II KO 30/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:21-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KO 30/11
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 25 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy - Izba Karna w Warszawie
w składzie następującym:
Przewodniczący: Sędzia SN Jerzy Gubba
Sędziowie SN: Piotr Hofmański (sprawozdawca)
Roman Sądej
na posiedzeniu
w sprawie W. O.
po rozpoznaniu wniosku obrońcy skazanego o wznowienie postępowania
karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 6
grudnia 2005 r., utrzymującym w mocy – w zakresie skazania oskarżonego za
przestępstwo określone w art. 148 § 2 k.k. – wyrok Sądu Okręgowego z 21
marca 2005 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić wniosek o wznowienie postępowania;
2. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K., Kancelaria
adwokacka w W. kwotę 442.80 PLN (słownie: czterysta czterdzieści
dwa złote i 80/100), w tym 23 % podatku VAT, za sporządzenie i
podpisanie wniosku o wznowienie postępowania;
3. zwolnić skazanego od ponoszenia kosztów postępowania w
przedmiocie wznowienia postępowania.
U Z A S A D N I E N I E
2
Obrońca skazanego W. O. złożył wniosek o wznowienie postępowania w
spawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6
grudnia 2005 r., w której W. O. skazany został za przestępstwo określone w art.
148 § 2 pkt 4 k.k. Jako podstawę wznowienia wskazano przepis art. 540 § 2 w
związku z art. 542 § 1 k.p.k. Domagano się w nim uchylenia, na podstawie art.
547 § 2 k.p.k. wyroku Sądu Apelacyjnego oraz poprzedzającego go wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 21 marca 2005 r. w części dotyczącej skazania W. O.
za przestępstwo określone w art. 148 § 2 pkt 4 k.k. i przekazania sprawy w tym
zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w pierwszej
instancji. W uzasadnieniu wniosku obrońca wskazał, że na skutek wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r., sygn. P 11/08, za
niezgodny z art. 118 ust. 1 i art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji RP uznany został art.
1 pkt 15 ustawy z 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy –
Kodeks postępowania karnego i ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr
163, poz. 1363), a w rezultacie z dniem wejścia w życie tej noweli został
usunięty z porządku prawnego przepis art. 148 § 2 k.k. W sprawie W.O. wyrok
Sądu pierwszej instancji, którym skazano go – między innymi – za przestępstwo
określone w art. 148 § 2 pkt 4 k.k., utrzymany został w mocy już po wejściu w
życie noweli z dnia 27 lipca 2005 r., co nastąpiło z dniem 26 września 2005 r.
Ustosunkowując się pisemnie do wniosku o wznowienie, Prokurator
Prokuratury Generalnej wniósł o oddalenie wniosku wywodząc, że utrzymując
w mocy wyrok Sadu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie, Sąd Apelacyjny
nie zastosował przepisu znowelizowanego ustawą uznaną za sprzeczną z
Konstytucją RP, albowiem – zgodnie z art. 4 § 1 k.k. - zastosował przepis art.
148 § 2 pkt 4 k.k. w brzmieniu poprzedzającym wejście w życie tej ustawy, a
więc nie dotknięty niekonstytucyjnością.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Niewątpliwie brak precyzji w uzasadnieniu wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r. powodował wiele trudności
3
interpretacyjnych, które jednak obecnie, dzięki konsekwentnemu stanowisku
judykatury, zostały usunięte. I tak, nie ulega wątpliwości, że na podstawie art.
540 § 2 k.p.k. wznowieniu podlega postępowanie nie tylko wtedy, gdy podstawą
skazania był przepis uznany za niezgodny z Konstytucją, ale także wtedy, gdy
był to przepis znowelizowany niekonstytucyjną ustawą. Nie ulega wątpliwości
także to, że na skutek uznania za naruszający Konstytucję RP przepis ustawy
nowelizującej, utracił moc art. 148 § 2 k.k., który został niekonstytucyjnym
przepisem znowelizowany i że na skutek tego nie doszło do „odżycia” przepisu
w brzmieniu poprzedzającym niekonstytucyjną nowelizację. W tym sensie
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r. wywołało
skutek ex tunc, co w realiach rozpoznawanej sprawy oznacza, że Sąd
Apelacyjny nie mógłby zastosować art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu nadanym mu
nowelą z dnia 27 lipca 2005 r., albowiem w czasie gdy wyrokował, przepisu
tego nie było w porządku prawnym.
