Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 94/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Wojciech Katner (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Hubert Wrzeszcz
w sprawie z powództwa R. K.
przeciwko J. H., Z. B. i M. M.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 listopada 2011 r.,
dwóch zażaleń pozwanych: M. M. oraz J. H.
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie drugim wyroku
Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 lutego 2011 r.,
1. oddala zażalenie M. M.,
2. odrzuca zażalenie J. H.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 25 lutego 2011 r. Sąd Apelacyjny:
1. oddalił apelację powoda R. K. od wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 26
marca 2010 r. oddalającego powództwo skierowane przeciwko J. H., M. M. i Z.
B. o zadośćuczynienie i
2. nie obciążył powoda kosztami postępowania apelacyjnego.
Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zaskarżyli zażaleniami J. H. i M. M.
zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c. oraz art. 98 § 1 k.p.c. Żalący domagali się
zmiany zaskarżonego postanowienia przez zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa
procesowego w postępowaniu apelacyjnym w wysokości, odpowiednio, 3.617 zł
J.H. oraz 2.700 zł M. M., ewentualnie uchylenia zaskarżonego postanowienia i
przekazania sprawy Sądowi II instancji do ponownego rozpoznania. Domagali się
nadto zasądzenia na ich rzecz kosztów postępowania zażaleniowego, w tym
kosztów zastępstwa procesowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W odniesieniu do zażalenia pozwanego J. H.:
zażalenie zostało wniesione przez zawodowego pełnomocnika, skarżący domagał
się zmiany zaskarżonego postanowienia i zasądzenia kwoty 3.617 zł, tę też kwotę
wskazał jako wartość przedmiotu zaskarżenia. Obliczona od wskazanej wartości
przedmiotu zaskarżenia opłata stosunkowa należna od zażalenia wynosi, zgodnie
z art. 13 ust. 1 w związku z art. 19 ust. 3 pkt 2 i art. 21 ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90,
poz. 594 ze zm.), 37 zł. Skarżący uiścił opłatę w wysokości 30 zł (k. 688). Zażalenie
opłacone kwotą niższą niż wynikająca z przepisów jest zażaleniem nieopłaconym.
Zgodnie z art.1302
§ 3 k.p.c. sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty
pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego
środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację, zażalenie, skargę kasacyjną,
skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw
od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skargę na orzeczenie
3
referendarza sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia. Powołany
przepis został co prawda uchylony z dniem 1 lipca 2009 r. (art. 1 pkt 3 ustawy
z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw Dz.U. z 2008r. Nr 234, poz.1571), jednakże zgodnie
z art. 8 ust.1 tej ustawy, jej przepisy mają zastosowanie do postępowań
wszczętych po dniu wejścia w życie ustawy. Zważywszy, że postępowanie
w sprawie zostało wszczęte w dniu 18 października 2007 r., art.1302
§ 3 k.p.c. miał
nadal w sprawie zastosowanie, co też oznacza, że zażalenie opłacone nienależycie
podlegało odrzuceniu.
Mając przeto powyższe na uwadze Sąd Najwyższy, na podstawie
powołanego art. 1302
§ 3 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 w związku z art. 39821
w związku z art. 370 i art. 373 w związku z art. 397 § 2 k.p.c. odrzucił zażalenie J.
H..
Zażalenie M. M. podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione.
Zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd
może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej
w ogóle kosztami. Przytoczony przepis urzeczywistnia zasadę słuszności,
aczkolwiek jednocześnie stanowi odstępstwo od zasady odpowiedzialności za
wynik procesu (art. 98 § 1 k.p.c.). Odwołanie się przez ustawodawcę, do pojęcia
„wypadków szczególnie uzasadnionych” daje sądowi prawo oceny, czy ma do
czynienia z sytuacją uzasadniającą odstępstwo do zasady odpowiedzialności za
wynik procesu. W orzecznictwie Sądu Najwyższego zwraca się uwagę, że stosując
art. 102 k.p.c. sąd powinien przede wszystkim kierować się poczuciem własnej
sprawiedliwości (por. np. postanowienie SN z dnia 27 stycznia 2010 r., II CZ 87/09,
niepubl.; postanowienie SN z dnia 8 lipca 2009 r., II CZ 52/10, niepubl.), a kontrola
sprawowana przez Sąd Najwyższy musi być ograniczona do zwalczania orzeczeń
dotkniętych poważnym błędem (por. postanowienie SN z dnia 8 września 2010 r.,
II CZ 80/10, niepubl.).
Sąd odwoławczy wskazał przyczyny, dla których nie obciążył powoda
kosztami procesu w postępowaniu apelacyjnym i w okolicznościach sprawy nie ma
4
dostatecznych podstaw do zakwestionowania tej argumentacji. Ponadto uwzględnić
należy, że wytoczenie przez powoda powództwa o zadośćuczynienie za doznaną
krzywdę nastąpiło po trwającym wiele lat procesie karnym, zakończonym
prawomocnym uniewinnieniem powoda. Sprawa karna toczyła się na skutek
złożenia przez pozwanego J. H. zawiadomienia o popełnieniu przez powoda
przestępstwa; wszyscy pozwani składali w procesie zeznania obciążające powoda.
Z akt sprawy wynika ponadto, że powód cierpi na depresję; wyrok uniewinniający
w sprawie karnej spowodował u niego nasilenie poczucia krzywdy. Ponadto
z oświadczeń majątkowych składanych przez powoda w trakcie procesu wynikało,
że znajduje się on w trudnej sytuacji materialnej.
Powyższe wskazuje, że nieobciążenie powoda kosztami procesu
w postępowaniu apelacyjnym było usprawiedliwione.
Na marginesie można dodać, że żalący nie ma racji dowodząc, iż sąd może
zastosować art. 102 k.p.c. jedynie w przypadku złożenia stosownego wniosku przez
zainteresowaną stronę (por. m.in. uzasadnienie postanowienia SN z dnia
22 kwietnia 2010 r., II CZ 12/10, niepubl.).
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie.
md

IV CZ 94/11

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia