Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Teresa Kołeczko - Wacławik

Sędzia SO Leszek Dąbek

Sędzia SO Anna Hajda (spr.)

Protokolant Wioletta Matysiok

po rozpoznaniu w dniu 18 września 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki Jawnej J. i B. P. w G.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w M. Oddziałowi w Polsce

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 lutego 2014 r., sygn. akt I C 1288/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu odwoławczym.

SSO Anna Hajda SSO Teresa Kołeczko – Wacławik SSO Leszek Dąbek

UZASADNIENIE

Powódka wystąpiła do Sądu Rejonowego z pozwem, w którym domagała się od pozwanej kwoty 2.136,76 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwoty 2.006,76 zł od dnia 16 listopada 2009r. do dnia zapłaty i od kwoty 130 zł od dnia wniesienia pozwu. Nadto domagała się zasądzenia kosztów procesu. Uzasadniając swoje żądanie powódka wskazała, że na podstawie umowy cesji wierzytelności wstąpiła w prawa poszkodowanych, których samochód został uszkodzony na skutek kolizji drogowej spowodowanej przez sprawcę, który był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Pozwana po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłaciła część należnego odszkodowania tj. 2.047,18 zł. Na dochodzoną kwotę składa się różnica między wysokością szkody ustalonej w oparciu o prywatną opinię, a kwotą wypłaconego odszkodowania oraz koszt sporządzenia kalkulacji.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu. Nie kwestionując swojej odpowiedzialności za powstałą szkodę zakwestionowała wysokość dochodzonego roszczenia. Wskazała, że w jej ocenie kwota wypłaconego powódce odszkodowania w pełni kompensuje szkodę. Zakwestionowała zasadność zastosowania do naprawy pojazdu części oryginalnych wskazując, że w dniu zdarzenia pojazd miał już 17 lat. Nadto wskazała, że oprócz pierwotnie przyznanego odszkodowania w kwocie 2.047,18 zł, wypłaciła na rzecz powódki dodatkowo 854,59 zł, w tym 528,85 zł tytułem dopłaty do kosztów naprawy pojazdu oraz 130 zł kosztów sporządzenia prywatnej opinii.

Na rozprawie w dniu 26 lutego 2014r. pozwana doprecyzowała, że kwota dopłacona powódce obejmowała także odsetki od dodatkowego odszkodowania i kosztów prywatnej opinii.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.432,16 zł z ustawowymi odsetkami od 16 listopada 2009r. W pozostałym zakresie powództwo oddalił. Nadto zasądził od pozwanej na rzecz powódki 1.612,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa 1.474,72 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Rozstrzygnięcie zapadło przy ustaleniu, że na skutek kolizji drogowej, która miała miejsca 16 października 2009r., został uszkodzony pojazd marki V. (...) należący do poszkodowanych K. K. i E. F.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej, która po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłaciła odszkodowanie w kwocie 2.047,18 zł. Powódka wstąpiła w prawa poszkodowanych na mocy umowy cesji wierzytelności zawartej 27 listopada 2009r. Powódka dokonała przeliczenia wysokości szkody i pismem z 31 lipca 2012r. wezwała ubezpieczyciela do zapłaty brakującej kwoty 2.136,76 zł z ustawowymi odsetkami od 16 listopada 2009r. Decyzją z 19 września 2012r. pozwana przyznała na rzecz powódki kwotę 528,85 zł tytułem naprawy pojazdu oraz 130 zł za sporządzenie prywatnej opinii z odsetkami ustawowymi (łącznie 854,55 zł). W oparciu o opinię biegłego Sąd ustalił koszt naprawy pojazdu, przy uwzględnieniu średniej stawki za roboczogodzinę w wysokości 75 zł, na kwotę 4.008,19 zł brutto.

