Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 14 MAJA 2008 R.
SNO 42/08
Artykuł 540 § 2 k.p.k. ma zastosowanie również w postępowaniu
dyscyplinarnym.
Przewodniczący: sędzia SN Józef Dołhy (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Jan Górowski, Hubert Wrzeszcz.
S ą d N a j w y ż s z y  S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem protokolanta,
bez udziału stron w sprawie sędziego Sądu Okręgowego po rozpoznaniu w dniu 14
maja 2008 r. wniosku sędziego Sądu Okręgowego o wznowienie postępowania
dyscyplinarnego zakończonego postanowieniem Sądu Apelacyjnego  Sądu
Dyscyplinarnego z dnia 31 maja 2006 r., sygn. akt ASDz (...), na podstawie art. 190
ust. 4 Konstytucji RP w zw. z art. 540 § 2 k.p.k.
p o s t a n o w i ł :
w z n o w i ć p o s t ę p o w a n i e w sprawie, uchylić postanowienie Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 31 maja 2006 r., sygn. ASDz (...), i
sprawę przekazać temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych, postanowieniem z dnia
23 lutego 2006 r. umorzył – na podstawie art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. – postępowanie
dyscyplinarne przeciwko sędziemu Sądu Okręgowego, obwinionemu o przesłanie, bez
podstawy prawnej, w dniu 20 października 2004 r. akt sprawy V P 38/04 Sądu
Okręgowego Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych. Na
postanowienie to obwiniony złożył zażalenie. Zarządzeniem z dnia 16 marca 2006 r.
Rzecznik Dyscyplinarny odmówił przyjęcia zażalenia uznając, że przepis art. 114 § 6
u.s.p. przyznaje prawo wniesienia zażalenia tylko podmiotom wymienionym w tym
przepisie. Od tego zarządzenia odwołał się obwiniony sędzia. Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny postanowieniem z dnia 31 maja 2006 r., sygn. ASDz (...), utrzymał w
mocy zaskarżone zarządzenie, stwierdzając, że prawo wniesienia zażalenia na
postanowienie rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego
mają tylko podmioty wymienione w art. 114 § 6 u.s.p., a skoro przepis ten nie
wymienia obwinionego sędziego, to nie może on kwestionować takiego
rozstrzygnięcia.
2
Sędzia Sądu Okręgowego wniósł skargę konstytucyjną o zbadanie zgodności art.
114 § 6 u.s.p. z Konstytucją RP i Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności. W toku toczącego się postępowania przed Trybunałem
Konstytucyjnym doszło do nowelizacji u.s.p. – ustawą z dnia 29 czerwca 2007 r. o
zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 136, poz. 959 i Nr 230, poz. 1698) zmieniono m.in. art. 114 § 6. Od dnia
wejścia w życie tej ustawy, tj. od dnia 31 sierpnia 2007 r., także obwinionemu
sędziemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie rzecznika
dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego.
Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 4 marca 2008 r., sygn. akt SK 3/07,
orzekł, że art. 114 § 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych, w brzmieniu nadanym przez art. 89 pkt 3 lit. b ustawy z dnia 23
listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.) i
obowiązującym do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 29 czerwca 2007 r. o zmianie
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
Nr 136, poz. 959 i Nr 230, poz. 1698), w zakresie, w jakim pozbawia obwinionego
sędziego prawa wniesienia do sądu dyscyplinarnego zażalenia na postanowienie
rzecznika dyscyplinarnego o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego, jest niezgodny
z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr
41, poz. 251).
Sędzia Sądu Okręgowego złożył wniosek o wznowienie postępowania.
Powołując się na art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, art. 126 i 128 u.s.p. w zw. z art. 540 §
2 i art. 544 § 2 k.p.k. wniósł o:
1) wznowienie postępowania w sprawie ASDz (...) Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego,
2) uchylenie postanowienia tegoż Sądu z dnia 31 maja 2006 r., zmianę
zarządzenia Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych
z dnia 16 marca 2006 r., zmianę postanowienia Rzecznika
Dyscyplinarnego z dnia 23 lutego 2006 r. w części dotyczącej podstawy
umorzenia postępowania dyscyplinarnego poprzez umorzenie go na
mocy art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.,
ewentualnie uchylenie postanowienia z dnia 31 maja 2006 r. i przekazanie sprawy
Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wniosek o wznowienie postępowania jest zasadny w zakresie, w jakim domaga
się uchylenia postanowienia Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 31
maja 2006 r. Zgodnie z art. 128 u.s.p. w sprawach nieuregulowanych w rozdziale
3
dotyczącym odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu postępowania karnego.
W u.s.p kwestii wznowienia postępowania dyscyplinarnego dotyczą przepisy art.
125 i art. 126. Oczywiste jest zatem, że przepis art. 540 § 2 k.p.k. ma zastosowanie
również w postępowaniu dyscyplinarnym.
W myśl tego przepisu postępowanie wznawia się na korzyść oskarżonego, jeżeli
w wyniku orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stracił moc lub uległ zmianie
przepis prawny będący podstawą skazania lub warunkowego umorzenia. Zawarte w
tym przepisie wyliczenie rozstrzygnięć mogących podlegać ewentualnej sanacji
stanowiłoby formalną przeszkodę do wznowienia postępowania dyscyplinarnego w
przedmiotowej sprawie, jednakże w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z
dnia 7 września 2006 r., sygn. akt SK 60/05 (Dz. U. Nr 167, poz. 1192), wznowienie
postępowania w sprawie jest w pełni dopuszczalne. W wyroku tym Trybunał
Konstytucyjny uznał, że art. 540 § 2 k.p.k. w zakresie, w jakim ogranicza
dopuszczalność wznowienia postępowania na korzyść oskarżonego tylko do
przypadków, w których uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niekonstytucyjny
przepis prawny stanowił podstawę skazania lub warunkowego umorzenia, jest
niezgodny z art. 190 ust. 4 w związku z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W uzasadnieniu orzeczenia Trybunał
Konstytucyjny wskazał, że wyrok Trybunału ma to znaczenie, że – w razie uznania za
niezgodny z Konstytucją przepisu, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie w
sprawie karnej – powstaje możliwość wznowienia postępowania zakończonego tym
orzeczeniem, niezależnie od tego, jaką formę prawną ono przybrało (postanowienie,
wyrok), a także – niezależnie od merytorycznej treści orzeczenia (skazanie,
uniewinnienie, umorzenie, warunkowe umorzenie). Obecnie, na wypadek orzeczenia
przez Trybunał Konstytucyjny o niekonstytucyjności prawnej podstawy
rozstrzygnięcia w sprawie karnej, wznowienie postępowania jest dopuszczalne bez
żadnych wstępnych warunków (OTK–A/2006/8/101).
Uwzględniając powyższe należało, na podstawie art. 190 ust. 4 Konstytucji RP w
zw. z art. 540 § 2 k.p.k., wznowić postępowanie w sprawie, uchylić postanowienie
Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 31 maja 2006 r., sygn. akt ASDz
(...), i sprawę przekazać temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13