Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 października 2014 r. w S.

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.

przeciwko Z. K. (1) i Wyższa Szkoła (...) w S.

o ustalenie istnienia ewentualnie nieistnienia stosunku prawnego

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda Skarbu Państwa - Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S. na rzecz pozwanej Wyższej Szkoły (...) w S. kwotę 7.217 (siedmiu tysięcy dwustu siedemnastu) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VI P 13/13

UZASADNIENIE

Powód – Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w S. – pozwem złożonym do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie domagał się ustalenia, że pomiędzy pozwanymi Z. K. (1) i Wyższą Szkołą (...), na podstawie porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r., istnieje stosunek prawny będący podstawą uznania przychodów z powyższego porozumienia ze stosunku pracy. Ponadto powód wniósł o połączenie postępowania ze sprawą toczącą się przed Sądem Rejonowym w Szczecinie IX Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pod sygn. akt IX P 198/09.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że w dniu 10 czerwca 2010 r. zostało wydane przez Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.postanowienie o wszczęciu z urzędu postępowania podatkowego w sprawie odpowiedzialności podatkowej płatnika – Wyższej Szkoły (...)– z tytułu niepobrania podatku dochodowego od osób fizycznych od świadczenia pieniężnego wypłaconego w dniu 15 sierpnia 2007 roku Z. K. (1), na podstawie zawartego porozumienia w sprawie rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron. Powód wskazał, iż na wniosek pozwanego Z. K. (1)w dniu 7 kwietnia 2009 r. zostało wszczęte postępowanie podatkowe w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2007. W dalszej kolejności powód, przytoczył, że w Sądzie Rejonowym w Szczecinie IX Wydziale Pracy zawisł spór pomiędzy Z. K. (1)jako powodem oraz (...), (...)spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.(dalej: (...) sp. z o.o.) oraz (...)z siedzibą w P.– jako pozwanymi. W postępowaniu tym Z. K. (1)domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 10.000 euro tytułem odszkodowania wynikającego z porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. dotyczącego rozwiązania stosunku pracy z (...) sp. z o.o.za porozumieniem stron. Powód wyjaśnił, że z akt tej sprawy, w szczególności z protokołów rozpraw i zeznań stron, wynikają pewne rozbieżności, które zobowiązują organ podatkowy do wystąpienia z powództwem.

Jako podstawę prawną swojego roszczenia powód wskazał art. 199a ustawy z dnia 29 sierpnia 1998 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) w zw. z art. 189 i 189 ¹ k.p.c., powołując się na konieczność ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego pomiędzy pozwanymi dla oceny skutków podatkowych. Nadto wskazał, że ustalenie stanu faktycznego istotnego dla wymiaru podatku wymaga uprzedniego poznania treści czynności prawnej, z którą ów stan się wiąże, w związku z czym konieczne jest zbadanie zamiaru i celu stron, a także kontekstu faktycznego, w jakim umowę uzgadniano i zawierano.

W piśmie z dnia 17 stycznia 2011 r. powód wyjaśnił, że nie wnosi o ustalenie istnienia stosunku pracy pomiędzy pozwanymi, natomiast żąda ustalenia nieważności ewentualnie ważności Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. pomiędzy (...) a Z. K. (1), będącego podstawą nieuznania bądź uznania przychodów z powyższego porozumienia ze stosunku pracy. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew (...) wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 7.200 zł oraz kosztów opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Pozwana podniosła, że powództwo w niniejszej sprawie jest przedwczesne, gdyż toczy się spór z powództwa Z. K. (1)przeciwko (...) sp. z o.o.. (...) oraz (...)o zapłatę. W dalszej kolejności pozwana podniosła, że nie jest stroną Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r., gdyż porozumienie to w jej imieniu zawarła osoba nieumocowana, a pozwana nie potwierdziła czynności rzekomego pełnomocnika. Ponadto pozwana wskazała, że wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie po przeliczeniu na walutę polską wynosi 386.692 zł.

Pozwany Z. K. (1) wniósł o uznanie ważności Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r., rozstrzygnięcie co do wniosku o połączenie niniejszej sprawy ze sprawą toczącą się przed Sądem Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie pod sygn. IX P 198/09, oraz o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania sądowego. W odpowiedzi na pozew pozwany wyjaśnił, że wobec stanowiska powoda nie może wnosić o oddalenie powództwa w całości lub w części bądź o jego uznanie. Nadto pozwany stwierdził, iż do niniejszego postępowania powinna być wezwana (...) sp. z o.o., wobec faktu, iż rozstrzygnięcie sądu będzie miało również skutek prawny w stosunku do tego podmiotu.

Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2011 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zawiesił postępowanie w niniejszej sprawie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie zawisłej przed tym Sądem pod sygnaturą akt IX 198/09 (k. 131). Postępowanie w niniejszej sprawie zostało podjęte na mocy postanowienia Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 lutego 2013 r. (k. 148).

