Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: Justyna Alfawicka

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. w Legnicy

sprawy z wniosku S. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania S. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 5 listopada 2012 roku

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1970/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 05 listopada 2012r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.odmówił wnioskodawcy S. M.prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony udowodnił 14 lat, 10 miesięcy i 15 dni takiej pracy, wobec wymaganych 15 lat.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, nie uznał za pracę w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia wnioskodawcy w:

- (...) Fabryce (...) od 01 września 1967r. do 26 stycznia 1968r., ponieważ był zatrudniony w charakterze ucznia,

- (...) Fabryce (...) od 27 stycznia 1968r. do 25 maja 1971r., ponieważ charakter pracy w zaświadczeniu z dnia 12 lutego 2001r. nie został określony ściśle według właściwego wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz brak powołania na przepisy branżowe,

- Zakładach (...) w K. od 03 stycznia 1972r. do 24 kwietnia 1972r. na podstawie przedłożonej dokumentacji zastępczej, ponieważ nie można określić charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji powołanego rozporządzenia oraz nie można określić zajmowanego stanowiska pracy zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego lub uchwały właściwego ministra, brak powołania na przepisy branżowe i rozporządzenie z dnia 07 lutego 1983r. oraz brak informacji potwierdzającej wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w powyższym okresie. Ponadto, w zaświadczeniu z dnia 17 sierpnia 1982r. brak potwierdzenia, że praca była wykonywana w warunkach szczególnych.

Od wskazanej decyzji odwołanie złożył wnioskodawca S. M., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu, podniósł, że w okresie zatrudnienia w (...) Fabryce (...) w L. był zatrudniony jako młodociany i odbywał praktyczną naukę zawodu. Praca odbywała się w hali produkcyjnej w niewielkiej odległości od pieców hutniczych, dlatego, jego zdaniem, wskazany okres zatrudnienia należy uznać za pracę w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na odwołanie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. M.urodził się (...) Na dzień 01 stycznia 1999r. wykazał 29 lat, 9 miesięcy i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawca nie przystąpił do OFE i nie pozostaje w stosunku pracy, który rozwiązał w dniu 17 lipca 2010r.

Dowód: akta ZUS t. III – świadectwo pracy z dnia 16 lipca 2010r. k. 15-16.

W okresie od 01 września 1967r. do 26 stycznia 1968r. S. M.był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...)w L.jako młodociany, na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu formierza odlewnika. Na podstawie tej umowy ubezpieczony przez 3 dni w tygodniu po 6 godzin dziennie pracował w zakładzie pracy. W pozostałych 3 dniach tygodnia uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowejw L., gdzie zdobywał wiedzę teoretyczną.

Od 27 stycznia 1968r. do 05 marca 1971r. ubezpieczony był zatrudniony w(...) Przedsiębiorstwie (...)w L., jako młodociany, na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu ślusarza remontu maszyn na takich samych zasadach jak w poprzednim okresie.

Po ukończeniu praktycznej nauki zawodu, wnioskodawca od 06 marca 1971r. do 25 maja 1971r. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...)w L.na stanowisku ślusarza – stażysty. W tym okresie ubezpieczony pracował na wydziale produkcji urządzeń do przetaczania cieczy i gazu. Do jego obowiązków należało wykonywanie robót ślusarskich, m.in.: piłowanie płaszczyzn równoległych oraz ustawionych względem siebie pod katem, prostowanie i wyginanie ręcznie płaskowników, prętów i blach, gwintowanie otworów przelotowych i nieprzelotowych, cięcie piłką ręczną i nożycami ręcznymi.

Dowód: wyjaśnienia wnioskodawcy 00:05:33-00:16:19,

akta osobowe z okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...)w L..

W dniu 11 października 2012r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Decyzją z dnia 05 listopada 2012r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.odmówił wnioskodawcy S. M.prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Dowód: akta ZUS t. IV – wniosek o emeryturę k. 1-3,

akta ZUS t. IV – decyzja ZUS z dnia 05 listopada 2012r. k. 8.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy S. M. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2 tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy, o których mowa powyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Zgodnie z § 22 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (DZ.U z 1983 r., Nr. 10, poz. 49) okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy.

Przewidziane w § 22 powołanego rozporządzenia ograniczenia dowodowe dotyczą wyłącznie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

W sprawie bezspornym był fakt iż wnioskodawca osiągnął wiek emerytalny, tj. 60 lat, na dzień 01 stycznia 1999r. posiadał wymagane 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w dniu złożenia wniosku nie pozostawał w zatrudnieniu i nie przystąpił do OFE.

