Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 353/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 kwietnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
SSN Jerzy Kwaśniewski
w sprawie z wniosku D. P.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.
o objęcie ubezpieczeniem społecznym,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 kwietnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 19 marca 2008 r.,
oddala skargę.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. wyrokiem z
dnia 21 marca 2007 r. oddalił odwołanie D. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 23 sierpnia 2006 r. obejmującej go ubezpieczeniem
2
społecznym osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w
okresach zgłaszanych przerw w prowadzeniu tej działalności. Wyrok ten zapadł w
następującym stanie faktycznym.
D. P. od 27 stycznia 2003 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą
w zakresie usług tartacznych na podstawie wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej. Działalność tę „wyrejestrował” w dniu 14 czerwca 2006 r. W okresie
figurowania w ewidencji działalności gospodarczej ubezpieczony 23 razy
wyrejestrowywał się z ubezpieczeń społecznych w okresach objętych zaskarżoną
decyzją. Sąd Okręgowy ustalił, że w okresach zgłaszanych przerw ubezpieczony
prowadził działalność gospodarczą, a praktykowane przez niego „wyrejestrowanie”
z ubezpieczenia miało na celu zaoszczędzenie kosztów związanych ze składkami
na to ubezpieczenie. Sąd bowiem uznał, że okres oczekiwania na konkretne
zlecenie nie stanowi przerwy w wykonywaniu działalności gospodarczej. Brak
zleceń związany jest z ryzykiem osoby prowadzącej działalność gospodarczą, a
spowodowany nim przestój w wykonywaniu czynności nie niweczy ciągłości w
prowadzeniu tej działalności. Stąd też Sąd uznał, że w okresach wynikających z
decyzji organu rentowego ubezpieczony podlegał obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego na podstawie art. 6 ust.1 pkt 5 ustawy z dnia 18 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 11 poz.
74 ze zm.) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia
rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia jej zaprzestania (art. 13 pkt 4
ustawy systemowej).
Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 19
marca 2008 r. oddalił apelację ubezpieczonego od wyroku Sądu Okręgowego,
stwierdzając, że materiał dowodowy zebrany w sprawie nie daje podstaw do
przyjęcia, że ubezpieczony w okresach zgłaszanych przerw zaprzestał
działalności gospodarczej. Jak bowiem wynika z zeznań ubezpieczonego,
dokonywał on „wyrejestrowań” z ubezpieczenia społecznego w okresach, kiedy
nie świadczył usług, a zgłaszał się do tego ubezpieczenia jedynie na czas
wykonywania zlecenia, ograniczając czas swojej aktywności do jedynie kilku dni w
danym miesiącu. Sąd podkreślił, że ubezpieczony w spornym okresie ani razu nie
wystąpił o wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej swojej działalności.
3
Wywiódł, że z prowadzeniem działalności gospodarczej wiąże się podejmowanie
działań zmierzających do zaistnienia czynności gospodarczych. Rozpoczęcia i
zakończenia działalności gospodarczej nie można więc utożsamiać jedynie z
konkretnym transakcjami w zakresie świadczonych usług, albowiem pozostawanie
w gotowości do wykonywania tych usług, oczekiwanie na klienta jest również
elementem prowadzenia działalności gospodarczej. Nie można uznać za
prowadzenie działalności gospodarczej jedynie tego okresu, kiedy dochodzi do
zapłaty za konkretną usługę lub kiedy realizowane jest określone zlecenie.
Ciągłość działalności gospodarczej nie zakłada wykonywania czynności w każdym
kolejnym dniu tygodnia, miesiąca czy w innych terminach. Przedsiębiorca
swobodnie dysponuje swoim czasem i samodzielnie określa częstotliwość
wykonywania konkretnych usług. Sąd zatem przyjął, że w okresach zgłaszanych
przerw w działalności ubezpieczony był w gotowości do świadczenia swoich usług,
w każdej chwili miał możliwość stawienia się do zakładu w celu realizacji usług.
Stąd zgłaszane przerwy były okresami oczekiwania na zlecenie i stanowiły
przejaw wykonywania działalności gospodarczej. Sąd Apelacyjny wskazał także,
że ”wyrejestrowanie” z ubezpieczenia społecznego nie jest dla organu rentowego
wiążące, bowiem o obowiązku ubezpieczenia społecznego rozstrzygają przepisy
prawa, a nie wola ubezpieczonego czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W
konkluzji przyjął, że w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji ubezpieczony
podlegał obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu w oparciu o przepis art. 13
pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
W skardze kasacyjnej opartej na obu podstawach ubezpieczony zarzucił
naruszenie prawa materialnego – art. 13 pkt 4 ustawy systemie ubezpieczeń
społecznych poprzez przyjęcie, że pomimo zawiadomienia organu rentowego
przerwach w prowadzeniu działalności gospodarczej ubezpieczony podlega
obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i że jest to tożsame z obowiązkiem
opłacania składek na te ubezpieczenia. W ramach drugiej podstawy skarżący
podniósł zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. w związku z § 2 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu
przeprowadzania kontroli płatników składek (Dz.U. Nr 164, poz. 116) w związku z
4
art. 231 k.p.c. przez bezpodstawne oparcie wyroku na domniemaniach
faktycznych i nieprzeprowadzenie postępowania dowodowego.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania bądź
uchylenie tego wyroku i orzeczenie, że „w okresach tzw. wyrejestrowań powód nie
miał obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne,
rentowe, wypadkowe)”.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania skarżący powołał
się na występowanie w niniejszej sprawie istotnego zagadnienia prawnego i
potrzebę wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości, tj. art. 13 pkt 4
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 14 ustawy z dnia 2 lipca
2004 r. o swobodzie gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 ze zm.). O
rozbieżności w orzecznictwie na tle tych przepisów świadczyć ma wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 105/04, z którego wynika że
podleganie obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu nie jest tożsame z
koniecznością opłacania składek na ubezpieczenie. Pogląd ten nie znalazł
akceptacji w orzecznictwie sądów powszechnych oraz w innych orzeczeniach
Sądu Najwyższego – w postanowieniu z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03 oraz w
wyroku z dnia 16 maja 2006 r., I UK 298/05. Wyrażono tam odmienne stanowisko,
że faktyczne niewykonywanie działalności w okresie oczekiwaniu na kolejne
zamówienie lub w czasie ich poszukiwania nie jest przerwą w prowadzeniu tej
działalności równoznaczną z okresem zaprzestania jej wykonywania i nie
powoduje ustania obowiązku opłacania składki.
Skarżący stwierdził także, że skarga jest oczywiście uzasadniona z uwagi na
to, że zaskarżony wyrok nie spełnia standardów z art. 2 Konstytucji RP, bowiem
wydany został bez przeprowadzenia postępowania dowodowego. Ponadto Sąd
Apelacyjny oddalił apelację od wyroku Sądu Okręgowego – „o ustalenie
nieistnienia obowiązku ubezpieczenia chorobowego dobrowolnego”. Stąd
skarżący stwierdził, że oddalając odwołanie ubezpieczonego od decyzji ZUS Sąd
Okręgowy faktycznie ustalił, że z natury dobrowolne ubezpieczenie chorobowe
jest obowiązkowe. Oddalając apelację ubezpieczonego od tego wyroku Sąd
5
Apelacyjny orzekł zatem wbrew ustawie i mocą swego wyroku, to co jest
uprawnieniem obywatela, uczynił jego obowiązkiem.
W uzasadnieniu podstaw kasacyjnych skarżący podniósł, że organ rentowy
nigdy nie kwestionował zgłaszanych przez ubezpieczonego przerw w prowadzeniu
działalności gospodarczej, nastąpiło to dopiero po dacie zaprzestania działalności
gospodarczej. Tymczasem z § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia
1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli
płatników składek wynika możliwość kontroli płatnika zobowiązanego do
odprowadzania wyłącznie składki na własne ubezpieczenie w uzasadnionych
przypadkach. Fakt tak częstego „wyrejestrowywania” się z ubezpieczenia
społecznego stanowił taki właśnie uzasadniony przypadek. Weryfikacja zgłoszenia
do ubezpieczenia społecznego po zaprzestaniu prowadzenia działalności
gospodarczej świadczy o tym, że organ rentowy nie wywiązuje się ze swoich
obowiązków i jednocześnie działa na niekorzyść ubezpieczonego. Ponadto organ
ten błędnie i wbrew obowiązującemu prawu przyjmuje, że nie faktyczne
zaprzestanie działalności, ale jej wyrejestrowanie, prowadzi do ustania obowiązku
opłacania składek. Sądu obu instancji całkowicie zaakceptowały takie
postępowanie i nie przeprowadziły wnikliwego postępowania dowodowego. Oparły
się jedynie na domniemaniach faktycznych, rozszerzając je na domniemanie, że
ubezpieczony – wbrew jego twierdzeniom - wykonywał prace wyłącznie na rzecz
nie tylko jednego zleceniodawcy, chociaż miał możliwość weryfikacji tej kwestii w
oparciu o książkę przychodów i rozchodów, faktury i umowy. Sąd Apelacyjny, przy
braku wyjaśnienia istotnych elementów w sprawie, stanął na stanowisku, że
ubezpieczony, podlegając ubezpieczeniu społecznemu, nie ma możliwości
uniknięcia obowiązku opłacenia składek, ponieważ faktyczne podleganie
ubezpieczeniu rodzi taki obowiązek.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw.