Na rozprawie w dniu 14 maja 2013 r. pozwana Wyższa Szkoła (...) zmodyfikowała swoje stanowisko, wnosząc o odrzucenie pozwu ze względu na niedopuszczalność drogi sądowej. Postanowieniem z dnia 14 maja 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie oddalił zarzut prowadzący do odrzucenia pozwu (k. 180).

Postanowieniem z dnia 13 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zbadał wartość przedmiotu sporu i ustalił ją na kwotę 386.692 zł, w związku z czym uznał się niewłaściwym i sprawę przekazał do rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Szczecinie (k. 186).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. K. (1)został zatrudniony w (...)Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.od dnia 17 grudnia 1998 r. na podstawie umowy na czas nieokreślony, w wymiarze pełnego etatu na stanowisku pełnomocnika Zarządu. Od dnia 1 kwietnia 2002 r. zajmował stanowisko wiceprezesa Zarządu.

Niesporne, a nadto dowód:

- umowa o pracę z dnia 17.12.1998 r. cz. B k. 1 akt osobowych powoda,

- aneks nr (...) do umowy o pracę z dnia 16.12.1998 r. cz. B k.8 akt osobowych powoda.

Uchwałą nr (...)z dnia 10 maja 2007 r. Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...)Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.odwołano Z. K. (1)z funkcji wiceprezesa Zarządu Spółki.

Dowód:

- uchwała nr 1/05/2007 z dnia 10 maja 2007 r. k. 116.

Z. K. (1) został zatrudniony w Wyższej Szkole (...) w S. od dnia 1 października 1999 r. na podstawie umowy na czas określony, w wymiarze pełnego etatu na stanowisku kanclerza Wyższej Szkoły (...) w S.. Od dnia 1 października 2000 r. został zatrudniony na podstawie umowy na czas nieokreślony. W dniu 29 czerwca 2000 r. został powołany na stanowisko kanclerza Wyższej Szkoły (...) w S. na okres od 1 września 2005 r. do 31 sierpnia 2010 r., a treść łączącej strony umowy o pracę uległa zmianie na podstawie porozumienia, w ten sposób iż od dnia 26 września 2005 r. strony miała łączyć umowa o pracę na czas określony od dnia 26 września 2005 r. do 31 sierpnia 2010 r. bez możliwości rozwiązania jej za wypowiedzeniem.

Dowód:

- umowa o pracę z dnia 1.10.1999 r. k. 23,

- umowa o prace z dnia 29.09.2000 r. k. 24,

- pismo z dnia 31.08.2005 r. k. 29,

- pismo z dnia 26.09.2005 r. k. 30.

W dniu 15 sierpnia 2007 r. w M.doszło do zawarcia „Porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy za porozumieniem stron”, w którym jako strony wskazano Z. K. (1), (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnościąw S.reprezentowaną przez I. K.oraz (...)(Niemcy) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (...)reprezentowaną przez J. T.. W treści umowy podano, iż pomiędzy Z. K. (1)oraz (...)(Polska) oraz Wyższą Szkołą (...)istnieją od wielu lat stosunki pracy, skonkretyzowane w umowach o pracę oraz w licznych aneksach. (...)(Niemcy) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest jedynym wspólnikiem (...)Polska i współuczestniczy w niniejszym porozumieniu zarówno jako jedyny wspólnik, jak w gospodarczych skutkach w zakresie tu uzgodnionym. Wskazano, że Z. K. (1)uznaje i akceptuje oświadczenia I. K.dokonane na rzecz Wyższej Szkoły (...)w zastępstwie J. Ł., nawet jeśli w tych okolicznościach w stosunku do osób trzecich nastąpić musi jeszcze formalne zatwierdzenie przez J. Ł.. Strony wymienionego wyżej porozumienia ustaliły, że wszelkie zawarte pomiędzy nimi porozumienia dotyczące umów o pracę oraz stosunków pracy, niezależnie od tego kiedy i w jaki sposób powstały, wygasają i zostają rozwiązane z dniem 15 sierpnia 2007 r. Obydwie strony zobowiązały się do złożenia wszelkich oświadczeń i dokonania wszelkich czynności koniecznych do rozwiązania i zakończenia wraz z rozwiązaniem stosunków pracy również funkcji sprawowanej przez Z. K. (1)w spółce (...)i wynikającej z prawa spółek oraz funkcji sprawowanej przez Z. K. (1)w Wyższej Szkole (...)wynikającej z prawa o szkolnictwie wyższym. Poniższe postanowienia ekonomiczne regulują ostatecznie wszelkie roszczenia Z. K. (1)zgodnie z treścią porozumienia, wszelkie roszczenia Z. K. (1)wynikające z tytułu stosunków pracy oraz z tytuły rozwiązania tych stosunków pracy oraz z tytułu odwołania oraz rozwiązania stosunku wynikającego z prawa spółek względnie prawa o szkolnictwie wyższym; roszczenia wykraczające poza poniższe postanowienia nie mogą i nie będą podnoszone względnie dochodzone przez Z. K. (1). Wskazano, iż z tytułu rozwiązania stosunków pracy oraz zakończenia sprawowania funkcji wynikającej z prawa spółek oraz prawa o szkolnictwie wyższym Z. K. (1)otrzymał w dniu 15 sierpnia 2007 r. kwotę 50.000 euro od (...)Niemcy. Z. K. (1)został wskazany jako jedyny odpowiedzialny za rozliczenia zgodne z prawem podatkowym i prawem ubezpieczeń społecznych. Jako kolejną rekompensatę Z. K. (1)miał otrzymać od (...)Niemcy kwotę w wysokości 50.000 euro, a kwota ta w momencie zawarcia niniejszej umowy miała zostać złożona na konto powiernicze notariusza W. S., (...). Notariusz miał otrzymać polecenie wypłaty Z. K. (1)kwoty złożonej w formie depozytu powierniczego według następujących kryteriów:

