Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 lutego 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer

Sędziowie SA Teresa Rak (spr.)

SA Regina Kurek

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2014 roku w Krakowie na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi B. S.

o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 października 2012r. sygn. akt I ACa 939/12 w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości (...) sp. z o.o. w upadłości likwidacyjnej w K. przeciwko B. S. o zapłatę

postanawia:

odrzucić skargę.

Sygn. akt I ACa 67/14

UZASADNIENIE

W skardze z dnia 10 stycznia 2014r. B. S. wniosła o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 18 października 2012r. poprzez jego zmianę i oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania. Jako podstawę wskazała wykrycie okoliczności faktycznych i środków dowodowych mogących mieć wpływ na wynik sprawy w postaci prawomocnego wyroku w sprawie karnej. Wniosła o dopuszczenie dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach Sądu Okręgowego w Krakowie, Wdział IV Karny Odwoławczy (sygn. akt IV Ka 1127/10), w tym z wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa Śródmieścia z dnia 24 sierpnia 2010r. oraz z wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 17 grudnia 2010r. W uzasadnieniu skargi wskazała, że Sąd Apelacyjny w Krakowie zmienił wyrok Sądu Okręgowego i zasądził od niej kwotę 300.000 zł tytułem zwrotu podwójnej wysokości zadatku oraz kwotę 7200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu oraz oddalił apelację pozwanej. Podniosła, że podstawą wydanego rozstrzygnięcia było ustalenie, że powódka ponosi wyłączną odpowiedzialność za to, iż nie doszło do zawarcia umowy przyrzeczonej przeniesienia własności nieruchomości. Skarżąca podniosła, że w dniu 11 października 2013r. uzyskała informację, iż wobec członków zarządu powódki zostało prawomocnie zakończone postępowanie karne, w którym zostali oni oskarżeni o to, że podczas zawarcia umowy przedwstępnej, z której powódka wywodziła swoje roszczenie, tj. umowy z dnia 21 grudnia 2006 r. w K., działając wspólnie i w porozumieniu wyłudzili poświadczenie nieprawdy w akcie notarialnym poprzez podstępne wprowadzenie w błąd notariusza, co do podjęcia w dniu 5 grudnia 2006 r. na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników reprezentowanej przez nich spółki (...) sp. z o.o. uchwały co do wyrażenia zgody na nabycie nieruchomości położonej w miejscowości S.. Podniosła, że w ramach postępowań karnych jednoznacznie ustalono, że zarówno w dniu podpisania umowy przedwstępnej jak i w dniu, w którym miała być zawarta umowa przyrzeczona nie istniała uchwała Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Wspólników. Skarżąca podniosła, iż fakt, że członkowie zarządu powódki złożyli fałszywe oświadczenia o istnieniu zgody Zgromadzenia Wspólników na nabycie nieruchomości od pozwanej, nie był pozwanej znany w trakcie postępowania w niniejszej sprawie. Fakty te jej zdaniem wpływają na ocenę zamiaru powódki zawarcia umowy przyrzeczonej oraz ocenę, która ze stron ponosi winę za to, że umowa ta nie doszła do skutku. W kontekście powyższych faktów, ponownej oceny wymaga zachowanie powódki w ramach postępowania. Fakt złożenia fałszywego oświadczenia przez członków zarządu powódki podczas podpisywania umowy przedwstępnej oraz fakt, iż uchwała Zgromadzenia Wspólników powódki wymagana do ważności umowy sprzedaży, nie istniała również w chwili pojawienia się notariusza celem zawarcia umowy przyrzeczonej ma zdaniem skarżącej niemałe znaczenie dla oceny zasadności roszczenia powódki. Powyższe wskazuje, że powódka nie miała zamiaru zawarcia umowy przyrzeczonej, wprowadziła pozwaną w błąd i to ona ponosi odpowiedzialność. Argumentując wniosek o wstrzymanie wykonania orzeczenia wskazała, że w toku postępowania egzekucyjnego może dojść do sprzedaży nieruchomości położonej w S. w drodze licytacji, co znacznie utrudni pozwanej odzyskanie należności.

Sąd Apelacyjny rozpoznając skargę ustalił:

Wyrokiem z dnia 18 października 2012 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości L. – (...) sp z o.o. w upadłości likwidacyjnej w K. przeciwko B. S., zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 27 marca 2012r. w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 300.000 zł oraz kwotę 7200 zł tytułem kosztów procesu oraz oddalił apelację pozwanej.

