Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Jacek Liszka

Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2014 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 14 lipca 2014 roku nr (...)

w sprawie J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się J. G. emeryturę począwszy od dnia (...) roku.

Sygn. akt IV U 945/14

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 29 października 2014 roku

Decyzją z dnia 14 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. G. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, iż odwołujący nie spełnia warunków, od których zależy prawo do emerytury, gdyż na dzień 1.01.1999 r. nie wykazał wymaganych co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co nie daje podstaw do przyznania świadczenia emerytalnego na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł J. G. domagając się jej zmiany poprzez przyznanie prawa do emerytury. Ubezpieczony podniósł, iż przedmiotowa decyzja jest dla niego krzywdząca, gdyż posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych między innymi na stanowisku palacza na dowód czego wniósł o przesłuchanie wymienionych w odwołaniu świadków.

W odpowiedzi na odwołanie organ emerytalny domagał się jego oddalenia, powołując argumentację z zaskarżonej decyzji. Jak podniesiono Zakład nie uwzględnił jako pracy w warunkach szczególnych okresu od 19.10.1981 r. do 30.09.1987 r. - zatrudnienia w (...) w K. ponieważ wnioskodawca nie przedłożył wymaganego potwierdzenia przez pracodawcę faktycznego charakteru prac wykonywanych na stanowiskach: palacz c.o. i palacz c.o. – operator suwnicy, tak aby można był stwierdzić, iż wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych.

Bezsporne między stronami było:

J. G. urodzony w dniu (...) r. ukończył 60 lat. Posiada na dzień 1.01.1999 r. łączny staż zatrudnienia wynoszący ponad 26 lat. Nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. ZUS jako staż pracy w warunkach szczególnych uwzględnił ubezpieczonemu łącznie 12 lat, 6 miesięcy i 18 dni.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony podczas zatrudnienia w (...)Przedsiębiorstwie (...) w K. w okresie od 19.10.1981 r. do 30.09.1987 r. pracował na stanowiskach: palacz c.o. (kotłowy), operator suwnicy oraz betoniarz. Przedsiębiorstwo to zajmowało się produkcją elementów budowlanych, takich jak żelbetonowe ściany, betonowe stropy, płyty drogowe, kręgi, kanały ciepłownicze itp.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego - k. 14-15,

- zeznania świadków T. P. i E. S. – k. 13-14.

Podczas powyższego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie ubezpieczony pracował głównie na stanowisku palacza przy piecu parowym, niezautomatyzowanym. W sezonie grzewczym (od jesieni do wiosny) grzał w tym piecu, a w lecie zajmował się przede wszystkim tzw. naparzaniem, które polegało na suszeniu parą zrobionych elementów betonowych. Musiał on zatem palić w piecu i sprawdzać, czy para dociera do tych elementów. Czasami, szczególnie w lecie, gdy było mniej pracy przy piecu lub gdy trzeba było kogoś zastąpić odwołujący pracował jako operator suwnicy, która służyła do przenoszenia tych elementów budowlanych. Była to tzw. suwnica bramowa, 8 tonowa i miała ok. 10 m wysokości. Ubezpieczony jako operator siedział na górze w kabinie i obsługiwał tą suwnicę. Podczas zatrudnienia w przedmiotowym Przedsiębiorstwie ukończył zarówno kurs obsługi pieców wysokoprężnych i niskoprężnych oraz kurs obsługi suwnic. Zdarzało się także, iż w powyższym okresie zatrudnienia, gdy była taka potrzeba pracował jako betoniarz. Odwołujący wykonywał opisane obowiązki pracownicze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Oprócz wymienionych prac palacza, operatora suwnicy i betoniarza odwołujący nie wykonywał innych czynności.

Dowód:

- akta ZUS,

- akta osobowe odwołującego się,

- zeznania odwołującego - k. 14-15,

- zeznania świadków T. P. i E. S. – k. 13-14.

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów w postaci akt ZUS i akt osobowych odwołującego, jego zeznań oraz zeznań świadków.

Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i wiarygodne. Ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości uczestników postępowania, nie ujawniły się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), a dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (art. 245 kpc).

