II CZ 212/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-05-2013
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 212/10
POSTANOWIENIE
Dnia 15 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa M. C.
przeciwko J.W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 września 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie o kosztach
zawarte w pkt II wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 lipca 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 8 lipca 2010 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanego J. W. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 lutego 2010 r. zmienił ten
wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo M. C. o zapłatę kwoty 115.540 złotych i
nie obciążył powoda kosztami postępowania za pierwszą i drugą instancję,
powołując w uzasadnieniu okoliczności uzasadniające zastosowanie art. 102 k.p.c.
Zażalenie na postanowienie o kosztach zawarte w pkt I ppkt 2 oraz w pkt II
sentencji powołanego wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł pozwany, zarzucając w
uzasadnieniu zażalenia naruszenie przez zaskarżone orzeczenie art. 102 k.p.c.,
wnosząc o jego zmianę i zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda kosztów
postępowania pierwszoinstancyjnego oraz apelacyjnego w kwocie 12.094 złotych,
a także zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie zażalenia na postanowienie o kosztach za pierwszą instancję
Sąd Najwyższy orzekł w odrębnym postanowieniu.
W przedmiocie zażalenia na postanowienie dotyczące nieobciążania powoda
kosztami postępowania apelacyjnego (pkt II zaskarżonego wyroku), to należało
zażalenie oddalić.
Skarżący stwierdza w zażaleniu, że wygrał proces w całości i zgodnie
z regułą zawartą w art. 98 k.p.c. powinien uzyskać zwrot kosztów niezbędnych do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Z ustalonego stanu faktycznego
wynika także, że pozwany nie był prawnie uwikłany w umowę pożyczki udzielonej
w 1994 r. M. W. przez powoda M. C. i do dzisiaj nie zwróconej. Powód chciał
korzystnie zainwestować swoje oszczędności, a pozwany niezasadnie, jak się
potem okazało wskazał M. W. jako wiarygodnego pożyczkobiorcę. Dlatego Sąd
pierwszej instancji dopatrzył się w zachowaniu pozwanego czynu niedozwolonego.
Z kolei, jak ustalił Sąd drugiej instancji oddalając powództwo, powód udzielając na
bardzo krótki termin pożyczki w dolarach amerykańskich, w kwocie stanowiącej
dochodzone ponad 115.000 złotych, z odsetkami w wysokości 468% rocznie, nie
sprawdził wiarygodności zabezpieczeń zaofiarowanych przez pożyczkobiorcę.
Pożyczka miała charakter lichwiarski, więc biorąc pod uwagę inne okoliczności
3
przytoczone w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego, nie należało zastosować art. 5
k.c. i z tego powodu nie uwzględnić upływu przedawnienia, a to była przyczyna
oddalenia powództwa. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, którego przykładowe
orzeczenie podał w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny nie może powoływać się na
zasady współżycia społecznego ten, kto sam te zasady narusza.
Mimo tych ustaleń, zastosowanie art. 102 k.p.c. było w okolicznościach
sprawy uzasadnione, chociaż przytoczone motywy w pisemnym uzasadnieniu nie
wyczerpywały wszystkich przyczyn, które złożyły się na przyjęcie przez Sąd drugiej
instancji, że ma się do czynienia z wypadkiem szczególnie uzasadnionym w świetle
powołanego przepisu. Powództwo zostało przez Sąd Apelacyjny oddalone wskutek
stwierdzonego przedawnienia roszczenia, a nie jego niezasadności. Powołane
w uzasadnieniu co najmniej przyczynienie się pozwanego do szkody poniesionej
przez powoda nie jest szerzej rozwijane w motywach i nawet poddawane
w wątpliwość, co eksponuje skarżący w zażaleniu. Jednak w ustaleniach stanu
faktycznego jest mowa o wspólnym działaniu pozwanego z pożyczkobiorcą M. W.,
z którym podzielił się pożyczoną, a nieoddaną powodowi kwotą, wspólnym
oskarżeniu o oszustwo na szkodę powoda (art. 286 § 1 k.k.), wskazaniu przez Sąd
pierwszej instancji pozwanego jako inicjatora oszukańczych działań i jego skazaniu
za przestępstwo oszustwa wyrokiem Sądu Rejonowego w 2008 r. na karę jednego
roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, z umorzeniem postępowania
karnego wyrokiem Sądu Okręgowego z powodu przedawnienia karalności
przypisanego pozwanemu czynu zabronionego.
Nie ma więc racji skarżący, że nie występują w sprawie przesłanki do
zastosowania art. 102 k.p.c. Skarżący przyznaje, że uprawomocnienie się wyroku
karnego względem M. W., w którym znalazło się zobowiązanie do naprawienia
przez niego szkody wyrządzonej powodowi nie spowodowało zaspokojenia
wierzytelności. Pozwany nie stał się wszakże osobą zobowiązaną do spełnienia
świadczenia wobec powoda, a tylko na podstawie art. 102 k.p.c., w zakresie
pozostawionym do decyzji sądu nie uzyskał, ze względu na uznanie przez Sąd
Apelacyjny szczególnie uzasadnionego wypadku zwrotu od powoda poniesionych
kosztów postępowania. W zaskarżonym zakresie zażalenie nie zasługuje zatem na
uwzględnienie.
4
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie na postanowienie zawarte w pkt II
zaskarżonego wyroku.
