Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 65/07
POSTANOWIENIE
Dnia 23 marca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
Prezes SN Tadeusz Ereciński
w sprawie z powództwa "Ż. " Spółki Akcyjnej z siedzibą w P.
przeciwko R. K.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 marca 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 września 2006 r.,
odrzuca skargę kasacyjną.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 września 2006 r. Sąd Apelacyjny zmienił wyrok Sądu
Okręgowego w P.
W skardze kasacyjnej strona powodowa zarzuciła naruszenie prawa
materialnego – art. 60, 65 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 10 i 17 Prawa wekslowego, art.
6, 471, 476, 535, 481 § 1 i 2 k.c., art. 16 Prawa wekslowego oraz "art. 509 k.c. lub
art. 92112
k.c.", naruszenie przepisów postępowania wymienionych w pkt 4 skargi
i wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Pozwana, prowadząc działalność gospodarczą, zawarła z "E." SA
(poprzednikiem prawnym strony powodowej) umowę o współpracy określającą
ramy prowadzenia przez pozwaną działalności handlowej na własny rachunek
i we własnym imieniu, lecz na zasadach określonych w umowie. Działalność
handlowa prowadzona była w lokalu - sklepie "Ż.", do którego tytuł prawny
przysługiwał spółce "E". Na zabezpieczenie roszczeń spółki z tytułu ewentualnego
nieuiszczenia wynagrodzenia i szkód wywołanych swoim działaniem pozwana i jej
mąż wystawili weksel in blanco, zawarto też porozumienie wekslowe. W wyniku
rozliczeń po rozwiązaniu umowy o współpracy strona powodowa domagała się
zapłaty z tytułu należności za dostarczony towar i w związku z tym wypełniła
weksel in blanco. Należność z tego tytułu w wysokości 68 071,67 zł stanowi
wartość przedmiotu zaskarżenia w sprawie.
Badając skargę kasacyjną z punktu widzenia przesłanek jej
dopuszczalności rozważenia wymagała – zważywszy na wartość przedmiotu
zaskarżenia – kwestia czy zaskarżony wyrok wydany został w sprawie stricte
cywilnej, czy w sprawie gospodarczej. Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga
kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których
wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych,
w sprawach gospodarczych - niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych.
3
Sprawa, w której wydany został zaskarżony wyrok oraz wyrok Sądu
Okręgowego rozpoznana została według przepisów o postępowaniu cywilnym
zwykłym, nie zaś o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych.
Okoliczność ta nie przesądza jednak o charakterze sprawy.
W świetle art. 4791
§ 1 k.p.c., aby sprawa mogła być zakwalifikowana jako
gospodarcza, spełnione muszą być trzy warunki, mianowicie: 1) sprawa wynika ze
stosunku cywilnego, 2) stronami są przedsiębiorcy, 3) spór związany jest
z działalnością gospodarczą obu stron.
Nie budzi wątpliwości, że sprawa, w której wydany został zaskarżony wyrok
wynika ze stosunku cywilnego, a mianowicie umowy o współpracy z dnia 5 maja
2000 r., a wynikające z niej roszczenia zabezpieczone zostały wekslem
gwarancyjnym in blanco, o którym mowa w art. 10 Pr.weksl.
Wyjaśniając pojęcie „przedsiębiorcy” na potrzeby dokonania kwalifikacji
niniejszej sprawy można ograniczyć się do stwierdzenia, że pomimo
występujących różnic przy definiowaniu pojęcia „przedsiębiorcy” w licznych
ustawach (np. ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności
gospodarczej, Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.; ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. -
Prawo własności przemysłowej, jedn. tekst: Dz.U. 2003 r. Nr 119, poz. 1117;
ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, jedn.
tekst: Dz.U. 2003 r. Nr 86, poz. 804, ze zm.; ustawa z dnia 28 marca 2003 r. –
Prawo upadłościowe i naprawcze, Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.), zakresem
cywilnoprawnego pojęcia przedsiębiorcy (art. 431
k.c.) objęte są wszystkie te
podmioty, które w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej są
przedsiębiorcami. Użyte w art. 4792
§ 1 k.p.c. sformułowanie: „Przedsiębiorcami
są w szczególności podmioty określone w przepisach o działalności
gospodarczej…”, wskazuje, że stronami postępowania odrębnego w sprawach
gospodarczych mogą być również inne podmioty, niż wymienione w art. 4 ustawy
z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Według zaś tego
przepisu przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka
organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje
zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.
4
Zarówno strona powodowa (osoba prawna) jak i pozwany (osoba fizyczna)
spełniają, z punktu widzenia przesłanki podmiotowej, wymaganie konieczne do
uznania, że są przedsiębiorcami w rozumieniu art. 4792
§ 1 k.p.c.
Ostatni warunek dotyczy pojęcia „działalności gospodarczej”. Zostało ono
zdefiniowane w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jako
zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz
poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana
w sposób zorganizowany i ciągły. W orzecznictwie Sądu Najwyższego
stwierdzono, że działalność tę wyróżnia kilka cech charakterystycznych,
a mianowicie fachowość, podporządkowanie regułom opłacalności i zysku lub
zasadzie racjonalnego gospodarowania, działanie na własny rachunek,
powtarzalność działań oraz uczestnictwo w obrocie gospodarczym (por. np.
uzasadnienia uchwał składów siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
18 czerwca 1991 r., III CZP 40/91, OSNCP 1992, nr 2, poz. 17 oraz z dnia
6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91, OSNCP 1992, nr 5, poz. 65, a także uchwały
z dnia 14 marca 1995 r., III CZP 6/95, OSNC 1995, nr 5, poz. 72). Nie ulega
wątpliwości, że zarówno pozwany, jak i strona powodowa prowadzili działalność
wyróżniającą się tymi cechami, i na tle tej działalności – w ramach „umowy
o współpracy gospodarczej” – powstał spór. Skoro więc spór powstał między
przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej, to
spełniona została także przesłanka przedmiotowa pojęcia „sprawa gospodarcza”.
Nie powinno budzić zastrzeżeń zakwalifikowanie niniejszej sprawy jako
gospodarczej.
Konkludując stwierdzić należy, że rozpoznawana sprawa jest sprawą
gospodarczą, podlegającą kompetencji sądu gospodarczego. Wobec tego, że nie
jest objęta działaniem art. 4792
§ 2 pkt 1 k.p.c., to powinna zostać rozpoznana
według przepisów o postępowaniu odrębnym w sprawach gospodarczych (art.
4791
- 47922
k.p.c.). Okoliczność, że rozpoznał ją sąd w wydziale cywilnym według
przepisów o postępowaniu zwykłym, jest bez znaczenia dla kwalifikacji tej sprawy
jako gospodarczej, a nadto nie rodzi skutku nieważności postępowania (por.
uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 1999 r., II CZ 160/90,
OSNCP 1991, nr 2, s. 32). Skoro w rozpoznawanej sprawie gospodarczej
5
wartością przedmiotu zaskarżenia jest kwota niższa, niż siedemdziesiąt pięć
tysięcy złotych, to skarga kasacyjna jest niedopuszczalna (art. 3982
§ 1 k.p.c.).
Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia
13 grudnia 2006 r., II CSK 447/06 (nie publ.).
Z przytoczonych względów należało skargę kasacyjną odrzucić (art. 3986
§
3 k.p.c.).
jc