Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Danuta Szykut

Protokolant: st.sekr.sądowy Sylwia Pławsiuk

po rozpoznaniu w dniu 3 kwietnia 2013 r. w Słupsku na rozprawie

sprawy z odwołania R. G.

od decyzji z dnia 21/12/2012 r. znak: (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w ten sposób, że przyznaje R. G. prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2012r.,

II nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do świadczenia

UZASADNIENIE

Ubezpieczony R. G. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 21 grudnia 2012 r., znak (...), odmawiającej przyznania prawa do emerytury.

Domagał się zmiany decyzji i przyznania prawa do emerytury podnosząc, iż w spornym okresie zatrudnienia w (...) Zakładach (...)w S.pracował na Wydziale (...)i (...), zwanym Wydziałem 300 i wykonywał prace zakwalifikowane do grupy prac w szczególnych warunkach.

Pozwany organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł w pierwszej kolejności o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, iż nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia w Fabryce (...) :

-od 01.07.1970 r. do 01.01.1973 r., od 30.07.1974 r. do 05.05.1975 r. oraz od 17.11.1976 r. do 14.06.1982 r. ponieważ w świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych nie określono rodzaju pracy ściśle według wykazu i pozycji rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, a ponadto wpisane w świadectwie pracy w warunkach szczególnych stanowiska pracy nie są zgodne ze stanowiskami wpisanymi w świadectwie pracy wystawionym dnia 21.03.1991 r.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony R. G., urodzony (...), w dniu 04.12.2012 r. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku. Dowodami z dokumentów wykazał okres składkowy i nieskładkowy według stanu na dzień 01.01.1999r. w wymiarze 29 lat, 10 miesięcy i 12 dni. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego. Nie pozostawał w stosunku pracy w dacie złożenia wniosku.

Zaskarżoną decyzją z dnia 21.12.2012 r. odmówiono ubezpieczonemu R. G. prawa do emerytury z uwagi na nie wykazanie wymaganego 15 letniego okresu pracy w warunkach szczególnych według stanu na dzień 01.01.1999 r.

/ dowód: akta emerytalne – wniosek k. 1-3, kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych- k. 4, karta przebiegu zatrudnienia na dzień 01.01.1999r. -k. 42, zaskarżona decyzja – k. 65, świadectwo pracy z dnia 22.01.1999 r. – k. 7/

Ubezpieczony R. G.w okresie od 01.10.1968 r. do 22.03.1991 r. oraz zatrudniony był w (...) Zakładach (...)w S.. Przez pierwsze dwa lata był uczniem zawodu, a następnie pracował na stanowiskach:

- od dnia 01.07.1970 r. do dnia 31.03.1971 r. – obuwnik montażysta,

- od dnia 01.04.1971 r. do dnia 28.02.1972 r. – instruktor-szewc modelarni,

- od dnia 01.03.1972 r. do dnia 28.02.1973 r. – obuwnik montażysta,

- od dnia 01.03.1973r. – instruktor,

(służba wojskowa od 27.10.1973r. do 17.05.1974r.)

- od dnia 01.07.1974 r. do dnia 05.05.1975 r. – obuwnik montażysta,

(służba wojskowa od 06.05.1975r. do 23.10.1976r.)

- od dnia 17.11.1976 r. do dnia 16.12.1976 r. – przyuczenie do zawodu obuwnik montażysta,

- od dnia 17.12.1976 r. do dnia 30.09.1979 r. – obuwnik montażysta,

- od dnia 01.10.1979 r. do dnia 23.03.1991 r. – wulkanizator.

/ dowód: świadectwo wykonywania pra w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 22.01.1999 r., akta osobowe Ubezpieczonego - wniosek o przeniesienie pracownika z dnia 01.04.1971 r., wniosek o przeniesienie pracownika z dnia 21.02.1972 r., wniosek o przeniesienie pracownika z dnia 02.01.1973 r., umowa o pracę z dnia 29.07.1974 r. (powrót z wojska), umowa o pracę z dnia 17.11.1976 r. (powrót z wojska), wniosek o przeniesienie pracownika z dnia 20.12.1976 r., wniosek o przeniesienie pracownika z dnia 01.10.1979 r./

Praca ubezpieczonego na stanowiskach obuwnik montażysta i szewca modelarni polegała na ćwiekowaniu boków, przodów i pięt, tj. na naciąganiu na kopyto cholewy i przyklejaniu jej do podeszwy przy użyciu klejów kauczukowych. Swoją pracę ubezpieczony wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy na dziale montażu przy taśmie produkcyjnej. Jako brygadzista produkcji ubezpieczony nadzorował w/w proces ćwiekowania.

