Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CNP 21/07
POSTANOWIENIE
Dnia 14 marca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Żyznowski
w sprawie ze skargi pozwanej A.G.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku
Sądu Okręgowego w O.
z dnia 31 marca 2006 r., sygn. akt [...]
oraz prawomocnego postanowienia
Sądu Apelacyjnego
z dnia 6 września 2006 r., sygn. akt [...]
w sprawie z powództwa "T." Spółki z o.o.
przeciwko pozwanej A.G.
o uznanie umowy za bezskuteczną,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 marca 2007 r.,
odrzuca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnych orzeczeń.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 31 marca 2006 r. Sąd Okręgowy uwzględnił w całości
powództwo o uznanie za bezskuteczną w stosunku do powodowego T. Spółka z
o.o. umowę darowizny zawarta dnia 7 czerwca 2002 r. w formie aktu notarialnego
pomiędzy L.G. a pozwaną A.G. oraz rozstrzygnął o kosztach procesu.
Postanowieniem z dnia 4 maja 2006 r. Sąd Okręgowy odrzucił apelację
pozwanej A.G., a zażalenie tejże pozwanej oddalił Sąd Apelacyjny postanowieniem
z dnia 6 września 2006 r.
Skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnych wskazanych
orzeczeń Sądów obu instancji wniosła pozwana A.G. w której wyrokowi Sądu
Okręgowego z dnia 31 marca 2006 r. zarzuciła:
1. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez bezpodstawne
zastosowanie przepisów art. 527, art. 528 i art. 533 kodeksu cywilnego
w następstwie nieuzasadnionego przyjęcia, że dłużnik – L.G., dokonał darowizny
na rzecz córki – A.G. ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli oraz celowego
pogłębienia stanu swojej niewypłacalności a także, że A.G. mogła zwolnić się od
zadośćuczynienia roszczeniu w warunkach art. 535, podczas gdy dłużnik wykazał
dowodami w postaci odpisów z ksiąg wieczystych, że jest właścicielem
nieruchomości, których łączna wartość wynosiła kilka milionów złotych, a także
otrzymywał dotacje rolne, jak również posiada wierzytelności pracownicze z tytułu
zatrudnienia, przez co dysponował w dacie czynności i dysponuje nadal majątkiem
(choć nie może swobodnie nim dysponować, ze względu na poręczenia i zastawy
nań dokonane) o wartości znacznie przewyższającej wielkość wierzytelności, ale
komornik mógł to sprzedać (przykładem jest posiadłość w W. wyceniona na 1,2 min
zł, która w tym czasie była obciążona tylko 200 tys. zł na rzecz BGŻ).
2. Naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności art. 232 k.p.c.
oraz art. 278 § 1 k.p.c., przez oddalenie wniosku pozwanej o przeprowadzenie
dowodu z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości majątku posiadanego
3
przez dłużnika, a tym samym wskazanie przez pozwaną, iż nie zachodzą przesłanki
odpowiedzialności z art. 527 i następnych kodeksu cywilnego.
3. Naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności art. 328 § 2
k.p.c., poprzez brak uwzględnienia w uzasadnieniu kwestii przebytego przez
dłużnika zawału serca i pobytu w Miejskim Szpitalu w O. na Oddziale Intensywnej
Terapii w okresie sporządzenia darowizny, co uzasadnia, iż dłużnik nie działał w
celu pokrzywdzenia wierzycieli, lecz w zamiarze uporządkowania warunków
majątkowych małoletniej córki w obliczu bezpośredniego zagrożenia życia dłużnika;
Wskazując na powyższe skarżąca A.G. wnosiła o przyjęcie na podstawie art.
4241
§ 2 k.p.c. skargi do rozpoznania jako oczywiście uzasadnionej i stwierdzenie
niezgodności orzeczenia z prawem.