W pierwszej kolejności rozważeniu podlegają zarzuty naruszenia prawa
procesowego. Skarżący zarzuca brak ustaleń faktycznych, które uzasadniałyby
6
przyjęte przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcie i zastąpienie ich domniemaniami
faktycznymi. Przy czym z treści uzasadnienia tego zarzutu wynika, że chodzi o
kwestię roztrząsaną wyłącznie przez Sąd pierwszej instancji, a mianowicie o
okoliczność, z iloma kontrahentami ubezpieczony współpracował przy
prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, co do której Sąd ten nie dał
wiary ubezpieczonemu, że był to jeden zleceniodawca. Tymczasem Sąd drugiej
instancji dokonał własnej oceny materiału dowodowego i ustalenia oparł wyłącznie
na wyjaśnieniach samego ubezpieczonego, nie kwestionując ich. Stwierdził
mianowicie, że ubezpieczony „dokonywał wyrejestrowań z ubezpieczenia
społecznego w okresach, kiedy nie świadczył usług, a zgłaszał się do ubezpieczeń
na czas, kiedy faktycznie wykonywał zlecenia współpracując jedynie z jednym
zakładem, ograniczając swój czas aktywności zawodowej z tytułu prowadzonej
działalności jedynie do kilku dni w danym miesiącu”. Przyjął zatem odmiennie niż
Sąd pierwszej instancji, że ubezpieczony współpracował z jednym zleceniodawcą,
zgodnie jego z twierdzeniami. Nie skonstruował zatem żadnego domniemania
faktycznego ani co do liczby kontrahentów, ani w innej kwestii. Z tego względu
bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 231 k.p.c. Nieuzasadnione jest także
powoływanie się na § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników
składek w związku zarzutem naruszenia art. 227 k.p.c. Jak można się domyślać
(skarżący związku tego nie wyjaśnił), zarzut ten dotyczy braku ustaleń Sądu
związanych z uchybieniami organu rentowego, który, zdaniem skarżącego, winien
był przeprowadzić kontrolę płatnika składek wcześniej, a nie dopiero po
zaprzestaniu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Zgodnie z art.
227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy
istotne znaczenie. Jakiekolwiek uchybienia organu rentowego w tej kwestii nie
mają wpływu na obowiązek ubezpieczenia społecznego, bowiem powstaje on z
mocy prawa z chwilą spełnienia się warunków wynikających z art. 13 pkt 4 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym (w brzmieniu
obowiązującym w spornym okresie) osoby prowadzące pozarolniczą działalność
podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
7
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia
zaprzestania wykonywania tej działalności.
Nie ma także usprawiedliwionej podstawy zarzut naruszenia przepisu art. 13
pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Sąd Najwyższy wielokrotnie
zajmował się wykładnią przepisu art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 13 pkt 4 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych (w uprzednim brzmieniu), zawsze jednolicie
wykładając pojęcie „zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej”
powodujące ustanie obowiązku ubezpieczenia społecznego. Zgodnie z tym
jednolitym stanowiskiem obowiązek ubezpieczenia osoby prowadzącej
pozarolniczą działalność – w tym działalność gospodarczą - wynika z faktycznego
prowadzenia tej działalności, a zatem o zaprzestaniu prowadzenia działalności
gospodarczej, powodującej wyłączenie z tego ubezpieczenia, decyduje faktyczne
zaprzestanie tej działalności. Natomiast kwestie związane z formalnym
„zarejestrowaniem”, „wyrejestrowaniem”, czy zgłaszaniem przerw w tej
działalności mają ewentualnie znaczenie w sferze dowodowej, nie przesądzają
natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.
