Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Mirosław Godlewski

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn

SSA Janina Kacprzak (spr.)

Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik

po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2014 r. w Łodzi

sprawy W. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 23 grudnia 2013 r., sygn. akt: V U 149/13,

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 271/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 grudnia 2013 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim oddalił odwołanie W. M. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 18 stycznia 2013 roku odmawiającej prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z uwagi na niespełnienie warunku 15 lat pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999 roku.

Wydając zaskarżony wyrok sąd pierwszej instancji za podstawę orzeczenia przyjął następujące ustalenia faktyczne:

W. M., urodzony w dniu (...), wniosek o przyznanie emerytury złożył w dniu 3 stycznia 2013 roku. Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

W okresie od 10 maja 1974 roku do 30 kwietnia 2002 roku wnioskodawca pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy w Fabryce (...) w P.. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy i angażach pracodawca podał, że był on zatrudniony na stanowisku tokarza.

Fabryka (...) w P. Tryb. zajmowała się produkcją maszyn i urządzeń do wytwarzania szkła. Wnioskodawca pracował w (...) w wydziale mechanicznym na stanowisku tokarza. Jako tokarz wnioskodawca wykonywał prace polegające na obróbce skrawaniem na tokarni wałków stalowych, które były wykorzystywane w hutach szkła do ciągnienia szkła. Wałki te miały długość 2-3 metrów i miały zaprasowane pierścienie z azbestu chryzotylowego. Wały te wnioskodawca zapinał na wrzeciono tokarki i toczył na żądany wymiar. Ponadto wnioskodawca toczył na tokarce tuleje ślizgowe ze spieku grafitowego w formie pierścieni oraz zajmował się skrawaniem i toczeniem elementów sprzęgieł żeliwnych przy użyciu rozwiertaków i noży tokarskich. Wnioskodawca pracował w systemie zmianowym w akordzie i toczył wskazane wyżej elementy, tj. wałki azbestowe, tuleje grafitowe i sprzęgła żeliwne seriami. Były okresy, gdy toczył tylko wałki azbestowe oraz okresy, gdy toczył pozostałe elementy.

Prace wykonywane przez wnioskodawcę ma stanowisku tokarza w zakresie toczenia wałów z azbestu chryzotylowego są pracami w warunkach szczególnych wymienionymi w wykazie B dział IV, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu). Prace wykonywane przez wnioskodawcę na stanowisku tokarza polegające na toczeniu tulei ślizgowych ze spieku grafitowego oraz toczeniu elementów żeliwnych sprzęgieł nie są natomiast pracami w warunkach szczególnych. Technologia produkcji spieków grafitowych, w tym wysoka temperatura rzędu 1000 stopni Celsjusza na etapie spiekania oraz 2500-2700 stopni Celsjusza na etapie grafityzacji, wykluczają stosowanie azbestu jako składnika produkowanych spieków, gdyż minerał ten już w temperaturze 800-850 stopni Celsjusza ulega termicznej degradacji i traci swoje właściwości związane ze stosunkowo dobrym odprowadzeniem ciepła. W świetle powyższego nie podstaw, aby twierdzić, że azbest chryzotylowy dodawano do spieków grafitowych w procesie technologicznym produkcji spieków grafitowych.