Zaskarżonemu prawomocnemu orzeczeniu Sądu Apelacyjnego z dnia 6
września 2006 roku , w przedmiocie odrzucenia apelacji skarżąca zarzuciła:
- błędne zastosowanie przepisu art. 149 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku
o kosztach sądowych w sprawach do postępowania wstępnego przed
Sądem I instancji,
- mylną wykładnię przepisów prawa proceduralnego, a w szczególności
artykułów 370, 3701
i 371 k.p.c.
i wnosiła o:
- stwierdzenie niezgodności orzeczenia z prawem,
Nadto skarżąca wskazała, że względu na to, iż prawomocny wyrok wyrządza
szkodę polegającą na niemożności dysponowania majątkiem małoletniej (nie
można go sprzedać, by kupić choćby inne mieszkanie) oraz prowadzi wprost do
bezdomności małoletniej A.G., ponieważ przystąpiono do natychmiastowej
egzekucji z tego domu, po odrzuceniu przez Sąd wniosku o zwieszenie egzekucji
(wyczerpuje to art. 4241
§ 1) - zasadnym jest wniesienie w trybie dozwolonym przez
prawo skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Sąd Najwyższy odrzucił obie skargi (art. 4248
§ 1 i 2 k.p.c.) z przyczyn
następujących:
4
Dopuszczalność skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia została przez prawodawcę obwarowana kilkoma nader istotnymi
warunkami (por. w szczególności art. 4241
§ 1 i 2, 4244
oraz 4245
§ 1 k.p.c.).
Pomimo niedługiego czasu obowiązywania przepisów regulujących ten
o charakterze nadzwyczajnym środek zaskarżenia stanowił on przedmiot licznych
wypowiedzi w doktrynie oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego (por.
w szczególności postanowienie z dnia 11 stycznia 2006 r., II CNP 13/05 – OSNC
2006, nr 6, poz. 110, postanowienie z dnia 2 lutego 2006 r. I CNP 4/06 – OSNC
2006, nr 6, poz. 113, postanowienie z dnia 31 stycznia 2006 r. IV CNP 38/05 –
OSNC 2006, nr 7-8, poz. 141 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r.,
I CNP 33/06 – OSNC 2007 nr 2, poz. 35 wraz z powołanym tam dalszym
orzecznictwem).
W odniesieniu do rozpoznawanego środka zaskarżenia wnoszonego przez
profesjonalnego pełnomocnika każde z wymagań (art. 4245
§ 1 k.p.c.) powinno być
jednoznacznie wyrażone i sformułowane, a Sąd Najwyższy nie jest zobowiązany
a nawet uprawniony do badania i dociekania rzeczywistych treści i zamierzeń
autora skargi. Poszukiwanie dalszych elementów, czy treści wprost w omawianej
skardze niewyrażonych mogłoby być obarczone ryzykiem przypisania autorowi
skargi treści i zamierzeń, czy intencji, których nie zamierzał on poddawać pod osąd.
Konfrontacja powyżej przytoczonych – w niezbędnym zakresie – wymagań
ustawowych z treścią rozpoznawanej skargi prowadzi do wniosku, że nie zawiera
ona wskazania przepisu, prawa z którym każde z zaskarżonych orzeczeń jest
niezgodne. Omawiana skarga została wprowadzona do obowiązującego porządku
prawnego w celu realizacji uprawnień przewidzianych w art. 4171
§ 2 k.c.,
zagwarantowanych w art. 77 ust. 1 Konstytucji. Niezgodność z konkretnie
wskazanym przepisem prawa mająca uzasadniać odpowiedzialność Skarbu –
Państwa powinna być w sposób nie budzący wątpliwości określona w skardze.
Postanowienia k.p.c. zawarte w art. 4245
§ 1 pkt 2 i 3 wykluczają utożsamianie ich
treści, czy też łączenie dwóch odrębnych wymagań. Przesłanką dopuszczalności
skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest
istnienie szkody w chwili wniesienia skargi, a nie możliwość wystąpienia szkody
dopiero w przyszłości. Uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej
5
przez wydanie obu zaskarżonych orzeczeń w rozumieniu art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c. –
nie nastąpiło. Pozwana pominęła także wykładnię art. 4241
§ 2 k.p.c. zawartą
w powołanym postanowieniu z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06 (OSNC 2006 nr 6,
poz. 113). Oczywistym jest, że taki wyjątkowy wypadek – w ustalonych
okolicznościach tej sprawy – nie zachodzi.