W argumentacji, która wspiera wniosek obrońcy skazanego W. O. o
wznowienie postępowania, pominięto jednak to, że Sąd Apelacyjny nie stosował
art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu nadanym mu przez niekonstytucyjną nowelę,
albowiem w sprawie znajdował zastosowanie art. 4 § 1 k.k., zgodnie z którym,
w sytuacji gdy w chwili orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie
popełnienia przestępstwa, sąd stosuje ustawę nową, chyba że poprzednio
obowiązująca jest względniejsza dla sprawcy. Nie ulega przy tym wątpliwości,
że art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu poprzedzającym wejście w życie noweli z 27
lipca 2005 r. był dla sprawcy względniejszy niż w brzmieniu nadanym mu przez
tę ustawę. W rezultacie, Sąd Apelacyjny nie stosował w sprawie przepisu
znowelizowanego ustawą naruszającą Konstytucję RP, co wyklucza zaistnienie
podstawy do wznowienia postępowania.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy podzielając jednolite i
niekwestionowane orzecznictwo najwyższej instancji sądowej w analogicznych
sprawach (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2010 r., II
4
KO 116/00, R-OSNKW 2010, poz. 106, z 28 stycznia 2010 r., IV KO 139/09,
R-OSNKW 2010, poz. 194, z 7 kwietnia 2010 r., IV KO 43/10, R-OSNKW
2010, poz. 684, 11 marca 2010 r., IV KO 19/10, R-OSNKW 2010, poz. 551, z
10 marca 2011 r., III KO 101/10, nie publ. i inne), orzekł jak w postanowieniu.
P O S T A N O W I E N I E
Dnia 25 stycznia 2012 r.
Sąd Najwyższy - Izba Karna w Warszawie
w składzie następującym:
Przewodniczący: Sędzia SN Jerzy Gubba
Sędziowie SN: Piotr Hofmański (sprawozdawca)
Roman Sądej
na posiedzeniu
w sprawie W. O.
po rozpoznaniu wniosku obrońcy skazanego o wznowienie postępowania
karnego zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 6
grudnia 2005 r., utrzymującym w mocy – w zakresie skazania oskarżonego za
przestępstwo określone w art. 148 § 2 k.k. – wyrok Sądu Okręgowego z 21
marca 2005 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić wniosek o wznowienie postępowania;
2. zasądzić od Skarbu Państwa na rzecz adwokata A. K., Kancelaria
adwokacka w W. kwotę 442.80 PLN (słownie: czterysta czterdzieści
dwa złote i 80/100), w tym 23 % podatku VAT, za sporządzenie i
podpisanie wniosku o wznowienie postępowania;
3. zwolnić skazanego od ponoszenia kosztów postępowania w
przedmiocie wznowienia postępowania.
U Z A S A D N I E N I E
2
Obrońca skazanego W. O. złożył wniosek o wznowienie postępowania w
spawie zakończonej prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6
grudnia 2005 r., w której W. O. skazany został za przestępstwo określone w art.
148 § 2 pkt 4 k.k. Jako podstawę wznowienia wskazano przepis art. 540 § 2 w
związku z art. 542 § 1 k.p.k. Domagano się w nim uchylenia, na podstawie art.
547 § 2 k.p.k. wyroku Sądu Apelacyjnego oraz poprzedzającego go wyroku
Sądu Okręgowego z dnia 21 marca 2005 r. w części dotyczącej skazania W. O.
za przestępstwo określone w art. 148 § 2 pkt 4 k.k. i przekazania sprawy w tym
zakresie Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania w pierwszej
instancji. W uzasadnieniu wniosku obrońca wskazał, że na skutek wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r., sygn. P 11/08, za
niezgodny z art. 118 ust. 1 i art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji RP uznany został art.