a)  w przypadku udokumentowania w sposób zgodny z prawem handlowym zakończenia sprawowania przez Z. K. (1)wszelkich funkcji w spółce (...)przez Z. K. (1)miał otrzymać kwotę w wysokości 5.000 euro;

b)  w przypadku należycie udokumentowanego odwołania Z. K. (1) z wszelkich gremiów Szkoły Wyższej (...) miał otrzymać kwotę w wysokości 5.000 euro;

c)  po upływie 24 miesięcy, począwszy od 1 września 2007 r., o ile nie wystąpią żadne roszczenia zwrotne ze strony zleceniodawców za okres odpowiedzialności Z. K. (1) (...) względnie Wyższą Szkołą (...)w S.i o ile nie wystąpią lub nie będzie groźby wystąpienia inne poważnych problemów, powstałych w okresie odpowiedzialności Z. K. (1), na przykład w związku z niewłaściwym wykorzystaniem środków itp., otrzymuje on kwotę w wysokości 10.000 euro;

d)  kolejną kwotę w wysokości 30.000 euro po upływie okresu 5 lat od 1 września 2007 r. na warunkach określonych jak w punkcie 2c

Z. K. (1) zapewnił, że nie są mu znane problemy lub roszczenia zwrotne ze strony zleceniodawców lub podmiotów finansujących projekty oraz że takowe nie powstaną. Na wypadek wystąpienia sytuacji, w której takie prawomocne roszczenia przypadające na okres odpowiedzialności Z. K. (1) (do dnia 6 maja 2007 r.) istnieją w udokumentowany sposób, Z. K. (1) oświadczył, iż osobiście odpowiada za takie roszczenia zwrotne, względnie, że takie roszczenia zwrotne mogą i powinny zostać co najmniej rozliczone z roszczeniami wymienionymi w niniejszej umowie.

Strony porozumienia oświadczyły, iż niniejsza umowa jest nieodwołalna i nie podlega zaskarżeniu. Reguluje ona łącznie wszystkie roszczenia pomiędzy Z. K. (1) i pozostałymi stronami umowy, niezależnie od tego, czy roszczenia te zostały wyraźnie nazwane czy nie.

Z. K. (1) zobowiązał się na okres 15 lat do nieujawniania i utrzymywania w tajemnicy wszelkich informacji, które były lub są tajemnicami przedsiębiorstwa jego pracodawców lub wszystkich związanych z nim podmiotów. W przypadku naruszenia tego postanowienia natychmiastowo wymagalne staje się odszkodowanie płatne przez Z. K. (1) na rzecz właściwego partnera umowy w wysokości 20.000 euro względnie strony są upoważnione do rozliczenia tej kwoty z roszczeniami wymienionymi w niniejszej umowie względnie do zażądania zwrotu dokonanych płatności. Także treść niniejszej umowy podlega wzajemnemu obowiązkowi zachowania tajemnicy. Strony porozumienia zobowiązały się do zaniechania wypowiedzi na temat Z. K. (1), szkodzących jego opinii.

Z. K. (1)oświadczył, że w jego posiadaniu nie znajdują się już żadne dokumenty (ani kopie) dotyczące wymienionych w porozumieniu przedsiębiorstw. Z. K. (1)miał oddać wszystkie klucze do wszelkich budynków Wyższej Szkoły (...)oraz (...) najpóźniej dnia 16 sierpnia 2007 r. do rąk pana G.. Laptop używany obecnie przez Z. K. (1)miał pozostać w jego posiadaniu. Z. K. (1)mógł w przyszłości nadal używać prywatnie numeru telefonu komórkowego (...). Zobowiązał się do bezzwłocznego przerejestrowania tego numeru, tak, aby dla wyżej wymienionych przedsiębiorstw nie powstały żadne koszty. Zobowiązał się do niewerbowania w (...)Polska lub/oraz Wyższej Szkole (...)pracowników ze swojego zakresu odpowiedzialności. Zobowiązał się, że nie będzie się ubiegał o żadną działalność lub urząd w grupie fundacyjnej ani też nie wyrazi zgody na powołanie swojej osoby do wykonywania działalności lub sprawowania urzędu w grupie fundacyjnej.

