Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 43/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 8 czerwca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
Protokolant Dorota Białek
w sprawie z powództwa M. Z.
przeciwko Ministerstwu [...] w W.
o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie i odszkodowanie,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 8 czerwca 2010 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w W.
z dnia 17 września 2009 r.,
oddala skargę kasacyjną bez obciążania powoda kosztami
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Pozwem z 31 stycznia 2006 r. powód M. Z. w sprawie przeciwko
Ministerstwu [...] w W. wniósł o: stwierdzenie, że przyczyna wygaśnięcia stosunku
pracy powoda jest niezgodna ze stanem faktycznym a w pozostałej części
nieistotna, stwierdzenie nieważności wygaśnięcia stosunku pracy, przywrócenie
powoda do wykonywania obowiązków służbowych mianowanego urzędnika służby
cywilnej z uwzględnieniem przygotowania zawodowego powoda na dotychczas
zajmowanym stanowisku radcy ministra w Ministerstwie [...], wypłacenia pełnego
wynagrodzenia wraz z przysługującymi dodatkami za okres niedopuszczenia do
wykonywania obowiązków służbowych wraz z ustawowymi odsetkami, zasądzenie
trzymiesięcznego wynagrodzenia tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia.
Powód na wezwanie Sądu, pismem z 3 marca 2006 r. doprecyzował wartość
zadośćuczynienia do 5.913,11 zł oraz odszkodowania do 11.826,22 zł, wskazując,
że tytułem odszkodowania wnosi o kwotę równą dwumiesięcznemu wynagrodzeniu.
3 lipca 2006 r. powód wniósł o sprostowanie wyliczenia wysokości odszkodowania i
zadośćuczynienia z 17.739,33 zł do 18.902,04 zł, w tym odszkodowania w
wysokości 12.601,36 zł.
Sąd Rejonowy dla W. VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
wyrokiem z 7 lipca 2008 r. oddalił powództwo i odstąpił od obciążania powoda
kosztami zastępstwa procesowego.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny. Powód był zatrudniony w
Ministerstwie [...] od 1 grudnia 1995 r. do 31 stycznia 2006 r. Początkowo na
umowę o pracę na czas określony. Od 1 marca 1996 r. na czas nieokreślony na
stanowisku głównego specjalisty w Departamencie Informatyki. 10 czerwca 1999 r.
powód wystąpił z wnioskiem o przeniesienie go do departamentu Finansowania
Bezpieczeństwa Państwa. 1 lipca 1999 r. pozwany przeniósł powoda do pracy w
Departamencie z zachowaniem stanowiska głównego specjalisty. 1 lipca 2000 r.
powód objął stanowisko radcy ministra z miesięcznym wynagrodzeniem 4.654,34
zł, a 1 października 2000 r. został mianowany urzędnikiem służby cywilnej.
3
11 września 2000 r. powód wystąpił z wnioskiem o przeniesienie go do
Departamentu Informatyki. 1 października 2000 r. pozwany przeniósł powoda do
pracy w wymienionym Departamencie z zachowaniem stanowiska radcy ministra
oraz przyznał mu z tym dniem pierwszy stopień służby cywilnej. Powód jako radca
ministra zajmował jednoosobowe stanowisko do spraw Ochrony Danych i
Zabezpieczeń Systemów i był bezpośrednio podporządkowany Dyrektorowi
Departamentu.
Departament Podatków Pośrednich pozwanego miał problemy z terminową
realizacją zadań. W związku z tym po uwzględnieniu przygotowania zawodowego
powoda 5 marca 2003 r. na podstawie art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998
r. o służbie cywilnej został on przeniesiony do pracy w Departamencie Podatków
Pośrednich z zachowaniem stanowiska radcy ministra w Wieloosobowym
Stanowisku Pracy do spraw Kas Rejestrujących. Powód do przedmiotowego
przeniesienia nie zgłosił żadnych zastrzeżeń.