1 pkt 15 ustawy z 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy –
Kodeks postępowania karnego i ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr
163, poz. 1363), a w rezultacie z dniem wejścia w życie tej noweli został
usunięty z porządku prawnego przepis art. 148 § 2 k.k. W sprawie W.O. wyrok
Sądu pierwszej instancji, którym skazano go – między innymi – za przestępstwo
określone w art. 148 § 2 pkt 4 k.k., utrzymany został w mocy już po wejściu w
życie noweli z dnia 27 lipca 2005 r., co nastąpiło z dniem 26 września 2005 r.
Ustosunkowując się pisemnie do wniosku o wznowienie, Prokurator
Prokuratury Generalnej wniósł o oddalenie wniosku wywodząc, że utrzymując
w mocy wyrok Sadu Okręgowego w rozpoznawanej sprawie, Sąd Apelacyjny
nie zastosował przepisu znowelizowanego ustawą uznaną za sprzeczną z
Konstytucją RP, albowiem – zgodnie z art. 4 § 1 k.k. - zastosował przepis art.
148 § 2 pkt 4 k.k. w brzmieniu poprzedzającym wejście w życie tej ustawy, a
więc nie dotknięty niekonstytucyjnością.
Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Niewątpliwie brak precyzji w uzasadnieniu wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r. powodował wiele trudności
3
interpretacyjnych, które jednak obecnie, dzięki konsekwentnemu stanowisku
judykatury, zostały usunięte. I tak, nie ulega wątpliwości, że na podstawie art.
540 § 2 k.p.k. wznowieniu podlega postępowanie nie tylko wtedy, gdy podstawą
skazania był przepis uznany za niezgodny z Konstytucją, ale także wtedy, gdy
był to przepis znowelizowany niekonstytucyjną ustawą. Nie ulega wątpliwości
także to, że na skutek uznania za naruszający Konstytucję RP przepis ustawy
nowelizującej, utracił moc art. 148 § 2 k.k., który został niekonstytucyjnym
przepisem znowelizowany i że na skutek tego nie doszło do „odżycia” przepisu
w brzmieniu poprzedzającym niekonstytucyjną nowelizację. W tym sensie
orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 kwietnia 2009 r. wywołało
skutek ex tunc, co w realiach rozpoznawanej sprawy oznacza, że Sąd
Apelacyjny nie mógłby zastosować art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu nadanym mu
nowelą z dnia 27 lipca 2005 r., albowiem w czasie gdy wyrokował, przepisu
tego nie było w porządku prawnym.
W argumentacji, która wspiera wniosek obrońcy skazanego W. O. o
wznowienie postępowania, pominięto jednak to, że Sąd Apelacyjny nie stosował
art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu nadanym mu przez niekonstytucyjną nowelę,
albowiem w sprawie znajdował zastosowanie art. 4 § 1 k.k., zgodnie z którym,
w sytuacji gdy w chwili orzekania obowiązuje inna ustawa niż w czasie
popełnienia przestępstwa, sąd stosuje ustawę nową, chyba że poprzednio
obowiązująca jest względniejsza dla sprawcy. Nie ulega przy tym wątpliwości,
że art. 148 § 2 k.k. w brzmieniu poprzedzającym wejście w życie noweli z 27
lipca 2005 r. był dla sprawcy względniejszy niż w brzmieniu nadanym mu przez
tę ustawę. W rezultacie, Sąd Apelacyjny nie stosował w sprawie przepisu
znowelizowanego ustawą naruszającą Konstytucję RP, co wyklucza zaistnienie
podstawy do wznowienia postępowania.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy podzielając jednolite i
niekwestionowane orzecznictwo najwyższej instancji sądowej w analogicznych
sprawach (zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2010 r., II
4
KO 116/00, R-OSNKW 2010, poz. 106, z 28 stycznia 2010 r., IV KO 139/09,
R-OSNKW 2010, poz. 194, z 7 kwietnia 2010 r., IV KO 43/10, R-OSNKW
2010, poz. 684, 11 marca 2010 r., IV KO 19/10, R-OSNKW 2010, poz. 551, z
10 marca 2011 r., III KO 101/10, nie publ. i inne), orzekł jak w postanowieniu.