Porozumienie zostało podpisane przez Z. K. (1), I. K. oraz J. T..

Dowód:

- rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron z dnia 15 sierpnia 2007 r. wraz z tłumaczeniem k. 114-115v., k. 117

Porozumienie zostało poprzedzone cyklem spotkań na temat warunków rozwiązania stosunków pracy pomiędzy Z. K. (1) a Instytutem Organizacji Przedsiębiorstw (...). Kwota 100.000 euro została ustalona w drodze negocjacji prowadzonych między Z. K. (1) a przedstawicielami (...) w P.. W pierwszej kolejności dokonano wypłaty kwoty 50.000 euro. Pieniądze te zostały wypłacone bezpośrednio po zawarciu porozumienia z pieniędzy pobranych z konta Fundacji (...), będącej spółką – matką dla spółki (...) w Niemczech (100% udziałowcem). Od chwili zawarcia porozumienia było ustalone między jego stronami, że ekonomiczne skutki porozumienia będą obciążać stronę niemiecką.

(...) nie wypłaciło z tego porozumienia żadnych kwot Z. K. (1).

Dowód:

- zeznania Z. K. (1) k. 261-263, k. 345-346 w zw. z k. 307-308,

- zeznania świadka M. L. k. 274-276

Spółka (...) w P. zawarła ze Z. K. (1) porozumienie, mimo iż nie łączyły ich żadne umowy, gdyż zależało jej na złożeniu przez Z. K. (1) funkcji zarówno w Instytucie Organizacji Przedsiębiorstw i (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., jak i Wyższej Szkole (...) w S.. Gwarantowane w porozumieniu kwoty miały stanowić zachętę, aby Z. K. (1) z własnej woli zrezygnował z zajmowanych funkcji w ww. podmiotach. Ustąpienie z funkcji wiązało się jednoznacznie z zakończeniem obu stosunków pracy.

Dowód: zeznania świadka M. L. k. 274-276

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S., jak i Wyższa Szkoła (...) nie brały udziału w podpisaniu porozumienia. Jego treść nie była z tymi podmiotami ustalana. Wypłata świadczeń przewidzianych w Porozumieniu obciążała wyłącznie spółkę (...) w P..

Niesporne, nadto dowód: zeznania świadka M. L. k. 274-276, zeznania J. Ł. k.272-274 i przesłuchanie Z. K. k.346-347

I. K.nie występował w dniu 15 sierpnia 2007 r. jako przedstawiciel (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.i Wyższej Szkoły (...). Nie posiadał pełnomocnictwa od tych podmiotów.

Dowód:

- zeznania świadka M. L. k. 274-276,

- zeznania J. Ł. k.272-274

- przesłuchanie Z. K. (1) k.346-347

Zgodnie z § 17 ust. 3 Statutu Wyższej Szkoły (...) w S. rektor reprezentuje uczelnię na zewnątrz. W 2007 r. stanowisko to zajmował J. Ł.. Nie było wówczas innej osoby fizycznej ani podmiotu uprawnionego do reprezentacji Szkoły, J. Ł. nie udzielał żadnego upoważnienia do zawarcia porozumienia ze Z. K. (1) osobie fizycznej ani podmiotowi gospodarczemu. Czynności dokonane przez I. K. nie zostały potwierdzone przez J. Ł..

Dowód:

- statut k. 93-100,

- zeznania J. Ł.,

- zeznania M. O. k.344-345

- przesłuchanie Z. K. (1) k.346-347

Pismem z dnia 15 sierpnia 2007 r. Z. K. (1)zwrócił się do Zgromadzenia Wspólników (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.oraz pełnomocnika wspólnika(...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S.z prośbą o przyjęcie jego rezygnacji ze stanowiska wiceprezesa Zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąw S.z dniem 15 sierpnia 2007 r. Jednocześnie, pismem z tej samej daty zwrócił się do zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąw S.z prośbą o rozwiązanie stosunku pracy z dniem 15 sierpnia 2007 r. za porozumieniem stron. Pisma te w dniu 16 sierpnia 2007 r. Z. K. (1)wręczył D. G. (1), który przekazał je służbom kadrowym.

Niesporne, nadto dowód:

- pisma z dnia 15.08.2007 r. k. 1-2 cz. C akt osobowych koperta k.280 akt,

- przesłuchanie D. G. (1) k. 303-307

W dniu 17 sierpnia 2007 r. Instytut Organizacji Przedsiębiorstw i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wystawiła Z. K. (3) świadectwo pracy, w którym wskazano, iż umowa o pracę rozwiązała się w dniu 15 sierpnia 2007 r. za porozumieniem stron.