( dowód: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie k. 283 akt I ACa 939/12)

W toku postępowania przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie oraz Sądem Okręgowym w Krakowie, pozwana nie powoływała okoliczności wskazujących na brak uchwały Zgromadzenia Wspólników w przedmiocie wyrażenia zgody na nabycie przedmiotowej nieruchomości.

( dowód: pisma procesowe pozwanej oraz protokoły rozpraw w aktach sprawy I ACa 939/12, uzasadnienie do wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie k. 173 akt I ACa 939/12 , uzasadnienie do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie k. 289 akt I ACa 939/12 )

M. K. i L. J. zostali oskarżeni o to, że w dniu 21 grudnia 2006 r. w K., działając wspólnie i w porozumieniu wyłudzili poświadczenie nieprawdy w akcie notarialnym rep. Nr A (...) poprzez podstępne wprowadzenie w błąd notariusza, co do podjęcia w dniu 5 grudnia 2006 r. na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników reprezentowanej przez nich spółki (...) sp. z o.o. uchwały o wyrażeniu zgody na nabycie nieruchomości w miejscowości S..

W dniu 24 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie po rozpoznaniu sprawy w dniach 19.05.2010, 7.07.2010 oraz 17.08.2010 na zasadzie art. 414 § 1 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt. 3 k.p.k. umorzył postępowanie wobec oskarżonych M. K. i L. J. o zarzucany im aktem oskarżenia czyn, przyjmując znikomą szkodliwość społeczną czynu.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy w Krakowie uznał apelacje obydwu stron za bezzasadne i utrzymał wyrok w mocy.

(d owody: odpis wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie k. 5, odpis wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie k. 10)

W toku postępowania karnego B. S. oraz jej mąż R. S. byli przesłuchiwani w charakterze świadków i złożyli zeznania, które stanowiły podstawę ustaleń faktycznych w sprawie karnej.

( dowody: uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie k. 6, 6v)

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Skarga podlega odrzuceniu.

Na wstępie należy podnieść, że skarga o wznowienie postępowania złożona w sprawie została oparta na przesłance z art. 403 § 2 k.p.c. zgodnie z którą, można żądać wznowienia postępowania, w razie późniejszego wykrycia prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wskazywane przez skarżącą okoliczności nie wypełniają dyspozycji przywołanego przepisu i nie mogą stanowić podstawy wznowienia postępowania z uwagi na to, że były to okoliczności znane jej i możliwe do podniesienia w toku prawomocnie zakończonej sprawy. Zwrócić przy tym należy uwagę, że postępowanie karne na które powołuje się skarżąca zakończyło się prawomocnie jeszcze przed wszczęciem postępowania, którego wznowienia żąda skarżąca. Nie ma też wątpliwości, że posiadała ona wiedzę o tym, że postępowanie takie toczy się, bowiem zarówno ona jak i jej mąż byli w jego toku przesłuchiwani w charakterze świadków. W tym stanie rzeczy niezasadne jest powoływanie się na chwilę doręczenia jej wyroku Sądu Okręgowego jako chwili powzięcia informacji o okolicznościach istotnych dla sprawy. Pozwana mogła te okoliczności podnosić w toku postępowania, czego jednak zaniechała. Taki stan rzeczy nie daje aktualnie podstaw do powoływania się na kwestię, istnienia uchwały wspólników, jako okoliczność mającą mieć decydujący wpływ na wynik sprawy. W tym miejscu zwrócić należy uwagę, że w orzecznictwie przyjmuje się, że niemożność skorzystania w poprzednim postępowaniu z określonych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych nie zachodzi, gdy istniała obiektywna możliwość powołania ich w tym postępowaniu, a tylko na skutek opieszałości, zaniedbania, zapomnienia czy błędnej oceny potrzeby ich powołania strona tego nie uczyniła (zob. postanowienie SN z dnia 10 lutego 1999 r., II CKN 807/98, LEX nr 78214). Abstrahując już nawet od tego, że kwestia ta nie może być przedmiotem analizy, można zasygnalizować pozwanej, że wobec jednoznacznych ustaleń poczynionych zarówno w postępowaniu cywilnym jak i karnym, nie ma sąd wątpliwości, że ewentualny skutek jaki na gruncie przedmiotowej sprawy mógł wywołać fakt ustalenia w postępowaniu karnym nieistnienia uchwały wspólników, nie jest tak daleko idący jak upatruje tego skarżąca. Ocena całokształtu materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że po stronie powodowej istniała wola zawarcia umowy, a bezpośrednią przyczyną niezawarcia umowy przyrzeczonej był wpis ostrzeżenia w dziale III księgi wieczystej nieruchomości. Zauważyć należy Sąd w sprawie karnej przyjął znikomą społeczną szkodliwość czynu, co argumentowały tym, że nie widział przeszkody do podpisania umowy przyrzeczonej, z uwagi na możliwość podjęcia przez Zgromadzenie Wspólników uchwały, również w dniu podpisania umowy przyrzeczonej. W toku tego postępowania ustalono, że po stronie spółki istniała wola zawarcia umowy. Zauważyć należy, że analogiczne wnioski, co do woli zawarcia umowy przyrzeczonej przez spółkę wyciągnął Sąd Apelacyjny w Krakowie. W tym miejscu trzeba również zasygnalizować skarżącej, że przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (zwanej dalej k.s.h.) wymagają podjęcia uchwały dopiero dla czynności nabycia nieruchomości (art. 229 k.s.h.), zatem brak uchwały na chwilę zawarcia umowy przedwstępnej, nie był decydujący dla jej ważności. Co więcej w świetle art. 17 § 2 k.s.h. zgoda może być wyrażona zarówno przed złożeniem oświadczenia woli jak i po jego złożeniu, jednak nie później niż w terminie 2 miesięcy. Nie ulega wątpliwości, że skarżąca mogła zgłaszać wnioski dowodowe na okoliczność istnienia uchwały Zgromadzenia Wspólników, również w postępowaniu cywilnym, czego jednak zaniechała. Powyższe daje asumpt do twierdzenia, że argumenty skarżącej nawet w przypadku wznowienia postępowania nie mogłaby odnieść zamierzonego w nich skutku.

