V CZ 126/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-02-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 126/11
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Wytwórni Wódek Gatunkowych "P." Spółce Akcyjnej
w B.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności lub zwolnienie spod egzekucji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 czerwca 2011 r.,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 917
(dziewięćset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanej, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w części uwzględniającej powództwo o
zwolnienie od egzekucji i orzekającej o kosztach procesu w ten sposób, że oddalił
powództwo w tej części i nie obciążył powódki kosztami procesu; nie obciążył
powódki kosztami procesu również w postępowaniu apelacyjnym. Rozstrzygnięcie
o kosztach procesu, w tym kosztach postępowania apelacyjnego, zostało
uzasadnione, ze wskazaniem jako podstawy art. 102 k.p.c., trudną sytuacja
materialną powódki.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego zaskarżyła
zażaleniem pozwana. Domagała się zmiany postanowienia i zasądzenia na jej
rzecz z tytułu tych kosztów kwoty 6.139 zł stanowiącej opłatę od apelacji.
Domagała się nadto zasądzenia kwoty 62 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego. Postanowieniem z dnia 23 marca 2011 r. Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżone postanowienie i sprawę, we wskazanym zakresie, przekazał do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Rozstrzygając ponownie o kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd
Apelacyjny postanowieniem z dnia 28 czerwca 2011 r. zasądził od powódki na
rzecz pozwanej łącznie kwotę 6201 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego i postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym. W
uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazując jako podstawę
rozstrzygnięcia art. 102 k.p.c. wywiódł, że co prawda sama sytuacja materialna
powódki nie była wystarczająca do nieobciążania jej kosztami procesu, to jednak tę
podstawę prawną rozstrzygnięcia uzasadniała złożoność zagadnień prawnych
występujących w sprawie. Jednakże stopień trudności i nasilenie złożoności
zagadnień prawnych nie było na tyle wysokie, aby uzasadniać całkowite
odstąpienie od obciążania powódki kosztami procesu.
W zażaleniu na to postanowienie powódka domagała się jego uchylenia
i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania podnosząc,
3
że okoliczności sprawy usprawiedliwiały, po myśli art. 102 k.p.c., nieobciążenie jej
w ogóle kosztami postępowania apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie pozwana domagała się oddalenia zażalenia
i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione.
Zaskarżonym postanowieniem zasądzono od powódki na rzecz pozwanej
kwotę 6.201 zł. Kwota ta w całości wyczerpywała żądane przez pozwaną koszty
postępowania apelacyjnego (opłata od apelacji - 6.139 zł) i zażaleniowego (62 zł).
Zasądzenie od strony przegrywającej proces w całości kosztów procesu w pełnej
kwocie żądanej przez przeciwnika procesowego oznacza, że podstawę takiego
rozstrzygnięcia stanowi art. 98 k.p.c., a nie art. 102 k.p.c. Wskazanie więc tej
podstawy prawnej rozstrzygnięcia było w okolicznościach sprawy nieprawidłowe,
nie czyni to jednak zaskarżonego rozstrzygnięcia nieprawidłowym.
Zastosowania art. 102 k.p.c., jak trafnie ocenił Sąd Apelacyjny, nie
usprawiedliwiała sytuacja życiowa skarżącej, której zresztą skarżąca Sądowi nie
przedstawiła nawet w odpowiedzi na prawidłowo doręczone jej pełnomocnikowi
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r. Z uzasadnienia tego
postanowienia jasno zaś wynikało, że dla skutecznego zastosowania art. 102 k.p.c.,
również z uwagi na sytuację życiową strony przegrywającej spór, wymagane jest
wykazanie istnienia takiej sytuacji, która może być traktowana jako wypadek
szczególnie uzasadniony.
Ponadto, jakkolwiek co do zasady, precedensowy charakter sprawy może
uzasadniać zastosowanie art. 102 k.p.c. (por. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNC 3/1974 poz. 59; z dnia 13 września
2010 r., II PZ 24/10, LEX nr 661510; z dnia 8 lipca 2011 r., IV CZ 23/11,
LEX nr 897948), to jednak, wbrew temu co twierdzi skarżąca, sprawa niniejsza nie
miała takiego charakteru. Zagadnienia nasuwające wątpliwości prawne zostały
wyjaśnione w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przytoczonym
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i powódka, reprezentowana przez
profesjonalnego pełnomocnika miała, przed wszczęciem procesu, możliwość
4
i obowiązek wszechstronnego rozważenia, czy i w jakim zakresie przysługuje jej
dochodzone roszczenie.
W tym stanie rzeczy istniały podstawy do przyjęcia, że zaskarżone
postanowienie, mimo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu; zażalenie przeto
podlegało oddaleniu (art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.).
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 4 w związku z § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Dz. U. Nr 163, poz. 1349
ze zm.).
