Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.

o emeryturę

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 15 stycznia 2014r. sygn.(...)

zmienia zaskarżona decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu A. M. prawo do wyliczenia należnej mu emerytury na postawie art. 184 Ustawy z dnia 17 grudnia 1998r o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2013 pozycja 1440), poczynając od dnia (...) roku.

Sygn. akt VU 307/14

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z 15 stycznia 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 9 października 2013 roku, odmówił A. M. przyznania emerytury zgodnie z art. 184 ustawy emerytalnej, ponieważ do dnia 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca spełnił warunki uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę z tytułu obniżonego wieku emerytalnego za wykonywanie pracy górniczej tj. na zasadach określonych w art. 46 w zw. z art. 39 ustawy emerytalnej. W związku z powyższym organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury na podstawie art. 46 w zw. z art. 39 ustawy emerytalnej. Jak podał to organ rentowy ustalenie prawa do emerytury na warunkach określonych w art. 39 ustawy emerytalnej wyklucza możliwość uzyskania emerytury na warunkach określonych w art. 184.

Od powyższej decyzji odwołał się w dniu 11 lutego 2014 roku A. M. podnosząc, że na dzień 9 października 2013 roku nie posiadał żadnych uprawnień emerytalnych, spełnił wymagane ustawą warunki do nabycia prawa do emerytury tzw. mieszanej tj. wyliczonej ze składek oraz kapitału początkowego a także , że posiadał uprawnienia do emerytury wyliczonej na starych zasadach. Wskazując na powyższe wnosił o przyznanie mu prawa do wyliczenia emerytury zgodnie z art.184 ustawy od 1 października 2013 roku.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, powielając w uzasadnieniu argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 9 października 2013 roku wnioskodawca A. M., urodzony (...), złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. We wniosku tym wskazał, że nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz wnosił o przyznanie emerytury na podstawie przedłożonych dokumentów i wybranie najkorzystniejszego wariantu (dowód: wniosek k. 1-4 akt emerytalnych).

W piśmie przewodnim do tego wniosku pracodawca wnioskodawcy (...) S.A. Oddział Kopalnia (...) wskazał, że przesyła komplet dokumentów celem przyznania emerytury z tytułu obniżenia wieku emerytalnego za wykonywanie pracy górniczej stosownie do ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (DZ. U. z 2013 r. poz. 1440 zez m) (dowód: pismo (...) poprzedzające wniosek o emeryturę w aktach emerytalnych).

Decyzją z dnia 7 listopada 23013 roku, organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od 1 października 2013 roku tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, na podstawie art. 46 w zw. z art. 39 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto: przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych od 1993 roku do 2002 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 295,90% i został ograniczony do 250%, ponieważ nie może przekraczać tej wysokości. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 250% przez kwotę bazową 3080,84 złotych wynosi 7.702,10 złote. Wysokość emerytury wyniosła 4.937,05 złotych. Do ustalenia wysokości emerytury organ rentowy uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 39 lat, 6 miesięcy i 21 dni oraz okresy nieskładkowe 4 lata, 6 miesięcy i 4 dni.

Wypłata emerytury podlegała zawieszeniu z uwagi na kontynuację przez A. M. zatrudnienia (dowód: decyzja o przyznaniu emerytury z dnia 7.11.2013 r. k. 19 akt emerytalnych).

W dniu 20 listopada 2013 roku wnioskodawca wniósł o ustalenie emerytury powszechnej wyliczonej według zreformowanych zasad tj. ze składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego. Wniósł również o ponowne obliczenie kapitału początkowego zgodnie z obowiązującymi przepisami (dowód: wniosek k. 20 akt emerytalnych).

Decyzją z dnia 19 grudnia 2013 roku, organ rentowy odmówił prawa do emerytury na podstawie art. 24 ust. 1b ustawy emerytalnej, bowiem wnioskodawca nie osiągnął powszechnego wieku uprawniającego do emerytury tj. 65 lat i 11 miesięcy (dowód: decyzją z dnia 19 grudnia 2013 roku k. 21 akt emerytalnych).

W dniu 12 grudnia 2013 roku wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji z dnia 7 listopada 2013 roku wskazując, że jego wniosek o emeryturę został rozpatrzony pobieżnie a wydana decyzja zawiera wyliczenie tylko na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej. Skoro posiada on na dzień 1 stycznia 1999 roku 25 letni staż pracy, w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej, to uprawnia go do emerytury wcześniejszej z art. 184 i wyliczenie jej na nowych zasadach tj. na podstawie waloryzowanego kapitału początkowego i waloryzowanych składek zgromadzonych na koncie. Podniósł ponadto, że wydając decyzję, ZUS nie wybrał dla niego emerytury korzystniejszej (dowód: odwołanie k. 23 akt emerytalnych).

Organ rentowy zawarty w odwołaniu wniosek o przyznanie emerytury rozpoznał, w wyniku czego wydał zaskarżoną decyzję (dowód: notatka z dnia 10.01.2014r. k. 25 akt emerytalnych, decyzja z dnia 15.01.2014 r. k. 26 akt emerytalnych, pismo ZUS k. 27 akt emerytalnych).

