Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 17 MAJA 2007 R.
SNO 29/07
Wszczynanie postępowań dyscyplinarnych nie może być uznane za przejaw
mobbingu w rozumieniu art. 943
k.p., jeżeli przynajmniej niektóre z zarzucanych
sędziemu przewinień dyscyplinarnych znajdują potwierdzenie w toku takich
postępowań.
Przewodniczący: sędzia SN Edward Matwijów.
Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar, Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego sędziego Sądu Okręgowego oraz protokolanta, po
rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 maja 2007 r. sprawy sędziego Sądu Rejonowego
w związku z odwołaniem obwinionej od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn. akt (...)
1. z m i e n i ł zaskarżony w y r o k w punkcie I w ten sposób, że:
a) uniewinnił obwinioną od zarzutu popełnienia przewinienia dyscyplinarnego
opisanego w punktach 2b i 2c;
b) przyjął, że przewinienie opisane w punkcie 1c stanowi przypadek mniejszej
wagi i na podstawie art. 109 § 5 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) odstąpił od
wymierzenia kary;
2. w pozostałej części utrzymał w mocy zaskarżony wyrok;
3. kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 14 grudnia 2006 r., sygn.
akt (...)
I. uznał sędziego Sądu Rejonowego, za winną popełnienia zarzucanych jej
przewinień dyscyplinarnych określonych w art. 107 § 1 u.s.p., polegających na tym,
że:
- od kwietnia 2003 r. do 15 lipca 2005 r. w A. jako sędzia sprawozdawca w
sprawach prowadzonych w Sądzie Rejonowym Wydziale Cywilnym dopuściła się
przewinień służbowych, polegających na oczywistej i rażącej obrazie przepisów
prawa: art. 350 k.p.c. oraz § 138 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z
dnia 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów
2
powszechnych (Dz. U. z 1989 r. Nr 38, poz. 218 ze zm.) przez dokonywanie
sprostowania orzeczeń i protokołów posiedzeń na oryginałach tych dokumentów
bez wydania stosownych postanowień w sprawach: I Ns 85/04, I Co 35/05, I Co
104/05, I Co 94/05 oraz I Ns 125/05 (zarzut określony jako 1c w sentencji wyroku
Sądu Apelacyjnego);
- we wrześniu i październiku 2005 r. jako sędzia sprawozdawca spraw
prowadzonych w I Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego dopuściła się
przewinień służbowych polegających na oczywistej i rażącej obrazie art. 324 § 1
k.p.c. i art. 326 k.p.c. przez to, że w sprawie sygn. akt I C 155/05 wydała wyrok, to
jest podpisała sentencję wyroku i załączyła ją do akt sprawy przed terminem
publikacji, to jest przed dniem 19 października 2005 r. (zarzut określony jako 2b w
sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego), oraz art. 350 § 1 k.p.c. przez to, że w
sprawie sygn. akt I C 156/05 nie dokonała z urzędu sprostowania niedokładności i
błędów pisarskich w wyroku z dnia 19 września 2005 r. przez to, że poleciła
sekretariatowi sporządzenie nowej sentencji wyroku pismem maszynowym, zaś
ogłoszony na rozprawie wyrok sporządzony pismem ręcznym usunęła z akt
sprawy (zarzut określony jako 2c w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego)
i za to na mocy art. 109 § 1 pkt 1 u.s.p., wymierzył jej karę dyscyplinarną upomnienia;
II. uniewinnił ją od zarzutów popełnienia pozostałych przewinień
dyscyplinarnych, sformułowanych we wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego
dla sądów okręgu (...): że od kwietnia 2003 r. do 15 lipca 2005 r. A. jako sędzia
sprawozdawca w sprawach prowadzonych w Sądzie Rejonowym Wydziale Cywilnym
dopuściła się przewinień służbowych polegających na oczywistej i rażącej obrazie
przepisów prawa: art. 6 k.p.c. oraz art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. i art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c.