W dniu 17 sierpnia 2007 r. Z. K. (1), pismem skierowanym do Rektora Wyższej Szkoły (...) w S. i Senatu Wyższej Szkoły (...) w S., złożył rezygnację ze stanowiska kanclerza z dniem 15 sierpnia 2007 r. Jednocześnie zwrócił się do Rektora Wyższej Szkoły (...) w S. z prośbą o rozwiązanie stosunku pracy z dniem 15 sierpnia 2007 r. za porozumieniem stron. Pisma te Z. K. (1) wręczył D. G. (1), który przekazał je służbom kadrowym.

Niesporne, nadto dowód:

- pisma dnia 15.08.2007 r. k.1-2 cz. C akt osobowych koperta k.280 akt,

- przesłuchanie D. G. (1) k. 303-307

W dniu 15 sierpnia 2007 r. Wyższa Szkoła (...) w S. wystawiła Z. K. (1) świadectwo pracy, w którym wskazano, iż umowa o pracę rozwiązała się w dniu 15 sierpnia 2007 r. za porozumieniem stron.

Dowód: świadectwo pracy k.3 cz. C akt osobowych koperta k.280 akt

Na posiedzeniu Senatu Wyższej Szkoły (...) w S. z dnia 12 maja 2008 r. odwołano Z. K. (1) z funkcji kanclerza. W obradach Senatu uczestniczył M. L., przedstawiciel (...) w P..

Dowód:

- protokół z nadzwyczajnego posiedzenia Senatu z dnia 12.05.2008 r. k. 490-510 akt sprawy IX P 98/09

Pismem z dnia 9 czerwca 2008 r. Z. K. (1)zwrócił się do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., Wyższej Szkoły (...)w S.oraz (...)(Niemcy) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.o wypłatę na jego rzecz kwoty 10.000 euro w nieprzekraczalnym terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania.

Dowód:

- wezwanie k. 40-41 akt sprawy IX P 98/09,

- dowody doręczeń k. 42 akt sprawy IX P 98/09.

W dniu 11 września 2008 r. Z. K. (1) złożył do Dyrektora Izby Skarbowej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego oraz Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności płatnika z tytułu niepobrania zaliczki na podatek dochodowy. W dniu 28 listopada 2008 r. organ podatkowy udzielił interpretacji we wskazanym zakresie, uznając, że otrzymane przez Z. K. (1) świadczenia pieniężne pracodawcy powinni zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy, oraz że odpowiedzialność z tytułu niepobrania zaliczki na podatek dochodowy ciąży na płatnikach.

Dowód: interpretacja indywidualna z dnia 28.11.2008 r. k. 221-224

Na wniosek Z. K. (1) w dniu 7 kwietnia 2009 r. zostało wszczęte postępowanie podatkowe w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za rok 2007.

Dowód:

- zawiadomienie z dnia 08.05.2009. k. 22

W dniu 10 czerwca 2010 r. Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w S. wydał postanowienie o wszczęciu z urzędu postępowania podatkowego w sprawie odpowiedzialności podatkowej płatnika – Wyższej Szkoły (...) z tytułu niepobrania podatku dochodowego od osób fizycznych od świadczenia pieniężnego wypłaconego w dniu 15 sierpnia 2007 r. Z. K. (1) na podstawie zawartego porozumienia w sprawie rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron.

Dowód:

- postanowienie z dnia 10.06.2009 r. k. 23

Pozwem, który wpłynął do Sądu w dniu 18 lipca 2008 r. Z. K. (1)domagał się zasądzenia na jego rzecz kwoty 10.000 euro solidarnie od (...) w S., (...) sp. z o.o.w S.oraz (...)z siedzibą w P., tytułem kolejnej części świadczenia wynikającego z Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r.

Postępowanie w tej sprawie zostało prawomocnie zakończone wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie z dnia 21 listopada 2012 r. zasądzającym od (...) w P. na rzecz Z. K. (1) żądaną przez niego kwotę wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 18 lipca 2008 r. (niesporne)

Sąd zważył, co następuje:

Powód pierwotnie domagał się ustalenia, że pomiędzy pozwanymi Z. K. (1) i Wyższą Szkołą (...), na podstawie porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r ., istnieje stosunek prawny będący podstawą uznania przychodów z powyższego porozumienia ze stosunku pracy. Następnie – w piśmie z dnia 4 listopada 2013 r. – powód wskazał, że domaga się ustalenia nieważności ewentualnie ważności porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. pomiędzy Wyższą Szkołą (...) w S. a Z. K. (1), będącego podstawą nieuznania bądź uznania przychodów wypłaconych z powyższego porozumienia ze stosunku pracy. Jego powództwo, zawarte w obu żądaniach, oparte na treści art. 199a Ordynacji podatkowej w zw. art. 189 i 189 ¹ k.p.c., okazało się niezasadne.