Takie pojmowanie art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a
wcześniej art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin
(jednolity tekst: Dz.U. z 1989 r., Nr 46, poz. 250 ze zm.), istniało na gruncie
uprzednio obowiązującego art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o
działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 41, poz. 324 ze zm.), jak również w ten
sposób był interpretowany przepis art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. -
Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.). Wejście w
życie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej rozumowania
takiego nie zmieniły. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 grudnia 1997r. II UKN
392/97 (OSNP 1998 r. nr 19, poz. 584) stwierdził, że okresem ubezpieczenia w
rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin jest
przypadający w czasie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia okres faktycznego
prowadzenia działalności gospodarczej lub przerw w jej faktycznym prowadzeniu,
w których następuje zwolnienie z opłacania składki. Identyczne stanowisko zajęte
8
zostało w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2003 r., II UK 111/03
(M. P. Pr. – wkładka 2004 nr 7, poz. 16), gdzie stwierdza się, że nie może budzić
wątpliwości, że osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą
podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu od dnia rozpoczęcia
wykonywania takiej działalności i ubezpieczenie to trwa do dnia zaprzestania jej
wykonywania stosownie do art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych oraz że okresi oczekiwania na kolejne zamówienie nie oznacza
zaprzestania jej prowadzenia. Wreszcie z w wyroku z dnia 11 stycznia 2005 r. I
UK 105/04 (OSNP 2005 nr 13, poz.198) Sąd Najwyższy wprost się nie
wypowiedział się na temat definicji pojęcia zaprzestanie działalności gospodarczej,
lecz z uzasadnienia orzeczenia wynika, iż zgłoszenie faktycznego zaprzestania
prowadzenia działalności gospodarczej tylko w Zakładzie Ubezpieczeń
Społecznych może, ale nie musi prowadzić do ustania przymusu ubezpieczenia.
Ostateczna konkluzja w tym orzeczeniu jest jednoznaczna - tylko w przypadku
jednoczesnego zgłoszenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zaprzestania
prowadzenia działalności gospodarczej i zaistnienia rzeczywistej przerwy w
prowadzeniu tej działalności ustaje obowiązek ubezpieczenia. Zatem decydujące
znaczenie dla obowiązku ubezpieczenia ma ustalenie, czy w okresie zgłaszanych
przerw w działalności gospodarczej, działalność ta uległa faktycznemu
zaprzestaniu. Wbrew zatem twierdzeniom autora skargi w wyroku tym nie
sformułowano poglądu odmiennego dotyczącego rozważanej kwestii. Także w
wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005r., I UK 80/05 (OSNP 2006 nr
9 - 20, poz. 309) wywiedziono, że zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu,
rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące
działalność pozarolniczą - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia
zaprzestania wykonywania tej działalności. Chodzi w tym przepisie o faktyczne
wykonywanie działalności pozarolniczej, w tym działalności gospodarczej. Dalej
zaś wskazano, że zgłoszenie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności
gospodarczej tylko w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych może prowadzić do
ustania obowiązku ubezpieczenia w przypadku rzeczywistego zaistnienia przerwy
w prowadzeniu tej działalności i powołano się na podobne stanowisko wyrażone w
9
wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2000 r., II UKN 457/99, OSNAPiUS
2001 nr 18, poz. 564; z dnia 3 kwietnia 2003 r., II UK 221/02, OSNP 2004 nr 9,
poz. 161 i z dnia 10 grudnia 1997 r., II UKN 392/97, OSNAPiUS 1998 nr 19, poz.
584 oraz wyrok SA w Warszawie z dnia 4 września 2003 r., III AUa 445/02, OSA
2004 nr 5, poz. 11). Taka linia orzecznicza kontynuowana była także w nowszym
orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. wyroki: z dnia 4 kwietnia 2007 r., I UK
293/07, M.P.Pr. 2008 nr 9, poz. 495, z dnia 4 stycznia 2007 r., I UK 202/07, LEX
nr 44289, z dnia 4 stycznia 2008 r., I UK 208/07, LEX nr 442841).
Sąd Apelacyjny przyjął, że okresy zgłaszanych przez skarżącego w organie
rentowym przerw w działalności gospodarczej nie były spowodowane jej
rzeczywistym zaprzestaniem, bowiem ubezpieczony pozostawał w gotowości do
świadczenia usług, w każdej chwili miał możliwość stawienia się do zakładu w celu
ich realizacji. Uznał zatem, że okres, w którym osoba prowadząca działalność
gospodarczą nie świadczy usług, lecz przeznacza go na poszukiwanie nowego
klienta, pozostaje w gotowości do wykonywania zlecenia, jest nadal okresem
prowadzenia działalności gospodarczej. Jej swobodnej woli pozostawiony jest
sposób organizacji pracy, a więc ciągłość prowadzenia działalności gospodarczej
nie opiera się na założeniu, że wykonywana ona musi być w każdym kolejnym
dniu tygodnia, czy miesiąca. Stanowisko to jest zgodne z utrwalonym poglądem
judykatury wyrażanym na gruncie przepisów obowiązujących w spornym okresie.
Tak przyjęto w wyroku z dnia 17 lipca 2003 r. II UK 111/03 (OSNP 2003 nr 17 -
wkł.) oraz w wyroku z dnia 30 listopada 2005 r. II UK 95/05 (OSNP 2006 nr 19 -
20, poz. 311). W pierwszym z tych wyroków wyrażono stanowisko, według
którego, faktyczne niewykonywanie działalności gospodarczej w czasie
oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie ich poszukiwania, nie oznacza
zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie powoduje uchylenia obowiązku
ubezpieczenia społecznego. W drugim z kolei wyroku Sąd Najwyższy wywiódł, że
zgodnie z art. 2 ustawy - Prawo działalności gospodarczej działalność
gospodarcza ma być z założenia działalnością wykonywaną w sposób
zorganizowany i nastawioną na nieokreślony z góry okres czasu, zatem bez
znaczenia dla charakteru takiej działalności są ewentualne przerwy w faktycznym
wykonywaniu tej działalności, już po jej uruchomieniu. Powyższy pogląd został
10
zaprezentowany także w przywołanym wyżej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 25
listopada 2005 r. I UK 80/05, w którym uznano za trafny pogląd, że wykonywanie
(prowadzenie) działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie
czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności
zmierzające do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności
przygotowawczych). Na przykład, prowadzenie działalności gospodarczej
występuje zarówno w okresach faktycznego wykonywania usług, jak też w
okresach wykonywania innych czynności związanych z działalnością - takich jak
poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie
spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z
działalnością usługową, bowiem zmierzają do stworzenia właściwych warunków
do jej wykonywania. Poglądy te stały się nieaktualne, ale jedynie w stosunku do
przedsiębiorcy niezatrudniającego pracowników, dopiero od 20 września 2008 r.,
tj. od wprowadzenia do ustawy o swobodzie gospodarczej, na mocy art. 1 pkt
ustawy 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 141, poz. 888), art. 14a
przewidującego dla takiego przedsiębiorcy zawieszenie działalności gospodarczej.
Z tą datą także na podstawie powyższej ustawy zmieniającej (art. 7 ust. 1)
znowelizowano art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z
którego aktualnie wynika, że osoby prowadzące pozarolniczą działalność
podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu
i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia
zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który
wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o
swobodzie działalności gospodarczej.
Z uwagi na fakt, że sporne okresy podlegania ubezpieczeniom społecznym z
tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej oceniać należy przy
uwzględnieniu przepisów sprzed nowelizacji i podzielając przedstawione wyżej
poglądy judykatury, za nieuzasadniony Sąd Najwyższy uznał zarzut naruszenia
art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
11
Na koniec, nieuzasadnione są wywody skargi, z których wynika, że Sąd
Apelacyjny oddalił apelację od wyroku Sądu Okręgowego – „o ustalenie
nieistnienia obowiązku ubezpieczenia chorobowego dobrowolnego”, a zatem
zaakceptował stanowisko Sądu Okręgowego, że z natury dobrowolne
ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe, w konsekwencji orzekł wbrew
ustawie i mocą swego wyroku, to co jest uprawnieniem obywatela, uczynił jego
obowiązkiem. Z treści uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji w sposób
jednoznaczny wynika, że wyrok dotyczy podlegania obowiązkowym
ubezpieczeniom społecznym – emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu. Także
nie ma wątpliwości, że Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonego w sprawie
o objęcie obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, a nie o objęcie
dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Wskazywane uchybienie nie ma
wpływu na wynik sprawy, lecz stanowi oczywistą omyłkę w komparycji wyroku z
dnia 21 marca 2007 r., która podlega naprawieniu poprzez jej sprostowanie na
podstawie art. 350 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 39814
k.p.c. orzekł
jak w sentencji.
/tp/