Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2014r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Anna Zdziarska

Sędziowie: SA – Marek Czecharowski (spr.)

SO (del.) – Hubert Gąsior

Protokolant: – sekr. sąd. Kazimiera Zbysińska

przy udziale Prokuratora Jerzego Mierzewskiego

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2014 r.

sprawy

1. M. C. (1),

2. J. S. (1),

3. D. U. (1),

4. L. B. (1),

5. K. G. (1)

i 6. R. P. (1)

oskarżonych z art. 280 § 2 k.k. i art. 282 k.k. i art. 189 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. przy zastosowaniu art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionych przez obrońców oskarżonych ad. 1, 2, 4-6 oraz prokuratora wobec wszystkich oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 28 stycznia 2014 r. sygn. akt VIII K 344/12

w ramach czynu zarzuconego oskarżonym M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) i R. P. (1) przyjmuje, iż działanie ich polegało na tym, że w okresie od 12 stycznia 1995 r. do lutego 1995 roku w W., działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po użyciu przemocy w postaci bicia rękami oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, oraz grożąc użyciem przedmiotu podobnego do broni palnej, podpaleniem i szczuciem psem, co skutkowało wybiciem zęba oraz doznaniem ogólnych obrażeń ciała, ponadto grożąc zamachem na życie i zdrowie, doprowadzili S. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie, nie mniejszej niż 1.500 zł, czym wyczerpali znamiona art. 282 k.k. i zaskarżony wyrok uchyla a

postępowanie karne wobec oskarżonych M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) i R. P. (1) na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umarza; kosztami postępowania w sprawie, w tej części, obciąża

Skarb Państwa;

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec D. U. (1); kosztami postępowania odwoławczego co do tego oskarżonego obciąża Skarb Państwa;

zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. adw. Marcina W. C., Ł. C., J. C. i S. A. – Kancelarie Adwokackie w W. oraz adw. S. C. Zespół Adwokacki Nr (...) w W. po 738 (siedemset trzydzieści osiem) zł – w tym 23% VAT za obronę z urzędu wykonywaną przed Sądem Apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Oskarżeni: M. C. (1), J. S. (1), D. U. (1), L. B. (1), K. G. (1) i R. P. (1) stanęli pod zarzutem, iż w okresie od 12 stycznia 1995 roku do lutego
1995 roku w W., działając wspólnie i w porozumieniu, w ramach zorganizowanej grupy przestępczej o charakterze zbrojnym, w odniesieniu do M. C. (1), kierując działaniami zorganizowanej grupy przestępczej o charakterze zbrojnym, w skład której wchodzili między innymi J. S. (1), D. U. (1), L. B. (1), K. G. (1), R. P. (1) i inne osoby, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w warunkach przestępstwa ciągłego, po uprzednim pozbawieniu wolności połączonego ze szczególnym udręczeniem i użyciu przemocy w postaci bicia rękami oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, oraz grożąc użyciem broni palnej, podpaleniem oraz szczuciem psem, co skutkowało wybiciem zęba oraz doznaniem ogólnych obrażeń ciała, doprowadzili S. J. (1) do stanu bezbronności, a następnie zabrali w celu przywłaszczenia pieniądze oraz dokumenty o łącznej wartości około
1.000 PLN, ponadto grożąc zamachem na życie i zdrowie, doprowadzili wyżej wymienionego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie 2.000 PLN,

to jest popełnienia czynu z art. 280 § 2 k.k. i art. 282 k.k. i art. 189 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. przy zastosowaniu art. 65 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 28 stycznia 2014 r. (sygn. akt VIII K 344/12):

I. D. U. (1) uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu;

II. M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) i R. P. (1) w ramach zarzucanego im czynu uznał za winnych tego, że w okresie od 12 stycznia 1995 roku do lutego 1995 roku w W., działając wspólnie i w porozumieniu, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, w warunkach przestępstwa ciągłego, po użyciu przemocy w postaci bicia rękami oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, oraz grożąc użyciem przedmiotem podobnym do broni palnej, podpaleniem i szczuciem psem, co skutkowało wybiciem zęba oraz doznaniem ogólnych obrażeń ciała, doprowadzili S. J. (1) do stanu bezbronności, a następnie zabrali w celu przywłaszczenia pieniądze o łącznej wartości nie mniejszej niż 500 PLN, ponadto grożąc zamachem na życie i zdrowie, doprowadzili wyżej wymienionego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie nie mniejszej niż 1.500 PLN, czym wyczerpali znamiona - przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. - art. 210 § 1 k.k. z 1969 roku w zb. z art. 211 k.k. z 1969 roku z zw. z art. 10 § 2 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 58 kk z 1969 roku i za to na mocy wskazanych przepisów skazuje ich, a na mocy art. 210 § 1 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 10 § 3 k.k. z 1969 roku w zw. z art. 36 § 2 i 3 kkz 1969 roku wymierzył kary wobec:

a) M. C. (1) 4 lat pozbawienia wolności
i 500 złotych grzywny;

b) J. S. (1) 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności
i 500 złotych grzywny;

c) L. B. (1) 3 lat pozbawienia wolności i 500 złotych grzywny;

d) K. G. (1) 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności i 500 złotych grzywny;

e) R. P. (1) 3 lat pozbawienia wolności i 500 złotych grzywny;

