Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 26 LUTEGO 2010 R.
SNO 2/10
W ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, nowe okoliczności lub
dowody, o których stanowi art. 126 § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
u.s.p. to tzw. noviter producta, „nowości” dotyczące okoliczności faktycznych lub
prawnych, nieznane w poprzednim postępowaniu i dlatego nie zgłaszane
poprzednio, których uwzględnienie prowadziłoby do uniewinnienia skazanego
lub wymierzenia mu łagodniejszej kary dyscyplinarnej. Takie nowe okoliczności
nie mogą być ustalane na podstawie dowodów poprzednio znanych i ocenianych,
w tym bowiem „wznowieniowym” postępowaniu nie jest dopuszczalne badanie
prawidłowości dokonanej poprzednio przez sąd orzekający oceny
przeprowadzonych dowodów ani badanie procesowej prawidłowości
poczynionych ustaleń faktycznych, zaś rozpoznawanie wniosku o wznowienie
postępowania na podstawie określonej w powołanym wyżej przepisie ogranicza
się wyłącznie do badania, czy po uprawomocnieniu się orzeczenia ujawniły się
nowe okoliczności lub dowody.
Przewodniczący: sędzia SN Ewa Strużyna.
Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-
Marzec.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem protokolanta
w sprawie sędziego Sądu Okręgowego w stanie spoczynku, po rozpoznaniu w dniu 26
lutego 2010 r. wniosku sędziego w stanie spoczynku o wznowienie postępowania w
sprawie ASD (...) Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 24 lutego 2005
r. oraz Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn.
SNO 31/05
p o s t a n o w i ł :
1. o d d a l i ć w n i o s e k ,
2. kosztami postępowania obciążyć Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 24 lutego 2005 r., ASD (...), Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, w wyniku rozpoznania sprawy dyscyplinarnej sędziego Sądu
Okręgowego, obwinionego o to, że w nocy z dnia 30 na 31 maja 2004 r. w A., po
zatrzymaniu przez funkcjonariuszy Policji do kontroli drogowej odmówił poddania się
2
badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, czym dopuścił się
uchybienia godności urzędu sędziego, to jest popełnienia czynu z art. 107 § 1 ustawy z
dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070
ze zm., dalej ustawa lub p.u.s.p.) uznał obwinionego sędziego Sądu Okręgowego
winnym popełnienia zarzucanego mu czynu i na mocy art. 109 § 1 pkt 1 ustawy
wymierzył mu karę dyscyplinarną upomnienia.
Odwołanie od powyższego wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze
wniósł Minister Sprawiedliwości na niekorzyść obwinionego i na podstawie art. 438
pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 p.u.s.p. zarzucił zaskarżonemu wyrokowi „rażącą
niewspółmierność orzeczonej kary dyscyplinarnej upomnienia – w stosunku do
przypisanego przewinienia dyscyplinarnego”, wnosząc „o zmianę wyroku w
zaskarżonej części poprzez zaostrzenie orzeczonej kary i wymierzenie obwinionemu
sędziemu (...) kary dyscyplinarnej przeniesienia na inne miejsce służbowe.”
W odpowiedzi na wniesione przez Ministra Sprawiedliwości odwołanie na
niekorzyść obwinionego sędziego, obrońca obwinionego wniósł o nieuwzględnienie
tego odwołania i utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.
Obwiniony nie wniósł odwołania od wyroku.
Wyrokiem z dnia 23 czerwca 2005 r., SNO 31/05, Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny, uznając zasadność sformułowanego w odwołaniu Ministra
Sprawiedliwości wniosku o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej
orzeczenia o karze, orzekł jego zmianę w tym zakresie na niekorzyść obwinionego
sędziego i w miejsce wymierzonej mu kary dyscyplinarnej upomnienia wymierzył mu
karę dyscyplinarną przeniesienia na inne miejsce służbowe (art. 109 § 1 pkt 4 ustawy).
W celu ograniczenia stopnia dolegliwości wymierzonej kary, Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny, na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 ustawy, wymierzył obwinionemu
sędziemu karę przeniesienia na inne miejsce służbowe w obszarze apelacji Sądu
Apelacyjnego w B.