POSTANOWIENIE
Dnia 15 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
SSN Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa M. C.
przeciwko J.W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 września 2011 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie o kosztach
zawarte w pkt II wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 8 lipca 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Wyrokiem z dnia 8 lipca 2010 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanego J. W. od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 lutego 2010 r. zmienił ten
wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo M. C. o zapłatę kwoty 115.540 złotych i
nie obciążył powoda kosztami postępowania za pierwszą i drugą instancję,
powołując w uzasadnieniu okoliczności uzasadniające zastosowanie art. 102 k.p.c.
Zażalenie na postanowienie o kosztach zawarte w pkt I ppkt 2 oraz w pkt II
sentencji powołanego wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł pozwany, zarzucając w
uzasadnieniu zażalenia naruszenie przez zaskarżone orzeczenie art. 102 k.p.c.,
wnosząc o jego zmianę i zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda kosztów
postępowania pierwszoinstancyjnego oraz apelacyjnego w kwocie 12.094 złotych,
a także zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W zakresie zażalenia na postanowienie o kosztach za pierwszą instancję
Sąd Najwyższy orzekł w odrębnym postanowieniu.
W przedmiocie zażalenia na postanowienie dotyczące nieobciążania powoda
kosztami postępowania apelacyjnego (pkt II zaskarżonego wyroku), to należało
zażalenie oddalić.
Skarżący stwierdza w zażaleniu, że wygrał proces w całości i zgodnie
z regułą zawartą w art. 98 k.p.c. powinien uzyskać zwrot kosztów niezbędnych do
celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Z ustalonego stanu faktycznego
wynika także, że pozwany nie był prawnie uwikłany w umowę pożyczki udzielonej
w 1994 r. M. W. przez powoda M. C. i do dzisiaj nie zwróconej. Powód chciał
korzystnie zainwestować swoje oszczędności, a pozwany niezasadnie, jak się
potem okazało wskazał M. W. jako wiarygodnego pożyczkobiorcę. Dlatego Sąd
pierwszej instancji dopatrzył się w zachowaniu pozwanego czynu niedozwolonego.
Z kolei, jak ustalił Sąd drugiej instancji oddalając powództwo, powód udzielając na
bardzo krótki termin pożyczki w dolarach amerykańskich, w kwocie stanowiącej
dochodzone ponad 115.000 złotych, z odsetkami w wysokości 468% rocznie, nie
sprawdził wiarygodności zabezpieczeń zaofiarowanych przez pożyczkobiorcę.
Pożyczka miała charakter lichwiarski, więc biorąc pod uwagę inne okoliczności
3
przytoczone w uzasadnieniu Sądu Apelacyjnego, nie należało zastosować art. 5
k.c. i z tego powodu nie uwzględnić upływu przedawnienia, a to była przyczyna
oddalenia powództwa. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, którego przykładowe
orzeczenie podał w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny nie może powoływać się na
zasady współżycia społecznego ten, kto sam te zasady narusza.
Mimo tych ustaleń, zastosowanie art. 102 k.p.c. było w okolicznościach
sprawy uzasadnione, chociaż przytoczone motywy w pisemnym uzasadnieniu nie
wyczerpywały wszystkich przyczyn, które złożyły się na przyjęcie przez Sąd drugiej
instancji, że ma się do czynienia z wypadkiem szczególnie uzasadnionym w świetle
powołanego przepisu. Powództwo zostało przez Sąd Apelacyjny oddalone wskutek
stwierdzonego przedawnienia roszczenia, a nie jego niezasadności. Powołane
w uzasadnieniu co najmniej przyczynienie się pozwanego do szkody poniesionej
przez powoda nie jest szerzej rozwijane w motywach i nawet poddawane
w wątpliwość, co eksponuje skarżący w zażaleniu. Jednak w ustaleniach stanu
faktycznego jest mowa o wspólnym działaniu pozwanego z pożyczkobiorcą M. W.,
z którym podzielił się pożyczoną, a nieoddaną powodowi kwotą, wspólnym
oskarżeniu o oszustwo na szkodę powoda (art. 286 § 1 k.k.), wskazaniu przez Sąd
pierwszej instancji pozwanego jako inicjatora oszukańczych działań i jego skazaniu
za przestępstwo oszustwa wyrokiem Sądu Rejonowego w 2008 r. na karę jednego
roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, z umorzeniem postępowania
karnego wyrokiem Sądu Okręgowego z powodu przedawnienia karalności
przypisanego pozwanemu czynu zabronionego.
Nie ma więc racji skarżący, że nie występują w sprawie przesłanki do
zastosowania art. 102 k.p.c. Skarżący przyznaje, że uprawomocnienie się wyroku
karnego względem M. W., w którym znalazło się zobowiązanie do naprawienia
przez niego szkody wyrządzonej powodowi nie spowodowało zaspokojenia
wierzytelności. Pozwany nie stał się wszakże osobą zobowiązaną do spełnienia
świadczenia wobec powoda, a tylko na podstawie art. 102 k.p.c., w zakresie
pozostawionym do decyzji sądu nie uzyskał, ze względu na uznanie przez Sąd
Apelacyjny szczególnie uzasadnionego wypadku zwrotu od powoda poniesionych
kosztów postępowania. W zaskarżonym zakresie zażalenie nie zasługuje zatem na
uwzględnienie.
4
Mając to na uwadze, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie na postanowienie zawarte w pkt II
zaskarżonego wyroku.