przez doprowadzenie do przewlekłości postępowań w następstwie niezasadnego ich
zawieszenia w sprawach: I Ns 446/03, I Ns 526/03, I C 95/04, I Co 973/04, I Co 45/05,
I C 5/05, I C 265/04, I C 235/02, I Ns 374/04, I Ns 375/03 oraz I Ns 465/04 (zarzut
określony jako 1a w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego) oraz art. 6 k.p.c. i § 68
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. - Regulamin
wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. z 1989 r. Nr 38, poz. 218 ze
zm.) przez doprowadzenie do przewlekłości postępowań wskutek niewydawania
właściwych zarządzeń i nienadawania prawidłowego biegu sprawom: I Co 685/04, I
Co 912/04, I Ns 185/04, I Ns 214/03, I Ns 503/01, I Ns 265/04, I Ns 346/04, I C 76/04
oraz I Ns 186/04 (zarzut określony jako 1b w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego),
oraz że we wrześniu i październiku 2005 r. jako sędzia sprawozdawca spraw
prowadzonych w I Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego dopuściła się przewinień
służbowych polegających na oczywistej i rażącej obrazie art. 341 zd. 2 k.p.c. przez to,
że w sprawie o sygn. akt I Cupr 3/05 podpisała z datą „26 września 2005 roku”
sentencję wyroku, a następnie zmieniła datę orzeczenia na „10 października 2005
3
roku”, jak również wydała z datą 29 września 2005 r. zarządzenie o doręczeniu
wyroku stronom mimo, że wyrok taki wiąże sąd od chwili podpisania sentencji (zarzut
określony jako 2a w sentencji wyroku Sądu Apelacyjnego), oraz
III. obciążył Skarb Państwa kosztami postępowania.
Obwiniona wniosła odwołanie (wadliwie nazwane „apelacją”) od wyroku Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego, zaskarżając powyższy wyrok:
1. w całości w odniesieniu do punktu I;
2. częściowo w odniesieniu do punktu II w związku z punktem 1b sentencji wyroku,
bowiem zakres tego punktu różni się od zakresu punktu 1b wniosku
dyscyplinarnego z dnia 30 stycznia 2006 r. i nie obejmuje dwóch spraw
wymienionych w tym wniosku (I Co 56/05 i I C 73/05) mimo, iż sprawy te były
przedmiotem rozpoznania na rozprawie dyscyplinarnej;
3. w zakresie uzasadnienia, które:
a) pomija dowody świadczące o niewinności obwinionej co do przewinień
służbowych w sprawach I Co 56/05 i I C 73/05;
b) stwierdza, że w sprawie I C 95/04 do zawieszenia postępowania doszło z
naruszeniem art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c.;
c) stwierdza, że w sprawach Ns 446/03, Co 45/05, I C 5/05, I C 235/02
postanowienia o zawieszeniu zostały wydane z uchybieniem obowiązującym
w tym zakresie przepisom;
d) nie zawiera jednoznacznych ocen, co do faktów i okoliczności korzystnych dla
obwinionej, stawiając na przykład znak równości między sprawami, w których
prawidłowo zastosowano przepisy o zawieszeniu, a sprawami, w których
doszło do oczywistej, chociaż nie rażącej obrazy tych przepisów (I Co 973/04,
I C 265/04).
