowy tylko w okresie, w którym działał M. S. to zupełnie dowolny wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, który nie znajduje oparcia w materiale dowodowym. Trudno nawet polemizować z tego rodzaju zarzutem, bowiem w zasadzie nie wiadomo z czego skarżący wywodzi tego rodzaju tezy i co mają one wnieść dla wyjaśnienia okoliczności sprawy, zatem określenia zakresu winy oskarżonego i kwalifikacji prawnej zarzuconych mu czynów. Poza tym nawet jeśli zgodzić się z twierdzeniami pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, iż nieprawidłowości w księgowości pojawiły się i trwały w okresie pracy oskarżonego to i tak nie oznaczało by to w żadnym zakresie przesądzenia i udowodnienia, że oskarżony przywłaszczył pieniądze z zawyżonych faktur.

Tymczasem w ocenie Sądu Okręgowego niewątpliwym w niniejszej sprawie było to, że oskarżony M. S.korzystając z uprawnień wynikających z zajmowanego stanowiska, wystawił korekty faktur, czym poświadczył zawarte w nich nieprawdziwe okoliczności. Sąd I Instancji bardzo szczegółowo przeanalizował opinię biegłej z zakresu badania dokumentów nr (...) jak i kolejną opinię nr (...)(k. 285-293) oraz te wydane na rozprawie z których wynikało (zwłaszcza z tej drugiej opinii, która opierała się na uzupełnionym materiale dowodowym), że na korektach faktur znajdowały się autentyczne podpisy oskarżonego, co w połączeniu z pozostałymi dowodami zgromadzonymi w niniejszym postępowaniu (w tym zeznaniami świadków – nabywających samochody i uiszczających w związku z tym określone kwoty) przesądzało o winie oskarżonego, choć nie w takim zakresie jak chciałby tego skarżący.

Kolejny zarzut skarżącego, że nie zgadza się on z tezą przyjętą przez Sąd I Instancji, że w sprawie zabrakło dowodów na podważenie wyjaśnień oskarżonego M. S. w części, w jakiej przeczył on przywłaszczeniu środków pieniężnych to kolejna dowolna teoria skarżącego, nie znajdująca oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Pokrzywdzone osoby nie potwierdziły przekazywania gotówki bezpośrednio do rąk oskarżonego, co więcej R. H. wpłacił pieniądze bezpośrednio do kasy spółki, W. K. wpłacił pieniądze do osoby obsługującej kasę (kobiety). Trudno wyobrazić sobie w jaki sposób oskarżony miałby te pieniądze przywłaszczyć. Biegły z zakresu księgowości ewidentnie wskazał, że analiza dokumentacji księgowej spółki (...) nie pozwala na jednoznaczne i bezsporne ustalenie, iż wskazane w zarzutach kwoty mógł przywłaszczyć oskarżony. Precyzując wskazać należy, że poddane analizie dokumenty w postaci dowodów wpłaty KP, nie zawierają personaliów M. S., co mogłoby wskazywać, iż to on dokonywał wpłaty wskazanych w nich kwot do kasy spółki, a zatem miał możliwość przywłaszczenia tej gotówki.

Z tych też względów w ocenie Sądu Odwoławczego teza skarżącego mająca uprawdopodobnić fakt przywłaszczenia przez oskarżonego środków pieniężnych wynikających z różnic w wartości sprzedanych aut pozostaje zupełnie dowolna i nieuprawniona, a przy tym wynika wyłącznie z subiektywnego i niczym nie uzasadnionego przekonania skarżącego, a zatem jako taka jest nie do zaakceptowania przede wszystkim w świetle zasady statuowanej normą art. 5 § 2 k.p.k.

Nie podzielając zatem żadnego z zarzutów apelacyjnych Sąd Okręgowy nie mógł wydać innego orzeczenia jak o utrzymaniu na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. zaskarżonego wyroku w mocy, uznając apelację pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego za oczywiście bezzasadną.

O opłacie za postępowanie przez sądem drugiej instancji orzeczono na podstawie art. 13 ust 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U.1983.49.223 j.t. ze zm.) zaś o pozostałych kosztach za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.

Koszty procesu w kwocie 70 złotych obejmują opłatę z tytułu kosztów poniesionych za uzyskanie informacji o osobie z Krajowego Rejestru Karnego (art. 618 § 1 pkt 10 k.p.k.) oraz z tytułu kosztów doręczeń wezwań i innych pism (art. 618 § 1 pkt 1 k.p.k.). Opłata za kartę karną została ustalona zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wysokości opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (Dz. U. 2003 r., Nr 151, poz. 1468). Opłata za każdą kartę karną wynosi 50 złotych. Jeśli chodzi o wskazane koszty doręczeń, zostały one naliczone w oparciu o § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. 2003 r., nr 108, poz. 1026 z późn. zm.) stosownie do którego ryczałt za doręczenie wezwań i innych pism wynosi w każdej instancji w postępowaniu sądowym po 20 zł, niezależnie od liczby doręczonych pism.