Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Agnieszka Leżańska

Protokolant Cezary Jarocki

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania S. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 23 kwietnia 2014r. sygn. (...)

zmienia zaskarżona decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu S. P. prawo do emerytury od dnia(...) roku.

Sygn. akt VU 5113/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 kwietnia 2014 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy S. P. prawa do emerytury, z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił do pracy w warunkach szczególnych okresu od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku ponieważ wnioskodawca nie przedstawił żadnych dowodów potwierdzających, iż w tym okresie był kierowcą samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony.

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 29 kwietnia 2014 roku złożył wnioskodawca, wnosząc o zaliczenie spornego okresu jako pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony wskazał, iż od 1 maja 1977 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marki Z. o ładowności powyżej 5,5 tony.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania, powielając argumentację zawartą w uzasadnieniu decyzji. Organ rentowy podniósł również, że wniosek o uznanie spornego okresu jako pracy w warunkach szczególnych był już rozpatrywany decyzją odmowną z dnia 10 stycznia 2013 roku, od której wnioskodawca wniósł odwołanie i Sąd Okręgowy, wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2013 roku, oddalił odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

wnioskodawca S. P., urodzony (...), złożył w dniu 15 października 2012 roku pierwszy wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Organ rentowy decyzją z dnia 10 stycznia 2013 roku odmówił wnioskodawcy oprawa do emerytury bowiem nie osiągnął on wieku emerytalnego a także nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych (dowód: wniosek o emeryturę k. 1-8 akt emerytalnych, decyzja z dnia 10 stycznia 2013 roku k. 36 akt emerytalnych).

Odwołanie wnioskodawcy od powyższej decyzji zostało przez Sąd Okręgowy
w P. wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2013 roku prawomocnie oddalone. Sąd Okręgowy nie prowadził postępowania dowodowego celem ustalenia, czy posiada on 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych (dowód: wyrok Sądu Okręgowego z dnia 5 kwietnia 2013 roku k. 18 akt VU 141/13, protokół rozprawy z dnia 5 kwietnia 2013 r. k.15-16 wraz z nagraniem ).

W dniu 21 marca 2014 roku S. P. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w przedmiotowej sprawie (dowód: wniosek k. 1-4 akt emerytalnych plik II).

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 26 lat, 4 miesiące i 21 dni, w tym 12 lat, 7 miesięcy i 29 dni pracy w szczególnych warunkach, tj. okres zatrudnienia od 1 października 1979 roku do 22 listopada 1981 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. i od 23 listopada 1981 roku do 29 maja 1992 roku w (...) Przedsiębiorstwie Budowlanym (dowód: decyzja z dnia 23 kwietnia 2014 roku k. 13 akt emerytalnych plik II, odpowiedź na odwołanie k. 3-4).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.nie zaliczył wnioskodawcy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresów:

- od dnia 1 maja 1977 roku 30 września 1979 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. (okoliczność bezsporna - odpowiedź organu rentowego na odwołanie wnioskodawcy k. 3-4 akt sprawy) .

S. P. od dnia 31 lipca 1973 roku do dnia 22 listopada 1981 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. na stanowisku pomocnik maszynisty żurawia samochodowego oraz kierowcy (do wód: świadectwo pracy z 2.11.1981 r. k. 7 akt kapitałowych).

Przedsiębiorstwo to było przedsiębiorstwem budowlanym i transportowym. Na wyposażeniu posiadało samochody ciężarowe oraz sprzęt budowlany. Wnioskodawca od 31 lipca 1973 roku pracował jako kierowca samochodu dostawczego. Celem uzyskania większego wynagrodzenia S. P. uczęszczał na kurs kierowcy samochodu ciężarowego i w dniu 14 kwietnia 1977 roku zdobył uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi. W związku z uzyskanymi uprawnieniami, od 1 maja 1977 roku pracował tylko jako kierowca samochodu ciężarowego marki Z. (...) (wywrotka) o ładowności 5,5 tony.
W tym charakterze pracował do 30 września 1979 roku. Z dniem 1 października 1979 roku zostały mu powierzone obowiązki kierowcy operatora na dźwigu (dowód: zeznania świadka Z. Z. (1) protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2014 roku nagranie od minuty 5.45 do minuty 7.57, zeznania świadka K. D. protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2014 roku nagranie od minuty 8.15 do minuty 9.27, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 6 listopada 2014 roku nagranie od minuty 10.03 do minuty 13.00, angaże k. 32-35 akt emerytalnych plik I, angaże k. 13-15verte akt emerytalnych plik I).