III. na mocy art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonych kar pozbawienia wolności wskazanych w punkcie II zaliczył L. B. (1) okres rzeczywistego pozbawienia go wolności w dniu 13 marca
2012 roku, K. G. (1) okres rzeczywistego pozbawienia go wolności od dnia 23 maja 2012 roku do 24 maja 2012 roku i R. P. (1) okres rzeczywistego pozbawienia go wolności od dnia 13 listopada 2012 roku do
14 listopada 2012 roku;

IV. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz:

- adw. S. C.,

- adw. Ł. C.,

- adw. M. C. (2),

- adw. J. C.,

- adw. S. A.

kwoty po 1.440 złotych + VAT tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonym z urzędu; zasądził na rzecz Skarbu Państwa od M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) i R. P. (1) kwoty po 500 złotych od każdego z nich tytułem opłat i obciążył ich wydatkami w częściach na nich przypadających.

Apelacje od powyższego orzeczenia wnieśli obrońcy oskarżonych (poza obrońcą D. U.) oraz prokurator na niekorzyść wszystkich oskarżonych.

Obrońca osk. M. C. zaskarżył wyrok w całości na korzyść tego oskarżonego zarzucając:

1) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 4, art. 7 i art. 410 k.p.k. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wbrew zasadom doświadczenia życiowego oraz logiki przyjęcie, że wewnętrzne sprzeczności oraz zmiany treści zeznań pokrzywdzonego wynikają z upływu okresu czasu od daty zdarzenia objętego oskarżeniem, przy jednoczesnym zbagatelizowaniu tego czynnika w stosunku do zeznań oskarżonych, jak również nienależytej ocenie jakoby pokrzywdzony nie działał z zamiarem „zemsty” na oskarżonych oraz, że zeznawanie przez pokrzywdzonego w związku z stosowaną wobec niego instytucją z art. 60 k.k. stanowi przesłankę uwiarygodnienia zeznań, podczas gdy prawidłowo Sąd Okręgowy powinien przyjąć, że pokrzywdzony nie jest wiarygodnym świadkiem, zeznaje pod presją konieczności wykazania przestępstw popełnionych przez osoby trzecie oraz w świadomości elementów kwalifikujących zarzucone czyny jako określone przestępstwa o okresie przedawnienia umożliwiającym skazanie oskarżonych (użycie broni, szczucie psem, groźbę podpalenia, zabór portfela, czy rzekome „naliczenie”), niezgodnie ze stanem faktycznym w zakresie nieprzyznanym przez oskarżonych, co przy prawidłowej ocenie Sądu I instancji powinno spowodować, odmowę przyznania waloru wiarygodności pokrzywdzonemu oraz jego przyznanie wyjaśnieniom oskarżonych, a w efekcie powinno skutkować kwalifikacją czynu oskarżonych jako pobicia (art. 158 zarówno aktualnego kodeksu karnego, jak i tego z 1969 r.), które ulegałoby przedawnieniu w okresie 5 lat od daty czynu i wydaniem wyroku o umorzeniu niniejszego postępowania;

2) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 4, art. 7 i art. 410 k.p.k. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i ustalenie w oparciu o zebrany materiał dowodowy, że:

a) M. C. (1) był świadom faktu przywłaszczenia przez kogokolwiek z uczestników zdarzenia lub sam dokonał czynności sprawczych przywłaszczenia pieniędzy o łącznej wartości co najmniej 500,00 zł, które miały się znajdować w portfelu oskarżonego, w oparciu o przyjęcie za udowodnione okoliczności, że: a) pokrzywdzony podczas bójki „stracił portfel z pieniędzmi” (bez ustalenia, czego pokrzywdzony nie wykluczył, że portfel wypadł mu samoistnie), b) oskarżeni i inne nieustalone osoby biorące udział w zdarzeniu przybyły na miejsce zdarzenia kilkoma samochodami, c) twierdzenie pokrzywdzonego, że portfel z dokumentami został wyrzucony z jednego z tych samochodów, co istotne bliżej nieokreślonego, jak również d) przyjętego przez Sąd podstawowego celu całego zdarzenia w postaci nastraszenia pokrzywdzonego i namówienia do ewentualnej współpracy oraz umożliwienia uzyskania haraczu, podczas gdy zgodnie z zasadami doświadczenia życiowego i logiki, Sąd powinien przyjąć, że tylko taki zamiar nastraszenia był celem przedmiotowych działań w postaci pobicia, czy rzekomego grożenia podpaleniem (z wyłączeniem kwestii ewentualnego wymuszenia), na podstawie zebranego materiału dowodowego nie można ustalić czy w ogóle doszło do zaboru (a nie przywłaszczenia), ani osoby, która weszła w posiadanie portfela i rzeczonych pieniędzy, a tym bardziej brak jest podstaw do twierdzenia, że pozostałe osoby biorące udział w zdarzeniu posiadały wiedzę o tym fakcie (skoro znajdowały się w odrębnych pojazdach), co prowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych, o którym mowa w art. 438 pkt. 3) k.p.k. w postaci przyjęcia, że M. C. (1) działał w zamiarze i w porozumieniu z pozostałymi oskarżonymi, co do zaboru tych pieniędzy i uznania za spełnioną przesłankę przestępstwa z art. 210 d.k.k., w postaci działania „w celu przywłaszczenia mienia”, podczas gdy w razie uniknięcia przez Sąd I instancji przedmiotowego błędu, oskarżony powinien zostać uniewinniony od zarzutu popełnienia przestępstwa rozboju, co skutkowałoby koniecznością umorzenia postępowania z uwagi na fakt, że karalność pozostałego zarzuconego przestępstwa z art. 211 d.k.k., jako występku, upłynęłaby przed datą wszczęcia w niniejszej sprawie postępowania przygotowawczego przeciwko oskarżonemu;

