Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 19/07
POSTANOWIENIE
Dnia 20 lutego 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka
w sprawie ze skargi powódki
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu
Apelacyjnego
z dnia 5 października 2006 r., sygn. akt [...],
w sprawie z powództwa B.W.
przeciwko R.W.
o rozwód,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 lutego 2007 r.,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Prawomocnym postanowieniem z dnia 5 października 2006 r. Sąd
Apelacyjny odrzucił apelację powódki B.W. od wyroku Sądu Okręgowego w O. z
dnia 23 sierpnia 2006 r., którym rozwiązane zostało przez rozwód jej małżeństwo z
pozwanym R.W. z winy obu stron oraz oddalone jej powództwo o alimenty.
Zdaniem Sądu Apelacyjnego apelacja ta nie została należycie opłacona. Skarżąca
została postanowieniem Sądu Okręgowego w O. z dnia 31 marca 2005 r. zwolniona
od ponoszenia kosztów sądowych, a zatem stosownie do art. 14 ust. 2 i art. 100
ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2006 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz. U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) jej apelacja podlegała opłacie podstawowej.
Ponieważ apelację w sprawie niniejszej wniósł w imieniu powódki profesjonalny
pełnomocnik, a opłata podstawowa, która - zdaniem Sądu odwoławczego - powinna
być uznana za opłatę stałą w rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c., nie została uiszczona,
apelację powódki należało bez wezwania do jej opłacenia na podstawie tego
przepisu odrzucić.
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia z dnia 5 października 2006 r. powódka zarzuciła, że Sąd
odwoławczy błędnie przyjął, iż jej apelacja podlegała odrzuceniu bez wezwania do
uiszczenia brakującej opłaty podstawowej. Zdaniem skarżącej opłata ta nie ma
charakteru opłaty stałej, a zatem Sąd nie miał podstaw do zastosowania art. 1302
§
3 k.p.c. Powódka wskazała, że szkodą, jakiej doznała na skutek wydania tego
orzeczenia jest pozbawienie jej „możliwości wykazania przed Sądem odwoławczym
wyłącznej winy drugiego małżonka rozwiedzionego za rozkład pożycia” oraz utrata
możliwości „zasądzenia na jej rzecz przez Sąd alimentów do zaspokajania swoich
usprawiedliwionych potrzeb”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga powódki jest niedopuszczalna.
Zgodnie z art. 4241
§ 1 k.p.c. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od orzeczenia sądu drugiej instancji
kończącego postępowanie w sprawie, gdy na skutek jego wydania stronie została
3
wyrządzona szkoda. W sprawie niniejszej skarżąca wniosła skargę od
prawomocnego postanowienia odrzucającego jej apelację. Postanowienie to
zostało wprawdzie wydane przez Sąd drugiej instancji i zakończyło postępowanie
w sprawie, lecz brakuje mu zasadniczej cechy, której występowanie warunkuje
dopuszczalność wskazanej skargi. Wydanie tego orzeczenia nie wyrządziło
skarżącej szkody.
Odrzucenie apelacji spowodowało, że powódka utraciła jedynie możliwość
poddania kontroli wyroku Sądu pierwszej instancji przez sąd odwoławczy, a droga
do dalszego rozpoznania sprawy została, co do zasady, definitywnie zamknięta.
Wyrok Sądu Okręgowego w O. z dnia 23 sierpnia 2006 r. stał się prawomocny i
także obecnie w niniejszym postępowaniu ze skargi nie jest dopuszczalne badanie
jego prawidłowości. Weryfikacja przyjętego przez powódkę założenia, że jej
apelacja zostałaby uwzględniona, nie jest więc możliwa. W postępowaniu ze skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie jest rolą
Sądu Najwyższego zastępowanie sądu odwoławczego i rozstrzyganie, jakie
orzeczenie należało wydać, gdyby apelacja powódki nie została odrzucona (por.
uzasadnienie postanowienia SN z dnia 4 lipca 2006 r., V CNP 86/06, Biul. SN 2006,
nr 10, s. 14 oraz postanowienia SN z dnia 26 kwietnia 2006 r., V CNP 79/05,
niepubl.). Tylko zaskarżenie wskazanego wyroku w drodze skargi o stwierdzenie
jego niezgodności z prawem umożliwiłoby dokonanie oceny jego prawidłowości.
Skarżąca musiałby jednak wykazać, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art.
4241
§ 2 k.p.c.
Uszło uwadze skarżącej, że źródłem określonej przez nią szkody nie mogło
być wydanie postanowienia o odrzuceniu apelacji, a jedynie ewentualnie wydanie
wyroku, od którego apelacja ta została wniesiona. Tylko bowiem pomiędzy
wydaniem wyroku, a wystąpieniem wskazanej przez powódkę szkody mógłby
w sprawie niniejszej zachodzić adekwatny związek przyczynowy, który stanowi
jedną z zasadniczych przesłanek odpowiedzialności za jej wyrządzenie (art. 361
k.c.). Nawet więc, gdyby okazało się, że zaskarżone przez powódkę postanowienie
było wadliwe i niezgodne z prawem, okoliczność ta nie miałaby znaczenia dla
oceny, czy powódka rzeczywiście szkody tej doznała.
4
Zaskarżając jedynie postanowienie o odrzuceniu apelacji strona skarżąca nie
uprawdopodobniła, gdyż z przyczyn wskazanych wyżej nie mogła tego skutecznie
uczynić, że na skutek wydania tego orzeczenia doznała wskazanej przez siebie
szkody. Tym samym jej skarga nie spełnia wymagania przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c., co czyni skargę niedopuszczalną również i z tej przyczyny (art.
4248
§ 1 k.p.c.).
Niezależnie od powyższego skarga powódki podlega odrzuceniu także
z innego względu. Skarga nie została należycie opłacona. Przyznane powódce
postanowieniem z dnia 31 marca 2005 r. zwolnienie od kosztów sądowych nie
obejmuje wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, która w związku z tym nie mogła być skutecznie opłacona opłatą
podstawową. Sprawa wszczęta tą skargą stanowi pierwszy etap postępowania
zmierzającego do uzyskania przez stronę od Skarbu Państwa odszkodowania za
szkodę, jakiej doznała ona na skutek wydania zaskarżonego tą skargą
prawomocnego orzeczenia (art. 4171
§ 2 k.c.). Sprawa ta, mając charakter odrębny
i samodzielny w stosunku do sprawy poprzedniej, nie stanowi jej kontynuacji.
Skarga powódki powinna być zatem opłacona opłatą stałą, której wysokość
w sprawie niniejszej określa art. 26 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 18 ust. 1 i 2 ustawy
z dnia 28 lipca 2006 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167,
poz. 1398 ze zm.), a jej nie wniesienie przez profesjonalnego pełnomocnika
reprezentującego powódkę uzasadnia odrzucenie skargi na podstawie art. 1302
§ 3
k.p.c.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji, na podstawie
art. 4248
§ 1 k.p.c.