Następnie, pełniąc obowiązki wulkanizatora na gumowni, ubezpieczony pracował przy produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych na Wydziale (...)i (...)zwanym Wydziałem (...). W skład (...)wchodziła gumownia, wydział poliuretanów czyli nalewarek i lakiernia. W tym wydziale produkowane były podeszwy do butów z tworzyw sztucznych. Praca była uciążliwa i szkodliwa dla zdrowia. Szkodliwość wynikała z oparów z tworzyw sztucznych.

/ dowód: akta sprawy: zeznania świadka J. K. - k. 17 (00:27:51-00:33:45), zeznania świadka J. M. – k. 17 i 18 (00:38:50-00:51:36), wyjaśnienie ubezpieczonego – k. 16 i 17 (00:05:20-00:18:09)/

W okresie od 23.03.1991r. do 31.03.1994r. ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku mistrza produkcji w Zakładzie Produkcji (...)z (...)i (...) (...)w S.prowadzonym przez M. F., który wydzierżawił D. G.od (...). M. F.wcześniej był kierownikiem tego Wydziału w (...).

/dowód: akta kapitału początkowego: świadectwo pracy k. 15, akta sprawy: zeznania świadków jw./

Praca ubezpieczonego w okresie zatrudnienia tj. od 01.07.1970 r. do 28.02.1973 r. oraz od 17.11.1976 r. do 23.03.1991 r. (łącznie 17 lat i 17 ) w (...) (...) w S. była pracą w warunkach szczególnych.

Ubezpieczony według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada ponad 15 letni okres pracy w warunkach szczególnych.

/dowód: j/w/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego R. G. zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią wymagającą rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie było ustalenie uprawnień ubezpieczonego do wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach, na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 , poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z art.184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32,33,39 i 40, jeżeli w dniu wejścia ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl ust. 2 art. 184 emerytura przysługuje ubezpieczonym, którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem ( wymieniony warunek w postaci rozwiązania stosunku pracy został zniesiony od dnia 1 stycznia 2013r.).

Okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, to 25 lat w przypadku mężczyzn. Wiek emerytalny wynika z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.), do którego odsyła art. 32 ust. 4 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Dla mężczyzn jest to 60 lat. Wymagany okres zatrudnienia w warunkach szczególnych przewidziany w przepisach dotychczasowych, o którym mowa w art. 184 ust. 1, to okres 15 lat, o czym stanowi § 4 ust. 3 powołanego rozporządzenia.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że ubezpieczony R. G. na dzień wydania wyroku ma ukończone 60 lat, nie jest członkiem OFE, posiada wymagany ponad 25 letni staż pracy liczony na dzień wejścia w życie ustawy, tj. na dzień 01.01.1999 roku. Nie pozostaje w stosunku pracy.

Oznacza to, iż jedyną przesłanką jaką musiał ubezpieczony udowodnić w przedmiotowej sprawie była praca w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat według stanu na dzień 01.01.1999r.

Zgodnie § 22 ust 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe ( Dz. U. nr 237 poz.1312 ) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

Z kolei ust 2 tego przepisu stanowi, że jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

Jednak w spornych przypadkach, uwzględnienie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale, w pełnym wymiarze czasu pracy tego zatrudnienia.

Zważyć przy tym należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom.

Według art. 473 § 1 kpc w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przed sądem przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu z zeznań świadków i z przesłuchania stron.

Ten wyjątek od ogólnych zasad, wynikających z art. 247 k.p.c., sprawia, że każdy istotny fakt (np. taki, którego ustalenie jest niezbędne do przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury), może być dowodzony wszelkimi środkami dowodowymi, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 2007 r. I UK 111/07).

W ocenie Sądu jest oczywiste, iż brzmienie zajmowanego stanowiska, jakie widnieje w dokumentach prowadzonych i wystawionych przez pracodawcę nie może mieć rozstrzygającego znaczenia w sprawie. Decyduje rodzaj wykonywanej pracy, co nadto wynika z powołanych wyżej przepisów prawa, w szczególności art. 32 ust. 2 który stanowi, iż dla celów ustalenia uprawnień do emerytury w obniżonym wieku za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Rodzaje prac ustala się na podstawie powołanego już wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, który w załączniku A w Działach od I do XIV wymienia rodzaje prac, które są pracą w warunkach szczególnych.

Ponadto należy dodać, iż w myśl § 2 ust. 1 tegoż rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W załączniku A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 , poz. 43 ze zm.) w Dziale VII pod poz. 12 są wymienione prace przy produkcji spodów obuwniczych ze skóry, gumy i tworzyw sztucznych oraz klejenie i powlekanie tkanin obuwniczych zaś pod poz. 14 prace związane ze szlifowaniem, klejeniem i wykańczaniem wyrobów przemysłu skórzanego. W Dziale XIV pod pozycją 24 są wymienione prace polegające na kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie.