Przyjmując powyższe ustalenia za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy uznał, że powództwo w znacznej części jest zasadne. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd wskazał unormowanie art. 822 kc. Wysokość i zakres należnych powodowi odszkodowań Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego pomniejszając faktyczną wysokość szkody o kwotę już wypłaconego powodowi przez pozwaną odszkodowania. Przy ustalaniu należnego odszkodowania Sąd miał na uwadze, że dla uszkodzonego pojazdu brak było części zamiennych typu Q, zatem przywrócenie prawidłowego stanu technicznego samochodu możliwe było jedynie przy użyciu części oryginalnych. Sąd wskazał, że inne dostępne zamienniki nie tylko nie przywracają pojazdu do stanu sprzed zdarzenia ale mogą obniżyć jego wartość. Nie posiadają bowiem takich samych cech jak oryginalne części zamienne lub zamienniki typu Q. O odsetkach Sąd orzekł w oparciu o art. 481 kc i art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Orzeczenie o kosztach wydano na podstawie art. 98 kpc, obciążając nimi w całości pozwaną jako stronę przegrywającą proces.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana zaskarżając go w części zasądzającej na rzecz powódki kwotę 1.432,16 zł z odsetkami oraz w zakresie kosztów procesu. Zarzuciła naruszenie art. 363 § 1 kc w zw. z art. 361 § 2 kc polegające na błędnym przyjęciu, że w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wywołującym szkodę pozostają koszty naprawy pojazdu uwzględniające wyłącznie ceny części opatrzonych logo producenta oraz błędnym uznaniu, że części o porównywalnej jakości powodują obniżenie bezpieczeństwa w samochodzie i w związku z tym nie są w stanie przywrócić 17 – letniego pojazdu poszkodowanego do stanu sprzed kolizji z dnia 16 października 2009r. Nadto pozwana zarzuciła art. 227 kpc, art. 232 kpc i art. 233 § 1 kpc przez naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów skutkujące błędnymi ustaleniami faktycznymi polegającymi na niewłaściwej ocenie dowodu z opinii biegłego i w konsekwencji przyjęcie, że użycie do naprawy części o porównywalnej jakości może mieć wpływ na obniżenie bezpieczeństwa w pojeździe. W ocenie pozwanej Sąd błędnie przyjął, że wiek pojazdu uszkodzonego w kolizji nie ma znaczenia na to jakimi częściami będzie przeprowadzana naprawa. W oparciu o tak podniesione zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa co do kwoty 1.432,16 zł i stosowną zmianę orzeczenia, co do kosztów za pierwszą instancję. Nadto wniosła o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje. W uzasadnieniu wywodziła, że zastosowanie do naprawy samochodu części nieoryginalnych nie prowadzi w tym wypadku do obniżenia jego wartości, ani bezpieczeństwa.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła odnieść skutku.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i przyjęte za podstawę rozstrzygnięcia są prawidłowe i w pełni znajdują potwierdzenie w zgromadzonych dowodach. Zostały one poddane wnikliwej ocenie, zgodnej z wypływającymi z treści art. 233 kpc dyrektywami. Z tych to przyczyn Sąd Okręgowy podzielił je i przyjął za własne.

Na wstępie należy zauważyć, iż podniesione przez pozwaną w apelacji zarzuty dotyczą w rzeczywistości wyłącznie wysokości kwoty odszkodowania ustalonego przez Sąd pierwszej instancji na podstawie przeprowadzonego w sprawie dowodu z opinii biegłego z zakresu motoryzacji. Pozwana stara się podważyć złożoną w toku postępowania opinię, a przede wszystkim płynące z niej wnioski co do zasadności użycia przy naprawie oryginalnych części zamiennych w sytuacji, gdy na rynku dostępne są alternatywne części o znacznie niższej cenie.

Zarzutów tych Sąd Okręgowy nie mógł podzielić. Należy wskazać, iż w orzecznictwie i doktrynie jednoznacznie przyjmuje się, iż obowiązek pozwanej, jako ubezpieczyciela, do naprawienia szkody przez wypłatę odpowiedniej sumy pieniężnej powstaje już z chwilą wyrządzenia szkody i nie jest uzależniony od tego, czy poszkodowany dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle zamierza ją naprawić. Odszkodowanie bowiem ma wyrównać uszczerbek majątkowy powstały w wyniku zdarzenia wyrządzającego szkodę, istniejący od chwili wyrządzenia szkody do czasu, gdy zobowiązany wypłaci poszkodowanemu sumę pieniężną odpowiadającą szkodzie ustalonej w sposób przewidziany prawem. Przy takim rozumieniu szkody i obowiązku odszkodowawczego nie ma znaczenia, jakim kosztem poszkodowany faktycznie dokonał naprawy rzeczy i czy w ogóle to uczynił albo zamierza uczynić. Niezależnie zatem od tego, czy poszkodowany naprawił, uszkodzony w wypadku pojazd, należy mu się od zakładu ubezpieczeń odszkodowanie ustalone według zasad art. 363 § 2 kc, w związku z art. 361 § 2 kc, co oznacza, że jego wysokość ma odpowiadać kosztom usunięcia opisanej wyżej różnicy w wartości majątku poszkodowanego, a ściślej - kosztom przywrócenia pojazdowi jego wartości sprzed wypadku (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie sygn. III CZP 68/01, OSNC 2002/6/74). Gdy zatem naprawa pojazdu przywróci mu jego wartość sprzed wypadku, odszkodowanie winno odpowiadać kosztom takiej właśnie naprawy ustalonym przez biegłego. Wysokość tak ustalonego odszkodowania powinna być zawsze określona według cen części zamiennych i usług koniecznych do wykonania naprawy.