W dacie złożenia wniosku o emeryturę wnioskodawca spełniał warunki do jej przyznania na podstawie art. 184 ustawy (okoliczność przyznana).

Wysokość emerytury obliczona zgodnie z art. 184 ustawy wynosiłaby na dzień 1 listopada 2013 roku 5215,40 złotych, po waloryzacji od 1 marca 2014 roku 5.298,85 złotych (dowód: pismo procesowe organu rentowego z dnia 3.11.2014 r. k. 22 akt emerytalnych).

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył i ocenił, co następuje:

odwołanie jest uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie okoliczności faktyczne nie były sporne między stronami. Organ rentowy nie kwestionował posiadanego przez A. M. ogólnego stażu pracy jak i stażu pracy w warunkach szczególnych. Nie kwestionował również (mimo zobowiązania sądu – zarządzenie k. 19, pismo organu rentowego k. 22) spełnienia przez A. M. warunków formalnych do przyznania emerytury na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej. Podnosił jedynie, że wnioskodawcy decyzją z dnia 7 listopada 2013 roku przyznana została emerytura na podstawie art. 46 w zw. z art. 39 ustawy, co zdaniem organu rentowego, wyklucza możliwość uzyskania emerytury na warunkach określonych w art. 184 ustawy. Stanowisko organu rentowego nie jest słuszne.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440 ze zm) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Z treści § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Stosownie zaś do treści art. 46 ustawy prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1)nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2)warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

W myśl zaś art. 39 ustawy ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:

1)pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

2)pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki

-wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Po przywołaniu tych przepisów podnieść należy za Sądem Najwyższym (postanowienie z dnia 19 stycznia 2012 r. , I UK 325/11, lex nr 1125267), iż różnica pomiędzy art. 184 a art. 46 ustawy emerytalnej polega wyłącznie na tym, że ten pierwszy dotyczy osób, które w dniu wejścia w życie ustawy emerytalnej legitymowały się już wymaganymi okresami zatrudnienia, w tym okresem pracy w warunkach szczególnych, ale nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, natomiast ostatni ma zastosowanie do ubezpieczonych, którzy wymagany staż ogólny lub szczególny osiągnęli po dniu wejścia w życie powołanej ustawy. Zatem prawo do emerytury na podstawie art. 184 ustawy nabywa ubezpieczony, który na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej spełnił określone w niej warunki stażowe, a po tej dacie osiągnął wymagany wiek, niezależnie od tego, czy w chwili osiągnięcia tego wieku wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub był pracownikiem wykonującym inną pracę, czy też pozostawał w zatrudnieniu na innej podstawie niż stosunek pracy bądź nie pozostawał w jakimkolwiek zatrudnieniu. Sąd Okręgowy nie znajduje w przepisach prawa uzasadnienia dla stanowiska organu rentowego, iż ustalenie prawa do emerytury na warunkach określonych w art. 39 ustawy emerytalnej wyklucza możliwość uzyskania emerytury na warunkach określonych w art. 184 ustawy, a sam organ takowej nie wskazał.

Podnieść również należy, iż organ rentowy nie jest uprawiony do dokonywania wyboru, na jakiej podstawie prawnej winien przyznać ubezpieczonemu prawo do emerytury, jeżeli spełnia warunki do przyznania prawa do niej z kilku podstaw i wysokość świadczenia z każdej podstawy jej inna. Wobec braku konkretnego wniosku ubezpieczonego w tym zakresie, organ rentowy winien rozpoznać wniosek o przyznanie emerytury w oparciu o wszelkie regulacje prawne mogące mieć zastosowanie w danej sprawie. Tymczasem zasadność wniosku emerytalnego ubezpieczonego z dnia 9 października 2013 r. organ rentowy przeanalizował wyłącznie na podstawie art. 39 w zw. z art. 46 ustawy emerytalnej, pomijając całkowicie przepis art. 184 tej ustawy. Powyższe skutkowało brakiem możliwości przyznania ubezpieczonemu emerytury w najkorzystniejszej wysokości, o co zresztą sam A. M. we wniosku wnosił. Organ rentowy wyliczył bowiem zaskarżoną decyzją wysokość emerytury na podstawie art. 39 w zw. z art. 46 ustawy emerytalnej na kwotę 4.937,05 złotych od 1 października 2013 roku, podczas gdy emerytura wyliczona na podstawie art. 184 ustawy wyniosłaby 5.215,40 złotych (po waloryzacji od 1 marca 2014 roku – 5298,85 złotych). Z powyższego jednoznacznie wynika, że emerytura wnioskodawcy wyliczona na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej jest korzystniejsza, a wobec tego odwołanie wnioskodawcy należało uznać za zasadne i przyznać mu prawo do wyliczenia należnej emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm), poczynając od 1 października 2013 roku.

Na marginesie podnieść również należy (wobec stanowiska zawartego w odwołaniu przez wnioskodawcę o podtrzymaniu odwołania z dnia 12 grudnia 2013 roku), iż organ rentowy rozpoznał odwołanie z dnia 12 grudnia 2013 roku, bowiem w wyniku jego rozpoznania został wydana właśnie zaskarżona decyzja z dnia 15 stycznia 2014 roku.

Dlatego też, mając powyższe rozważania na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.