Na podstawie art. 189 k.p.c. powód może domagać się ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny. Art. 189 ¹ k.p.c. stanowi, że powyższe uprawnienie przysługuje również, w toku prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej, jeżeli ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków podatkowych. Z kolei zgodnie z treścią art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej jeżeli z dowodów zgromadzonych w toku postępowania, w szczególności zeznań strony, chyba że strona odmawia składania zeznań, wynikają wątpliwości co do istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, z którym związane są skutki podatkowe, organ podatkowy występuje do sądu powszechnego o ustalenie istnienia lub nieistnienia tego stosunku prawnego lub prawa.

W świetle powołanych przepisów, dla uzasadnienia swych racji powód powinien był wykazać, że w toku prowadzonego postępowania powstały wątpliwości co do istnienia stosunku prawnego będącego podstawą skutków podatkowych, następnie, że ustalenie istnienia stosunku prawnego jest niezbędne dla oceny tych skutków, jak również swój interes prawny.

Zgodnie z treścią art. 13 § 1 Ordynacji podatkowej organem podatkowym jest m. in. naczelnik urzędu skarbowego. Bezsporne w sprawie jest również to, że w toku prowadzonego przez siebie postępowania podatkowego powód – Naczelnik II Urzędu Skarbowego w S. – powziął wątpliwości co do istnienia stosunku prawnego będącego podstawą oceny skutków podatkowych – w zakresie pobrania podatku dochodowego od osób fizycznych od świadczenia pieniężnego wypłaconego pozwanemu Z. K. (1) na podstawie porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r.

W dalszej kolejności wskazać należy, że dochodzenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego dopuszczalne jest w sytuacji niepewności stanu prawnego. Ponadto ustalenie tego stanu zmierzać ma do zapewnienia powodowi ochrony jego prawnie chronionych interesów. Daje temu wyraz Sąd Najwyższy stwierdzając, w powództwach o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa chodzi o rozstrzygnięcie ewentualnych wątpliwości w tym zakresie w stosunku do pozwanego, ze względu na określony stosunek prawny. Interes ten należy rozumieć jako potrzebę wprowadzenia jasności co do konkretnego stosunku prawnego lub prawa - w celu ochrony przed grożącym naruszeniem sfery uprawnień powoda (zob. wyr. SN z 24.3.1987 r., III CRN 57/87, OSNPG 1987, Nr 7, poz. 27 ). Jak podkreśla się, możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie istnienia stosunku prawnego zachodzi, jeżeli wyrok zapadły w sprawie zakończy spór w zakresie danego stanu prawnego.

Oczywistym zatem jest, że organ podatkowy nie ma interesu prawnego w wytoczeniu powództwa o ustalenie istnienia stosunku prawnego na podstawie art. 189 k.p.c. W związku z tym, w art. 189 ¹ k.p.c. ustawodawca przewidział możliwość dochodzenia takich ustaleń przez organ podatkowy w toku prowadzonego postępowania. Zgodnie z tym przepisem przesłanką wystąpienia z powództwem o ustalenie istnienia stosunku prawnego przez organ podatkowy jest ścisły związek pomiędzy prowadzonym postępowaniem a stanem prawnym, który ma być ustalony. W takim tylko zakresie organ podatkowy może posiadać interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie istnienia lub nieistnienia prawa lub stosunku prawnego.

Powód wywiódł, iż ustalenie nieważności ewentualnie ważności Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. zawartego m.in. pomiędzy Wyższą Szkołą (...) stanowić będzie podstawę do zakwalifikowania przychodów osiągniętych przez Z. K. (1) jako przychodów ze stosunków pracy i obciążenia tym samym obowiązkiem podatkowym drugiego z pozwanych jako płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. W sprawie należało zatem ustalić, czy jakiekolwiek merytoryczne rozstrzygnięcie o żądaniu pozwu umożliwi powodowi określenie skutków podatkowych spełnionego na rzecz Z. K. (1) świadczenia pieniężnego.

Rozstrzygnięcie określonego w piśmie z dnia 4 listopada 2013 r. roszczenia nie będzie miało natomiast żadnego znaczenia dla prowadzonego przez organ podatkowy postępowania. Nawet bowiem, gdyby Sąd ustalił – zgodnie z żądaniem – „ważność porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. pomiędzy Wyższą Szkołą (...) w S. a Z. K. (1), będącego podstawą uznania przychodów wypłaconych z powyższego porozumienia ze stosunku pracy”, ustalenie to nie rozstrzygałoby kwestii charakteru wypłaconych Z. K. (1) przez (...) w P. świadczeń na podstawie tego porozumienia, w szczególności tego czy podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu wypłaconych Z. K. (1) świadczeń jest Wyższa Szkoła (...).

Podkreślić należy, że błędna okazała się sama konstrukcja roszczenia sformułowanego w piśmie z dnia 4 listopada 2013 r. Powód zwrócił się bowiem o rozstrzygnięcie ważności lub nieważności Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. zawartego pomiędzy (...) i Z. K. (1) , a – jak wynika z przeprowadzonego przez Sąd (również w sprawie IX P 198/09) postępowania – takie porozumienie nie zostało w ogóle przez (...) z pozwanym zawarte, nie można zatem ustalać czy było ono ważne czy nieważne.

