Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 14 kwietnia 2000 r.
II UKN 511/99
Na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej
z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad zawieszania lub zmniej-
szania emerytury i renty (Dz.U. Nr 58, poz. 290 ze zm.) przy ustalaniu, czy wy-
stąpiły okoliczności powodujące zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia
emerytalno-rentowego, uwzględnia się dochody z tytułu pozarolniczej działal-
ności gospodarczej także wówczas, gdy emeryt lub rencista z tego tytułu nie
podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ponieważ ma ustalone
prawo do emerytury lub renty.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Maria Tyszel (sprawoz-
dawca), Andrzej Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2000 r. sprawy z wniosku
Heleny B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w B.-B. o
zwrot świadczenia, na skutek kasacji wnioskodawczyni na postanowienie Sądu Ape-
lacyjnego w Katowicach z dnia 25 lutego 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację i zasądził od Heleny B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziału w B.-B. kwotę 500 zł (pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej wy-
rokiem z dnia 18 czerwca 1998 r. [...] oddalił odwołanie Heleny B. od dwóch decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w B.-B. z dnia 1 października 1997 r.,
którymi Oddział dokonał w oparciu o informacje z Urzędu Skarbowego, rozliczenia jej
dochodów i przypisał do zwrotu nienależnie, wobec osiągniętego dochodu, pobraną
w 1995 i 1996 r. rentę rodzinną w łącznej kwocie 16.760,23 zł. Sąd uznał, że skoro
ubezpieczona pobierała rentę rodzinną nie informując organu rentowego o prowa-
2
dzeniu działalności gospodarczej (spółki cywilnej, w której posiada 50% udziałów, a
w latach 1995 i 1996 jej roczny dochód z tego tytułu przekroczył kwoty graniczne
określone w art. 24 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i
rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr
104, poz. 450 ze zm.), to ma obowiązek zwrotu pobranej renty rodzinnej, ponieważ
prawo do tego świadczenia podlegało zawieszeniu.
Wyrokiem z dnia 25 lutego 1999 r. [...] Sąd Apelacyjny w Katowicach oddalił
apelację ubezpieczonej uznając za prawidłowe ustalenia faktyczne Sądu pierwszej
instancji, a wskazaną podstawę prawną za trafną.
W kasacji od tego wyroku pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o jego uchy-
lenie i umorzenie postępowania zarzucając, że został wydany z naruszeniem § 1 ust.
3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych
zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. Nr 58, poz. 290 ze zm.)
„oraz art. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w B.-B. w odpowiedzi na kasację
wniósł o jej oddalenie podnosząc, że wniosek kasacyjny jest nietrafny, bowiem uchy-
lenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania „jest orzeczniczo bezprzed-
miotowe dla meritum, bowiem oznaczałoby de facto utrzymanie w mocy stanu wyra-
żonego przez Sąd pierwszej instancji, który orzekł po myśli organu rentowego", a
„dalsza polemika z ocenami niezawisłych sędziów jawi się jako retoryka oparta na
odmiennym punkcie widzenia strony niezadowolonej z rozstrzygnięcia obu instancji
sądowych”.
Rozpoznając sprawę w granicach kasacji Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co
następuje:
Przede wszystkim należy stwierdzić zasadność stanowiska organu rentowego
wyrażonego w odpowiedzi na kasację, że bezprzedmiotowym jest wniosek kasacji o
uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania ponieważ konsekwencją
takiego rozstrzygnięcia byłoby uprawomocnienie się wyroku Sądu pierwszej instancji,
od którego to właśnie wnioskodawczyni wniosła apelację.