Obwiniona zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie następujących
przepisów prawa materialnego:
- art. 178 Konstytucji RP – przez zaniechanie oceny działań organów nadzoru
administracyjnego w sprawie I C 95/04 w aspekcie ingerencji w sferę chronioną
zasadą niezawisłości sędziowskiej;
- art. 4 protokołu nr 7 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych
Wolności (Dz. U. z 2003 r. Nr 42, poz. 364) – przez naruszenie zakazu
ponownego sądzenia, albowiem wbrew temu zakazowi zaskarżonym wyrokiem
zostało objęte przewinienie w sprawie I C 95/04, co do którego Sąd Dyscyplinarny
we wcześniejszym orzeczeniu uchylił wytyk, a takie rozstrzygnięcie należy uznać
za równoznaczne z uniewinnieniem;
- art. 114 § 1 u.s.p. – przez nieustosunkowanie się do zarzutu, że obwiniona została
pozbawiona możliwości złożenia wyjaśnień przed formalnym przedstawieniem
4
zarzutów, a także przez zaniechanie oceny prawnych konsekwencji tego
uchybienia;
- art. 109 § 2 k.p. – przez pominięcie prawnej oceny konsekwencji faktu, że
pracodawca nie dopełnił obowiązku wysłuchania obwinionej przed przesłaniem do
Rzecznika wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego;
- art. 943
§ 1 k.p. – przez zaniechanie rozważenia zarzutu, iż podejmowane wobec
obwinionej bezzasadne działania dyscyplinarne mają charakter mobbingu, a
pracodawca nie zadośćuczynił obowiązkowi przeciwdziałania mobbingowi;
- art. 94 § 9 k.p. – przez zaniechanie ustosunkowania się do zarzutu stosowania
przez pracodawcę niesprawiedliwych kryteriów oceny sędziów i wyników ich
pracy, co przejawiało się w tolerowaniu rażących uchybień u niektórych, a w
stosunku do obwinionej nadużywaniu instytucji postępowania dyscyplinarnego;
- art. 107 § 1 u.s.p. – przez przyjęcie, że spełnia przesłanki oczywistej i rażącej
obrazy przepisów prawa:
a) zachowanie polegające na przygotowaniu w sprawie I C 155/05 wyroku na
dzień przed terminem publikacji i pozostawienie tego wyroku w aktach,
chociaż – w sytuacji, gdy odroczona została publikacja orzeczenia, a sędzia
pisze ręcznie i nie dysponuje ani sejfem, ani nawet zamykaną na klucz szufladą
w biurku – takie działanie stanowiło normalne wypełnienie obowiązku
sędziowskiego i jest powszechnie praktykowane;
b) wydanie w sprawie I C 156/05 zarządzenia zobowiązującego sekretariat do
komputerowego przepisania in extenso wyroku sporządzonego pismem
ręcznym z zaznaczeniem, iż po podpisaniu będzie on oryginałem, zaś rękopis
brudnopisem, a następnie zniszczenie brudnopisu po wykonaniu przez
sekretariat zarządzenia;
c) zachowanie polegające na tym, że na posiedzeniu niejawnym w sprawach I Co
95/05 i I Co 104/05 – będąc w błędnym przekonaniu co do daty, obwiniona
wpisała jako datę wydania postanowienia 3 marca 2005 r. – chociaż de facto
tego dnia był 1 marca 2005 r., a po ujawnieniu tej pomyłki właśnie w dniu 3
marca 2005 r. uznała, że nie jest celowe prostowanie daty z dnia 3 na 1 marca
zwłaszcza, że postanowienie to nie zostało jeszcze nikomu doręczone;
d) zachowanie w sprawie I Co 35/05 polegające na dopisaniu brakującej
sygnatury w komparycji wydanego na posiedzeniu niejawnym postanowienia o
nadaniu klauzuli wykonalności, jeszcze przed doręczeniem odpisu stronom.
Sygnatura w świetle art. 325 k.p.c. w związku z art. 361 k.p.c. nie jest
obowiązkowym elementem orzeczenia, a wymóg uzupełniania orzeczenia w
trybie art. 351 w związku z art. 361 k.p.c. odnosi się wyłącznie do tej części
orzeczenia, która stanowi rozstrzygnięcie;
5
e) zachowanie polegające na wydaniu w sprawie I Ns 85/04 o stwierdzenie praw
do spadku postanowienia o podjęciu postępowania zawierającego
rozstrzygnięcie oraz takie elementy komparycji, jak data, numer sygnatury,
oznaczenie sądu i nazwisko sędziego, a następnie uzupełnienie komparycji o
pozostałe elementy wymienione w urzędowym druku - przez ich dopisanie;
f) zachowanie polegające na poprawieniu w ugodzie sądowej w sprawie I Ns
125/05 o podział majątku wspólnego oczywistego błędu maszynowego w
oznaczeniu numeru księgi wieczystej poprzez odręczne dopisanie brakującej w
tym numerze cyfry l i sporządzenie na tę okoliczność notatki, podpisanej przez
sędziego i protokolanta, który spisując pod dyktando sędziego sprawozdawcy
ugodę, wpisał na skutek pomyłki numer księgi wieczystej inny od numeru
odczytanego przez sędziego z przedłożonego przez wnioskodawczynię
zaświadczenia.