Pozytywne ustalenie z kolei pierwotnego roszczenia powoda, że pomiędzy pozwanymi Z. K. (1) i Wyższą Szkołą (...), na podstawie porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r ., istnieje stosunek prawny będący podstawą uznania przychodów z powyższego porozumienia ze stosunku pracy miałoby dla prowadzonego przez organ podatkowy postępowania znaczenie.

W celu ustalenia charakteru porozumienia i podmiotów, które porozumienie to zawarły Sąd przeprowadził dowody zawnioskowane przez strony, w tym dowody z akt sprawy toczącej się przed Sądem Rejonowym Szczecin – Centrum w Szczecinie pod sygnaturą IX P 198/09. Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów oraz z zeznań przesłuchanych w sprawie osób (świadków J. Ł., M. L.i M. O.oraz pozwanego Z. K. (1)i D. G. (2)przesłuchanego za (...)) w zakresie niezbędnym do ustalenia istotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy faktów. W tej części dowody te były zgodne, logiczne i wzajemnie się uzupełniały. Dla rozstrzygnięcia sprawy nie miało znaczenia czy J. Ł.jako rektor (...) dowiedział się o treści porozumienia z 15 sierpnia 2007 r. krótko po jego zawarciu, ale czy udzielił komukolwiek pełnomocnictwa do jego podpisania w imieniu (...) albo potwierdził jego treść w późniejszym terminie. Co do tych faktów zeznania przesłuchanych w sprawie osób były zgodne. Nie było zatem potrzeby przesłuchiwania innych osób na te okoliczności, tj. J. T.i I. K..

Analizując poszczególne zapisy Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r., należy stwierdzić, że jest to umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy Z. K. (1)a (...)w P.. Wyższa Szkoła (...)nie była stroną tego Porozumienia, bo ani w ustalaniu jego treści ani w jego podpisaniu nie uczestniczył ani rektor Szkoły (wyłącznie uprawniony do reprezentacji (...) na podstawie jej statutu) ani pełnomocnik Szkoły uprawniony przez rektora do zastępowania go w tej czynności (przekraczającej zakres zwykłego zarządu). Nie można w takiej sytuacji twierdzić, że na podstawie Porozumienia z 15 sierpnia 2007 r. powstał jakikolwiek stosunek prawny pomiędzy Z. K. (1)a Wyższą Szkołą (...). Otrzymane przez wnioskodawcę na mocy porozumienia z 15 sierpnia 2007 r. świadczenia były związane również z jego stosunkiem pracy łączącym go z pozwaną Szkołą, ale w żadnym razie nie stanowiły świadczeń uzyskanych ze stosunku pracy i to nie tylko tego łączącego go z pozwaną Szkołą, ale również z żadnego innego.

Źródłem tych świadczeń nie był bowiem stosunek pracy i regulujące go przepisy tylko umowa z dnia 15 sierpnia 2007 r. zawarta ze spółką niemiecką (...), równocześnie zobowiązaną do wypłaty wszystkich określonych w Porozumieniu świadczeń.

Niespornym jest, że obowiązek wypłaty wszystkich kwot przewidzianych w Porozumieniu z dnia 15 sierpnia 2007 r. obciążał (...)Niemcy i został w taki sposób wyraźnie określony w § 3 ust.1 i 2 tego Porozumienia. Poza sporem była też okoliczność, że pierwsza część świadczenia stanowiącego ekwiwalent za rozwiązanie stosunków pracy Z. K. (1)- w kwocie 50.000 zł - została wypłacona już przy zawarciu tego porozumienia przez tenże (...)w P.(z pieniędzy pochodzących z konta Fundacji). W żadnym z punktów Porozumienia nie ma mowy o wypłacie jakichkolwiek pieniędzy Z. K. (1)w związku z zawarciem tego Porozumienia przez (...) w S.. Nie ma przy tym żadnych wątpliwości, że (...)i Z. K. (1)nie łączył stosunek pracy.

Zgodnie z art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz.176 ze zm.) osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej " zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Wyższa Szkoła (...) nie tylko nie była stroną Porozumienia z 15 sierpnia 2007 r. i nie zobowiązała się do wypłaty Z. K. z tego Porozumienia żadnych kwot, ale – co równie ważne (a dla skutków podatkowych decydujące) nie wypłaciła mu żadnej z przyrzeczonych w Porozumieniu kwot. Nie ma zatem żadnych podstaw, by uznać, że jest zobowiązana do zapłaty za pozwanego od tych kwot zaliczki na podatek dochodowy jako jego pracodawca.

Podkreślić należy, że pozostałe świadczenia z Porozumienia z 15 sierpnia 2007 r. również zostały zapłacone przez (...) (choć również z pieniędzy Fundacji) na podstawie prawomocnego wyroku z dnia 21 listopada 2012 r. Sądu Rejonowego Szczecin Centrum w S. (sygn. akt IX P 198/09).

