Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 14 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jankowska

Sędziowie: SO Magdalena Mikłaszewicz (spr.)

SO Michał Tomala

Protokolant: Beata Litra

przy udziale przedstawiciela Drugiego Urzędu Skarbowego w SzczecinieP. D.

po rozpoznaniu w sprawie A. W.

oskarżonego o czyny z art. 57 § 1 kks

zażalenia wniesionego przez oskarżyciela publicznego

na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin-Centrum w Szczecinie

z dnia 26 listopada 2013 r., sygn. akt V W 231/12

w przedmiocie umorzenia postępowania

na podstawie art. 437 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu Szczecin-Centrum w Szczecinie do dalszego postępowania.

UZASADNIENIE

Wyżej opisanym postanowieniem Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie umorzył postępowanie wobec A. W., oskarżonego o popełnienie dwóch wykroczeń skarbowych z art. 57 § 1 kks.

Motywując swoje rozstrzygnięcie, Sąd ten odwołał się do stanowiska wyrażonego w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 3 października 2008r. (sygn. III KK 176/08, lex 694328), w świetle którego, nie jest karalne, na gruncie art. 57 § 1 kks, długotrwałe utrzymywanie stanu bezprawnego powstałego w wyniku niewpłacania podatku w terminie. Uznał, że uporczywość, o której mowa w ww. przepisie, może polegać wyłącznie na wielokrotnym naruszeniu obowiązku wpłaty podatków w ustawowym terminie. Ponieważ zaś oskarżonemu zarzucono czyny, z których każdy polegał na jednokrotnym niewpłaceniu podatku w terminie, brak powtarzalności objętych każdym z zarzutów zachowań rodził skutek w postaci braku znamion czynu zabronionego, wobec czego należało umorzyć postępowanie o każdy z zarzuconych czynów.

Zażalenie na całość powyższego postanowienia wywiódł oskarżyciel publiczny-Drugi Urząd Skarbowy w Szczecinie, zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego poprzez uznanie, że zachowanie oskarżonego nie wyczerpuje znamion czynu określonego w art. 57 kks (wprawdzie w zarzucie była mowa o jednym zachowaniu, to jednak wskazanie, iż zaskarżeniem objęto całość orzeczenia, treść uzasadnienia środka odwoławczego oraz sformułowany w nim wniosek, nakazywały przyjąć, że granicami zaskarżenia objęto rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w całości, w zakresie obu zarzuconych oskarżonemu czynów).

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się zasadne, prowadząc do uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu Szczecin-Centrum w Szczecinie do dalszego postępowania.

Stanowisko Sądu Rejonowego, który oparł się na judykacie Sądu Najwyższego, w świetle którego zachowania w rodzaju zarzuconych oskarżonemu, polegające (w dużym uproszczeniu) na uporczywym jednorazowym niewpłaceniu podatku, nie wyczerpują znamion wykroczenia skarbowego z art. 57 § 1 kks, w ocenie Sądu odwoławczego, jest błędne.

Rację ma skarżący wskazując, że słownikowe znaczenie terminu „uporczywość” obejmuje stan trudny do usunięcia, zlikwidowania, utrzymujący się długo, uciążliwy. Zarówno treść art. 57 § 1 kks, jak i jego wykładnia językowa, nie dają podstawy do przyjęcia, że penalizacji podlega wyłącznie powtarzające się, wielokrotne niewpłacanie w terminie podatku. W tym zakresie Sąd Okręgowy w Szczecinie konsekwentnie rep-rezentuje stanowisko, jasno też wyrażone przez doktrynę w komentarzu T. Grzegorczyka do art. 57 kks (Lex 2009), w którym wskazano:

W języku polskim "uporczywy" oznacza także stan "utrzymujący się długo", niekoniecznie powtarzający się (zob. Słownik języka polskiego , red. M. Szymczak, t. III, Warszawa 1989, s. 610). Zatem zarówno powtarzające się, jak i długotrwałe jednorazowe opóźnienie w uregulowaniu podatku (raty, zaliczki) może być potraktowane jako uporczywe niewpłacenie podatku w terminie. Niektórzy autorzy, nie negując, że uporczywość musi oznaczać "dłuższy okres" czy "stan długo się utrzymujący" (zob. np. S. Baniak, Prawo... , s. 229; R. Kubacki, A. Bartosiewicz, Kodeks karny skarbowy... , s. 326), uznają jednak, że art. 57 § 1 nie dotyczy jednorazowego niewpłacenia podatku w terminie. Również w postanowieniu SN z dnia 3 października 2008 r., II KK 176/08, niepubl., przyjęto, że tylko wielokrotne naruszenie obowiązku wpłaty podatku w ustawowym terminie stanowi czyn z art. 57 § 1 oraz że jest on popełniony z chwilą upływu ostatniego terminu wpłaty, objętego opisem czynu, podnosząc, że naganność czynu wiąże się tu z naruszeniem terminu wpłaty, a karalność z uporczywością w tym zakresie. Zauważyć jednak należy, że kks mówi o niewpłaceniu podatku - a nie podatków - w terminie, oczywiście z cechą uporczywości tego niewpłacenia, ale podatek - odmiennie niż np. alimenty, których uporczywość w niepłaceniu penalizuje art. 209 kk - może podlegać terminowemu regulowaniu zarówno wielokrotnie w ciągu roku (np. VAT, akcyzowy czy tonażowy), w tym w postaci rat (np. rolny, leśny, od nieruchomości) lub zaliczek (np. dochodowy w trakcie roku czy akcyza od wyrobów poza składem podatkowym), jak i jednorazowo, np. roczny podatek dochodowy. Przepis art. 57 § 1 nie wskazuje, iżby nie odnosił się do tej ostatniej sytuacji, a uporczywość - jak wskazano - może oznaczać nie tylko wielokrotność, ale i długotrwałość w niewpłaceniu danego podatku.

Podzielając w pełni powyższe wywody, warto dodać, że przedstawione w nich stanowisko wydaje się być tym bardziej racjonalne, że przyjęcie koncepcji przedstawionej przez Sąd Rejonowy w zaskarżonym orzeczeniu, prowadziłoby do sytuacji, iż kilkukrotne niewpłacenie w terminie, nawet z niewielkim jego przekroczeniem, regulowanego co miesiąc podatku (np. VAT) byłoby wykroczeniem z art. 57 § 1 kks, ale wielomiesięczne, czy wręcz wieloletnie, świadome uchybienie w uregulowaniu rocznego podatku (jak w niniejszej sprawie) już nie. Takie uregulowanie odpowiedzialności karnoskarbowej nie świadczyłoby o racjonalności ustawodawcy, przez co interpretację przepisu prowadzącą do takiego wyniku należało odrzucić.

Reasumując, Sąd Okręgowy w Szczecinie nie podzielił poglądu, zgodnie z którym nie jest karalna, na gruncie art. 57 § 1 kks, długotrwała zwłoka w zapłacie podatku, a czyn z art. 57 § 1 kks polega wyłącznie na wielokrotnym naruszeniu obowiązku wpłaty podatków ustawowym terminie. Dlatego też, uchylił zasadzające się na nietrafnych zapatrywaniach, zaskarżone postanowienie, przekazując przedmiotową sprawę do dalszego postępowania Sądowi I instancji.

Już tylko dla dopełnienia niniejszych rozważań wypada odnotować, że Sąd odwoławczy nie podzielił tej części argumentacji, w której skarżący starał się dowieść powtarzalnego charakteru zachowań oskarżonego w ramach poszczególnych czynów, odwołując się przy tym do zasad rozliczania obowiązujących w podatku dochodowym od osób fizycznych, a dokładniej do obowiązku zapłaty zaliczek na podatek dochodowy w trakcie lat podatkowych 2009 i 2010, z którego A. W. się nie wywiązał. Wysuwając tego rodzaju argumenty, skarżący nie dostrzegł, że pomimo błędnie określonej daty czynów, przedmiotem zarzutów nie było niewpłacanie należnych zaliczek w ciągu określonych lat podatkowych, lecz zachowania późniejsze (jednorazowe), których przedmiotem był podatek dochodowy za poszczególne lata podatkowe zadeklarowany w zeznaniach rocznych PIT-36L, a więc zupełnie oddzielne, przez to całkowicie odrębne i pozostające poza granicami aktu oskarżenia.

Tak argumentując, Sąd odwoławczy orzekł jak w postanowieniu, na wskazanej tam podstawie prawnej.