Obwiniona zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów
postępowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, mianowicie:
- art. 14 § 2 w związku z art. 424 § 1 pkt 2 i art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. – przez
zaniechanie objęcia rozstrzygnięciem przewinień w sprawach I Co 56/05 i I C
74/05 wymienionych w punkcie 1b wniosku dyscyplinarnego;
- art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. – przez objęcie postępowaniem przewinienia służbowego w
sprawie I C 95/04, co do którego wcześniej toczyło się postępowanie
dyscyplinarne i zostało prawomocnie zakończone w dniu 21 października 2005 r.
uchyleniem wytyku administracyjnego (sprawa ASDo 10/05);
- art. 19 § 1 k.p.k. – przez zaniechanie powiadomienia właściwego organu o
poważnych uchybieniach w działaniach nadzoru administracyjnego (takich jak
ingerencja w sferę chronioną konstytucyjną zasadą niezawisłości sędziowskiej,
nadużywanie postępowania dyscyplinarnego, co przejawiło się objęciem tym
postępowaniem zgodnych z prawem i stanowiących prawidłowe wypełnienie
obowiązków służbowych czynności sędziego, uniemożliwienie publikacji
orzeczenia w sprawie I Cupr 3/05 w dniu 10 października 2005 r., a później
wydanie w tej sprawie zarządzenia, nakazującego doręczenie orzeczenia, które nie
zostało ogłoszone i w sensie prawnym nie istnieje);
- art. 20 § 2 k.p.k. – przez zaniechanie powiadomienia o rażącym naruszeniu
obowiązków procesowych przez Rzecznika polegającym na:
a) uniemożliwieniu sędziemu złożenia wyjaśnień w trybie art. 114 § 1 u.s.p., o
terminie wyjaśnień w tym trybie powiadomiono sędziego na dzień wcześniej,
nie informując nawet ile i jakie sprawy mają być przedmiotem wyjaśnień, co w
połączeniu z faktem, że przełożony sędziego nie dopełnił obowiązku
wysłuchania przed skierowaniem wniosku dyscyplinarnego (art. 109 § 2 k.p.),
doprowadziło do sytuacji, że sędzia nie wiedział, jakich przewinień dotyczą
6
zarzuty i nie mógł skorzystać z możliwości złożenia wyjaśnień przed
przedstawieniem zarzutów,
b) objęciu postanowieniem o przedstawieniu zarzutów i wnioskiem
dyscyplinarnym czynności stanowiących prawidłowe wypełnianie obowiązków
sędziowskich, takich jak: zakończenie sprawy I Ns 456/04 na pierwszym
wyznaczonym terminie spotkało się z zarzutem dyscyplinarnym przewlekłości
postępowania spowodowanej bezzasadnym zawieszeniem postępowania,
chociaż w tej sprawie nigdy nie wydano postanowienia o zawieszeniu;
wydanie postanowienia o umorzeniu w związku z zawarciem ugody w tym
samym dniu, w którym ugoda została spisana (sprawa I C 303/03) spotkało się
z zarzutem dyscyplinarnym odroczenia publikacji orzeczenia z przekroczeniem
terminu publikacji, zakreślonego art. 326 § 1 k.p.c.; prawidłowe zastosowanie
wyjątku z art. 335 § 1 k.p.c. i odstąpienie od nadania wyrokowi zaocznemu
rygoru natychmiastowej wykonalności w sprawach I C 166/04 i I C 225/04
spotkało się z dyscyplinarnym zarzutem obrazy art. 333 § 1 pkt 3 k.p.c. przez
zaniechanie nadania wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności (gdy
natychmiastowe wykonanie eksmisji mogłoby spowodować dla pozwanych
niepowetowaną szkodę); prawidłowe zastosowanie w sprawie I C 236/04
przepisów o współuczestnictwie jednolitym i wynikającej z art. 73 § 2 k.p.c.