b) M. C. (1) zarówno na etapie przedmiotowego zdarzenia w postaci pobicia, miał zamiar doprowadzić S. J. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci żądania płatności sumy pieniężnej nie niższej niż 1.500,00 zł („naliczenia”), jak również, że wydał polecenie i co do zasady wiedział o fakcie rzekomego pozyskania w późniejszym okresie po zdarzeniu przez J. S. (1) oraz K. G. (1) jakiejkolwiek kwoty pieniędzy od pokrzywdzonego tytułem „naliczenia” - w szczególności by co najmniej część tej kwoty otrzymał, biorąc pod uwagę okoliczności, że żaden z tych oskarżonych nie potwierdził jakoby do takiego zdarzenia doszło, a tym bardziej by było konsultowane z M. C. (1), natomiast zeznania pokrzywdzonego wskazują, że nie „pamiętał dokładnie treści rozmowy” z tym oskarżonym, „wydawało mu się, że C. żądał zapłaty” i wskazał, że rozmowa dotyczyła zasadniczo pracowania dla oskarżonego, a S. i Bałagan po 1.000 zł przyjechali „podobno z polecenia C.”, co oznacza, że pokrzywdzony nie potwierdził okoliczności „naliczenia” z polecenia lub przez M. C. (1) i przyjął takie założenie opierając się jedynie na twierdzeniach wspomnianych dwóch współoskarżonych, podczas gdy w tej sytuacji Sąd winien z uwagi na brak dowodu wskazującego na wyżej wskazane okoliczności uznać je za nieudowodnione, a brak takiej decyzji prowadził do błędu w ustaleniach faktycznych, o którym mowa w art. 438 pkt. 3) k.p.k. w postaci przyjęcia, że M. C. (1) działał w zamiarze i w porozumieniu z pozostałymi oskarżonymi co do ziszczenia przesłanek przestępstwa z art. 211 d.k.k., w postaci działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i zmuszenia innej osoby do rozporządzenia mieniem, a tym samym oskarżony winien zostać uniewinniony od zarzutu popełnienia przestępstwa wymuszenia rozbójniczego;

3) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 413 § 2 k.pk poprzez nie zaliczenie na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okresu pozbawienia tymczasowego aresztowania stosowanego wobec oskarżonego M. C. (1) w niniejszej sprawie do daty skarżonego wyroku podczas, gdy okres ten zgodnie z treścią naruszonego przepisu powinien zostać uwzględniony w pkt. III tenoru wyroku;

na wypadek gdyby Sąd nie uwzględnił zarzutów obrazy przepisów postępowania ujętych w pkt. 1) i 2) powyżej

4) rażącą niewspółmierność wymierzonej kary z uwagi na orzeczenie wobec oskarżonego bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat, na skutek nienależytej oceny w zakresie
dyrektywy prewencji indywidualnej, tj. celów zapobiegawczych i wychowawczych, które orzeczenie ma osiągnąć wobec skazanego, wobec faktu, że oskarżony odbył już karę za okres działania w grupie przestępczej obejmującego również czyny będące przedmiotem niniejszego postępowania i stąd wystarczający byłoby zastosowanie kary pozbawienia wolności w zawieszeniu lub znaczne skrócenie zasądzonego okresu kary pozbawienia wolności.

W konkluzji skarżący wniósł o:

1) w pierwszej kolejności, na wypadek uznania zarzutu wskazanego w

pkt. 1) oraz 2)a) - o uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania;

2) natomiast na wypadek uwzględnienia zarzutów z pkt. 2) b), 3) lub 4) – o zmianę skarżonego wyroku w sposób wskazany powyżej;

3) zasądzenie na rzecz obrońcy kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w instancji odwoławczej.