W piśmie z 6 marca 2003 r., skierowanym do Dyrektora Generalnego
pozwanego, powód wniósł o potwierdzenie przydzielenia mu dotychczasowych
zadań służbowych z zakresu ochrony danych i zabezpieczeń systemów oraz
wskazał, że podjęcie nowych zadań służbowych, zwłaszcza w zakresie badań
testowych kas fiskalnych w Departamencie Podatków Pośrednich będzie możliwe
po wyznaczeniu mu pracownika do współdziałania. Pismem z 14 marca 2003 r.
określono powodowi zakres obowiązków związanych z przeniesieniem (m.in.
opracowywanie wymagań technicznych dla kas rejestrujących i współdziałanie w
opracowywaniu rozporządzeń, przeprowadzanie badań kas rejestrujących,
opracowywanie decyzji dopuszczających kasy rejestrujące do obrotu). Powód
odmówił przyjęcia zakresu czynności służbowych i wniósł do niego zastrzeżenia. 24
marca 2003 r. wystąpił również do Dyrektora Departamentu Podatków Pośrednich
o ustalenie opisu zajmowanego przez niego stanowiska w Departamencie oraz o
ponowne ustalenie zakresu jego czynności służbowych. Powód zaproponował, aby
przy ustalaniu zakresu obowiązków uwzględniono zadania jakie wykonywał w
Departamencie Informatyki. Dyrektor Departamentu Podatków Pośrednich w
ramach zakresu obowiązków zlecił powodowi przeprowadzenie badań trzech kas
rejestrujących. Powód odmówił wykonania przedmiotowego polecenia,
4
uzasadniając to całkowitym brakiem przygotowania zawodowego do realizacji
służbowych zadań.
3 kwietnia 2003 r. powód wniósł o uchylenie decyzji z 5 marca 2003 r. w
sprawie przeniesieniu do Departamentu Podatków Pośrednich z uwagi na brak
przygotowania zawodowego do realizacji zadań służbowych. Dyrektor
Departamentu Podatków Pośrednich informował wielokrotnie Dyrektora
Generalnego pozwanego o niewykonywaniu przez powoda powierzonych mu
obowiązków w zakresie badania kas rejestrujących. Ponadto wskazywał, że powód
sprawia wrażenie nieprzygotowanego merytorycznie do zakresu obowiązków
przeznaczonych dla niego. Mimo licznych uwag Dyrektora Departamentu Podatków
Pośrednich odnośnie do niewykonywania przez powoda zadań Dyrektor Generalny
pozwanego podtrzymał decyzję o przeniesieniu powoda. W uzasadnieniu wskazał,
że powód ma wiedzę z zakresu nauk technicznych oraz prawa administracyjnego,
co daje rękojmię prawidłowego wykonywania przez niego zadań w zakresie
prowadzenia badań testowych kas rejestrujących i wydawania decyzji
dopuszczających te urządzenia do obrotu. Powód w pismach kierowanych do
Dyrektora Generalnego wskazywał, że nie jest przygotowany zawodowo do
wykonywania przedstawionego mu zakresu zadań w Departamencie Podatków
Pośrednich. Ponadto występował o utworzenie w Departamencie Podatków
Pośrednich jednoosobowego stanowiska do spraw ochrony danych przetwarzanych
dla potrzeb podatków pośrednich. Dyrektor Departamentu Podatków Pośrednich
wystąpił o przeniesienie powoda do innych komórek pozwanego. Wskazywał
również, że powód odmówił wykonania powierzonych zadań i nie wykonuje
żadnych zadań określonych dla Departamentu, albowiem nie zostały mu
powierzone żadne czynności zawodowe. Ponadto wskazał, że powód często
opuszcza miejsce pracy bez informowania o przyczynie, wpisując się jedynie do
książki wyjść.