zasady, iż czynności procesowe współuczestników działających są skuteczne
wobec niedziałających, która powodowała uznanie, iż wyrok wydany w
postępowaniu, w którym aktywnie działał tylko jeden z dwóch
współuczestników jednolitych, nie może mieć charakteru zaocznego w
stosunku do drugiego, biernego współuczestnika, spotkało się z zarzutem
naruszenia art. 339 § 1 k.p.c. przez zaniechanie ustalenia, że wyrok wydany
przeciwko takiemu niedziałającemu współuczestnikowi jest zaoczny;
stwierdzenie w sprawie I Co 56/05, że przedłożona kserokopia dokumentu
umożliwiającego sprawdzenie, czy wnioskodawca reprezentowany jest przez
osoby uprawnione jest zamazana i nie można jej przeczytać nawet przy
pomocy lupy filatelistycznej, a następnie zobowiązanie wnioskodawcy do
przedłożenia czytelnej kopii dokumentu – spotkało się z zarzutem
dyscyplinarnym przewlekłości postępowania, spowodowanej wydaniem
zbędnego zarządzenia; wydanie w sprawie I C 73/05 zgodnego z prawem
zarządzenia o przekazaniu sprawy między dwoma podmiotami gospodarczymi
z wydziału cywilnego do wydziału gospodarczego spotkało się z zarzutem
dyscyplinarnym przewlekłości postępowania; wydanie w sprawach: I Ns
526/03 I Ns 374/04, I Ns 465/04, I Ns 375/03 zgodnych z prawem postanowień
o zawieszeniu postępowania spotkało się z bezpodstawnym zarzutem obrazy
przepisów o zawieszeniu,
7
c) obrazie art. 313 § 2 k.p.k. w związku z art. 128 u.s.p. przejawiającej się w
zaniechaniu sprecyzowania w postanowieniu o przedstawieniu zarzutów, na
czym konkretnie polega i jakich okresów dotyczy zawiniona przewlekłość
postępowania w sprawach wymienionych w punkcie l b wniosku, co
uniemożliwiło podjęcie skutecznej obrony już na etapie postępowania
przygotowawczego;
- naruszenie art. 170 § 1 k.p.k. przez oddalenie wniosków dowodowych obwinionej
zmierzających do wykazania, że:
a) wdrożone przeciwko obwinionej – bezpośrednio po korzystnym dla niej
rozstrzygnięciu Sądu Dyscyplinarnego w sprawie ASDo 10/05 drugie z kolei
postępowanie dyscyplinarne ma charakter mobbingu,
b) na wdrożenie postępowania dyscyplinarnego wpływ miała
nonkonformistyczna postawa obwinionej, która – nie zważając na
konsekwencje – broni gwarantowanego Konstytucją prawa do niezawisłości,
samodzielności myślenia i niezależności poglądów między innymi w procesie,
którego przedmiotem jest stwierdzenie niezgodności z prawem wytyku
judykacyjnego, sformułowanego przez sąd odwoławczy, w którego składzie
orzekali Wiceprezes Sądu Okręgowego oraz sędzia wizytator,
c) obwiniona krytycznymi uwagami naraziła się swojemu środowisku
zawodowemu i dlatego jej koledzy sędziowie, członkowie Kolegium Sądu
Okręgowego nie zaprotestowali przeciwko wdrożeniu postępowania
dyscyplinarnego, którego przedmiotem były zachowania stanowiące zgodne z
prawem wypełnienie powinności sędziowskich, a przeciwnie wbrew zasadzie
audiatur et altera pars podjęli – bez uprzedniego wysłuchania obwinionej i
powiadomienia o treści – uchwałę o jej rzekomo destrukcyjnym wpływie na
pracę sędziów, obligując Prezesa Sądu do takiego uzupełnienia wniosku
dyscyplinarnego, aby możliwe było dyscyplinarne przeniesienie obwinionej
do innego sądu,
d) przełożeni obwinionej nie dopełnili obowiązku stosowania sprawiedliwych i
obiektywnych kryteriów oceny z art. 94 pkt 9 k.p., bowiem wdrożyli
przeciwko obwinionej postępowanie dyscyplinarne za zachowania , które albo
w ogóle nie są przewinieniami, albo są usprawiedliwione koniecznością
wykonania innych, terminowych czynności i mają charakter błahy (np. 20-
dniowe opóźnienie w podjęciu czynności w sprawie I Ns346/04), natomiast w
stosunku do innych sędziów nie wdrażali postępowań dyscyplinarnych nawet