Obrońca osk. J. S. skarżąc wyrok w całości zarzucił mu:

1. mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów postępowania a mianowicie art. 4 , 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., wyrażającą się w ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, przejawiającą się w nieprawidłowym ustaleniu strony podmiotowej zarzucanego oskarżonemu czynu poprzez przypisanie oskarżonemu działania z zamiarem zaboru mienia, pomimo braku podstaw do takiego wniosku w materialne dowodowym;

2. mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów postępowania a mianowicie art. 4 , 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., wyrażającą się w ustaleniu okoliczności faktycznych sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, przejawiającą się w nieprawidłowym ustaleniu, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z innymi oskarżonymi w zakresie dotyczącym dokonania przestępstwa rozboju pomimo braku jakichkolwiek ustaleń Sądu odnośnie porozumienia oskarżonego J. S. (1) i pozostałych oskarżonych w zakresie zaboru mienia;

3. naruszenie prawa materialnego a mianowicie art. 280 § 2 k.k. poprzez jego błędną wykładnię prowadzącą do przyjęcia, iż przestępstwo rozboju popełnia sprawca, który używa przemocy w celu nie związanym zamiarem zaboru rzeczy, a dopiero wykorzystując stan pokrzywdzonego dokonuje jej zaboru, pomimo faktu, iż takie zachowanie wypełnia znamiona dwóch przestępstw pozostających w zbiegu realnym - np. 158 k.k. i 278 § 1 k.k.

Skarżący wniósł o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania;

2. zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu za postępowanie przed sądem II instancji, która nie została opłacona ani w całości ani w części.

Obrońca osk. L. B. zaskarżył wyrok w całości zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na tym, że zeznania pokrzywdzonego S. J. (1) uznane przez Sąd Orzekający za podstawowy dowód winy oskarżonego, a ograniczające się wyłącznie do ewentualnego wskazania L. B. (1) jako osoby przywożącej samochodem pokrzywdzonego na miejsce popełnienia przestępstwa i zaprzeczające jego dalszym działaniom w ramach czynu przestępnego, przypisanego jemu i współoskarżonym w sprawie, Sąd Ten interpretuje w sposób dowolny i rozszerzający, twierdząc, że to przywiezienie było jednym z elementów wykonawczych czynu z
art. 210 § 1 i 211 d.kk, przypisanego oskarżonemu, jakkolwiek całość materiału dowodowego, a w szczególności zeznania pokrzywdzonego wskazuje iż oskarżony L. B. (1);

- nie miał świadomości, że przewozi S. J. (1) na miejsce popełnienia jakiegokolwiek przestępstwa;

- a dalsze działania współoskarżonych polegające według tezy aktu oskarżenia na biciu pokrzywdzonego, szczuciu psem, straszeniu podpaleniem i przedmiotem przypominającym broń palną, a w końcu zabranie pokrzywdzonemu pieniędzy i dalsze wymuszenie na nim niekorzystnego rozporządzenia mieniem, było z ich strony nagłym ekscesem, pozostającym poza świadomością, wolą i możliwością ewentualnego przeciwdziałania ze strony oskarżonego L. B. (1).

Stawiając powyższy zarzut, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego L. B. (1) od winy popełnienia zarzucanego mu przestępstwa.

Obrońca osk. K. G. skarżąc wyrok w całości na korzyść oskarżonego zarzucił wyrokowi:

1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogący mieć wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że:

a. K. G. (1) działał w ramach porozumienia z innymi uczestnikami zdarzenia co do wszystkich znamion czynu zabronionego, w szczególności co do bicia kijem bejsbolowym, podpalenia, szczucia psem, groźby zamachu na życie i zdrowie, zaboru pieniędzy w celu przywłaszczenia oraz doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem,

b. K. G. (1) działał z zamiarem zaboru mienia S. J. (1) oraz, że działał z zamiarem doprowadzenia tej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem,

c. K. G. (1) był jedną z osób, zabrał S. J. (1) pieniądze w celu przywłaszczenia,

d. K. G. (1) swoim zamiarem obejmował ,naliczenie' S. J. (1), inaczej nałożenie ,kary finansowej' na niego przez M. C. (1),

e. M. C. (1) przyłożył do głowy S. J. (1) przedmiot przypominający pistolet, a jednocześnie trzymał szarpiącego się, szczekającego i agresywnego psa rasy amstaff,

wynikający z:

2. obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie:

a. art. 2 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. w zw. z art. 366 k.p.k. polegającą na zaniechaniu dostatecznego wyjaśnienia w jakim zakresie uczestnicy zdarzenia zgodni byli - w sposób wprost lub konkludetnie wyrażony – co do przebiegu zdarzenia, swoich zamiarów, a w jakim zakresie zachowania poszczególnych osób były efektem ich zindywidualizowanego zamiaru,

b. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 k.p.k. poprzez dokonywanie ustaleń faktycznych w sprawie wbrew wskazaniom swobodnej oceny dowodów oraz wbrew obowiązkowi obiektywizmu, niedostateczne uzasadnienie niektórych ustaleń faktycznych w uzasadnieniu wyroku oraz poczynienie niektórych ustaleń bez oparcia w ujawnionym materiale dowodowym,

c. art. 5 § 2 k.p.k. poprzez czynienie ustaleń faktycznych w zakresie okoliczności utraty portfela przez S. J. (1) wbrew zasadzie in dubio pro reo i ustalenie mniej korzystnej dla oskarżonego K. G. (1) wersji zdarzenia, niż by to wynikało z obowiązku rozstrzygania nie dających się usunąć wątpliwości na korzyść skazanego - mimo pozostawienia takich wątpliwości przez samego pokrzywdzonego i przedstawienia przez niego alternatywnych, równie prawdopodobnych wersji utraty portfela.