Powód nie wykonywał zadań z zakresu swoich obowiązków, tylko sam
decydował o sposobie wykonywanej przez siebie pracy i występował z licznymi
wnioskami w zakresie prowadzenia przez niego szkoleń. Całą swoją aktywność
kierował na załatwianie spraw pozasłużbowych, tj. przygotowywał liczne dokumenty
o różnorakiej tematyce, która nie leżała w jego kompetencjach ani nie była z nim
5
uzgadniana. Ponadto, co wielokrotnie podkreślał w licznych pismach kierowanych
do pozwanego, nadal wykonywał zadania związane z jego poprzednim
stanowiskiem pracy, np. dotyczące wprowadzenia elektronicznej faktury VAT.
Powód po przeniesieniu go do Departamentu Podatków Pośrednich wielokrotnie
przebywał na zwolnieniach lekarskich, brał urlop wypoczynkowy wykorzystywany
do wykonywania dodatkowych zadań, tj. szkoleń, seminariów, wykładów oraz
przebywał na płatnym urlopie dla poratowania zdrowia.
Dyrektor Generalny pozwanego 13 kwietnia 2004 r. wystąpił do rzecznika
dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania wyjaśniającego wobec powoda w
związku z niewykonywaniem przez niego poleceń służbowych i odmową przyjęcia
określonego dla niego zakresu obowiązków. 20 września 2004 r. powód ponownie
wystąpił do Dyrektora Generalnego pozwanego o uchylenie decyzji o przeniesieniu
z 5 marca 2003 r. i o przywrócenie go na poprzednio zajmowane stanowisko. W
odpowiedzi Dyrektor Generalny poinformował powoda, że jego poprzednie
stanowisko zostało przekształcone w stanowisko wieloosobowe, które ma już pełną
kadrę obsługową.
Pismem z 20 stycznia 2006 r., doręczonym 30 stycznia 2006 r.,
stwierdzono, że stosunek pracy zawarty z powodem 1 grudnia 1995 r. wygasa 31
stycznia 2006 r. na podstawie art. 64 ust. 1 w związku z art. 60 pkt 7 ustawy z dnia
18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej. Jako przyczynę wygaśnięcia stosunku pracy
wskazano odmowę wykonywania decyzji Dyrektora Generalnego w sprawie
przeniesienia na stanowisko radcy ministra w Departamencie Podatków
Pośrednich i wykonywania zadań zgodnie z przedstawionym zakresem
obowiązków.
Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że postawa powoda
wyrażająca się w niewykonywaniu powierzonych mu zadań była niedopuszczalna.
Powód, mimo że nie wniósł zastrzeżeń do przeniesienia do pracy w
Departamencie Podatków Pośrednich, nie przyjął przedstawionego mu zakresu
obowiązków. Nie uzasadnił też odmowy wykonania powierzonych mu zadań.
Powód miał kwalifikacje do zajmowania się badaniami kas rejestrujących. Stan
faktyczny sprawy świadczy jednoznacznie o tym, że powód odmówił wykonania
6
decyzji z 5 marca 2003 r. Spełnione zostały zatem przesłanki z art. 60 pkt 7 ustawy
o służbie cywilnej, co uzasadniało stwierdzenie wygaśnięcia stosunku pracy.
Apelację od wyroku wniósł powód, zaskarżając wyrok w punkcie I. Wyrokowi
zarzucił między innymi: przyjęcie błędnej wykładni art. 50 ust. 1, art. 60 pkt 7 oraz
art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, nieuwzględnienie
przepisów ustanawiających szczególną ochronę stosunku pracy powoda w okresie
przedemerytalnym, naruszenie przepisów art. 230-232 k.p.c. oraz art. 233 § 1-2
k.p.c. Wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie
powództwa o ustalenie stosunku pracy powoda w całości lub o uchylenie
zaskarżonej części wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego
rozpoznania.
Podczas rozprawy przed Sądem Okręgowym 25 czerwca 2009 r. powód
sprecyzował swoje roszczenie. Żądał przywrócenia do :
pracy, zasądzenia
wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy. Cofnął również roszczenie o
odszkodowanie i zadośćuczynienie.
Sąd Okręgowy w W. XII Wydział Pracy wyrokiem z 17 września 2009 r.
zmienił zaskarżony wyrok w punkcie I tylko w ten sposób, że zasądził od
pozwanego na rzecz powoda 9.308,70 zł tytułem odszkodowania (pkt I), w
pozostałej części apelację powoda oddalił (II).
W uzasadnieniu stwierdzono, że zachowanie powoda nie dawało podstaw do
stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy na podstawie art. 60 pkt 7 ustawy o
służbie cywilnej z dnia 18 grudnia 1998 r. z dniem 31 stycznia 2006 r. Powód
faktycznie wykonał bowiem decyzję o przeniesieniu do Departamentu Podatków
Pośrednich. Powód zmienił 7 marca 2003 r. miejsce pracy, ale nie wykonywał
powierzonych mu obowiązków służbowych. Wynika to bezpośrednio z treści pism,
jakie kierowała do Dyrektora Generalnego pozwanego nowa bezpośrednia
przełożona powoda, informując o niewykonywaniu przez powoda powierzonych
zadań i prosząc o przeniesienie go do innego działu. Powód nie odmówił więc
wykonania decyzji w sprawie przeniesienia.
Z tej racji stwierdzenie wygaśnięcia stosunku pracy z powodem, na
podstawie art. 60 ustawy o służbie cywilnej z dnia 18 grudnia 1998 r. nie było
zgodne z przepisami. Przyczyna ta nie jest rzeczywista. Druga przyczyna
7
wygaśnięcia stosunku pracy powoda (odmowa wykonywania zadań zgodnie z
przedstawionym zakresem obowiązków) jest rzeczywista, lecz nie uzasadnia
stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy 31 stycznia 2006 r. Powód już od
pierwszego dnia swojej pracy w nowym departamencie nie wykonywał
powierzonych mu obowiązków, o czym wiedziała jego bezpośrednia przełożona
Dyrektor Departamentu Podatków Pośrednich. Niewykonywanie pracy przez
powoda było podnoszone przez Dyrektora w szeregu pismach kierowanych do
Dyrektora Generalnego czy Dyrektora Biura Kadr i Szkolenia już w kwietniu 2003 r.
Pracodawca nie podjął jednak żadnych czynności, aby zmienić istniejący stan
rzeczy. Przez blisko 3 lata tolerował niewykonywanie jakichkolwiek czynności
służbowych przez powoda zgodnie z powierzonymi mu obowiązkami. Dopiero po
przeprowadzonych dwóch kontrolach wewnętrznych pracodawca bezzwłocznie
podjął decyzję w trybie art. 60 pkt 7 i art. 64 ustawy o służbie cywilnej z dnia 18
grudnia 1998 r.
Z tych przyczyn pismo Dyrektora Generalnego Ministerstwa [...] z 20 stycznia
2006 r. stwierdzające, że stosunek pracy zawarty z powodem wygasa na podstawie
art. 64 ust. 1 w związku z art. 60 pkt 7 ustawy z 18 grudnia 1998 r. było niezgodne z
prawem.
Podkreślono, że zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z 18
grudnia 1998 r. powód może domagać się, zgodnie z treścią przywrócenia do pracy
na poprzednich warunkach bądź odszkodowania (art. 56 § 1 k.p.). Wobec powoda
nie zastosowano żadnego okresu wypowiedzenia. Pismo od pracodawcy powód
otrzymał 30 stycznia 2006 r. i dlatego przysługują mu roszczenia takie jak
pracownikowi w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę
umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Zdaniem Sądu Okręgowego, przywrócenie powoda do pracy na poprzednie
warunki pracy i płacy (stanowisko radcy ministra w Departamencie Podatków
Pośrednich) jest niecelowe. Powód przez cały czas zatrudnienia w tym
departamencie (także w trakcie procesu) podnosił, że brak mu przygotowania
fachowego do pracy na stanowisku przez niego zajmowanym. Przywrócenie go do
pracy prowadziłoby do sytuacji, kiedy nie wykonywałby on powierzonych zadań,
powołując się na brak kwalifikacji. Zgodnie z art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 56 § 2
8
k.p. Sąd pracy uznał, że przywracanie do pracy powoda nie byłoby celowe. Sąd
zmieniając zaskarżony wyrok, zasądził na rzecz powoda odszkodowanie zgodnie z
jego żądaniem w wysokości dwukrotnego miesięcznego wynagrodzenia.
Miesięczne wynagrodzenie powoda obliczone zgodnie z § 2 rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu
ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia
stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków
wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w k.p.
wynosiło 4 654,35 zł. Powód żądał odszkodowania w wysokości dwumiesięcznego
wynagrodzenia. Sąd nie może orzekać ponad żądanie, dlatego zasądzono
odszkodowanie w dwumiesięcznego a nie trzymiesięcznego wynagrodzenia
powoda.
Wyrok w części orzekającej niecelowość przywrócenia powoda do
wykonywania obowiązków służbowych mianowanego urzędnika służby cywilnej na
dotychczasowym stanowisku (pkt I) zaskarżył skargą kasacyjną powód.
Wyrokowi zarzucono:
1) naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 377 k.p.c., art. 378 § 1 k.p.c.,
art. 385 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. polegające na: a)
nierozpoznaniu zarzutu nieuwzględnienia przez Sąd I instancji przepisów o
szczególnej ochronie powoda uzasadnionej wiekiem przedemerytalnym. Zgodnie z
art. 377 k.p.c., art. 378 § 1 k.p.c. Sąd II instancji miał obowiązek odnieść się do
tego zarzutu apelacji i uzasadnić przyczyny uznania bezzasadności zarzutu
szczególnej ochrony powoda uzasadnionej wiekiem przedemerytalnym, b)
nienależytym ustosunkowaniu się przez Sąd I instancji do szczególnych warunków
wykonywania obowiązków służbowych przez urzędników służby cywilnej a także
pobieżnej ocenie wzajemnej relacji pomiędzy przepisami obowiązującej ustawy o
służbie cywilnej a art. 45 § 2 k.p. Zgodnie z art. 377 k.p.c. i art. 378 § 1 k.p.c., Sąd II
instancji miał obowiązek należytego rozpoznania istoty sprawy i ustosunkowania
się do zarzutów apelacji i uzasadnienia przyczyn odmowy przywrócenia powoda do
wykonywania obowiązków służbowych,
2) naruszenie prawa materialnego, tj. a) art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 45 §
3 k.p. oraz art. 8 k.p. w związku z art. 1, art. 36 ust. 3, art. 62 ust. 1, art. 70, art. 71,
9
art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, a także art. 153
ust. 1 Konstytucji RP polegające na niewłaściwym zastosowaniu art. 45 § 2 k.p. i
błędnym przyjęciu niecelowości przywracania powoda na poprzednio zajmowane
stanowisko (art. 45 § 2 k.p.). Zgodnie ze wskazanymi wyżej przepisami ustawy o
służbie cywilnej z 2008 r. i art. 153 ust. 1 Konstytucji RP stosunek służbowy
urzędników służby cywilnej podlega szczególnej ochronie (art. 45 § 3 k.p.).
Wykluczało to możliwość orzekania o niecelowości przywrócenia powoda do
wykonywania obowiązków służbowych na poprzednio zajmowanym stanowisku, b)
art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 45 § 3 k.p. w związku z art. 39 k.p., polegające na
orzeczeniu w stosunku do powoda niecelowości przywrócenia na poprzednio
zajmowane stanowisko, gdy powodowi w chwili stwierdzenia wygaśnięcia stosunku
służbowego pozostawało mniej niż dwa lata do uzyskania uprawnień emerytalnych.
Prawidłowe zastosowanie art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 45 § 3 k.p. i art. 39 k.p.
nakazuje przywrócenia powoda na poprzednio zajmowane stanowisko.
Wniesiono: 1) o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonym
zakresie i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez przywrócenie powoda do
wykonywania obowiązków służbowych mianowanego urzędnika służby cywilnej na
stanowisku radcy ministra w Ministerstwie [...], w Departamencie Podatków
Pośrednich, 2) ewentualnie o: 2) uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w
zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego
rozpoznania, 3) zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego w
kwocie 240,00 zł, 4) przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania na rozprawie.
Jako okoliczność uzasadniającą przyjęcie skargi do rozpoznania wskazano
na 1) jej oczywistą zasadność. Sąd II instancji bezzasadnie nie zastosował art. 45 §
3 k.p. w związku z art. 39 k.p. w zakresie w jakim dotyczy on ochrony osób w wieku
przedemerytalnym. Powodowi w dniu stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy
pozostały mniej niż dwa lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i uzyskania
uprawnień emerytalnych z tego tytułu, 2) występowanie istotnego zagadnienia
prawnego, które ma polegać na ustaleniu, czy stosunek służbowy mianowanych
urzędników służby cywilnej podlega szczególnej ochronie w rozumieniu art. 45 § 3
k.p., za czym przemawiać ma w szczególności art. 62 ust. 1, art. 70, art. 71 ustawy
10
o służbie cywilnej z 2008 r., które enumeratywnie wskazują przesłanki stwierdzenia
wygaśnięcia stosunku służbowego i rozwiązania stosunku pracy urzędników, a
także funkcja Korpusu Służby Cywilnej polegająca na zapewnieniu kompetentnego,
zawodowego, bezstronnego a także politycznie neutralnego funkcjonowania
organów państwa (art. 1, art. 36 ust. 3, art. 84 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z
2008 r., oraz art. 153 ust. 1 Konstytucji RP). W konsekwencji konieczne jest
ustalenie, czy dopuszczalne jest orzeczenie na podstawie art. 45 § 2 k.p. o
niecelowości przywracania do wykonywania obowiązków na poprzednio
zajmowanym stanowisku urzędnika służby cywilnej, co do którego orzeczono o
bezskuteczności wygaśnięcia stosunku służbowego.
W uzasadnieniu skargi zaznaczono również, że w toku postępowania powód
wielokrotnie podkreślał, że w chwili stwierdzenia wygaśnięcia stosunku pracy
pozostawał on w wieku przedemerytalnym. Do osiągnięcia uprawnień emerytalnych
pozostawały niecałe dwa lata. Jako nauczyciel akademicki miał on prawo
skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury z chwilą osiągnięcia wieku
sześćdziesięciu lat. W aktach osobowych powoda znajdują się pisma, w których
sygnalizował on zamiar przejścia na wcześniejszą emeryturę już cztery lata przed
stwierdzeniem wygaśnięcia stosunku pracy. Sąd II instancji pominął tę okoliczność
przy orzekaniu o niecelowości przywrócenia powoda na poprzednio zajmowane
stanowisko. Cała dokumentacja związana ze zgłoszeniem zamiaru przejścia na
wcześniejszą emeryturę została włączona do akt osobowych powoda. Sąd II
instancji miał zatem możliwość zapoznania się z nią. Powód kilkakrotnie podkreślał
fakt objęcia go ochroną określoną w art. 39 k.p.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kluczowe dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest ustalenie, czy powodowi
przysługiwała szczególna ochrona przed wypowiedzeniem na podstawie art. 39
k.p. Od 1 czerwca 2004 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 120, poz. 1252 ze zm.) przepis ten
stanowi, że „pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi,
któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli
okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem
11
tego wieku”. Art. 39 k.p. ogranicza pracodawcę jedynie w wypowiadaniu umowy
(art. 30 § 1 pkt 2 k.p.) i ustanawia węższy zakaz wypowiadania.