Sporną kwestią wymagają ustalenia Sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiadał nadto 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wnioskodawca nie spełnił warunków wskazanych w treści przepisu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Wnioskodawca w odwołaniu domagał się zaliczenia mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w(...)Przedsiębiorstwie (...)w L., nie wnosił natomiast o uznanie za taką pracę okresu zatrudnienia w Zakładach (...)w K.. Wobec powyższego, Sąd, związany żądaniem zawartym w odwołaniu, poddał ocenie charakter pracy wnioskodawcy wykonywanej w okresie zatrudnienia w (...). i (...) w L..

Jak wynika z dokumentacji zawartej w aktach osobowych dotyczących wskazanego okresu zatrudnienia, jak również z wyjaśnień samego ubezpieczonego, S. M. w okresie od 01 września 1967r. do 26 stycznia 1968r. był zatrudniony na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu formierza – odlewnika. Stosownie do wyjaśnień wnioskodawcy, na podstawie wskazanej umowy, przez 3 dni w tygodniu po 6 godzin dziennie, pracował w zakładzie pracy w ramach praktycznej nauki zawodu natomiast w pozostałych 3 dniach tygodnia uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej w L., gdzie zdobywał wiedzę teoretyczną.

Na takich samych zasadach ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 27 stycznia 1968r. do 05 marca 1971r. Wprawdzie wnioskodawca na rozprawie twierdził, że naukę teoretyczną ukończył wcześniej niż praktyczną, jednakże nie znalazło to potwierdzenia w dokumentacji zawartej w aktach osobowych. Zauważyć jednocześnie należy, że ubezpieczony przyznał, iż nie pamięta dokładnie dat i okresów nauki, zarówno praktycznej jak i teoretycznej. W związku z powyższym, Sąd w powyższym zakresie oparł się w całości na dokumentach zebranych w aktach osobowych.

Wobec powyższego, uznać należało, że wnioskodawca w okresach: od 01 września 1967r. do 26 stycznia 1968r. oraz od 27 stycznia 1968r. do 05 marca 1971r., jako młodociany, był zatrudniony na podstawie umowy, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 02 lipca 1958r. o nauce zawodu, przyuczaniu do określonej pracy i warunkach zatrudnienia młodocianych w zakładach pracy oraz o wstępnych stażu pracy (Dz. U., Nr 45, poz. 226). Zatrudnienie na podstawie takiej umowy nie jest jednakże wystarczające do uznania tych okresów pracy za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Z założenia bowiem uczeń przyuczany do wykonywania prac określonych w art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach, o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, nie mógł ich wykonywać i faktycznie nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, lecz najwyżej w wymiarze czasu pracy przewidzianym dla pracowników młodocianych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2012r., II UK 96/11, LEX nr 1215433).

Tak też było w rozpoznawanej sprawie. Jak bowiem wyjaśnił wnioskodawca, na podstawie wskazanych umów pracował w zakładzie pracy jedynie przez 3 dni w tygodniu po 6 godzin dziennie (18 godzin tygodniowo). W pozostałych 3 dniach uczęszczał do (...) Szkoły Zawodowej w L., gdzie pobierał teoretyczną naukę zawodu. Tym samym, nie spełnił jednego z podstawowych warunków uprawniających do przyznania wcześniejszej emerytury, tj. wykonywania pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższe uniemożliwia zatem zaliczenie tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Za pracę w warunkach szczególnych nie mógł być także uznany okres zatrudnienia wnioskodawcy od 06 marca 1971r. do 25 maja 1971r. na stanowisku ślusarza – stażysty. Jak wynika bowiem z programu wstępnego stażu pracy dla S. M., w okresie tym do jego obowiązków należało wykonywanie prac nie tylko uznanych za pracę w warunkach szczególnych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r., lecz także czynności, które nie zostały przez ustawodawcę do takich prac zaliczone. Wobec powyższego, także i w tym okresie, ubezpieczony nie spełnił warunku, o którym mowa w cytowanych wyżej przepisach ustawy emerytalnej oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r., tj. wykonywania pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z przedstawionych wyżej okoliczności, jednoznacznie wynika, iż wnioskodawca nie wykazał co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych, co skutkowało oddaleniem, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kodeksu postępowania cywilnego, jego odwołania od decyzji ZUS z dnia 05 listopada 2012r. znak: (...).

Jednocześnie, zważyć należy, iż wnioskodawca może wystąpić do organu rentowego z ponownym wnioskiem o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury i domagać się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w K.. W razie decyzji odmownej, ubezpieczonemu będzie przysługiwało prawo do odwołania się o Sądu Okręgowego w Legnicy, który – stosownie do wyników przeprowadzonego postępowania dowodowego – rozstrzygnie o zasadności żądania wnioskodawcy.