II CNP 41/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CNP 41/11
POSTANOWIENIE
Dnia 14 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 grudnia 2011r.,
skargi A. Ś.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Rejonowego w O.
z dnia 9 listopada 2009r., wydanego
w sprawie z wniosku A. Ś.
przy uczestnictwie K. G.
o podział majątku wspólnego,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Wnioskodawczyni A. Ś. wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem postanowienia Sądu Rejonowego w O. z dnia 9 listopada 2009 r.,
wydanego w sprawie z udziałem K. G. o podział majątku wspólnego. W
zaskarżonym postanowieniu Sąd ustalił skład majątku wspólnego należącego do A.
Ś. i K. G. i dokonał jego podziału w ten sposób, że na wyłączną własność
wnioskodawczyni przyznał rzeczy o wartości 114 058,66 zł, w tym spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w O., zaś uczestnikowi przyznał na
wyłączną własność rzeczy o łącznej wartości 26 758,70 zł. Zobowiązał strony do
wydania sobie wzajemnie rzeczy będących w ich posiadaniu, a przyznanych drugiej
stronie. Ustanowił spłatę z tytułu podziału majątku wspólnego i zasądził z tego
tytułu od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 43 649,98 zł., a ponadto
kwotę 1 075,77 zł tytułem nakładów poczynionych przez uczestnika z majątku
osobistego na majątek wspólny.
Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni wniosła apelację, która została
odrzucona postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 13 maja 2010 r. z uwagi
na nieuiszczenie opłaty. Sąd wyjaśnił, że apelację wniósł pełnomocnik
wnioskodawczyni, składając jednocześnie wniosek o zwolnienie wnioskodawczyni
od opłaty od tego środka zaskarżenia. Wniosek został oddalony, podobnie jak
zażalenie wnioskodawczyni na postanowienie odmawiające jej zwolnienia od
opłaty. Opłata od apelacji nie została uiszczona. Postanowieniem z dnia 20 lipca
2010 r. Sąd Rejonowy w O. oddalił wniosek wnioskodawczyni o przywrócenia
terminu do wniesienia apelacji i odrzucił jej apelację złożoną wraz z wnioskiem. Sąd
Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 15 października 2010 r. oddalił zażalenie
wnioskodawczyni na orzeczenie o odrzuceniu apelacji, podzielając stanowisko o
braku podstaw do przywrócenia terminu.
Skarżąca oparła swoją skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem na
podstawie naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 78 w zw. z art. 176
Konstytucji RP; 35 k.r.o. w zw. z art. 58 § 1 k.c.; 212 § 1 k.c. Ponadto wskazała na
naruszenie przepisów postępowania mianowicie: art. 168 § 1 k.p.c. w zw. z art. 567
3
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.; art. 232 zd. 2 k.p.c.; art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art.
13 § 2 k.c. Te same przepisy wskazała jako te, z którym zaskarżone orzeczenie jest
jej zdaniem niezgodne.
Wyrządzenie szkody przez wydanie kwestionowanego orzeczenia skarżąca
uprawdopodobniła wskazując, że została niesłusznie obciążona obowiązkiem
spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego kwotą 47 649,98 zł, obowiązkiem
zapłaty kwoty 1 075,77 zł tytułem nakładów poczynionych przez uczestnika K. G. z
majątku osobistego na majątek wspólny, a także obowiązkiem zapłaty kwoty
2 231,23 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania wyłożonych przez Skarb
Państwa.
Wyjaśniła także, że wartość przedmiotu sporu nie pozwalała jej złożyć skargi
kasacyjnej, a nie zachodziły przesłanki uzasadniające wystąpienie o wznowienie
postępowania oraz nie istnieją podstawy do wniesienie powództwa
przeciwegzekucyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Niniejsza skarga wniesiona została od orzeczenia sądu pierwszej instancji,
które nie zostało skutecznie zaskarżone z wykorzystaniem przewidzianych prawem
środków. W takim wypadku dopuszczalność skargi wymaga łącznego spełnienia
dwóch przesłanek - istnienia wyjątkowego wypadku oraz występowania
kwalifikowanej postaci niezgodności kwestionowanego orzeczenia z prawem, która
wynikać musi z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela (por. np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006/6/113,
podobne stanowisko wyrażone zostało w szeregu późniejszych, nie publikowanych
orzeczeń). Wystąpienie takiego wyjątkowego wypadku strona powinna wykazać
w skardze, w ramach realizacji obowiązku przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 5
k.p.c. W orzecznictwie przyjmuje się, że podstawę określoną w art. 4241
§ 2 k.p.c.
