Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 363/08
POSTANOWIENIE
Dnia 4 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
w sprawie z wniosku M. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o objęcie ubezpieczeniem społecznym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 marca 2009 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 kwietnia 2008 r.,
I. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na rzecz
Marka S. 120 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 9 kwietnia 2008 r. Sąd Apelacyjny […] zmienił wyrok Sądu
Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 22 stycznia 2007 r. w
ten sposób, że przyjął, iż M. S. nie podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu
społecznemu: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia
pozarolniczej działalności gospodarczej PHU „A.” w okresach od 3 stycznia do 10
czerwca 2003 r. i od 19 lipca 2003 r. do 29 kwietnia 2005 r.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku organ rentowy zarzucił: 1)
naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, to
2
jest art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przyjęcie, że wnioskodawca w okresach od 3
stycznia do 10 czerwca 2003 r. i od 19 lipca 2003 r. do 29 kwietnia 2005 r. nie
prowadził działalności gospodarczej; 2) naruszenie prawa materialnego, a to art. 6
ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 1 i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 i art. 14 ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, przez przyjęcie, że tytuł
obowiązkowego ubezpieczenia społecznego osoby prowadzącej działalność
gospodarczą dotyczy wyłącznie okresów, gdy taka działalność jest wykonywana w
kraju.
Wskazując na powyższe zarzuty skarżący wniósł „o uchylenie zaskarżonego
wyroku, ewentualnie uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi drugiej instancji.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniony został
koniecznością dokonania wykładni przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, powołanych w ramach kasacyjnej podstawy naruszenia prawa
materialnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszym rzędzie należy przypomnieć, że przepis art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c. wymaga, aby wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej i jego uzasadnienie
stanowił odrębny element pisma niezależny od przytoczenia podstaw kasacyjnych i
ich uzasadnienia. Uzasadnienie wniosku powinno natomiast nawiązywać do
przesłanek przyjęcia skargi do rozpoznania określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c.
Zgodnie z tym przepisem Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli: 1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, 2) istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, 3) zachodzi nieważność
postępowania lub 4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Spełnienie
wymagania z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. powinno zatem przybrać formę
wyodrębnionego wywodu prawnego, w którym skarżący wskaże, jakie występujące
w sprawie okoliczności pozwalają na uwzględnienie wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania i jednocześnie uzasadni, dlaczego odpowiadają one
ustawowemu katalogowi przesłanek. Ustawodawca nieprzypadkowo, konstruując
3
wymogi skargi kasacyjnej, wyodrębnił w oddzielnych punktach art. 3984
§ 1 k.p.c.
obowiązek przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (pkt 2) i
obowiązek przedstawienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i
jego uzasadnienia (pkt 3). Chodzi bowiem o dwa odrębne, kreatywne elementy
skargi kasacyjnej, które spełniają określone cele i podlegają ocenie Sądu
Najwyższego na różnych etapach rozpoznawania skargi kasacyjnej. Wniosek o
przyjęcie skargi do rozpoznania i jego uzasadnienie podlegają rozpoznaniu na
etapie „przedsądu”, natomiast przytoczone podstawy kasacyjnej i ich uzasadnienie
oceniane są dopiero po przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania, w trakcie jej
merytorycznego rozpoznawania. Oba te elementy muszą być więc przez
skarżącego wyodrębnione, oddzielnie przedstawione i uzasadnione, a dla
spełnienia wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie wystarczy odwołanie się do
podstaw kasacyjnych lub ich uzasadnienia, bo choć dla obu tych przesłanek
argumenty mogą być podobne, to Sąd Najwyższy w ramach przedsądu bada tylko
wskazane w skardze okoliczności uzasadniające przyjęcie jej do rozpoznania, a nie
podstawy kasacyjne i ich uzasadnienie. Skarga kasacyjna powinna więc być tak
zredagowana i skonstruowana, aby Sąd Najwyższy nie musiał poszukiwać w
uzasadnieniu jej podstaw i pozostałych elementów konstrukcyjnych skargi ani tym
bardziej się ich domyślać.
Odwołanie się do przesłanki istnienia potrzeby wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów wymaga wykazania, że określony przepis prawa, mimo że budzi poważne
wątpliwości (ze wskazaniem, na czym te poważne wątpliwości polegają), nie
doczekał się wykładni, bądź niejednolita jego wykładnia wywołuje rozbieżności w
orzecznictwie sądów, które należy przytoczyć (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 11 stycznia 2002 r., III CKN 570/01, OSNC 2002 nr 12, poz.
151 i z dnia 15 października 2002 r., II CZ 102/02, niepublikowane).
Odnosząc powyższe do zawartego w niniejszej skardze kasacyjnej wniosku
o przyjęcie jej do rozpoznania należy uznać, że po pierwsze, skarżący w ogóle nie
podjął jakiejkolwiek próby wykazania istnienia potrzeby wymagającej
zaangażowania Sądu Najwyższego wykładni przepisów ustawy systemowej
wskazanych w kasacyjnej podstawie naruszenia prawa materialnego oraz po
4
drugie, dokonanie takiej wykładni nie miałoby znaczenia dla rozpoznania
zasadności zarzutów skargi kasacyjnej w sytuacji, gdy z poczynionych w sprawie
ustaleń wynika, że wnioskodawca we wskazanych w zaskarżonym wyroku
okresach nie prowadził działalności gospodarczej. Ustaleń tych skarżący
skutecznie nie kwestionuje, gdyż w myśl art. 3933
§ 3 k.p.c. podstawą skargi
kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów,
co rodzi ten skutek, że w postępowaniu kasacyjnym nie może być brany pod uwagę
zarzut obrazy art. 233 § 1 k.p.c. motywowany dowolną lub odmienną oceną
zgromadzonych w sprawie dowodów bądź naruszeniem zasady swobodnej oceny
dowodów (por. między innymi wyroki z dnia 4 lipca 2007 r., I UK 36/07, Lex nr
390123, z dnia 8 stycznia 2008 r., II PK 123/07, Lex nr 442862, z dnia 4 marca
2008 r., II UK 130/07, Lex nr 459312 oraz postanowienie z dnia 8 maja 2008 r., V
CSK 579/07, Lex nr 393889).
Z tych względów na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. Sąd Najwyższy odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.