III CZ 58/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CZ 58/09
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa Z.K.
przeciwko Z.W. i A.W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 grudnia 2009 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 sierpnia 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od pozwanych na rzecz powoda po
900 (dziewięćset) zł kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
pozwanych i oddalił ich wniosek o zwolnienie od należnej od niej opłaty sądowej.
Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika, że Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia
5 maja 2009 r. oddalił apelację pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Gospodarczego w K., którym zasądzono na rzecz powoda od każdego z
pozwanych po 67 411,82 zł z tytułu zobowiązania regresowego, powstałego na
skutek zaspokojenia przez powoda należnych od spółki cywilnej zobowiązań
podatkowych. W skardze kasacyjnej pozwani oznaczyli wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 134 824 zł, stanowiącą sumę wartości zasądzonych
roszczeń.
Sąd drugiej instancji uznał, że zachodzące między pozwanym
współuczestnictwo procesowe nie jest współuczestnictwem materialnym.
To oznacza, że roszczenie każdego ze współuczestników procesowych podlega
oddzielnej opłacie sądowej i oddzielnej ocenie co do dopuszczalności skargi
kasacyjnej. W konsekwencji skarga kasacyjna podlega odrzuceniu, ponieważ
wartość przedmiotu zaskarżenia, ze względu na niepodlegającą zliczeniu wartość
roszczeń, jest niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych (art. 3986
§ 2
w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c.). Wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej podlega natomiast oddaleniu, albowiem pozwanych – z powodu
odrzucenia skargi – nie obciąża obowiązek uiszczenia opłaty.
Postanowienie zaskarżyli w całości pozwani. W zażaleniu zarzucili
naruszenie art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. oraz art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych i wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie ulega wątpliwości, że będący wspólnikami spółki cywilnej powód
i pozwani ponosili odpowiedzialność solidarna za zobowiązania podatkowe spółki
(art. 874 k.c.). Przyjmuje się zgodnie w literaturze i orzecznictwie, że w wypadku
3
odpowiedzialności solidarnej zachodzi współuczestnictwo materialne w sporze
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 lutego 1964 r., II CZ 6/64, OSNC
1964, nr 12, poz. 267 i z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 17/06, niepubl.). Solidarność
w zobowiązaniu – co trafnie podkreśla się w piśmiennictwie - trwa jednak tylko do
chwili jego wykonania i nie istnieje w zobowiązaniach regresowych. Dochodzone
zatem przez powoda roszczenie regresowe, z tytułu spełnienia obciążającego także
pozwanych solidarnego zobowiązania podatkowego spółki, jest zatem roszczeniem
opartym nie – jak twierdzą skarżący – na wspólnym ich obowiązku w rozumieniu
art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., ale na jednakowej – w myśl art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c. –
podstawie faktycznej i prawnej. Z chwilą spełnienia przez powoda solidarnego
zobowiązania podatkowego powstało bowiem przysługujące mu przewidziane
w art. 376 § 1 k.c. roszczenie o zwrot przez każdego ze współdłużników
odpowiedniej części spełnionego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 12 października 2001 r., V CKN 500/00, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 90).
Między pozwanymi zachodzi zatem formalne współuczestnictwo w sporze (art. 72
§ 1 pkt 2 k.p.c.). W takiej zaś sytuacji – jak trafnie przyjął Sąd Apelacyjny –
o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia
oznaczona oddzielnie dla roszczenia dochodzonego od każdego z pozwanych
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 22 marca 2002 r., I CZ 11/02,
niepubl. i z dnia 12 stycznia 2004 r., I PZ 109/03, OSNP 2004, nr 2-3, poz. 405).
Taki sam sposób oceny dopuszczalności skargi kasacyjnej ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia dotyczy także sytuacji, w której po stronie skarżących
zachodzi współuczestnictwo materialne oparte na tej samej podstawie faktycznej
i prawnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN
65/96, OSNP 1997, nr 17, poz. 317, i z dnia 21 marca 1997 r., I PKN 61/97, OSNP
1998, nr 1, poz. 16).
Reasumując, zarzut naruszenia art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. należało uznać za
nieuzasadniony. W konsekwencji chybiony jest także zarzut naruszenia art. 102
ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, albowiem – jak trafnie
uznał Sąd Apelacyjny – z powodu odrzucenia skargi kasacyjnej bezprzedmiotowy
stał się wniosek pozwanych o zwolnienie ich od uiszczenia należnej od skargi
opłaty sądowej.
4
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39814
i 105 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 4 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
SSN Kazimierz Zawada
w sprawie z powództwa Z.K.
przeciwko Z.W. i A.W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 4 grudnia 2009 r.,
zażalenia pozwanych
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 sierpnia 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od pozwanych na rzecz powoda po
900 (dziewięćset) zł kosztów postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
pozwanych i oddalił ich wniosek o zwolnienie od należnej od niej opłaty sądowej.
Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika, że Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia
5 maja 2009 r. oddalił apelację pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu
Gospodarczego w K., którym zasądzono na rzecz powoda od każdego z
pozwanych po 67 411,82 zł z tytułu zobowiązania regresowego, powstałego na
skutek zaspokojenia przez powoda należnych od spółki cywilnej zobowiązań
podatkowych. W skardze kasacyjnej pozwani oznaczyli wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 134 824 zł, stanowiącą sumę wartości zasądzonych
roszczeń.
Sąd drugiej instancji uznał, że zachodzące między pozwanym
współuczestnictwo procesowe nie jest współuczestnictwem materialnym.
To oznacza, że roszczenie każdego ze współuczestników procesowych podlega
oddzielnej opłacie sądowej i oddzielnej ocenie co do dopuszczalności skargi
kasacyjnej. W konsekwencji skarga kasacyjna podlega odrzuceniu, ponieważ
wartość przedmiotu zaskarżenia, ze względu na niepodlegającą zliczeniu wartość
roszczeń, jest niższa niż siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych (art. 3986
§ 2
w związku z art. 3982
§ 1 k.p.c.). Wniosek o zwolnienie od opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej podlega natomiast oddaleniu, albowiem pozwanych – z powodu
odrzucenia skargi – nie obciąża obowiązek uiszczenia opłaty.
Postanowienie zaskarżyli w całości pozwani. W zażaleniu zarzucili
naruszenie art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. oraz art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych i wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie ulega wątpliwości, że będący wspólnikami spółki cywilnej powód
i pozwani ponosili odpowiedzialność solidarna za zobowiązania podatkowe spółki
(art. 874 k.c.). Przyjmuje się zgodnie w literaturze i orzecznictwie, że w wypadku
3
odpowiedzialności solidarnej zachodzi współuczestnictwo materialne w sporze
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 lutego 1964 r., II CZ 6/64, OSNC
1964, nr 12, poz. 267 i z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 17/06, niepubl.). Solidarność
w zobowiązaniu – co trafnie podkreśla się w piśmiennictwie - trwa jednak tylko do
chwili jego wykonania i nie istnieje w zobowiązaniach regresowych. Dochodzone
zatem przez powoda roszczenie regresowe, z tytułu spełnienia obciążającego także
pozwanych solidarnego zobowiązania podatkowego spółki, jest zatem roszczeniem
opartym nie – jak twierdzą skarżący – na wspólnym ich obowiązku w rozumieniu
art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c., ale na jednakowej – w myśl art. 72 § 1 pkt 2 k.p.c. –
podstawie faktycznej i prawnej. Z chwilą spełnienia przez powoda solidarnego
zobowiązania podatkowego powstało bowiem przysługujące mu przewidziane
w art. 376 § 1 k.c. roszczenie o zwrot przez każdego ze współdłużników
odpowiedniej części spełnionego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 12 października 2001 r., V CKN 500/00, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 90).
Między pozwanymi zachodzi zatem formalne współuczestnictwo w sporze (art. 72
§ 1 pkt 2 k.p.c.). W takiej zaś sytuacji – jak trafnie przyjął Sąd Apelacyjny –
o dopuszczalności skargi kasacyjnej decyduje wartość przedmiotu zaskarżenia
oznaczona oddzielnie dla roszczenia dochodzonego od każdego z pozwanych
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 22 marca 2002 r., I CZ 11/02,
niepubl. i z dnia 12 stycznia 2004 r., I PZ 109/03, OSNP 2004, nr 2-3, poz. 405).
Taki sam sposób oceny dopuszczalności skargi kasacyjnej ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia dotyczy także sytuacji, w której po stronie skarżących
zachodzi współuczestnictwo materialne oparte na tej samej podstawie faktycznej
i prawnej (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 17 stycznia 1997 r., I PKN
65/96, OSNP 1997, nr 17, poz. 317, i z dnia 21 marca 1997 r., I PKN 61/97, OSNP
1998, nr 1, poz. 16).
Reasumując, zarzut naruszenia art. 72 § 1 pkt 1 k.p.c. należało uznać za
nieuzasadniony. W konsekwencji chybiony jest także zarzut naruszenia art. 102
ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, albowiem – jak trafnie
uznał Sąd Apelacyjny – z powodu odrzucenia skargi kasacyjnej bezprzedmiotowy
stał się wniosek pozwanych o zwolnienie ich od uiszczenia należnej od skargi
opłaty sądowej.
4
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39814
i 105 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).