Fabryka (...) w P. Tryb. nie wystawiła wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał odwołanie ubezpieczonego za niezasadne. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy przywołał przepisy art. 32 ust. 1 i 4, art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2, 3 i 4 rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Sąd wskazał, że w spornej kwestii jaką był rodzaj prac wykonywanych przez ubezpieczonego oparł się na zeznaniach ubezpieczonego i świadków A. Z., M. W. i H. O., natomiast w celu ustalenia, czy prace wykonywane przez wnioskodawcę w okresie od 10 maja 1974 roku do 31 grudnia 1998 roku były pracami w warunkach szczególnych zasięgnął dowodu z opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (...). W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie dał podstaw do ustalenia, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w pracę w warunkach szczególnych, gdyż zgodnie z opinią biegłego do prac tego rodzaju zaliczyć można jedynie prace wykonywane przez wnioskodawcę w zakresie toczenia wałów z azbestu chryzotylowego jako prace z wykazie B dział IV poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, natomiast pozostałe prace wykonywane przez wnioskodawcę w zakresie toczenia tulei ślizgowych ze spieku grafitowego oraz toczenia elementów żeliwnych sprzęgieł pracami w warunkach szczególnych nie są. Sąd Okręgowy podkreślił, że z opinii biegłego wynika, że technologia produkcji spieków grafitowych wykluczała stosowanie azbestu jako składnika produkowanych spieków, gdyż minerał ten już w temperaturze 800-850 stopni Celsjusza ulega termicznej degradacji i traci swoje właściwości związane ze stosunkowo dobrym odprowadzeniem ciepła. W rezultacie takich wniosków biegłego Sąd Okręgowy nie podzielił zeznań świadka H. O. oraz zeznań wnioskodawcy w zakresie, w jakim twierdzili, że tuleje grafitowe były wykonywane ze spieku grafitowego z dodatkiem azbestu.

Dalej, odnosząc się twierdzeń wnioskodawcy, że praca jego przy azbeście była pracą podstawową, a praca przy żeliwie i graficie jedynie pracą dodatkową, Sąd wskazał, że z zeznań tak świadków i wnioskodawcy wynika jednoznacznie, że wnioskodawca wykonywał nie tylko prace przy toczeniu wałów azbestowych, ale także przy toczeniu sprzęgieł żeliwnych i tulei grafitowych. Z zeznań tych wynika, że skarżący pracował w Fabryce (...) w P. w systemie akordowym i toczył wskazane wyżej elementy, tj. wałki azbestowe, tuleje grafitowe i sprzęgła żeliwne seriami. Były okresy, gdy toczył tylko wałki azbestowe oraz okresy, gdy toczył pozostałe elementy. W świetle tak zebranego w sprawie materiału dowodowego w uznaniu Sądu nie sposób jest przyjąć, że wnioskodawca wykonywał tylko prace przy toczeniu wałków azbestowych. W konsekwencji, skoro wnioskodawca nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy toczeniu wałów zawierających azbest, Sąd Okręgowy stwierdził brak podstaw do zaliczenia spornego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych.

Powyższy wyrok zaskarżył ubezpieczony wnosząc o jego zmianę poprzez przyznanie prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że w spornym czasie głównie zajmował się obróbką wałów azbestowych. Zarzucił opinii biegłemu, że ten nie uwzględnił w swej opinii, że do spieków grafitowych używano azbestu, co wynika z zeznań świadków H. O. i M. W., oraz że na hali obecny był pył pochodzący z azbestu. Skarżący zarzucił nadto, że opinia nie została przez biegłego wydana na podstawie dokumentacji zakładu. W konkluzji skarżący stwierdził, że w jego opinii także praca przy graficie powinna zostać uwzględniona jako wykonywana w warunkach szkodliwych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest bezzasadna i jako taka podlega oddaleniu. Sąd pierwszej instancji właściwie przeprowadził postępowanie dowodowe, w żaden sposób nie uchybiając przepisom prawa procesowego oraz dokonał trafnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w konsekwencji prawidłowo ustalając stan faktyczny sprawy. Sąd Apelacyjny podziela i czyni własnymi zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne Sądu Okręgowego.