może stanowić zamknięcie drogi do instancji odwoławczej (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 4 lipca 2006 r., V CNP 86/06, OSNC 2007/3/47) i w tym
kierunku zmierza argumentacja skarżącej. Jednakże pozbawienie strony
możliwości wykorzystania dwuinstancyjnego postępowania tylko wówczas uprawnia
4
do oparcia na tej podstawie skargi, kiedy jest skutkiem okoliczności obiektywnie
uniemożliwiających stronie wniesienie środka zaskarżenia, a nie kiedy wynika
z woli lub zaniedbań tej strony (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
10 sierpnia 2010 r., II CNP 39/10, nie publ. poza bazą Lex nr 603891). Uchybienia
przez stronę skarżącą obowiązkom związanym z opłaceniem zwykłego środka
zaskarżenia, jaki przysługiwał od postanowienia Sądu pierwszej instancji trafnie
zaliczone zostało w toku postępowania o przywrócenie terminu do zdarzeń
zawinionych przez stronę. Nie zachodzi więc przewidziana w art. 4241
§ 2 k.p.c.
niezbędna przesłanka dopuszczalności skargi w postaci wyjątkowego wypadku
usprawiedliwiającego nieskorzystanie z przysługującego środka zaskarżenia
wyroku sądu pierwszej instancji, ani też przesłanka naruszenia podstawowych
zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka
i obywatela.
Z przytoczonych przyczyn Sąd Najwyższy odrzucił skargę na podstawie art.
4248
§ 2 k.p.c.
md
POSTANOWIENIE
Dnia 14 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Tyczka-Rote
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 14 grudnia 2011r.,
skargi A. Ś.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Rejonowego w O.
z dnia 9 listopada 2009r., wydanego
w sprawie z wniosku A. Ś.
przy uczestnictwie K. G.
o podział majątku wspólnego,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Wnioskodawczyni A. Ś. wniosła skargę o stwierdzenie niezgodności z
prawem postanowienia Sądu Rejonowego w O. z dnia 9 listopada 2009 r.,
wydanego w sprawie z udziałem K. G. o podział majątku wspólnego. W
zaskarżonym postanowieniu Sąd ustalił skład majątku wspólnego należącego do A.
Ś. i K. G. i dokonał jego podziału w ten sposób, że na wyłączną własność
wnioskodawczyni przyznał rzeczy o wartości 114 058,66 zł, w tym spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w O., zaś uczestnikowi przyznał na
wyłączną własność rzeczy o łącznej wartości 26 758,70 zł. Zobowiązał strony do
wydania sobie wzajemnie rzeczy będących w ich posiadaniu, a przyznanych drugiej
stronie. Ustanowił spłatę z tytułu podziału majątku wspólnego i zasądził z tego
tytułu od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kwotę 43 649,98 zł., a ponadto
kwotę 1 075,77 zł tytułem nakładów poczynionych przez uczestnika z majątku
osobistego na majątek wspólny.
Od powyższego orzeczenia wnioskodawczyni wniosła apelację, która została
odrzucona postanowieniem Sądu Rejonowego w O. z dnia 13 maja 2010 r. z uwagi
na nieuiszczenie opłaty. Sąd wyjaśnił, że apelację wniósł pełnomocnik
wnioskodawczyni, składając jednocześnie wniosek o zwolnienie wnioskodawczyni
od opłaty od tego środka zaskarżenia. Wniosek został oddalony, podobnie jak
zażalenie wnioskodawczyni na postanowienie odmawiające jej zwolnienia od
opłaty. Opłata od apelacji nie została uiszczona. Postanowieniem z dnia 20 lipca
2010 r. Sąd Rejonowy w O. oddalił wniosek wnioskodawczyni o przywrócenia
terminu do wniesienia apelacji i odrzucił jej apelację złożoną wraz z wnioskiem. Sąd
Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 15 października 2010 r. oddalił zażalenie
wnioskodawczyni na orzeczenie o odrzuceniu apelacji, podzielając stanowisko o
braku podstaw do przywrócenia terminu.