Powyższe uchybienia procedury karnej - zdaniem skarżącego - i wynikające z nich błędy w ustaleniach faktycznych mogły mieć wpływ na treść orzeczenia, ponieważ są - jak wynika z uzasadnienia - podstawą faktyczną skazującego wyroku Sądu I instancji.

Biorąc pod uwagę powyższe, wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do rozpoznania Sądowi
I instancji, oraz zasądzenie należnych kosztów za obronę z urzędu.

Obrońca osk. R. P. zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego zarzucając:

1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku w następstwie uznania, iż:

a) oskarżony R. P. (1) działał wspólnie i w porozumieniu z pozostałymi współoskarżonymi oraz obejmował swoją świadomością i zamiarem działania ukierunkowane na użycie przemocy względem pokrzywdzonego oraz cel, jakim było osiągnięcie korzyści majątkowej,

b) oskarżony R. P. (1) używał przemocy w stosunku do pokrzywdzonego w postaci bicia rękami, oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że nie brał on udziału w pobiciu S. J. (1), a powyższe działania były podejmowane przez pozostałych współoskarżonych,

c) oskarżony R. P. (1) groził użyciem przedmiotu podobnego do broni palnej oraz podpaleniem pokrzywdzonego i szczuciem psem, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że działania te nie były podejmowane przez R. P. (1), a jego działania ograniczały się do utrzymywania psa tak, aby nikt nie został przez psa ugryziony lub zaatakowany;

d) oskarżony R. P. (1) działał w celu przywłaszczenia pieniędzy o łącznej wartości nie mniejszej niż 500 zł, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że nie jest możliwym ustalenie, czy portfel, w którym znajdowały się pieniądze, wypadł pokrzywdzonemu samoistnie, czy też został zabrany przez któregoś z pozostałych współoskarżonych,

e) oskarżony R. P. (1) grożąc zamachem na życie i zdrowie pokrzywdzonego doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o łącznej kwocie nie mniejszej, niż 1.500 zł, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powyższe działania były podejmowane przez współoskarżonych - K. G. (1) i J. S. (1);

2) obrazę przepisów postępowania, która miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to:

a) art. 4, w zw. z art. 7, w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie w sentencji wyroku, że oskarżony R. P. (1) używał przemocy w stosunku do pokrzywdzonego w postaci bicia rękami oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że działania te były podejmowane przez pozostałych współoskarżonych, a w aktach sprawy brak jest dowodów, na to że oskarżony R. P. (1) obejmował swoją świadomością i zamiarem powyższe działania,

b) art. 4, w zw. z art. 7, w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie w sentencji wyroku, że oskarżony R. P. (1) groził użyciem przedmiotu podobnego do broni palnej oraz podpaleniem pokrzywdzonego i szczuciem psem, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że działania R. P. (1) ograniczały się do utrzymywania psa tak, aby nikt nie został przez psa ugryziony lub zaatakowany,

c) art. 4, w zw. z art. 7, w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie w sentencji wyroku, że na skutek działań oskarżonego R. P. (1) pokrzywdzonemu został wybity ząb, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że do wybicia zęba doszło na skutek działań oskarżonego K. G. (1), a w aktach sprawy brak jest dowodów, na to że oskarżony R. P. (1) obejmował swoją świadomością i zamiarem powyższe działania,

d) art. 4 w zw. z art. 7 w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez naruszenie zasady swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznanie w sentencji wyroku, że oskarżony R. P. (1) grożąc zamachem na życie i zdrowie pokrzywdzonego doprowadził go do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o łącznej kwocie nie mniejszej, niż 1.500 zł, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powyższe działania były podejmowane przez współoskarżonych - K. G. (1) i J. S. (1), a w aktach sprawy brak jest dowodów, na to że oskarżony R. P. (1) obejmował swoją świadomością i zamiarem powyższe działania,

e) art. 5 § 2 w zw. z art. 410 k.p.k., poprzez uznanie, że oskarżony R. P. (1) działał w celu przywłaszczenia pieniędzy o łącznej wartości nie mniejszej niż 500 zł, w sytuacji gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że nie jest możliwym ustalenie, czy portfel wypadł pokrzywdzonemu samoistnie, czy też został zabrany przez któregoś z pozostałych współoskarżonych, którego tożsamości nie udało się ustalić, a tym samym nierozstrzygnięcie niedających się usunąć wątpliwości na korzyść oskarżonego,

