Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn (spr.)

SSA Janina Kacprzak

Protokolant: stażysta Paulina Działońska

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2013 r. w Łodzi

sprawy M. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi

w T.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 4 czerwca 2012 r., sygn. akt: V U 368/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1168/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 4 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie M. P. złożone od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T. z dnia 13 stycznia 2012 r., którą to decyzją organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury przewidzianej dla pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach, z uwagi na nieudowodnienie okresu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Powyższe orzeczenie poprzedziły następujące ustalenia faktyczne:

Wnioskodawca M. P. , urodzony w dniu (...) r., pobierający świadczenie przedemerytalne, na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymował się okresem ubezpieczenia w rozmiarze 26 lat, 5 miesięcy i 21 dni. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

Do stażu pracy w warunkach szczególnych ZUS nie zaliczył wnioskodawcy jakiegokolwiek okresu pracy wykonywanej w tych warunkach..

M. P. zamieszkuje w P. Tryb. przy ul. (...), gdzie od 1 stycznia 1980r. do 19 październik 1989r. prowadził gospodarstwo rolno-hodowlane.

Następnie od 1989r. do 1993r. wnioskodawca pracował zawodowo jako:

-

elektryk w Fabryce (...) w P. Tryb.

-

technolog w Fabryce (...) w P. Tryb.

Od dnia 4 maja 1993r. do stycznia 2003r. M. P. prowadził na nieruchomości położonej w P. Tryb. przy ul. (...) działalność gospodarczą - zakład stolarski.

M. P. wraz z J. P. jest właścicielem nieruchomości położonej w P. Tryb. przy ul. (...), oznaczonej w ewidencji gruntów numerami działek: (...) (działka siedliskowa), (...) (ogród), (...), na której cały czas od 1973r. zamieszkuje.

W 1973r. na części przedmiotowej nieruchomości, oznaczonej w ewidencji gruntów numerami działek: (...) i (...) została wybudowana bez pozwolenia na budowę i zgody ówczesnych właścicieli linia energetyczna wysokiego napięcia 110kV. Przebiega ona przez środek działki (...) przez całą jej długość około 180m. Na działce (...) znajduje się słup energetyczny. Działka (...) objęta jest zbiornikiem wodnym B..

W 1996r. na podstawie pozwolenia na budowę - ale bez zgody wnioskodawcy - została wybudowana linia energetyczna średniego napięcia 15kV, której przewody przewieszone zostały nad nieruchomością wnioskodawcy.

Wyrokiem z dnia 9 września 2008r. w sprawie I C 1520/07 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. oddalił powództwo M. P. i J. P. przeciwko Zakładowi (...) S.A. w Ł. o usunięcie przewieszających się nad jego nieruchomością linii energetycznych o napięciu 15kV i 110kV.

Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 26 lutego 2009r. w sprawie I ACa 16/09 oddalił apelację M. P. i J. P. od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Tryb. z dnia 9 września 2008r.

Na rozprawie w dniu 29 maja 2012r. wnioskodawca sprecyzował odwołanie w ten sposób, że wniósł o zaliczenie mu do pracy w szczególnych warunkach okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego od dnia 1 stycznia 1980r. do 19 października 1989r. oraz okresu prowadzenia działalności gospodarczej od dnia 4 maja 1993r. do 26 stycznia 2006r. Wniósł ponadto o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu energetyki celem ustalenia, czy jego praca na będącej jego własnością nieruchomości i bytowanie pod linią energetyczną spełnia szczególne warunki pracy wykonywanej przez pracowników zakładów energetycznych pod liniami wysokiego napięcia.

Sąd postanowieniem z dnia 29 maja 2012r. oddalił ten wniosek dowodowy jako nie mający znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Okręgowy powołując się na treść art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, uznał odwołanie za nieuzasadnione albowiem w ocenie Sądu wnioskodawca nie spełnia przesłanek do przyznania mu spornego świadczenia.