Niezależnie jednak od tego, że podstawą odrzucenia skargi może być twierdzenie, że nie została ona oparta na ustawowej podstawie, a to z uwagi na to, że brak jest okoliczności faktycznych i dowodów, których strona nie mogła w jego toku powołać, można przyjąć, jeszcze drugą niezależną przyczynę jej odrzucenia, a mianowicie wniesienie jej po terminie. Zauważyć należy, że przepis art. 407 §1 k.p.c. przewiduje trzymiesięczny termin do wniesienia skargi liczony od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia. Wniesienie skargi po upływie terminu skutkuje jej odrzuceniem (art. 410 § 1 k.p.c.). Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania opartej na wykryciu nowych okoliczności faktycznych lub środków dowodowych biegnie od dnia, w którym strona w sposób wiarygodny dowiedziała się o ich istnieniu i mogła ocenić ich prawdopodobny wpływ na wynik sprawy (zob. postanowienie SN z dnia 25 stycznia 1967 r., II CZ 128/66, OSP 1968, z. 9, poz. 198; postanowienie SN z dnia 14 października 1976 r., IV CZ 105/76, OSNC 1977, nr 5–6, poz. 96). Trzeba przy tym zaznaczyć, że dowiedzenie się o podstawie wznowienia, nie można postrzegać tak jak skarżąca, jako uzyskanie informacji o prawomocnym rozstrzygnięciu zapadłym w sprawie karnej, chodzi tu bowiem o powzięcie przez stronę uprawdopodobnionej , wiarygodnej informacji, na temat okoliczności, która ma stanowić podstawę. Nie sposób zatem przyjąć, za chwilę rozpoczęcia terminu, daty uzyskania przez pozwaną informacji, iż wobec członków zarządu powódki zostało prawomocnie zakończone postępowanie, w sytuacji gdy wniosek o doręczenie wyroku ze sprawy karnej złożyła ona 4 lata po zakończeniu postępowania karnego, w ramach, którego powzięła informację na temat tego, że istnieją wątpliwości, co do istnienia uchwały Zgromadzenia Wspólników spółki.

Zgodnie z art. 410 § 1 k.p.c. sąd ma obowiązek odrzucić skargę wniesiona po upływie przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nie opartą na ustawowej podstawie. Badanie dopuszczalności skargi jest kwestią prejudycjalną dla dalszego postępowania. Skarga podlega odrzuceniu zarówno wtedy gdy nie opiera się na ustawowej podstawie wznowienia, jak i wtedy, gdy podstawa ta się nie potwierdziła. Należy wówczas uznać, że w rzeczywistości skarga nie była oparta na ustawowej podstawie (tak: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom 1, red. M. Manowska, LexisNexis, Warszawa 2011, s.862).

Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że przedmiotowa skarga nie była oparta na ustawowej podstawie oraz została wniesiona po upływie terminu określonego przez ustawodawcę w art. 407 §1 k.p.c. Dlatego na podstawie art. 410 §1 k.p.c. z obu tych przyczyn należało orzec jak w sentencji.