f) art. 410 w zw. z art. 413 § 2 pkt. 1 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k. poprzez sprzeczność między treścią sentencji wyroku, w której Sąd uznał oskarżonego, R. P. (1), za winnego tego, iż działał on wspólnie i w porozumieniu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po użyciu przemocy w postaci bicia rękami oraz kijem bejsbolowym po całym ciele, grożąc użyciem przedmiotu podobnego do broni palnej, grożąc podpaleniem i szczuciem psem, a uzasadnieniem wyroku, w którym wskazano, że z całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie, wynika że działania oskarżonego R. P. (1) ograniczały się do utrzymywania psa,

g) art. 410 w zw. z art. 413 § 2 pkt. 1 k.p.k. w zw. żart. 424 k.p.k. poprzez sprzeczność między treścią sentencji wyroku, w której Sąd uznał, że to na skutek działań oskarżonego R. P. (1) pokrzywdzonemu został wybity ząb, a uzasadnieniem wyroku, w którym wskazano, że z całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie, wynika że do wybicia zęba doszło na skutek działań oskarżonego K. G. (1);

h) art. 410 w zw. z art. 413 § 2 pkt. 1 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k. poprzez sprzeczność między treścią sentencji wyroku, w której Sąd uznał, że oskarżony R. P. (1) zabrał w celu przywłaszczenia pieniądze o łącznej wartości nie mniejszej, niż 500 zł, a treścią uzasadnienia wyroku w którym wskazano, że z całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie, wynika, że nie jest możliwym ustalenie, czy portfel wypadł pokrzywdzonemu samoistnie, czy też został zabrany przez któregoś z pozostałych współoskarżonych, którego tożsamości nie udało się ustalić,

i) art. 410 w zw. z art. 413 § 2 pkt. 1 k.p.k. w zw. z art. 424 k.p.k. poprzez sprzeczność między treścią sentencji wyroku, w której Sąd uznał oskarżonego, R. P. (1), za winnego tego, że grożąc zamachem na życie i zdrowie, doprowadził pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w łącznej kwocie nie mniejszej niż 1.500 PLN, a uzasadnieniem wyroku, w którym wskazano, że z całokształtu okoliczności ujawnionych w sprawie, wynika, że ww. działania były podejmowane tylko i wyłącznie przez K. G. (1) i J. S. (1);

III. w oparciu o tak sformułowane zarzuty wniósł:

1) o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów i o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w całości

ewentualnie,

2) o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji i pozostawienie temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego.

Oskarżyciel publiczny zaskarżył wyrok na niekorzyść osk. D. U. oraz pozostałych oskarżonych zarzucając wyrokowi:

I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o winie oskarżonego D. U. (1), polegający na wyrażeniu poglądu, iż materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie jest wystarczający do uznania go za winnego popełnienia zarzucanego mu przestępstwa, jakkolwiek dowody i okoliczności sprawy, w szczególności konsekwentne zeznania pokrzywdzonego S. J. (1) i świadka R. P. (2), rozważone w powiązaniu z innymi dowodami zebranymi w sprawie, w szczególności wyjaśnieniami samego oskarżonego oraz oskarżonego J. S. (1), ponadto ustaleniu sekwencji czasowej poszczególnych zachowań sprawców składających się na inkryminowane przestępstwo, prowadzą do odmiennego wniosku, że oskarżony D. U. (1) dopuścił się zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu,

II. obrazę przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 280 § 2 k.k. i art. 282 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k., poprzez nieprawidłową interpretację – przy rozpoznaniu zarzutu stawianego oskarżonym M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1) , K. G. (1) i R. P. (1) - reguły względności wynikającej z brzmienia art. 4 § 1 k.k. i w konsekwencji niezasadnym przyjęciu, iż w omawianej sprawie należy zastosować przepisy kodeksu karnego z 1969 roku, a tym samym zakwalifikować je z art. 210 § 1 k.k. w zbiegu z art. 211 k.k. w związku z art. 10 § 2 k.k. i art. 58 k.k., podczas gdy właściwa ocena prawidłowo ustalonego stanu faktycznego, prowadzi do wniosku, iż w omawianym przypadku należy zastosować przepisy ustawy nowej, to jest art. 280 § 2 k.k. i art. 282 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. kodeksu karnego z 1997 roku,

III. obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 280 § 2 k.k., w odniesieniu do oskarżonych M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) oraz R. P. (1), poprzez niezasadne przyjęcie, iż kij bejsbolowy nie jest niebezpiecznym narzędziem w rozumieniu cytowanego przepisu, podczas gdy jego specyficzny kształt, fizyczne właściwości oraz ewentualnie sposób użycia, powoduje skutki dla życia i zdrowia ludzkiego takie jak broń palna lub nóż, co zostało jednoznacznie określone w utrwalonym orzecznictwie sądowym,

Stawiając powyższe zarzuty wniósł o:

I. uchylenie zaskarżonego wyroku wobec oskarżonego D. U. (1) i o przekazanie sprawy w tym zakresie do Sądu I instancji, celem ponownego rozpoznania;

II. zmianę zaskarżonego wyroku Sądu I instancji w odniesieniu do oskarżonych M. C. (1), J. S. (1), L. B. (1), K. G. (1) oraz R. P. (1) poprzez przyjęcie, iż swoim zachowaniem dopuścili się przestępstwa określonego w art. 280§2 k.k. i art. 282 k.k. w związku z art. 11 §2 k.k. i art. 12 k.k.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Odnosząc się do apelacji stron stwierdzić trzeba, iż stawiają one różnorodne zarzuty tak co do ustaleń faktycznych, obrazy przepisów postępowania, kwestii kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonym czy wreszcie zasadności orzeczonych kar jednakże wyrok w odniesieniu do oskarżonych (z wyłączeniem osk. D. U.) nie mógł się ostać z następujących powodów.

Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji co do oceny wartości zeznań pokrzywdzonego S. J. (1) uznając, iż zasadnie zostały one uznane za podstawę dokonywanych ustaleń faktycznych. Podziela też zaprezentowaną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku argumentację przemawiającą za obdarzeniem walorem wiarygodności zeznań tego świadka.

Zwrócić jednak należy uwagę na zasadniczą jak się w ostateczności okazuje kwestię „losów” portfela należącego do pokrzywdzonego, w którym znajdowały się należące do niego pieniądze w kwocie co najmniej 500 zł. Ponieważ Sąd I instancji zasadnie ustalił, iż motywem działań wobec pokrzywdzonego S. J. nie były porachunki z osk. K. G.
ps. (...), lecz dążenie do pozyskania osoby S. J. w związku z przestępczymi zamierzeniami grupy M. C. dotyczącymi lokalu w którym pokrzywdzony był zatrudniony Sąd Okręgowy ustalił, że na osobie jego dokonano rozboju w rozumieniu art. 210 § 1 k.k. Przyjął więc za udowodnioną tezę aktu oskarżenia, choć ten kwalifikował czyn oskarżonych z art. 280 § 2 k.k., przyznając się do błędnej oceny znaczenia (w rozumieniu charakteru narzędzia) kija baseballowego użytego przez oskarżonych (str. 52 uzasadnienia). Tym nie mniej uznał za zasadne zakwalifikowanie czynu oskarżonych z przepisu odnoszącego się do przestępstwa rozboju.

Tymczasem w ustaleniach faktycznych Sąd Okręgowy opisując sekwencję zdarzenia polegającego na biciu pokrzywdzonego i doznanych przezeń obrażeń stwierdza wyraźnie „W trakcie tego zdarzenia wypadł mu (podkr. S.A.) także lub został odebrany celowo przez jednego z napastników, którego nie ustalono, portfel zawierający dokumenty i nie mniej niż 500 zł” (str. 2 uzasadnienia).

W tej części ustaleń Sąd dokonuje ich opierając się (zasadnie) na relacji pokrzywdzonego, który konsekwentnie utrzymuje, że portfel mógł mu wypaść, choć nie wyklucza zabrania go przez jednego z bijących.

Przyjmując taki przebieg zdarzenia, niezależnie od formy przemocy stosowanej wobec pokrzywdzonego brak jest podstaw do przypisania oskarżonym działania wyczerpującego znamiona przestępstwa rozboju. Ta zaś konstatacja ma bardzo istotne konsekwencje w zakresie odpowiedzialności oskarżonych.

Dokonane prawidłowo ustalenia pozwalają na stwierdzenie, że działanie oskarżonych M. C., J. S., K. G.,
L. B. i R. P. polegało na tym, iż w czasie i miejscu wskazanym w zarzucie kierując się chęcią osiągnięcia korzyści majątkowej, przemocą w postaci działań opisanych szczegółowo w zarzucie, nadto grożąc zamachem na życie i zdrowie pokrzywdzonego doprowadzili go do rozporządzenia mieniem (w wyniku tzw. „naliczania”) a więc popełnieniu czynu kwalifikowanego z art. 282 k.k.

Należy tu bowiem podzielić ustalenia Sądu co do tego, iż wszyscy oni zgrupowani na niewielkiej przestrzeni wokół pokrzywdzonego niewątpliwie słyszeli „decyzje” osk. M. C., rozumieli ich znaczenie w slangu, którym w owym czasie grupy przestępcze porozumiewały się, a zatem świadomie uczestniczyli w realizowanym czynie określonym w kodeksie karnym jako wymuszenie rozbójnicze.

Czyn ten opisany w art. 211 kodeksu karnego z 1969 r. zagrożony był karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku. Zatem górną granicę zagrożenia stanowiło 15 lat pozbawienia wolności. W obecnie obowiązującym kodeksie karnym (art. 282) sankcję stanowi kara pozbawienia wolności od roku do 10 lat. Bezspornie ustawą względniejszą dla oskarżonych (uwzględniając także argumentację apelacji prokuratora) jest kodeks karny z 1997 r., a wręcz aktualnie obowiązujący.