Istota sprawy sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia w Fabryce (...) w P. od 10 maja 1974 roku do 31 grudnia 1998 roku wykonywał pracę spełniającą przesłanki wymienione w wykazie B, a konkretnie określone w dziale IV poz. 1 - prace wykonywane bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy przeprowadził bardzo drobiazgowe i wnikliwe postępowanie dowodowe. Przeanalizował wszystkie dostępne dokumenty dotyczące zatrudnienia wnioskodawcy i zajmowanych przez niego stanowisk pracy, oraz przesłuchał wnioskodawcę i zgłoszonych przez niego świadków, mających potwierdzić, że w spornym okresie zatrudnienia pracował w warunkach szczególnych. Sąd Okręgowy przeprowadził także dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność czy wykonywane przez wnioskodawcę prace polegające na obróbce skrawaniem na tokarni tulei ślizgowych ze spieku grafitowego, wałów z azbestu chryzotylowego i sprzęgieł żeliwnych są pracami w warunkach szczególnych. Wbrew twierdzeniom skarżącego brak jest podstaw do przyjęcia, że w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał wyłącznie prace bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd Okręgowy, po dokładnej analizie wszystkich okoliczności, postępowania dowodowego wskazują bowiem, że wnioskodawca, poza toczeniem wałów z azbestu chryzotylowego, które są pracami w warunkach szczególnych wymienionymi w wykazie B dział IV poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, zajmował się także toczeniem tulei ślizgowych ze spieku grafitowego oraz toczenia elementów żeliwnych sprzęgieł, które to prace, w świetle opinii biegłego, nie są pracami w warunkach szczególnych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że Sąd Okręgowy tak w zakresie charakteru pracy, zakresu czynności jak i przebiegu pracy w rozkładzie czasowym, oparł się przede wszystkim na zeznaniach samego wnioskodawcy i świadków, którzy wyjaśnili na czym polegała praca wnioskodawcy.

Formułowany w apelacji zarzut sprzeczności ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego mógłby tylko wówczas wzruszyć zaskarżony wyrok, gdyby istniała dysharmonia między materiałem zgromadzonym w sprawie a konkluzją, do jakiej doszedł Sąd na jego podstawie. Taka sytuacja w tym wypadku nie występowała. Argumentacja wnioskodawcy sprowadzająca się do twierdzenia, że każdy, jakiekolwiek kontakt z elementami zawierającymi azbest jest praca wykonywaną w warunkach szczególnych jest nie do zaakceptowania przede wszystkim dlatego, że pojęcie „pracy bezpośrednio przy przetwórstwie azbestu” należy rozumieć w sposób ścisły i wąski. Wymaga podkreślenia, że jest to kwalifikowany wyjątek w stosunku do wykazu A, które z kolei jest odstępstwem od ogólnej zasady powszechnego wieku emerytalnego. W związku z tym pojęcie to znajduje zastosowanie wyłącznie do pracowników, którzy stale i w pełnym wymiarze czasowym pracowali przy przetwarzaniu azbestu, czyli w sposób bezpośredni wykonywali produkty, czy też urządzenia, przy wykorzystaniu surowca, jakim jest azbest. Tymczasem wnioskodawca, poza niekwestionowanym wykonywaniem pracy tego rodzaju, wykonywał także prace polegające na toczeniu tulei ślizgowych ze spieku grafitowego oraz toczeniu elementów żeliwnych sprzęgieł, których nie da się zakwalifikować do pracy z działu IV poz. 1 wykazu B, co jednoznacznie wykazała opinia biegłego. Praca wnioskodawcy na w/w stanowiskach, sprowadzała się wobec tego w istocie do pośredniego kontaktu z przetwarzaniem azbestu, przez co nie może stanowić pracy w szczególnych warunkach, o której mowa w wykazie B dziale IV poz. 1. Reasumując, Sąd Okręgowy, wbrew zarzutom apelacji, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art. 233 § 1 k.p.c. Wywody apelacji sprowadzając się do podważenia oceny dowodów dokonanej przez Sąd Okręgowy stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi ustaleniami tego Sądu. Sąd Okręgowy wyczerpująco w uzasadnieniu wypowiedział się, co do powodów, dla których odmówił uznania spornego okresu za pracę w warunkach szczególnych i Sąd Apelacyjny nie znajduje podstaw do uznania, że przy tej ocenie została przekroczona granica swobodnej oceny dowodów i naruszony został przepis art. 233 § 2 k.p.c. Wyraz tej oceny Sądu Okręgowego znalazł się w motywach wyroku.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona. Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Przewodniczący: Sędziowie: