Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 21 KWIETNIA 2009 R.
SNO 26/09
Przewodniczący: sędzia SN Krzysztof Cesarz.
Sędziowie SN: Jan Górowski (sprawozdawca), Dariusz Zawistowski.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y w sprawie sędziego
Sądu Okręgowego po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2009 r. zażalenia wniesionego
przez Zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Apelacyjnego na postanowienie
Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 17 lutego 2009 r. sygn., akt (...)
p o s t a n o w i ł : uchylić zaskarżone postanowienie i co do zarzutu opisanego w pkt.
I wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej przekazać sprawę Sądowi
Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w Sądzie Apelacyjnym we wniosku z dnia
23 czerwca 2008 r. zarzucił sędziemu Sądu Okręgowego popełnienie przewinień
służbowych określonych w art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., dalej „u.s.p.”),
polegających na tym, że:
I. w dniu 24 grudnia 2007 r. w A., znajdując się w stanie nietrzeźwości,
prowadził w ruchu lądowym samochód osobowy marki „Honda Civic” o nr
rej. (...),
II. w tym samym miejscu i czasie, na skrzyżowaniu ulic Sienkiewicza i Orła
prowadząc ten samochód osobowy, naruszył umyślnie zasadę
pierwszeństwa przejazdu w ten sposób, że nie zastosował się do
sygnalizacji świetlnej i doprowadził do kolizji drogowej z samochodem
osobowym marki „Opel Omega” o nr rej. (...), kierowanym przez Rafała S.,
uszkadzając ten pojazd, a następnie okazując legitymację służbową
odmówił poddania się badaniu alkometrem.
Uchwałą z dnia 28 lipca 2008 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny zezwolił
na pociągnięcie sędziego Sądu Okręgowego do odpowiedzialności karnej za to, że w
dniu 24 grudnia 2007 r. w A. kierował samochodem osobowym marki „Honda Civic”
nr rej. (...) w stanie nietrzeźwości, tj. za czyn z art. 178a § 1 k.k., zawieszając
obwinionego w czynnościach służbowych i obniżając mu wynagrodzenie o 25 %,
poczynając od dnia 30 sierpnia 2008 r. Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 16 grudnia
2
2008 r. nie uwzględnił zażalenia sędziego, utrzymując w mocy zaskarżoną uchwałę
Sądu Dyscyplinarnego pierwszej instancji.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny na wniosek obwinionego sędziego Sądu
Okręgowego zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 lutego 2009 r. zawiesił
prowadzone przeciwko temu sędziemu postępowanie dyscyplinarne ze względu na
prowadzone przez Prokuraturę Rejonową dochodzenie w sprawie Ds. 87/09. Wyraził
pogląd, że rozstrzygnięcie w postępowaniu karnym, czy obwiniony sędzia popełnił
przestępstwo, stanowić będzie bezpośrednią przesłankę dla rozstrzygnięcia sprawy
dyscyplinarnej. Sąd Dyscyplinarny nie jest uprawniony do samodzielnego ustalania
faktu popełnienia przestępstwa i zgodnie z zasadą domniemania niewinności do czasu
wydania w toczącym się postępowaniu karnym prawomocnego wyroku
stwierdzającego popełnienie przestępstwa, obwiniony w postępowaniu
dyscyplinarnym nie może być uznany za osobę, która popełniła przestępstwo (uchwała
składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 września 2006 r., I KZP 8/06,
OSNKW 2006, nr 10, poz. 87).
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Apelacyjnego w zażaleniu na to
postanowienie, na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. wniósł o jego uchylenie i przekazanie
sprawy Sądowi pierwszej instancji do kontynuowania postępowania dyscyplinarnego.
Zarzucił naruszenie art. 22 § 2 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Wskazał, że Sąd błędnie
przyjął, że istnieje podstawa do zawieszenia postępowania, w sytuacji gdy
unormowania zawarte w art. 119 i 120 u.s.p. świadczą o autonomii postępowania
dyscyplinarnego w stosunku do toczącego się postępowania karnego.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 5 § 1 k.p.k., sędziego chroni zasada domniemania niewinności, co
oznacza, że tylko prawomocny wyrok karny stwierdzający jego winę tę ochronę
uchyla. Z tego względu sąd dyscyplinarny ma nakaz traktowania obwinionego – w
zakresie stawianego mu zarzutu popełnienia przestępstwa – jako niewinnego do czasu
obalenia wyrokiem karnym skazującym zasady domniemania niewinności. Fakt ten
nie usuwa jednak obowiązku rozstrzygnięcia, czy niezależnie od ocen stawianych na
gruncie prawa karnego – zarzucany obwinionemu czyn stanowi przewinienie
dyscyplinarne. Wyrazem niezależności postępowania dyscyplinarnego od
postępowania karnego jest unormowanie zawarte w art. 120 § 1 u.s.p., według którego
wyrok uniewinniający w postępowaniu karnym nie stanowi przeszkody wydania przez
sąd dyscyplinarny wyroku skazującego.
W judykaturze zostało wyjaśnione, że postępowanie dyscyplinarne unormowane
w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych toczy się niezależnie od
postępowania karnego, także w wypadku jednoczesności i podmiotowo –
przedmiotowej tożsamości tych postanowień. W takim wypadku postępowanie
3
dyscyplinarne należy jednak zawiesić do czasu ukończenia postępowania karnego, gdy
przemawia za tym wzgląd na ekonomię procesową lub konieczność zastosowania
instytucji określonej w art. 108 § 4 u.s.p., chyba że wystarczające jest zarządzenie
przerwy lub odroczenie rozprawy (por. uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego I
KZP 8/06).
Skarżący trafnie zarzucił, że w sprawie nie zachodzi pełna tożsamość
przedmiotowa toczących się postępowań dyscyplinarnego i karnego. Postępowaniem
karnym nie jest objęty czyn objęty pkt. II wniosku dyscyplinarnego, dotyczący kolizji
drogowej. Z tego względu zawieszenie postępowania dotyczącego tego przewinienia
dyscyplinarnego nie było trafne.
Skoro w świetle niespornych okoliczności sprawy aktualnie przedawnienie
przewinienia dyscyplinarnego kierowania samochodem osobowym w stanie
nietrzeźwości nie wchodzi w rachubę, to do rozważenia pozostała kwestia zawieszenia
postępowania w tej części ze względu na zasadę ekonomii procesu. W takim wypadku
powinno się rozważyć, czy w świetle okoliczności sprawy nie zachodzi
niebezpieczeństwo zapadnięcia odmiennych orzeczeń w postępowaniu karnym i
dyscyplinarnym. Gdyby taka ewentualność zachodziła, czego Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny nie rozważył, należy w pierwszej kolejności zarządzić przerwę lub
odroczenie rozprawy. Gdyby te środki okazały się niewystarczające i zachodziła
potrzeba wykorzystania dowodów z toczącego się postępowania karnego, dopiero
zostałaby spełniona przesłanka zawieszenia postępowania na podstawie
odpowiedniego zastosowania art. 22 ust. 1 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. Z tych
względów należało dojść do wniosku, że Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
zawiesił postępowanie w części odnoszącej się do zarzucanego sędziemu w pkt. I
wniosku przewinienia dyscyplinarnego przedwcześnie.
Z tych przyczyn orzeczono, jak na wstępie (art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 128
u.s.p.).