Wskazać należy, iż przywrócenie stanu poprzedniego polega w zasadzie na doprowadzeniu pojazdu do stanu, w jakim znajdował się przed wyrządzeniem szkody. Oczywistym jest zatem, iż poszkodowanemu przysługuje uprawnienie do skorzystania z oryginalnych części zamiennych. Tylko skorzystanie z takich części w rzeczywistości doprowadzi do pełnej restytucji szkody. Skorzystanie przez poszkodowanego przy naprawie pojazdu z części alternatywnych stanowi wyłącznie jego uprawnienie, które może być postrzegane wyłącznie w kategorii rezygnacji z całkowitego przywrócenia rzeczy do stanu poprzedniego i w żadnym razie nie może stanowić reguły.

O dopuszczalności stosowania części zamiennych o symbolu Q (części zamiennych niepochodzących od producenta pojazdu) do ustalenia wysokości odszkodowania i poprawnego zrealizowania obowiązku wynikającego z art. 363 § 2 kc w związku z art. 361 § 2 kc, wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2012r. (III CZP 85/11, LEX nr 1218190). Wskazując przy tym, że oryginalność części wykorzystywanych do naprawy pojazdu stanowi istotny czynnik decydujący o tym, czy naprawa jest wystarczająca do przywrócenia pojazdu do jego stanu poprzedniego, podniósł, że nieprawidłowy dobór takich części może prowadzić do pogorszenia położenia poszkodowanego. Pogorszenie takie miałoby miejsce zarówno wtedy, gdyby użyta część była pod istotnymi względami częścią gorszą od tej, która uległa uszkodzeniu, jak i wtedy, gdyby równowartość "restytucyjna" części zastępczej była niepewna. Przywrócenie pojazdu do stanu poprzedniego poprzez wykonanie naprawy poprzez zastosowanie części „nieoryginalnej” wymaga zatem wykazania pełnej zdolności „restytucyjnej” takiej części. Oznacza to konieczność wykazania, że części te są produkowane zgodnie ze specyfikacjami i standardami produkcyjnymi ustalonymi przez producenta pojazdu, a różnią się tylko oznakowaniem. Wymaga to zatem wykazania, że producent tych części zaświadczył, iż zostały wyprodukowane zgodnie ze specyfikacjami i standardami produkcyjnymi ustalonymi przez producenta pojazdów.

Wskazane powyżej okoliczności nie zostały wykazane przez pozwaną, do czego była zobowiązana zgodnie z obowiązkiem wynikającym z art. 6 kc. Brak wykazania takich okoliczności czyni zasadnym ustalenie wysokości należnego odszkodowania w oparciu o części oryginalne, gdyż w świetle zgromadzonego materiału, tylko zastosowanie części wyprodukowanych przez producenta pojazdu daje pewność poprawnego przywrócenia pojazdu do jego stanu poprzedniego.

Nie zasługiwał również na uwzględnienie zarzut naruszenia przepisu art. 233 kpc. Zarzut ten odnosi się bowiem wprost do oceny dowodów wskazując, według jakich kryteriów winna być ona przeprowadzona. Wyraża mianowicie zasadę swobodnej oceny dowodów stanowiąc w § 1, że Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez Sąd art. 233 § 1 kpc wymaga zatem wykazania, że Sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Tymczasem pozwana w apelacji nie wskazała na żadne uchybienia, których w tym zakresie mógł dopuścić się Sąd Rejonowy.

Podzielając zatem motywy, leżące u podstaw zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy oddalił apelację jako nieznajdującą usprawiedliwionych podstaw prawnych (art. 385 kpc). O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono po myśli art. 98 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc. Złożyły się na nie wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 90 zł ustalone na podstawie § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013r., poz. 490 j.t.).

SSO Anna Hajda SSO Teresa Kołeczko – Wacławik SSO Leszek Dąbek