Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 129/05
POSTANOWIENIE
Dnia 27 października 2005 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Flemming-Kulesza
w sprawie z powództwa Z. D.
przeciwko A. T&D Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością obecnie A. T & D Sp.
z o.o.
o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 27 października 2005 r.,
kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w K.
z dnia 9 listopada 2004 r.,
odmawia przyjęcia kasacji do rozpoznania nie obciążając
powoda kosztami postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 9 listopada 2004 r. oddalił apelację
powoda Z. D. od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy w M. z dnia 27 marca
2003 r. którym to wyrokiem zasądzono od „A. T & D” Spółki Akcyjnej w Zakładu
Transformatorów w M. na rzecz powoda odszkodowanie w wysokości
trzymiesięcznego wynagrodzenia za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o
pracę, nagrodę z zysku za 1999 r. oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
2
Sąd ten podzielił ustalenia dokonane przez Sąd pierwszej instancji i
wyciągnięte z nich wnioski. Sąd ten przyjął, iż podane przez stronę pozwaną w
piśmie rozwiązującym z powodem umowę o pracę nadużywanie świadczeń z
ubezpieczenia społecznego nie stanowi ciężkiego naruszenia podstawowych
obowiązków pracowniczych uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę w trybie
art. 52 § 1 k.p. Sąd Okręgowy nie uznał także za zasadne twierdzeń powoda, iż
złożone przez niego wypowiedzenie umowy o pracę było wymuszone przez zakład
pracy. Wypowiedzenie to dostarczyła w dniu 10 grudnia 1999 r. jego żona, a powód
potwierdził telegraficznie w dniu 12 grudnia 1999 r. Uzupełniając postępowanie
dowodowe o opinię biegłego Sąd ten wskazał, że schorzenia powoda nie mogły
wywołać jego zaburzeń świadomości. Z faktu zdenerwowania powoda propozycją
pracodawcy dotycząca rozwiązania umowy o pracę nie można wywodzić braku
możliwości świadomego i swobodnego podjęcia decyzji o rozwiązaniu stosunku
pracy za wypowiedzeniem, tym bardziej, że powód potwierdził wolę zakończenia
stosunku pracy już po złożeniu oświadczenia w tym przedmiocie w przesłanym
pozwanemu telegramie. Zasądzenie odszkodowania wobec skutecznego złożenia
przez powoda oświadczenia woli o rozwiązaniu stosunku pracy było zatem
prawidłowe.
Powód wniósł kasację od tego wyroku.
Skarżonemu orzeczeniu zarzucał naruszenie prawa materialnego przez
niewłaściwe zastosowanie art. 45 § 2 k.p., polegające na braku uzasadnienia
niemożności, względnie niecelowości przywrócenia powoda do pracy przy
jednoczesnym zasądzeniu na rzecz powoda odszkodowania, naruszenie art. 65 § 1
k.c. przez jego niezastosowanie, a tym samym przyjęcie skuteczności złożenia
przez powoda oświadczenia woli o wypowiedzeniu stosunku pracy. Podnosił
naruszenie przepisów postępowania art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 k.p.c.,
art. 233 § 1 k.p.c. i 382 k.p.c. polegające na nieodniesieniu się przez Sąd drugiej
instancji do wszystkich wskazanych w apelacji zarzutów dotyczących wyroku Sądu
pierwszej instancji poprzez ocenę wiarygodności dowodów, która wykroczyła poza
ramy swobodnej oceny i nie została oparta na wszechstronnym rozważeniu
materiału dowodowego, które to uchybienie miało istotny wpływ na wynik sprawy, w
szczególności przez prowadzenie postępowania wobec nieistniejącego
3
przedsiębiorcy, reprezentowanego przez nieumocowanego pełnomocnika, a także
sporządzenie opinii biegłego bezpośrednio zainteresowanego rozstrzygnięciem
sprawy.
Skarżący wskazywał, że „przedmiotem kasacji jest instytucja
bezskuteczności wypowiedzenia w ujęciu szerokim, jako odpowiedź na pytanie
kiedy Sąd winien przywrócić pracownika do pracy, a w jakiej uznając
wypowiedzenie za bezskuteczne zasądzić odszkodowanie, czy okoliczności
niemożności i niecelowości powrotu do pracy pracownika stanowią kryterium
obiektywnej oceny, czy też winny wynikać z woli stron, a nadto czy Sąd orzekający
w tym zakresie z urzędu powinien ponosić określony ciężar dowodowy. Natomiast
w ujęciu węższym kasacja, zdaniem skarżącego, ma stanowić odpowiedź na
pytanie dotyczące sposobu wykładni oświadczenia woli, z uwagi na okoliczności i
zasady współżycia społecznego podlegające stałej deprecjacji. Co do wszystkich
powyższych kwestii pojawiają się wątpliwości, co uzasadnia złożenie wniosku o
przyjęcie niniejszej skargi kasacyjnej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy.”