Wskazać należy, iż w załączniku nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego Nr 19 z dnia 6 sierpnia 1983 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. MG z dnia 15.12.1983r. Nr 12,poz.2) jako prace w warunkach szczególnych wymienione pod poz. 12 wskazano prace walcownika mieszanek gumowych, przygotowywacza mieszanek gumowych, przygotowywacza tkanin i gumy, sklejacza materiałów tekstylnych, operatora agregatu do produkcji elementów spodowych i kopyt, obuwnika – wykrawacza (przy wykrawaniu elementów obuwia praz przy wykrawaniu wielowarstwowym tekstylu). W tym samym Załączniku jako prace wymienione w Dziale VII pod poz. 14 wymieniono prace obuwnika montażysty (przy ścieraniu, ścienianiu i szlifowaniu elementów wyrobów, obuwnika – montażysty (przy nanoszeniu kleju i sklejaniu elementów wyrobów z użyciem klejów), obuwnika – montażysty (przy formowaniu cholewek, ćwiekowaniu i przeszywaniu obuwia (dublowaniu)wskazano obuwnika montażystę.

Postępowanie dowodowe wykazało, że praca ubezpieczonego w okresach: od dnia 01.07.1970 r. do dnia 28.02.1973 r. oraz od dnia 17.11.1976 r. do dnia 23.03.1991 r. jest pracą w warunkach szczególnych. W ocenie Sądu praca ubezpieczonego na stanowisku obuwnika montażysty – przy ćwiekowaniu obuwia oraz praca wulkanizatora i walcownika, a także brygadzisty i mistrza na Wydziale (...) i na Wydziale G.w (...)a później u prywatnego pracodawcy w tym samym miejscu i przy tych samych czynnościach, co na Wydziale G., była pracą w warunkach szczególnych w rozumieniu obowiązujących przepisów.

Fakt pracy w spornych okresach został potwierdzony zeznaniami świadków: J. K. oraz J. M.. Świadkowie pracowali razem z ubezpieczonym i znali charakter pracy oraz warunki pracy R. G.. Świadkowie ci w sposób szczegółowy zeznali o charakterze wykonywanej przez R. G. pracy podkreślając, że w spornym okresie ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na dziale montażu oraz wydziale tworzyw sztucznych i gumy. Zeznania świadków w tym zakresie jako jasne, rzeczowe, logiczne i spójne Sąd uznał za wiarygodne.

W okolicznościach niniejszej sprawy zarzut pozwanego dotyczący rozbieżności między świadectwami pracy nie utrzymał się w konfrontacji z przeprowadzonym postępowaniem dowodowym, albowiem z zeznań świadków i akt osobowych ubezpieczonego z okresu zatrudnienia w (...) A. w S., w sposób oczywisty wynika, iż R. G. w spornych okresach zatrudnienia świadczył pracę w warunkach szczególnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż praca ubezpieczonego w czasie okresu zatrudnienia tj. od 01.07.1970 r. do 28.02.1973 r. oraz od 17.11.1976 r. do 23.03.1991 r. (łącznie 17 lat i 17 dni) czyli praca w (...) (...) w S., a potem u prywatnego pracodawcy w firmie prowadzonej pod nazwą (...) była pracą w warunkach szczególnych, co przekracza wymagany okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 15 lat.

W/w okres, to okres faktycznego świadczenia pracy w warunkach szczególnych tj. z pominięciem okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej. Wskazać należy, iż zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez Sąd Najwyższy okres zasadniczej służby wojskowej jest zaliczany do pracy w warunkach szczególnych, jeśli przed powołaniem do jej odbywania pracownik wykonywał pracę w warunkach szczególnych. W przypadku ubezpieczonego z pewnością dotyczyć to by mogło drugiego okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej.

Dodać należy, iż ustalając czas pracy w warunkach szczególnych Sąd pominął okres pracy na stanowisku instruktora od dnia 01.03.1973r. do dnia powołania do odbywania zasadniczej służby woskowej tj. do 27.10.1973r. (początek pierwszego okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej), gdyż brak w angażu dokładnego sprecyzowania o jaką pracę, na jakim wydziale chodzi. W przypadku okresu pracy od dnia 01.04.1971 r. do dnia 28.02.1972 r. – instruktor-szewc modelarni, to z akt osobowych wynika jakiej pracy dotyczy stanowisko instruktora i zostało wyjaśnione przez ubezpieczonego, a także znalazło oparcie w dowodach z zeznań świadków, iż chodzi o pracę na taśmie montażowej nowych wzorów obuwniczych. Przy czym nawet przy pominięciu tego okresu (11 miesięcy) ubezpieczony posiada wymagany staż pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy Sąd przyjął, iż ubezpieczony spełnia wszystkie przesłanki wymagane do przyznania świadczenia z art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu R. G. prawo do emerytury od dnia 01.12.2012 r., o czym orzeczono w punkcie I sentencji wyroku.

W oparciu o art. 118 ust. 1 a powołanej ustawy Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie prawa do emerytury, albowiem ustalenie okresu pracy w warunkach szczególnych wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przez Sąd, o czym orzeczono w pkt II wyroku.