w sytuacji tak ewidentnych przewinień służbowych, jak 10-miesięczna zwłoka
w podejmowaniu czynności w sprawie o stwierdzenie praw do spadku czy 5-
letnia przewlekłość postępowania w sprawie pracowniczej o zapłatę 500 zł, w
8
której w związku ze skargą na opieszałość Sądu wypłacono ze Skarbu
Państwa odszkodowanie w wysokości 2 000 zł,
e) przełożeni obwinionej nie reagowali ani na informacje o niekulturalnym,
obcesowym zachowaniu Przewodniczącej Wydziału, ani na informacje o jej
niedopuszczalnej ingerencji w sferę chronioną zasadą niezawisłości
sędziowskiej;
- naruszenie art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez zaniechanie wskazania, jakie fakty sąd
uznał za udowodnione lub nieudowodnone, na jakich w tej mierze oparł się
dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych;
- naruszenie art. 133 u.s.p. w związku z art. 632 k.p.k. przez nieuwzględnienie
wniosku o przyznanie zwrotu kosztów mimo uniewinnienia od przewinień w 26
spośród 33 spraw cywilnych objętych wnioskiem dyscyplinarnym.
Obwiniona zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych,
przyjętych za podstawę wyroku, który mógł mieć wpływ na jego treść,
mianowicie:
 przyjęcie niezgodnie z treścią akt I C 155/06, że Przewodnicząca Wydziału
uchyliła zarządzenie obwinionej zobowiązujące sekretariat do dosłownego,
komputerowego przepisania wyroku (napisanego przez obwinioną ręcznie) i
przedstawienia do podpisu z zaznaczeniem, że po podpisaniu obwiniona będzie
traktowała go jako oryginał, a rękopis jako brudnopis;
 pominięcie w ustaleniach faktycznych, że na okoliczność poprawienia w
ugodzie sądowej w sprawie I Ns 125/04 numeru księgi wieczystej została
sporządzona notatka urzędowa z powołaniem się na § 138 ust. 3 Regulaminu
wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych, podpisana przez
protokolanta i sędziego sprawozdawcę;
 pominięcie wynikającego ze statystyki faktu, że obwiniona załatwiała w
Wydziale najwięcej spraw, miała niski wskaźnik orzeczeń uchylonych i
wszystkie uzasadnienia sporządzała w terminie, co powinno rzutować na ocenę
formalnego zaniedbania, polegającego na niekompletnym wypełnieniu
urzędowego druku komparycji przy wydawaniu incydentalnego orzeczenia o
podjęciu postępowania w sprawie I Ns 85/04.
Obwiniona wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, zmianę zawartych w
uzasadnieniu wyroku ocen i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania, ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Na rozprawie dyscyplinarnej dnia 17 maja 2007 r. Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny oddalił wniosek dowodowy obwinionej z dnia 7 marca 2007 r.
Obwiniona poparła wnioski zamieszczone w odwołaniu oraz alternatywnie wniosła o
rozważenie współmierności wymierzonej kary. Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego
9
wniósł o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego.
Po wysłuchaniu obwinionej oraz Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sąd
Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego zarzucił obwinionej popełnienie dwóch
przewinień dyscyplinarnych, które zostały ujęte i opisane w punktach 1 a-c i 2 a-c. Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał obwinioną za winną zarzucanych jej
przewinień dyscyplinarnych, określonych w punktach 1c, 2b i 2c oraz uniewinnił ją od
pozostałych przewinień dyscyplinarnych.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej zarzutów
sformułowanych w punktach 2b i 2c wniosku dyscyplinarnego. Sąd Najwyższy uznał
mianowicie, że w wypadku zarzutu, iż obwiniona we wrześniu i październiku 2005 r.