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu
Okręgowego w K. przez uwzględnienie powództwa, względnie o uchylenie
zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi
drugiej instancji.
Pozwany wniósł odpowiedź na kasację wnosząc o jej odrzucenie i
zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 393 §1 k.p.c. Sąd Najwyższy może odmówić przyjęcia kasacji
do rozpoznania, jeżeli w sprawie nie występuje istotne zagadnienie prawne, nie
istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, a ponadto gdy kasacja jest
oczywiście bezzasadna. Odmowa przyjęcia kasacji do rozpoznania nie może
nastąpić wówczas, gdy zaskarżone orzeczenie oczywiście narusza prawo, albo gdy
zachodzi nieważność postępowania (art.393 § 2 k.p.c.).
4
Występujące w sprawie zagadnienia prawne, jako przesłanka przyjęcia
kasacji do rozpoznania, powinno mieć charakter istotny, odnosić się do
określonego przepisu prawa, którego wyjaśnienie ma znaczenie nie tylko dla
rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, ale także dla rozstrzygnięcia innych
podobnych spraw. Nie może sprowadzać się do odpowiedzi na zarzuty skarżącego
skierowane pod adresem zaskarżonego orzeczenia, ani też odpowiedzi na pytania
retoryczne i mieć charakteru abstrakcyjnego, oderwanego od przesłanek orzekania
w danej sprawie. Strona skarżąca powinna sformułować to zagadnienie i wskazać
argumenty, które prowadzą do rozbieżnych ocen (postanowienie Sądu
Najwyższego z 10 maja 2001 r. II CZ 35/01 OSNC z 2002 r. Nr 1, poz. 11).
Sformułowane przez skarżącego zagadnienie nie może być uznane za
„istotne zagadnienie prawne”. Ma ono abstrakcyjny charakter. Sąd Okręgowy
zasądził bowiem odszkodowanie nie na podstawie art. 45 § 2 k.p. (w odniesieniu
do którego skarżący formułuje zagadnienie), lecz na podstawie art. 60 k.p.
Odnośnie do pytania dotyczącego sposobu wykładni oświadczenia woli z
uwagi na okoliczności i zasady współżycia społecznego stwierdzić należy, że art.
65 § 1 k.c. stanowi, iż oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają
ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia
społecznego oraz ustalone zwyczaje. Zagadnienie wykładni oświadczeń woli
wymaga więc odniesienia się do indywidualnego przypadku i okoliczności w jakich
oświadczenie to zostało złożone. Odnoszenie się przez Sąd Najwyższy do „zasad
współżycia społecznego podlegających stałej deprecjacji”, którego to
sformułowania skarżący nie rozwija w kasacji, nie jest możliwe.
Problem ponoszenia przez sąd pracy „z urzędu określonego ciężaru
dowodowego” nie jest zrozumiały. W tym przedmiocie wskazać jedynie należy, iż
zmiany w k.p.c. dokonane ustawą z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu
postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej – Prawo
upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu postępowania
administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189), polegające na skreśleniu § 2 w
art. 3 oraz zmiany treści art. 232 k.p.c. (usunięciu zasady odpowiedzialności sądu
5
za treść postępowania dowodowego) oznaczają, iż obecnie ciężar dowodu i
wskazanie środków dowodowych spoczywa na stronach. Możliwość dopuszczenia
przez sąd orzekający dowodu niewskazanego przez strony jest uprawnieniem sądu
a nie jego obowiązkiem (por. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 października
1998 r. II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999 r. nr 20, poz. 662).
Mając na uwadze powyższe, nie stwierdziwszy aby zaskarżony wyrok zapadł
w warunkach nieważności postępowania, bądź oczywiście naruszał prawo Sąd
Najwyższy uznał, że istnieją podstawy do odmowy przyjęcia do rozpoznania kasacji
wniesionej w niniejszej sprawie i na podstawie art. 3937
k.p.c. orzekł jak wyżej.
O kosztach Sąd Najwyższy orzekł stosownie do art. 102 k.p.c.