IV CZ 71/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-12-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 71/11
POSTANOWIENIE
Dnia 21 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa Mariusza S.
przeciwko Jolancie S.
o ustanowienie rozdzielności majątkowej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 października 2011 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 7 lutego 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i umarza postępowanie
wywołane wnioskiem pozwanej z dnia 11 stycznia 2011 r.
o przywrócenie terminu do usunięcia braku skargi kasacyjnej.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną pozwanej z tej przyczyny, że nie został usunięty w terminie jej brak
formalny w postaci braku jednego odpisu skargi.
Pozwana w tym samym dniu, 11 stycznia 2011 r., złożyła zażalenie na to
postanowienie oraz wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków
formalnych skargi przez dołączenie brakującego odpisu skargi, który to odpis
dołączyła do wniosku.
Nie oczekując na rozpoznanie zażalenia na postanowienie odrzucające
skargę, czyli bez jego uprawomocnienia się, Sąd Okręgowy zaskarżonym obecnie
postanowieniem z dnia 7 lutego 2011 r. oddalił wniosek o przywrócenie terminu do
uzupełnienia braków skargi kasacyjnej pozwanej oraz skargę odrzucił. W ocenie
Sądu, okoliczności wskazane we wniosku nie świadczyły o tym, że uchybienie
terminowi było niezawinione, a tym samym - nie stanowiły podstawy przywrócenia
terminu.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej skarżąca
wniosła o jego uchylenie zarzucając błędne uznanie przez Sąd, „że zachodzą
podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej pozwanej, gdyż nie zachodzą warunki
do przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych, określone w art. 168
§ 1 k.p.c”.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Postępowanie o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej
oraz zażalenie na odrzucenie środka procesowego wzajemnie się wykluczają
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN
874/98 i z dnia 15 listopada 1999 r., I CZ 174/99, niepubl.). Procedura zmierzająca
do przywrócenia terminu, któremu strona uchybiła, może być wdrożona po
stwierdzeniu, że czynność procesowa jest bezskuteczna z powodu uchybienia
terminowi, które to stwierdzenie może – i tak było w sprawie niniejszej – wynikać
z postanowienia sądu o odrzuceniu środka zaskarżenia. Termin do złożenia
3
wniosku otwiera się w chwili dowiedzenia się, że orzeczenie o odrzuceniu środka
uprawomocniło się.
Wniesienie przez skarżącą jednocześnie dwóch wzajemnie wykluczających
się i opartych na tych samych twierdzeniach, środków, było oczywiście
nieprawidłowe, przy czym wniosek o przywrócenie terminu był przedwczesny
i niedopuszczalny.
Nie było też dopuszczalne orzekanie co do wniosku oraz odrzucenie skargi
kasacyjnej przed uprawomocnieniem się pierwszego postanowienia o odrzuceniu
skargi.
Złożenie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej następuje albo przed jej podjęciem, gdy strona zdaje sobie sprawę
z uchybienia terminowi, albo już po jej dokonaniu, gdy sąd środek z powodu
przekroczenia terminu odrzucił. W tym drugim wypadku, a o taki chodziło
w niniejszej sprawie, skutki procesowe związane z wniesieniem środka
odwoławczego zostają zniweczone z chwilą prawomocnego jego odrzucenia.
Ma to istotne znaczenie także z punktu widzenia właściwego określenia
treści i przedmiotu wniosku o przywrócenie terminu. Z tego, że odrzucenie środka
zaskarżenia (środka odwoławczego) niweczy związane z nim skutki procesowe,
wynika, iż wniosek o przywrócenie terminu może dotyczyć wniesienia tego środka,
a nie uzupełnienia jego braku. Także przez czynność procesową, której należy
dopełnić wraz z wnioskiem, o której mowa wart. 169 § 3 k.p.c., należy rozumieć
wniesienie środka wolnego od braków formalnych i fiskalnych. Jednocześnie, skoro
przepisy art. 168 i n. k.p.c. przewidują możliwość przywrócenia terminu dokonania
czynności procesowej, to w razie uchybienia terminowi do usunięcia braku strona
może wnosić o przywrócenie terminu do dokonania czynności, czyli wniesienia tego
środka, a nie do spełnienia wymagania formalnego lub fiskalnego.