jako sędzia sprawozdawca spraw prowadzonych w I Wydziale Cywilnym Sądu
Rejonowego dopuściła się przewinień służbowych polegających na oczywistej i
rażącej obrazie art. 324 § 1 k.p.c. i art. 326 k.p.c. przez to, że w sprawie sygn. akt I C
155/05 wydała wyrok, to jest podpisała sentencję wyroku i załączyła ją do akt sprawy
przed terminem publikacji, to jest przed dniem 19 października 2005 r., oraz art. 350 §
1 k.p.c. przez to, że w sprawie sygn. akt I C 156/05 nie dokonała z urzędu
sprostowania niedokładności i błędów pisarskich w wyroku z dnia 19 września 2005 r.
przez to, że poleciła sekretariatowi sporządzenie nowej sentencji wyroku pismem
maszynowym, zaś ogłoszony na rozprawie wyrok sporządzony pismem ręcznym
usunęła z akt sprawy, w ogóle nie można mówić o przewinieniach dyscyplinarnych w
rozumieniu art. 107 § 1 u.s.p. w związku z wymienionymi przepisami Kodeksu
postępowania cywilnego. Wbrew odmiennej ocenie dokonanej przez Sąd Apelacyjny –
Sąd Dyscyplinarny należy uznać, że zachowania obwinionej w sprawach I C 155/05 i I
C 156/05 były prawidłowe.
Poza tym Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uwzględnił alternatywny wniosek
obwinionej zgłoszony w czasie rozprawy dyscyplinarnej i na podstawie art. 109 § 5
u.s.p. postanowił odstąpić od wymierzenia kary za przewinienia określone w punkcie
1c.
Nie zasługują natomiast na uwzględnienie pozostałe zarzuty podniesione w
odwołaniu.
Zarzuty dotyczące niektórych fragmentów uzasadnienia zaskarżonego wyroku
polegają na nieporozumieniu, skoro Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, inaczej niż
twierdzi obwiniona, uznał, że zarzuty dotyczące spraw wymienionych w punktach 1a i
1b okazały się niezasadne, zaś zarzuty dotyczące spraw I Co 56/05 i I C 73/05
pominął, skoro zostały one wycofane przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego
(zob. też niżej).
10
Zarzuty naruszenia art. 178 Konstytucji RP i art. 4 protokołu nr 7 do Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Dz. U. z 2003 r., Nr 42, poz.
364) są bezprzedmiotowe, ponieważ obwiniona została uniewinniona przez Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w zakresie odnoszącym się do przewinienia w
sprawie I C 95/04.
Zarzuty naruszenia art. 114 § 1 u.s.p. i art. 109 § 2 k.p., polegające na tym, że
pracodawca nie dopełnił obowiązku wysłuchania obwinionej przed przesłaniem do
Rzecznika wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego oraz że obwiniona
została pozbawiona możliwości złożenia wyjaśnień przed formalnym przedstawieniem
zarzutów, nie zostały przez obwinioną udowodnione. Poza tym obwiniona nie
wykazała, że zarzuty te, nawet gdyby okazały się prawdziwe, miały lub mogły mieć
wpływ na rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny.
Obwiniona twierdzi, że bezzasadne działania dyscyplinarne mają charakter
mobbingu. Według art. 943
§ 2 k.p., „Mobbing oznacza działania lub zachowania
dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na
uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u
niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu
poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu
współpracowników.” Zgodnie z ustalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego,
mobbing musi być udowodniony przez pracownika. W okolicznościach sprawy
obwiniona nie przeprowadziła takiego dowodu. Zresztą wszczynanie postępowań
dyscyplinarnych nie może być uznane za przejaw mobbingu, jeżeli przynajmniej
niektóre z zarzucanych sędziemu przewinień dyscyplinarnych znajdują potwierdzenie
w toku takich postępowań, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie.
Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 94 pkt 9 k.p.,
nakładającego na pracodawcę obowiązek stosowania obiektywnych i sprawiedliwych
kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy. Gdyby rzeczywiście
zwierzchnicy obwinionej tolerowali podobne uchybienia u innych sędziów, byłoby to
zachowaniem nagannym, co jednak nie ma wpływu na ocenę przewinień
dyscyplinarnych w niniejszej sprawie.
Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 107 § 1 u.s.p. w kontekście przewinień
dyscyplinarnych obwinionej w sprawach: I Co 94/05 (obwiniona mylnie podała
sygnaturę I Co 95/05), I Co 104/05, I Co 35/05, I Ns 85/04, I Ns 85/04 i I Ns 125/05
objętych punktem 1c. Dokonywanie przez obwinioną sprostowania orzeczeń i
protokołów posiedzeń na oryginałach dokumentów bez wydania stosownych
postanowień w wymienionych sprawach niewątpliwie stanowi przewinienie
dyscyplinarne, za co Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wymierzył jej karę
dyscyplinarną upomnienia. Jak jednak wyżej wspomniano, Sąd Najwyższy – Sąd
11
Dyscyplinarny uznał, że chodzi tu o przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi i
odstąpił od wymierzenia kary.
Całkowicie nieuzasadniony jest zarzut naruszenia art. 14 § 2 w związku z art.
424 § 1 pkt 2 i art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k. przez zaniechanie objęcia rozstrzygnięciem
przewinień w sprawach I Co 56/05 i I C 74/05. Sprawy te rzeczywiście były
wymienione we wniosku dyscyplinarnym, jednakże Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego w czasie rozprawy przed Sądem Apelacyjnym – Sądem
Dyscyplinarnym wyłączył je z zarzutów, nie było zatem podstawy do orzekania przez
Sąd w tym zakresie. Należy dodać, że zarzuty dotyczące wymienionych spraw
pojawiły się w odwołaniu jeszcze kilkakrotnie i z tych samych względów muszą być
uznane za nietrafne.
Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. przez objęcie
postępowaniem przewinienia służbowego w sprawie I C 95/04, co do którego
wcześniej toczyło się postępowanie dyscyplinarne i zostało prawomocnie zakończone
w dniu 21 października 2005 r. uchyleniem wytyku administracyjnego. Wbrew
stanowisku obwinionej uchylenie wytyku administracyjnego nie stanowi, z punktu
widzenia postępowania dyscyplinarnego, o prawomocnym zakończeniu postępowania
co do tego samego czynu tej samej osoby. Poza tym Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uniewinnił obwinioną w tym zakresie, co dodatkowo czyni podniesiony
przez nią zarzut bezprzedmiotowym.
Nietrafny jest zarzut naruszenia art. 19 § 1 k.p.k. przez zaniechanie
powiadomienia właściwego organu o poważnych uchybieniach w działaniach nadzoru
administracyjnego, związany ze sprawą I Cupr 3/05, skoro również w tym zakresie
obwiniona została uniewinniona przez Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny.
Zarzut naruszenia art. 20 § 2 k.p.k. należy ocenić jako niefortunny i niestosowny.
Abstrahując od tego, że Sąd Najwyższy - Sąd Dyscyplinarny nie dopatrzył się w
działaniach Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego rażącego naruszenia jego
obowiązków procesowych, należy podkreślić, ze wspomniany zarzut pozostaje bez
związku z niniejszą sprawą.
Nie jest trafny zarzut naruszenia art. 170 § 1 k.p.k., związany z oddaleniem
wniosków dowodowych obwinionej związanych z okolicznościami wszczęcia
postępowania dyscyplinarnego oraz z rzekomym dopuszczeniem się mobbingu wobec
obwinionej (o czym była już wyżej mowa). Wnioski te nie miały bowiem
bezpośredniego związku z przewinieniami dyscyplinarnymi zarzucanymi obwinionej,
zwłaszcza zaś tymi, w stosunku do których Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
utrzymał w mocy zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego.
Zarzut naruszenia art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. przez zaniechanie wskazania, jakie
fakty sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się
12
dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, jest zupełnie nietrafny, o czym
świadczy wnikliwe i bardzo obszerne uzasadnienie zaskarżonego wyroku.
Zarzut naruszenia art. 133 u.s.p. w związku z art. 632 k.p.k. polega na
nieporozumieniu, skoro obwiniona nie została całkowicie uniewinniona, koszty zaś
ustanowienia obrońcy lub pełnomocnika wykłada obwiniony (art. 620 k.p.k.).
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
sentencji.