Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO Stanisław Stankiewicz

Protokolant: Bożena Radziusz

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2013 roku w Białymstoku

sprawy H. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi
w B.

o emeryturę

na skutek odwołania H. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w B.

z dnia 04 lipca 2012 roku

Nr (...)

I.  Umarza postępowanie w części dotyczącej okresu pracy
w szczególnych warunkach w wymiarze ponad 9 lat,
11 miesięcy i 5 dni.

II.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje H. D. emeryturę od 1 stycznia 2013 roku.

III.  Oddala odwołanie w pozostałej części.

Sygn. akt VU 1280/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 4.07.2012 r. odmówił przyznania H. D. prawa do wcześniejszej emerytury ponieważ nie rozwiązała stosunku pracy oraz nie udowodniła,
że pracowała do 1.01.1999 r. co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach. Według organu rentowego w takich warunkach była zatrudniona 9 lat, 11 m-cy
i 5 dni.

W odwołaniu od tego orzeczenia wnioskodawczyni podała, że nadal jest zatrudniona w zespole operacyjnym dyscyplin zabiegowych. Pracę tę wykonywała i wykonuje stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy. Organ rentowy popełnił błąd uznając, iż w szczególnych warunkach przepracowała tylko 9 lat i 11 m-cy. Na podstawie takiego zarzutu zażądała zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania jej wcześniejszej emerytury.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17.12.1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym kobietom urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeśli w dniu wejścia w życie ustawy (1.01.1999 r.) osiągnęły:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat (15 lat) oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (20 lat)

Taka emerytura przysługiwała pod warunkiem rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonej będącej pracownikiem.

Od 1 stycznia 2013 r. ubezpieczona może nabyć prawo do emerytury będąc stroną stosunku pracy. Zmiana brzmienia art.184 została dokonana na mocy art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11.05.2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2012. 637).

Wg art. 100 ust.1 ustawy z 17.12.1998 r. prawo do świadczenia określonego w niej powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do jego nabycia. Zakres przedmiotowy ustawy (art. 1) obejmuje
w pierwszej kolejności warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych
z ubezpieczeń emerytalnego i rentowego. Postępowanie w sprawie
o świadczenie ma charakter wnioskowy. Organ rentowy i sąd orzekają o istnieniu lub nieistnieniu prawa a nie o spełnieniu warunku jego nabycia.

29.11.2012 r. wpłynęła do Sądu kserokopia świadectwa pracy
w szczególnych warunkach z dnia 27.11.2012 r. (k.45). Wynika z niego, że H. D. od 1.08.1976 r. do 1.01.1999 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała pracę na stanowisku pielęgniarki w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych.

Rada Ministrów na podstawie rozporządzenia z dnia 7.02.1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zaliczyła tego rodzaju pracę do pracy w szczególnych warunkach (Dział XII, poz.2).

Pod wpływem działań Sądu O/ZUS wydał 19.12.2012 r. nową decyzję. Ponownie odmówił H. D. prawa do emerytury, ale już tylko
z powodu nierozwiązania stosunku pracy. Uznał, że ubezpieczona
w szczególnych warunkach była zatrudniona 20 lat, 2 m-ce i 15 dni.

Zgodnie z treścią art.477 ¹³ kpc zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez Sąd – przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji nie ma wpływu na bieg sprawy.

O/ZUS przy pomocy decyzji z 19.12.2012 r. częściowo zmienił zaskarżoną decyzję. Nie ulega wątpliwości, że owa zmiana polega na ograniczeniu odmowy przyznania emerytury do jednej przyczyny.

Z tego powodu Sąd umorzył postępowanie odwoławcze w części dotyczącej okresu pracy w szczególnych warunkach w wymiarze ponad 9 lat, 11 m-cy i 5 dni.

Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
ma charakter rozpoznawczo – odwoławczy. Zgodnie z treścią art.83 ust.2 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego. Art.316 § 1 tego Kodeksu stanowi, że Sąd wydaje wyrok po zamknięciu rozprawy, biorąc
za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy;
w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność,
że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 18.01.2012 r. (II UK 117/11-LEX Nr 1130393) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że w art.316 § 1 kpc chodzi o zasady dotyczące czasu orzekania, które mają za zadanie określenie momentu właściwego dla oceny stanu sprawy przez Sąd przy wydaniu wyroku (zasada aktualności). Stan sprawy może bowiem w toku procesu ulegać zmianom.

„Stanem rzeczy” w rozumieniu tego przepisu są więc zarówno okoliczności faktyczne sprawy jak i przepisy prawa, na podstawie których ma być wydane rozstrzygnięcie (ich zmiana pomiędzy wytoczeniem powództwa lub złożeniem odwołania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
a zamknięciem rozprawy). Ponieważ art.316 § 1 kpc ma również zastosowanie w postępowaniu odwoławczym, to Sąd II instancji obowiązany jest brać pod uwagę zmiany w stanie faktycznym i prawnym sprawy, wpływające na treść rozstrzygnięcia.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu Najwyższego. Zmiana stanu prawnego w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych w toku sprawy powinna zostać wzięta pod uwagę przez Sąd rozpoznający odwołanie.
W niniejszej sprawie zmiana art.184 ustawy z 17.12.1998 r. pozwoliła przyznać H. D. emeryturę od 1.01.2013 r.

Z podanych wyżej względów Sąd na mocy art.477 ¹⁴ § 1 i 2 kpc orzekł jak w wyroku.