Wniosek o przywrócenie jedynie terminu do uzupełnienia braków środka
zaskarżenia (odwoławczego) jest w takiej sytuacji wnioskiem bezprzedmiotowym,
a przywrócenie terminu w takim tylko zakresie nie umożliwiałoby skutecznego
wniesienia środka zaskarżenia (odwoławczego) uprzednio prawomocnie
odrzuconego. Wskazane kwestie znalazły szczegółowe wyjaśnienie
4
w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu
sędziów z dnia 31 maja 2000 r., III ZP, OSNC 2001, nr 1, poz. 11 oraz
postanowienia z dnia 7 czerwca 2002 r., IV CZ 92/02, z dnia 27 stycznia 2005 r.,
II UZ 48/04, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZ 4/06, z dnia 11 stycznia 2008 r., V CZ
121/07, niepublikowane oraz z dnia 9 lipca 2008 r., V CZ 44/08, OSNC-ZD,
zeszyt B, poz. 55).
Przedwczesny i niedopuszczalny wniosek pozwanej o przywrócenie terminu
nie mógł stanowił podstawy wdrożenia postępowania, którego przedmiotem stało
się jego merytoryczne rozpoznanie, a nadto ponowne odrzucenie skargi kasacyjnej.
Wydaniu orzeczenia odrzucającego skargę kasacyjną stało na przeszkodzie
istnienie nieprawomocnego postanowienia odrzucającego tę skargę.
Z omówionych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji, na
podstawie art. 3941
w zw. z art. 39821
i art. 386 § 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 21 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa Mariusza S.
przeciwko Jolancie S.
o ustanowienie rozdzielności majątkowej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 21 października 2011 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 7 lutego 2011 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i umarza postępowanie
wywołane wnioskiem pozwanej z dnia 11 stycznia 2011 r.
o przywrócenie terminu do usunięcia braku skargi kasacyjnej.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2010 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną pozwanej z tej przyczyny, że nie został usunięty w terminie jej brak
formalny w postaci braku jednego odpisu skargi.
Pozwana w tym samym dniu, 11 stycznia 2011 r., złożyła zażalenie na to
postanowienie oraz wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków
formalnych skargi przez dołączenie brakującego odpisu skargi, który to odpis
dołączyła do wniosku.
Nie oczekując na rozpoznanie zażalenia na postanowienie odrzucające
skargę, czyli bez jego uprawomocnienia się, Sąd Okręgowy zaskarżonym obecnie
postanowieniem z dnia 7 lutego 2011 r. oddalił wniosek o przywrócenie terminu do
uzupełnienia braków skargi kasacyjnej pozwanej oraz skargę odrzucił. W ocenie
Sądu, okoliczności wskazane we wniosku nie świadczyły o tym, że uchybienie
terminowi było niezawinione, a tym samym - nie stanowiły podstawy przywrócenia
terminu.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej skarżąca
wniosła o jego uchylenie zarzucając błędne uznanie przez Sąd, „że zachodzą
podstawy do odrzucenia skargi kasacyjnej pozwanej, gdyż nie zachodzą warunki
do przywrócenia terminu do uzupełnienia braków formalnych, określone w art. 168
§ 1 k.p.c”.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Postępowanie o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej
oraz zażalenie na odrzucenie środka procesowego wzajemnie się wykluczają
(por. m.in. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN
874/98 i z dnia 15 listopada 1999 r., I CZ 174/99, niepubl.). Procedura zmierzająca
do przywrócenia terminu, któremu strona uchybiła, może być wdrożona po
stwierdzeniu, że czynność procesowa jest bezskuteczna z powodu uchybienia
terminowi, które to stwierdzenie może – i tak było w sprawie niniejszej – wynikać
z postanowienia sądu o odrzuceniu środka zaskarżenia. Termin do złożenia
3
wniosku otwiera się w chwili dowiedzenia się, że orzeczenie o odrzuceniu środka
uprawomocniło się.