Sąd w całości uznał za wiarygodne zeznania świadków oraz odwołującego się. Ich zeznania w sposób spójny i konsekwentny wskazywały, iż w powyższym okresie zatrudnienia odwołujący faktycznie, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych, czy to na stanowisku palacza, betoniarza, czy też jeszcze inne czynności o takim charakterze. Zeznania te nie zawierały wewnętrznych sprzeczności, były spójne i konsekwentne oraz korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie. Razem wzięte dały pełny i jasny obraz badanej rzeczywistości.

Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem postępowania było ustalenie czy odwołującemu przysługuje prawo do emerytury w niższym wieku z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Z powyższych względów zwrócić uwagę należy na regulację zawartą w art. 184 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku poz.1440 ze zm.) zgodnie, z którą ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, tj. 60 lat życia dla mężczyzny, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (czyli w dniu 1.01.1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzny.

Zgodnie z ust. 2 tego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z kolei według art. 32 wyżej powołanej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącymi pracownikami (o których mowa w ust 2-3 tegoż artykułu), zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 – tj. 65 lat w przypadku mężczyzn. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa powyżej, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepis art. 32 ust. 4 powołanej ustawy stanowi natomiast, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Za owe przepisy dotychczasowe wymienione zarówno w art. 32 ust. 2 jak i w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy należy uważać przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.) wydanego na podstawie upoważnienia zawartego w art. 55 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. 1982 r. Nr 40 poz. 267 ze zm.).

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 lutego 2002 roku ( sygn. akt III CZP 30/2001, opubl. OSNAPiUS 2002/10 poz. 243 ) zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia, które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie zatem z § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, iż odwołujący spełnia wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury. Otóż ukończył 60 lat, posiada wymagany okres ogólnego stażu pracy, bo wynoszący ponad 26 lat, jak również legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na stanowiskach objętych wykazem A cytowanego rozporządzenia wynoszącym co najmniej 15 lat pracy.

Należy również zauważyć, iż zgodnie z art. 473 k.p.c. w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych. To sprawia, że fakt zatrudnienia, bądź jego brak w warunkach szczególnych może być dowodzony za pomocą każdego środka dowodowego, w tym z zeznań stron i świadków.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody z zeznań odwołującego i zeznań świadków w sposób jednoznaczny potwierdziły, że ubezpieczony pracując w (...)Przedsiębiorstwie(...) w K. w okresie od 19.10.1981 r. do 30.09.1987 r. wykonywał prace palacza niezautomatyzowanych kotłów parowych typu przemysłowego (to jest prace wymienione w Wykazie A Dziale XIV pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze), prace maszynisty suwnicy (prace wymienione w Wykazie A Dziale V pkt 3 rozporządzenia) oraz prace betoniarskie (czyli prace wymienione w Wykazie A Dziale V pkt 4 przedmiotowego rozporządzenia) nie wykonując przy tym innych prac.

Podkreślić należy, że nie jest tak, iż aby praca była uznana za pracę w warunkach szczególnych musi ona być stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywana tylko na jednym stanowisku. Wymóg pracy stałej i w pełnym wymiarze czasu pracy dotyczy bowiem tego, aby wykonywane przez pracownika czynności odbywały się w warunkach szczególnych. Decydującą przecież rolę w analizie charakteru pracy z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że prawo do emerytury w wieku niższym od powszechnego z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest ściśle związane z szybszą utratą zdolności do zarobkowania z uwagi na szczególne warunki lub szczególny charakter pracy. Praca taka, świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przyczynia się do szybszego obniżenia wydolności organizmu, stąd też wykonująca ją osoba ma prawo do emerytury wcześniej niż inni ubezpieczeni (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 2.03.2012 r. III UK 86/11).

Powyższe stanowisko w pełni potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7.02.2012 r. (I UK 227/11) zgodnie z którym: „Z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, którzy byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy. Nie jest więc dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika, z czego a contrario wynika, że mogą i powinny być uwzględnione takie równocześnie wykonywane czynności, które miały szkodliwy wpływ na zdrowie zatrudnionego, bo zostały uznane przez ustawodawcę za pracę w warunkach szczególnych.”

Wskazane zatem wszystkie prace wykonywane w spornym okresie zatrudnienia odwołującego określone są w Wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Tym samym, biorąc pod uwagę powyższy okres zatrudnienia z okresami takiej pracy uwzględnionymi przez ZUS, odwołujący spełnia wymagany warunek co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Mając powyższe na uwadze, działając na mocy wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującemu emeryturę począwszy od dnia (...) r., tj. od ukończenia przez niego 60 lat.