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r. poz. 1440) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego świadectwem pracy w szczególnych warunkach, nie przesądza jeszcze, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał.

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych.

Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy w okresie od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

Stało się tak dlatego, że z dokumentów osobowych skarżącego z Przedsiębiorstwa (...) w Ł. w postaci przede wszystkim umów o pracę, angaży i świadectwa pracy potwierdzających zatrudnienie wynikało, że wnioskodawca w tym spornym okresie od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku był zatrudniony na stanowisku kierowcy. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę
w w/w Spółdzielniach, Sąd oparł się na dokumentach oraz na korespondujących z nimi zeznaniach wnioskodawcy oraz świadków: Z. Z. (2) i K. D..

Należy podkreślić, iż świadkowie w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą, a zatem dysponują bezpośrednią i szczegółową wiedzą na temat charakteru wykonywanej przez niego pracy. Świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca początkowo pracował jako kierowca samochodu dostawczego, a kiedy zdobył uprawnienia do kierowania samochodami ciężarowymi, pracował już tylko i wyłącznie jako kierowca samochodu ciężarowego marki Z. (...) (wywrotka) o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Wiarygodnym są zeznania wnioskodawcy, że po uzyskaniu uprawnień do kierowania samochodami ciężarowymi, pracował już tylko w tym charakterze. Nie budzi wątpliwości Sądu, że wnioskodawca chcąc uzyskać wyższe wynagrodzenie, w czasie zatrudnienia zdobył dodatkowe kwalifikacje i po ich uzyskaniu pracował już na wyższym stanowisku, lepiej opłacanym.

Organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego .

W świetle przeprowadzonego postępowania dowodowego nie budzi zatem żadnych wątpliwości, że wnioskodawca faktycznie w okresie od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku w Przedsiębiorstwie (...) w Ł. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony.

Prace na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony są pracami zaliczonymi przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem VIII pkt 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Pod pojęciem dopuszczalnego ciężaru całkowitego należy rozumieć dopuszczalną masę całkowitą pojazdu, pod którą mieści się, określona właściwymi warunkami technicznymi, masa pojazdu, obciążonego osobami i ładunkiem, dopuszczonego do poruszania się po drodze.

Zważywszy, że to nie nazwa stanowiska pracy decyduje o szczególnych warunkach zatrudnienia, ale faktycznie wykonywane obowiązki, a wnioskodawca poza obowiązkami kierowcy samochodu ciężarowego powyżej 3,5 innych obowiązków nie miał, Sąd zaliczył mu wszystkie sporne okresy do pracy w szczególnych warunkach.

Reasumując na podstawie przeprowadzonych dowodów Sąd uznał, że wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako kierowca samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony przez okres dłuższy niż 15 lat. Uznany bowiem przez Sąd okres od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku to okres 2 lat, 5 miesięcy a okres uznany przez ZUS to okres 12 lat, 7 miesięcy i 29 dni.

Dodatkowo należy podnieść, wbrew stanowisku organu rentowego, że sporny okres, nie był rozpatrywany przez Sąd Okręgowy w sprawie VU 141/13 jako okres pracy w warunkach szczególnych. Jak wynika bowiem z akt sprawy, w sprawie VU 141/13 Sąd Okręgowy nie prowadził postępowania dowodowego w zakresie ustalenia charakteru pracy wnioskodawcy w okresie od 1 maja 1977 roku do 30 września 1979 roku. Podstawą oddalenia odwołania było nie ukończenie przez wnioskodawcę 60 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego tj. z dniem (...) roku. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od które zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w wyroku.