Skarżąca oparła swoją skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem na
podstawie naruszenia przepisów prawa materialnego - art. 78 w zw. z art. 176
Konstytucji RP; 35 k.r.o. w zw. z art. 58 § 1 k.c.; 212 § 1 k.c. Ponadto wskazała na
naruszenie przepisów postępowania mianowicie: art. 168 § 1 k.p.c. w zw. z art. 567
3
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.; art. 232 zd. 2 k.p.c.; art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art.
13 § 2 k.c. Te same przepisy wskazała jako te, z którym zaskarżone orzeczenie jest
jej zdaniem niezgodne.
Wyrządzenie szkody przez wydanie kwestionowanego orzeczenia skarżąca
uprawdopodobniła wskazując, że została niesłusznie obciążona obowiązkiem
spłaty z tytułu podziału majątku wspólnego kwotą 47 649,98 zł, obowiązkiem
zapłaty kwoty 1 075,77 zł tytułem nakładów poczynionych przez uczestnika K. G. z
majątku osobistego na majątek wspólny, a także obowiązkiem zapłaty kwoty
2 231,23 zł tytułem zwrotu części kosztów postępowania wyłożonych przez Skarb
Państwa.
Wyjaśniła także, że wartość przedmiotu sporu nie pozwalała jej złożyć skargi
kasacyjnej, a nie zachodziły przesłanki uzasadniające wystąpienie o wznowienie
postępowania oraz nie istnieją podstawy do wniesienie powództwa
przeciwegzekucyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Niniejsza skarga wniesiona została od orzeczenia sądu pierwszej instancji,
które nie zostało skutecznie zaskarżone z wykorzystaniem przewidzianych prawem
środków. W takim wypadku dopuszczalność skargi wymaga łącznego spełnienia
dwóch przesłanek - istnienia wyjątkowego wypadku oraz występowania
kwalifikowanej postaci niezgodności kwestionowanego orzeczenia z prawem, która
wynikać musi z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub
konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela (por. np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2006 r., I CNP 4/06, OSNC 2006/6/113,
podobne stanowisko wyrażone zostało w szeregu późniejszych, nie publikowanych
orzeczeń). Wystąpienie takiego wyjątkowego wypadku strona powinna wykazać
w skardze, w ramach realizacji obowiązku przewidzianego w art. 4245
§ 1 pkt 5
k.p.c. W orzecznictwie przyjmuje się, że podstawę określoną w art. 4241
§ 2 k.p.c.
może stanowić zamknięcie drogi do instancji odwoławczej (postanowienie Sądu
Najwyższego z dnia 4 lipca 2006 r., V CNP 86/06, OSNC 2007/3/47) i w tym
kierunku zmierza argumentacja skarżącej. Jednakże pozbawienie strony
możliwości wykorzystania dwuinstancyjnego postępowania tylko wówczas uprawnia
4
do oparcia na tej podstawie skargi, kiedy jest skutkiem okoliczności obiektywnie
uniemożliwiających stronie wniesienie środka zaskarżenia, a nie kiedy wynika
z woli lub zaniedbań tej strony (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
10 sierpnia 2010 r., II CNP 39/10, nie publ. poza bazą Lex nr 603891). Uchybienia
przez stronę skarżącą obowiązkom związanym z opłaceniem zwykłego środka
zaskarżenia, jaki przysługiwał od postanowienia Sądu pierwszej instancji trafnie
zaliczone zostało w toku postępowania o przywrócenie terminu do zdarzeń
zawinionych przez stronę. Nie zachodzi więc przewidziana w art. 4241
§ 2 k.p.c.
niezbędna przesłanka dopuszczalności skargi w postaci wyjątkowego wypadku
usprawiedliwiającego nieskorzystanie z przysługującego środka zaskarżenia
wyroku sądu pierwszej instancji, ani też przesłanka naruszenia podstawowych
zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka
i obywatela.
Z przytoczonych przyczyn Sąd Najwyższy odrzucił skargę na podstawie art.
4248
§ 2 k.p.c.
md