POSTANOWIENIE
Dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Jan Górowski
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Wytwórni Wódek Gatunkowych "P." Spółce Akcyjnej
w B.
o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności lub zwolnienie spod egzekucji,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 23 lutego 2012 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 czerwca 2011 r.,
1. oddala zażalenie,
2. zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 917
(dziewięćset siedemnaście) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 30 listopada 2010 r. Sąd Apelacyjny, na skutek apelacji
pozwanej, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w części uwzględniającej powództwo o
zwolnienie od egzekucji i orzekającej o kosztach procesu w ten sposób, że oddalił
powództwo w tej części i nie obciążył powódki kosztami procesu; nie obciążył
powódki kosztami procesu również w postępowaniu apelacyjnym. Rozstrzygnięcie
o kosztach procesu, w tym kosztach postępowania apelacyjnego, zostało
uzasadnione, ze wskazaniem jako podstawy art. 102 k.p.c., trudną sytuacja
materialną powódki.
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego zaskarżyła
zażaleniem pozwana. Domagała się zmiany postanowienia i zasądzenia na jej
rzecz z tytułu tych kosztów kwoty 6.139 zł stanowiącej opłatę od apelacji.
Domagała się nadto zasądzenia kwoty 62 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego. Postanowieniem z dnia 23 marca 2011 r. Sąd Najwyższy uchylił
zaskarżone postanowienie i sprawę, we wskazanym zakresie, przekazał do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu, pozostawiając temu Sądowi
rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.
Rozstrzygając ponownie o kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd
Apelacyjny postanowieniem z dnia 28 czerwca 2011 r. zasądził od powódki na
rzecz pozwanej łącznie kwotę 6201 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
apelacyjnego i postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym. W
uzasadnieniu tego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny wskazując jako podstawę
rozstrzygnięcia art. 102 k.p.c. wywiódł, że co prawda sama sytuacja materialna
powódki nie była wystarczająca do nieobciążania jej kosztami procesu, to jednak tę
podstawę prawną rozstrzygnięcia uzasadniała złożoność zagadnień prawnych
występujących w sprawie. Jednakże stopień trudności i nasilenie złożoności
zagadnień prawnych nie było na tyle wysokie, aby uzasadniać całkowite
odstąpienie od obciążania powódki kosztami procesu.
W zażaleniu na to postanowienie powódka domagała się jego uchylenia
i przekazania sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania podnosząc,
3
że okoliczności sprawy usprawiedliwiały, po myśli art. 102 k.p.c., nieobciążenie jej
w ogóle kosztami postępowania apelacyjnego.
W odpowiedzi na zażalenie pozwana domagała się oddalenia zażalenia
i zasądzenia kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest nieuzasadnione.
Zaskarżonym postanowieniem zasądzono od powódki na rzecz pozwanej
kwotę 6.201 zł. Kwota ta w całości wyczerpywała żądane przez pozwaną koszty
postępowania apelacyjnego (opłata od apelacji - 6.139 zł) i zażaleniowego (62 zł).
Zasądzenie od strony przegrywającej proces w całości kosztów procesu w pełnej
kwocie żądanej przez przeciwnika procesowego oznacza, że podstawę takiego
rozstrzygnięcia stanowi art. 98 k.p.c., a nie art. 102 k.p.c. Wskazanie więc tej
podstawy prawnej rozstrzygnięcia było w okolicznościach sprawy nieprawidłowe,
nie czyni to jednak zaskarżonego rozstrzygnięcia nieprawidłowym.
Zastosowania art. 102 k.p.c., jak trafnie ocenił Sąd Apelacyjny, nie
usprawiedliwiała sytuacja życiowa skarżącej, której zresztą skarżąca Sądowi nie
przedstawiła nawet w odpowiedzi na prawidłowo doręczone jej pełnomocnikowi
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2011 r. Z uzasadnienia tego
postanowienia jasno zaś wynikało, że dla skutecznego zastosowania art. 102 k.p.c.,
również z uwagi na sytuację życiową strony przegrywającej spór, wymagane jest
wykazanie istnienia takiej sytuacji, która może być traktowana jako wypadek
szczególnie uzasadniony.
Ponadto, jakkolwiek co do zasady, precedensowy charakter sprawy może
uzasadniać zastosowanie art. 102 k.p.c. (por. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNC 3/1974 poz. 59; z dnia 13 września
2010 r., II PZ 24/10, LEX nr 661510; z dnia 8 lipca 2011 r., IV CZ 23/11,
LEX nr 897948), to jednak, wbrew temu co twierdzi skarżąca, sprawa niniejsza nie
miała takiego charakteru. Zagadnienia nasuwające wątpliwości prawne zostały
wyjaśnione w nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego przytoczonym
w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i powódka, reprezentowana przez
profesjonalnego pełnomocnika miała, przed wszczęciem procesu, możliwość
4
i obowiązek wszechstronnego rozważenia, czy i w jakim zakresie przysługuje jej
dochodzone roszczenie.
W tym stanie rzeczy istniały podstawy do przyjęcia, że zaskarżone
postanowienie, mimo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu; zażalenie przeto
podlegało oddaleniu (art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.).
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie art. 98
§ 1 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 6 pkt 4 w związku z § 12 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Dz. U. Nr 163, poz. 1349
ze zm.).