W prawie pracy rozróżnia się dwa sposoby ustania stosunku pracy.
Rozwiązanie (art. 30 § 1 k.p.), którego rodzajem jest między innym wypowiedzenie
przez pracodawcę i wygaśnięcie. Z treści art. 39 k.p. jednoznacznie wynika, że
ochrona przedemerytalna nie dotyczy wygaśnięcia stosunku pracy.
W związku z tym zarzut naruszenia art. 45 § 2 k.p. w związku z art. 45 § 3
k.p. i art. 39 k.p. przez Sąd II instancji jest nieuzasadniony.
W konsekwencji Sąd II instancji nie rozpoznając zarzutów dotyczących
naruszenia przepisów o szczególnej ochronie powoda uzasadnionej wiekiem
przedemerytalnym, nie mógł też naruszyć art. 377 k.p.c., art. 378 § 1 k.p.c., art.
385 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. Nie było bowiem
potrzeby rozpoznawania naruszenia art. 39 k.p.
Całkowicie nieuzasadniony był zarzut naruszenia art. 377 k.p.c., art. 378 § 1
k.p.c., art. 385 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c., w zakresie
w jakim zarzucano w skardze kasacyjnej Sądowi II instancji, że nie uzasadnił
przyczyn odmowy przywrócenia powoda do pracy. Należy przypomnieć, że z
utrwalonego orzecznictwa wynika, że do naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. przez Sąd II
instancji dochodzi, gdy treść uzasadnienia orzeczenia Sądu drugiej instancji
uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do
wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do
niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. np.: wyroki Sądu
Najwyższego z 2 lipca 2009 r., III SK 10/09, LEX nr 551869, z 16 października
2009 r., I UK 129/09, LEX nr 558286, z 4 listopada 2009 r., I UK 142/09, LEX nr
564770).
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku jasno wynika, że Sąd Okręgowy
przyjął (całkowicie zasadnie), że w ustalonym stanie faktycznym sprawy
przywrócenie powoda do pracy prowadziłoby do sytuacji, kiedy nie wykonywałby on
powierzonych zadań, powołując się na brak kwalifikacji. Sąd uznał więc
przywrócenie do pracy za niecelowe (art. 56 k.p. w związku z art. 45 § 2 k.p.).
Prawidłowo też z powołaniem się na art. 7 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z
18 grudnia 1998 r., art. 56 k.p. i art. 45 k.p., określono relację pomiędzy wskazaną
12
ustawą a Kodeksem pracy. (Należało jednak przywołać art. 67 k.p.). W tym
kontekście, jak i podnoszonego zarzutu naruszenia prawa materialnego (art. 1, art.
36 ust. 3, art. 62 ust. 1, art. 70, art. 71, art. 84 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej z
2008 r.) zupełnym nieporozumieniem jest powoływanie się przez skarżącego na
przepisy ustawy z 2008 r. W sprawie znajdowała zastosowanie ustawa o służbie
cywilnej z 1998 r.
Powyższe prowadzi również do wniosku, że istotne zagadnienie prawne jest
przez skarżącego sformułowane wadliwie. Odnosi się bowiem do przepisów ustawy
z 2008 r. Problem prawny, ujęty w skardze kasacyjnej, dotyczyć musi kwestii
decydującej o rozstrzygnięciu sprawy. Nie może być dla niej prawnie obojętny.
Innymi słowy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne tylko, kiedy wynik
sprawy uzależniony jest od interpretacji przepisów przedstawionych we wniosku o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania (tak też Sąd Najwyższy w
postanowieniu z 25 września 2007 r., I UK 161/07, niepubl.).
Bezpodstawny był też zarzut naruszenia art. 8 k.p. i art. 153 ust. 1
Konstytucji RP.
Z tych względów skarga kasacyjna podlega oddaleniu z mocy art. 39814
k.p.c. O kosztach orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c.
/tp/