Wniesienie przez skarżącą jednocześnie dwóch wzajemnie wykluczających
się i opartych na tych samych twierdzeniach, środków, było oczywiście
nieprawidłowe, przy czym wniosek o przywrócenie terminu był przedwczesny
i niedopuszczalny.
Nie było też dopuszczalne orzekanie co do wniosku oraz odrzucenie skargi
kasacyjnej przed uprawomocnieniem się pierwszego postanowienia o odrzuceniu
skargi.
Złożenie wniosku o przywrócenie terminu do dokonania czynności
procesowej następuje albo przed jej podjęciem, gdy strona zdaje sobie sprawę
z uchybienia terminowi, albo już po jej dokonaniu, gdy sąd środek z powodu
przekroczenia terminu odrzucił. W tym drugim wypadku, a o taki chodziło
w niniejszej sprawie, skutki procesowe związane z wniesieniem środka
odwoławczego zostają zniweczone z chwilą prawomocnego jego odrzucenia.
Ma to istotne znaczenie także z punktu widzenia właściwego określenia
treści i przedmiotu wniosku o przywrócenie terminu. Z tego, że odrzucenie środka
zaskarżenia (środka odwoławczego) niweczy związane z nim skutki procesowe,
wynika, iż wniosek o przywrócenie terminu może dotyczyć wniesienia tego środka,
a nie uzupełnienia jego braku. Także przez czynność procesową, której należy
dopełnić wraz z wnioskiem, o której mowa wart. 169 § 3 k.p.c., należy rozumieć
wniesienie środka wolnego od braków formalnych i fiskalnych. Jednocześnie, skoro
przepisy art. 168 i n. k.p.c. przewidują możliwość przywrócenia terminu dokonania
czynności procesowej, to w razie uchybienia terminowi do usunięcia braku strona
może wnosić o przywrócenie terminu do dokonania czynności, czyli wniesienia tego
środka, a nie do spełnienia wymagania formalnego lub fiskalnego.
Wniosek o przywrócenie jedynie terminu do uzupełnienia braków środka
zaskarżenia (odwoławczego) jest w takiej sytuacji wnioskiem bezprzedmiotowym,
a przywrócenie terminu w takim tylko zakresie nie umożliwiałoby skutecznego
wniesienia środka zaskarżenia (odwoławczego) uprzednio prawomocnie
odrzuconego. Wskazane kwestie znalazły szczegółowe wyjaśnienie
4
w orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu
sędziów z dnia 31 maja 2000 r., III ZP, OSNC 2001, nr 1, poz. 11 oraz
postanowienia z dnia 7 czerwca 2002 r., IV CZ 92/02, z dnia 27 stycznia 2005 r.,
II UZ 48/04, z dnia 22 lutego 2006 r., III CZ 4/06, z dnia 11 stycznia 2008 r., V CZ
121/07, niepublikowane oraz z dnia 9 lipca 2008 r., V CZ 44/08, OSNC-ZD,
zeszyt B, poz. 55).
Przedwczesny i niedopuszczalny wniosek pozwanej o przywrócenie terminu
nie mógł stanowił podstawy wdrożenia postępowania, którego przedmiotem stało
się jego merytoryczne rozpoznanie, a nadto ponowne odrzucenie skargi kasacyjnej.
Wydaniu orzeczenia odrzucającego skargę kasacyjną stało na przeszkodzie
istnienie nieprawomocnego postanowienia odrzucającego tę skargę.
Z omówionych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji, na
podstawie art. 3941
w zw. z art. 39821
i art. 386 § 3 k.p.c.