Sad Okręgowy stwierdził, że możliwość wliczania okresu wykonywania działalności gospodarczej do okresu pracy w szczególnych warunkach, wymaganych do przyznania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu takiej pracy, musiałaby wynikać wprost z pozytywnego przepisu. Takiego przepisu zaś nie zawiera ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227). W związku z tym w ocenie Sądu , uwzględniając fakt, iż w żadnym ze spornych okresów świadczenia pracy M. P. nie wykonywał jej jako pracownik w rozumieniu art. 2 k.p., okresów tych me można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Powyższe orzeczenie zaskarżył apelacją M. P. wnosząc o jego uchylnie. Zdaniem skarżącego pracą w szczególnych warunkach jest również jakakolwiek praca wykonywana w miejscu gdzie są stworzone szczególne warunki.

Ponadto ubezpieczony z faktu ustanowienie na jego nieruchomości służebności przesyłu na rzecz zakładu energetycznego wywodzi, że stał się przymusowym pracownikiem w warunkach szczególnych oraz niczym więzień został przymuszony do permanentnego bytowania i pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew wywodom apelacji, Sąd pierwszej instancji wydał trafne rozstrzygnięcie, które znajduje uzasadnienie w prawidłowo ustalonym stanie faktycznym sprawy i treści obowiązujących i powołanych w uzasadnieniu wyroku, przepisach prawa materialnego.

W niniejsze sprawie wnioskodawca dochodzi przyznania mu prawa do świadczenia emerytalnego w obniżonym wieku, określonego w art. 184 w zw. z art. 32 ustawy emeryturach i rentach z FUS, wywodząc, że z racji obciążenia jego nieruchomości służebnością przesyłu na rzecz zakładu energetycznego i usytuowania tam linii wysokiego napięcia stał się przymusowym pracownikiem i faktycznie świadczył pracę w warunkach szczególnych.

Jednakże powoływane przez ubezpieczonego okoliczności w żaden sposób nie oddziaływują na uprawnienia emerytalne wnioskodawcy, które są związane z pracą świadczoną w warunkach szczególnych.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy emeryturach i rentach z FUS ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Zgodnie zaś z treścią § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Pracą w warunkach szczególnych jest przy tym praca świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wskazanych w załączniku A do rozporządzenia z 7.02.1983r. (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Na gruncie przedmiotowej spawy Sąd Okręgowy prawidłowo wyjaśnił, że § 1 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia. Dokonał również wykładni pojęcia pracownika, powołując się na treść art. 2 k.p., zgodnie z którym pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

W związku z powyższym brak jest prawnych podstaw do zaliczenia wnioskodawcy spornego okresu prowadzenia własnego gospodarstwa rolno-hodowlanego oraz działalności gospodarczej jako okresu pracy w warunkach szczególnych, bowiem w okresie tym ubezpieczony nie miał statusu pracownika w rozumieniu art. 2 k.p. Natomiast określenie warunków w jakich ta praca była świadczona przez wnioskodawcę jest tu bez znaczenia, bowiem jak słusznie podniósł Sąd Okręgowy - z uwagi na świadczenie jej poza pracowniczym stosunkiem pracy jej wykonywanie nie może być uznane za pracę w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odnosząc się zatem do żądania ubezpieczonego przyznania mu emerytury w obniżonym wieku stwierdzenia wymaga, że okoliczności na które powołuje się ubezpieczony tj. wykonywanie pracy, ale nie w charakterze pracownika, a w zakresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej, w warunkach uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia, nie uprawniają do przyznania ubezpieczonemu emerytury określonej w art. 184 cyt ustawy emerytalno rentowej.

Na marginesie zauważenia wymaga, że podnoszone przez wnioskodawcę kwestie ewentualnego uszczerbku na zdrowiu czy brak możliwości wykonywania działalności gospodarczej mogą stanowić ewentualną podstawę dochodzenia odpowiednich roszczeń na gruncie przepisów prawa cywilnego.

Z omówionych względów Sąd Apelacyjny uznając bezskuteczność zarzutów apelacji, stosownie do art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.