Kasacja jest szczególnym środkiem zaskarżenia o charakterze ściśle praw-
nym i Sąd Najwyższy niejednokrotnie już wyjaśniał, że to rzeczą wnoszącego kasa-
cję jest usprawiedliwienie jej podstaw stosownym wywodem prawnym. W rozpozna-
3
wanej sprawie wnosząca kasację, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi naruszenie
powołanego przepisu prawa materialnego, nie sprecyzowała, czy jest to naruszenie
przez błędną wykładnię, a jeśli tak, to jak - jej zdaniem - ten przepis należy wykładać,
a jeśli miał to być zarzut jego niewłaściwego zastosowania, to jaki przepis należało
zastosować. Uzasadnienie kasacji sprowadza się do podniesienia dwóch argumen-
tów. Po pierwsze, że wnioskodawczyni (błędnie określona jako "pozwana"), posia-
dająca udziały w spółce prowadzącej działalność gospodarczą, „fizycznie” nie otrzy-
mała pieniędzy należnych jej z rozliczenia dochodów spółki pomiędzy wspólników,
bowiem pieniądze te zostały przeznaczone na dalszą działalność tej spółki. Po dru-
gie, że wnioskodawczyni nie podlegała obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z
tytułu działalności gospodarczej prowadzonej przez spółkę, wobec czego wysokość
dochodu z tytułu tej działalności nie ma wpływu na zawieszenie lub zmniejszenie
„prawa do emerytury (renty)”. Sąd Najwyższy nie podziela tych argumentów. Według
definicji encyklopedycznej dochód to wszelkie wpływy, zarówno w formie pieniężnej,
jak też w naturze, jakie prowadzący działalność gospodarczą otrzymuje w pewnym
okresie czasu. Tak więc dochodem osoby fizycznej prowadzącej działalność gospo-
darczą jest należna jej w określonym okresie czasu kwota pieniężna. Zarówno spo-
sób realizacji tej należności, jak i jej przeznaczenie nie mają wpływu na ocenę, czy
jest ona dochodem. Chybionym jest też argument, że skoro wnioskodawczyni nie
podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu, to wysokość osiąganych
przez nią zysków nie mogła powodować zawieszenia lub zmniejszenia pobieranej
renty. Wnosząca kasację przeoczyła, że według § 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 22 lipca 1992 r. w sprawie szczegółowych zasad
zawieszenia lub zmniejszania emerytury i renty (Dz.U. Nr 58, poz. 290 ze zm.) przy
ustaleniu czy nastąpiły okoliczności powodujące zwiększenie lub zmniejszenie
świadczeń emerytalno - rentowych dochody z tytułu pozarolniczej działalności gos-
podarczej uwzględnia się również, wówczas, gdy emeryt lub rencista nie podlega
obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, wobec posiadania ustalonego prawa do
emerytury lub renty. Przepis ten wprost odnosi się do rozpatrywanej sprawy.
Bez znaczenia są zarówno uwagi dotyczące uzasadnienia zaskarżonego wy-
roku, skoro w kasacji nie przytoczono podstawy wskazanej w art. 3931
pkt 2 KPC, jak
i powoływanie się na „stanowisko zajmowane we wszystkich pismach procesowych,
odwołaniu” i na „cytowane w apelacji zapytania osób będących na emeryturze (ren-
cie) kierowane do specjalistów ZUS”. Sąd Najwyższy niejednokrotnie już wyjaśniał,
4
że odesłanie do zarzutów postawionych w apelacji nie spełnia wymagań uzasadnie-
nia podstawy kasacji (postanowienia: z dnia 11 kwietnia 1997 r., I PKN 96/97 –
OSNAPiUS 1998 nr 1, poz. 40, z dnia 20 maja 1997 r., II UKN 118/97, wyroki: z dnia
18 czerwca 1998 r., I PKN 182/98, z dnia 17 grudnia 1996 r., II UKN 32/96 –
OSNAPiUS 1997 nr 15, poz. 275).
Nie poddaje się kontroli kasacyjnej zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem
art. 1 i 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ponieważ nie został uzasadniony ani
jednym zdaniem. Zgodnie z art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w
granicach zakreślonych przytoczonymi w niej podstawami oraz wnioskami i nie jest
jego rolą poszukiwanie argumentów usprawiedliwiających podniesione zarzuty.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy uznał, że rozpatrywana kasacja
nie zawiera usprawiedliwionych podstaw i na mocy art. 39312
i art. 98 § 1 KPC orzekł
jak w sentencji wyroku.
========================================