Pismem z dnia 5 stycznia 2010 r. skierowanym do Pierwszego Prezesa Sądu
Najwyższego, sędzia Sądu Okręgowego w stanie spoczynku, na podstawie art. 125
oraz art. 126 § 1 i 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, wniósł o
wznowienie postępowania dyscyplinarnego w tej sprawie na swoją korzyść, a w
uwzględnieniu wniosku, o uchylenie wyroków Sądów Dyscyplinarnych obu instancji i
umorzenie postępowania (art. 108 § 1 i 2 ustawy). W uzasadnieniu wniosku wskazał,
że „wyroki Sądów obu instancji zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa
procesowego, mianowicie art. 4 i art. 7 k.p.k. wskutek nierzetelnej analizy całokształtu
ujawnionych faktów stanowiącej podstawę zaskarżonego wyroku, co miało istotny
wpływ na treść wyroków wydanych w tej sprawie. Obiektywna analiza zebranego
materiału dowodowego w sprawie prowadzi do odmiennych wniosków. Wynika z niej,
że „nie odmówiłem poddania się badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym
3
powietrzu funkcjonariuszom Policji podczas kontroli drogowej. Podnoszę, iż
postępowanie dyscyplinarne prowadzone przez Zastępcę Rzecznika Sądu
Dyscyplinarnego Sądu Apelacyjnego w C. było prowadzone nieobiektywnie”. Ponadto
zdaniem skarżącego, „ustalenia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego jak i Sądu
Dyscyplinarnego – Sądu Apelacyjnego pozostają w rażącej sprzeczności z zebranym
materiałem dowodowym”.
Wnioskodawca wskazał także, że obecnie jest sędzią w stanie spoczynku, w złym
stanie zdrowia, w dniu 23 czerwca 2010 r. nastąpi zatarcie skazania karą
dyscyplinarną, dochodzi jednak „ustalenia prawdy obiektywnej”.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w Sądzie Apelacyjnym w B., w piśmie z
dnia 17 lutego 2010 r., uznał iż brak jest podstaw do jego uwzględnienia, gdyż
wnioskodawca „nie przytacza żadnych nowych, uprzednio nieznanych dowodów, a
jedynie odwołując się do tych już wcześniej uzyskanych, prezentuje własną ich ocenę i
w konsekwencji stwierdza, że zdarzenie które jest przedmiotem niniejszej sprawy
przebiegało inaczej niż to ustalił Sąd pierwszej instancji”. Zastępca Rzecznika
Dyscyplinarnego zwrócił ponadto uwagę na twierdzenia wnioskodawcy, że
funkcjonariusze Policji złożyli niezgodne z prawdą zeznania, sugerując tym samym, że
w związku z prowadzonym przeciwko niemu postępowaniem dopuszczono się
przestępstw, co z kolei mogło mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy. Jednak dla
uznania tej podstawy wznowieniowej koniecznym jest, aby czyn był ustalony
prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że orzeczenie takie zapaść nie może z
przyczyn wymienionych w art. 17 § 1 pkt 3 - 11 k.p.k. lub w art. 22 k.p.k. (art. 541 § 1
k.p.k.). Tymczasem z treści wniosku nie wynika by fakty, o których mowa powyżej,
zostały stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym, bądź by w innym
postępowaniu karnym zostało wydane orzeczenie stwierdzające niemożność wydania
takiego wyroku. W tej sytuacji uwagi wnioskodawcy na temat przestępstw
ewentualnie popełnionych w związku z toczącym się przeciwko niemu
postępowaniem, w żadnym razie nie mogą skutkować jego wznowieniem.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wniosek o wznowienie postępowania nie zasługiwał na uwzględnienie. Jego
autor wskazał na art. 125 oraz art. 126 § 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych, jako przepisy, które miałyby być podstawą wznowienia
postępowania w sprawie. Przepis art. 125 ustawy stanowi o uprawnieniu Krajowej
Rada Sądownictwa, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego i Ministra
Sprawiedliwości do złożenia wniosku w przedmiocie wznowienie postępowania
dyscyplinarnego, przy czym przepis ten nie może być interpretowany jako zawierający
wyczerpujący katalog uprawnionych do występowania z takim wnioskiem. Nie budzi
4
wątpliwości, że uprawnienie to przysługuje przede wszystkim stronom postępowania,
w tym również skazanemu a również podmiotom wymienionym w art. 125 p.u.s.p.
Stosownie do art. 126 § 2 p.u.s.p. wznowienie postępowania dyscyplinarnego na
korzyść skazanego może nastąpić, jeśli wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody,
które mogłyby uzasadniać uniewinnienie lub wymierzenie kary łagodniejszej. W
uzasadnieniu wniosku o wznowienie postępowania dyscyplinarnego skarżący nawet
nie usiłuje wykazać, że w sprawie po wydaniu prawomocnego orzeczenia ujawniły się
takie nowe okoliczności lub dowody nie znane przedtem Sądowi, które nadto mogłyby
uzasadniać uniewinnienie skazanego lub też wymierzenie mu kary łagodniejszej.
Należy przy tym wskazać, iż przepis art. 126 § 2 p.u.s.p. – odmiennie niż art. 540 § 1
pkt 2 k.p.k. nie uzależnia wznowienia postępowania od tego, czy ujawnione
okoliczności nie były znane Sądowi, wskazując, iż chodzi o nowe okoliczności lub
dowody, które wyszły na jaw po prawomocnym skazaniu. W postępowaniu
dyscyplinarnym więc, nie ma podstaw do stosowania art. 540 k.p.k. określającego
podstawy wznowienia postępowania karnego, bowiem kwestia ta uregulowana jest
autonomicznie w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 października 2003 r., SNO 37/03, OSNSD 2003, nr 2,
poz. 55).
W ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, nowe okoliczności lub
dowody, o których stanowi wskazany wyżej przepis to tzw. noviter producta,
„nowości” dotyczące okoliczności faktycznych lub prawnych, nieznane w poprzednim
postępowaniu i dlatego nie zgłaszane poprzednio, których uwzględnienie
prowadziłoby do uniewinnienia skazanego lub wymierzenia mu łagodniejszej kary
dyscyplinarnej. Takie nowe okoliczności nie mogą być ustalane w oparciu o dowody
poprzednio znane i oceniane, w tym bowiem „wznowieniowym” postępowaniu nie jest
dopuszczalne badanie prawidłowości dokonanej poprzednio przez sąd orzekający
oceny przeprowadzonych dowodów ani badanie procesowej prawidłowości
poczynionych ustaleń faktycznych, zaś rozpoznawanie wniosku o wznowienie
postępowania na podstawie określonej w powołanym wyżej przepisie ogranicza się
wyłącznie do badania, czy po uprawomocnieniu się orzeczenia ujawniły się nowe
okoliczności lub dowody. Niewątpliwie twierdzenia skazanego podnoszone we
wniosku, nie są nowymi okolicznościami, które teraz dopiero wyszły na jaw w
rozumieniu art. 126 § 2 p.u.s.p. Skarżący nie wskazał żadnych nowych okoliczności
lub dowodów, które ujawniły się po wydaniu orzeczenia, natomiast w uzasadnieniu
wniosku polemizuje z ustaleniami faktycznymi jak i ich oceną, poczynioną przez Sąd
Dyscyplinarny pierwszej instancji. Należy także przypomnieć, iż Sąd Najwyższy –
Sąd Dyscyplinarny, uznając zasadność wniosku Ministra Sprawiedliwości o zmianę
zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego w części
dotyczącej orzeczenia o karze, orzekł jego zmianę w tym zakresie na niekorzyść
5
obwinionego sędziego i wymierzył mu karę dyscyplinarną przeniesienia na inne
miejsce służbowe. Warto przypomnieć, że Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
rozpoznaje sprawę w granicach środka odwoławczego, a w zakresie szerszym jedynie
wówczas, gdy ustawa tak przewiduje. Skoro w rozpoznawanej sprawie Minister
Sprawiedliwości wniósł odwołanie od zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego wyłącznie „w części dotyczącej orzeczenia o karze, Sąd
Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny był związany dokonanymi przez Sąd Dyscyplinarny
pierwszej instancji i niekwestionowanymi w odwołaniu ustaleniami dotyczącymi
okoliczności faktycznych przypisanego obwinionemu sędziemu przewinienia
dyscyplinarnego oraz jego winy. W świetle tych ustaleń obwiniony sędzia Sądu
Okręgowego odmówił poddania się badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym
powietrzu podczas kontroli drogowej, prowadzonej przez funkcjonariuszy Policji i już
tym samym – co trafnie stwierdził Sąd Dyscyplinarny pierwszej instancji w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku – „uchybił godności urzędu sędziego”, albowiem
„odmowa poddania się badaniu na zawartość alkoholu w wydychanym powietrzu, w
czasie kontroli drogowej, w każdej sytuacji, a zwłaszcza w przypadku posądzenia
sędziego o kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie po spożyciu alkoholu
(niezależnie od okoliczności, w których powstało to podejrzenie i od tego, czy było
ono uzasadnione czy nie) wywołuje dezaprobatę społeczną oraz podważa prestiż
sędziego i autorytet piastowanego przez niego urzędu.”
Twierdzenia skarżącego – autora wniosku – prezentują jedynie jego subiektywną
ocenę dowodów, którymi w toku postępowania dysponowały Sądy obu instancji, a
tym samym nie wskazują żadnych nowych okoliczności lub dowodów, które ujawniły
się po wydaniu orzeczenia.
Na marginesie należy wskazać, co słusznie zauważa w swoim stanowisku
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego w Sądzie Apelacyjnym w B., iż formułowanie
zarzutów sugerujących dopuszczenie się przestępstw przez funkcjonariuszy Policji w
związku z prowadzonym przeciwko obwinionemu, a następnie skazanemu sędziemu,
nie może być gołosłowne. Tymczasem z treści wniosku nie wynika by fakty, o których
mowa we wniosku, zostały stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym, bądź
by w innym postępowaniu karnym zostało wydane orzeczenie stwierdzające
niemożność wydania takiego wyroku. W tej sytuacji uwagi wnioskodawcy na temat
przestępstw rzekomo popełnionych w związku z toczącym się przeciwko niemu
postępowaniem, nie mogą podlegać ocenie, ani tym bardziej nie mogą uzasadniać
wznowienia postępowania.
Z powyższych motywów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w
postanowieniu.