W wyroku tym Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie zasądził na rzecz powoda Z. K. (1)właśnie od (...)z siedzibą w P.kwotę 10.000 euro wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 lipca 2008 r., w pozostałym zakresie powództwo (skierowane również przeciwko (...)) oddalił. Powyższym wyrokiem przesądzono zatem kwestię legitymacji biernej w aspekcie żądania zapłaty kwoty dochodzonej na podstawie Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. I tak, za legitymowanego biernie został uznany (...)z siedzibą w P., który na mocy § ust. 1 i 2 przedmiotowego porozumienia zobowiązał się do zapłaty na rzecz Z. K. (1)łącznie kwoty 100.000 euro. W stosunku do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnościąi Wyższej Szkoły (...)powództwo zostało oddalone, co przesądza o braku zobowiązania tych podmiotów względem Z. K. (1)z tytułu Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. W istocie w toku tego postępowania ustalono, że świadczenie wynikające z Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. na rzecz Z. K. (1)spełnił (...)z siedzibą w P.. Ponadto bezspornym jest, że (...)z siedzibą w P.i Z. K. (1)nie łączył stosunek pracy, stąd świadczenie wynikające z przedmiotowego porozumienia nie może być jako wynikające z takiego stosunku kwalifikowane.

Odnosząc powyższe uwagi do stanu faktycznego niniejszej sprawy, zauważyć należy, że wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie wydany w sprawie o sygnaturze IX P 198/09 jako orzeczenie prawomocne, z mocy art. 365 § 1 k.p.c., wiąże orzekający w niniejszej sprawie Sąd w zakresie sentencji. Ponadto podkreślenia wymaga, że powództwo o zapłatę obejmuje z reguły żądanie dalej idące niż powództwo o ustalenie. Tym samym zasądzając na rzecz Z. K. (1)od (...)z siedzibą w P.Sąd Rejonowy przesądził, że pomiędzy tymi podmiotami istniał stosunek prawny, przy czym stosunek ten nie był stosunkiem pracy. O ile bowiem Porozumienie z dnia 15 sierpnia 2007 r. dotyczyło rozwiązania stosunków pracy łączących Z. K. (1)z (...) sp. z o.o.w S.oraz (...) w S.i jako takie odnosiło skutki prawne wobec obu tych podmiotów – pracodawców Z. K. (1), o tyle jego skutek ekonomiczny, w postaci obowiązku zapłaty określonych kwot w zamian za rozwiązanie stosunków pracy – został w całości przejęty przez niemiecki (...). Kodeks pracy nie przewiduje żadnych świadczeń pieniężnych związanych z rozwiązaniem umowy o pracę za porozumieniem stron. Należy zatem uznać, że nie ma żadnych przeszkód prawnych, by obowiązek zapłaty takiego świadczenia na rzecz pracownika przejął podmiot trzeci – tutaj założyciel i udziałowiec pracodawcy. Natomiast brak jest jakichkolwiek przesłanek do uznania, że obowiązek zapłaty świadczenia dotyczy (...) w S.. Potwierdziły to również przesłuchania występujących za (...) sp. z o.o. D. G. (1)i J. Ł. . Twierdził tak też od początku sam Z. K. (1).

Mając powyższe na uwadze, stwierdzić należało, że na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie było podstaw do uwzględnienia powództwa i ustalenia, że pomiędzy pozwanymi Z. K. (1) i Wyższą Szkołą (...) w S., na podstawie porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. istnieje stosunek prawny będący podstawą uznania przychodów z powyższego porozumienia ze stosunku pracy. Skoro bowiem Wyższa Szkoła (...) nie tylko nie wypłaciła na podstawie Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. Z. K. (1) żadnej kwoty, ale – co więcej – nie była nawet stroną tego Porozumienia, to nie można twierdzić, że wypłacone pozwanemu na podstawie Porozumienia przez spółkę (...) świadczenia były świadczeniami pochodzącymi ze stosunku pracy łączącego do 15 sierpnia 2007 r. obie strony pozwane.

Sąd zauważa, że powód, który dysponował dokumentami potwierdzającymi fakt, że podmiotem zobowiązanym do wypłaty Z. K. (1) świadczeń na podstawie Porozumienia z dnia 15 sierpnia 2007 r. i równocześnie faktycznie wypłacającym to świadczenie (pierwszą ratę) był (...) z siedzibą w P., mógł samodzielnie poczynić takie ustalenia. Organ podatkowy w pierwszej kolejności podejmuje własne ustalenia w postępowaniu administracyjnym, a tylko w razie powstania obiektywnych wątpliwości ma uprawnienie wyrażone w art. 189 ¹ k.p.c.

Mając na uwadze wszystko powyższe, powództwo w niniejszej sprawie należało oddalić (pkt I sentencji).

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, w oparciu o treść art. 98 i 99 k.p.c. oraz § 6 pkt 5 w zw. z § 2 ust. 1 i 2 i § 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.) (pkt II sentencji)