Tenże kodeks w art. 101 § 1 pkt 2a przewiduje, iż karalność przestępstwa, gdy jest nim czyn w postaci występku zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat – ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 15 lat. Jednakże jest to okres wprowadzony do kodeksu karnego w postaci nowelizacji tego przepisu dokonanej ustawą z 3 czerwca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz. U. Nr 132 z 2005 r. poz. 1109), która zmieniła ją z dniem 3 sierpnia 2005 r. Przy tym art. 2 ustawy nowelizującej przewiduje, że „do czynów popełnionych przed wejściem w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy Kodeksu karnego o przedawnieniu w brzmieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął ” (pokreślenie S.A.).

Trzeba więc przypomnieć, iż pierwotny tekst Kodeksu karnego w art. 101 § 1 pkt 3 przewidywał dla występków zagrożonych karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności okres przedawnienia wynoszący 10 lat.

Odnosząc powyższe do realiów przedmiotowej sprawy odnotować należy, iż:

- czyn opisany w zarzucie miał miejsce w okresie od 12 stycznia 1995 r. do lutego 1995 r.,

- okres przedawnienia upłynął więc w lutym 2005 r. a zatem upłynął przed nowelizacją z 3 czerwca 2005 r.

Oczywiście kodeks przewiduje w art. 102, że jeżeli w okresie wskazanym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa ustaje z upływem 10 lat.

W przypadku oskarżonych w przedmiotowej sprawie, postępowanie wszczęto w następujących datach - wobec:

M. C. (1) – 3 kwietnia 2012 r. (k. 868 t. V)

J. S. (1) – 12 marca 2012 r. (k. 699 t. IV)

L. B. (1) – 13 marca 2012 r. (k. 716 t. IV)

D. U. (1) – 14 marca 2012 r. (k. 739 t. IV)

K. G. (1) – 24 maja 2012 r. (k. 950 t. V)

R. P. (1) – 14 listopada 2012 r. (k. 1442 t. VII).

Konkludując – czyn możliwy z punktu widzenia dokonanych
ustaleń do przypisania oskarżonym M. C., J. S.,
L. B., K. G. i R. P. - uległ przedawnieniu z uwagi na upływ wskazanego w ustawie okresu, a postępowanie ad personam, przeciwko tym oskarżonym zostało wszczęto po upływie dodatkowego czasu wskazanego w art. 102 k.k. Dlatego też postępowanie przeciwko ww. oskarżonym należało w oparciu o przepis
art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. – umorzyć, a kosztami postępowania w sprawie w tej części obciążyć Skarb Państwa (art. 632 pkt 2 k.p.k.).

Odnośnie apelacji prokuratora w części dot. osk. D. U. (1) .

Apelacja prokuratora w tej części nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy dokładnie analizował relacje poszczególnych osób, co do udziału D. U. w zdarzeniu i momentu pojawienia się tego oskarżonego na jego miejscu. Sumując te relacje należy odnotować, że poza zmiennymi zeznaniami pokrzywdzonego S. J., który po wskazaniu w początkowych zeznaniach, że D. U. był i aktywnie uczestniczył w zdarzeniu następnie wycofuje się z nich i to tylko w odniesieniu do tego oskarżonego. W kolejnych przesłuchaniach osobę tego oskarżonego eliminuje z grona aktywnych napastników, by w końcowych relacjach wykluczyć nawet jego obecność w kluczowym fragmencie zajścia.

Spośród oskarżonych opisujących w ogóle zdarzenie – K. G. stwierdza, że U. przyjechał już po pobiciu S. J., zaś J. S. (którego relacja istotnie odbiega od wersji K. G.), choć niejasno mówi o obecności U. od początku incydentu „na oponie” jednocześnie podkreśla, że nikt więcej poza K. G. nie bił pokrzywdzonego.

Św. R. P. ( znający sprawę jedynie z relacji K. G.
i J. S.) nie potwierdził aktywnego udziału w zajściu D. U..
Św. K. również nie ma rzetelnej wiedzy na ten temat, choć pamięta fakt wyjaśnienia sobie sprawy tego incydentu przez pokrzywdzonego i osk. D. U..

W tych okolicznościach decyzja Sądu o uniewinnieniu D. U. (1) od zarzucanego mu czynu jest w pełni zasadna, a powzięta została po analizie wyżej przywołanych dowodów, które nie dostarczyły „dostatecznych podstaw do uznania za udowodnione”, iż nie przyjechał – jak utrzymuje – na sam koniec zdarzenia.

Apelacja prokuratora w tym względzie, poza odmienną oceną dowodów, nie dostarczyła żadnych argumentów wspierających stawianą tezę o udziale D. U. w przestępstwie.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku. Obciążył kosztami postępowania odwoławczego w odniesieniu do D. U. Skarb Państwa oraz zasądził na rzecz obrońców występujących w postępowaniu odwoławczym z urzędu należne honoraria.