Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CO 1/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster
(przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Zbigniew Kwaśniewski
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 10 maja 2012 r.,
na skutek skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem Sądu Najwyższego
z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. akt IV CSK 113/11,
w sprawie z powództwa M. S.
przeciwko E. K.
o nakazanie złożenia oświadczenia woli,
1) odrzuca skargę;
2) zasądza od M. S. na rzecz E. K. kwotę 7200 zł (siedem
tysięcy dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania.
2
Uzasadnienie
Powód M. S. wniósł skargę o wznowienie postępowania zakończonego
wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. wydanym w sprawie IV
CSK 113/11, którym Sąd Najwyższy w wyniku skargi kasacyjnej pozwanej E. K.
uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 23 września 2010 r. i zmienił wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 24 lutego 2010 r. w ten sposób, że oddalił powództwo o
zobowiązanie pozwanej do złożenia oświadczenia woli o przeniesieniu na powoda
udziału ½ we współwłasności określonej nieruchomości, oparte na twierdzeniu o
odwołaniu przez powoda darowizny tego udziału.
Powód powołał jako podstawę wznowienia art. 403 § 2 k.p.c. wskazując na
wydanie przez Sąd Rejonowy w dniu 7 października 2011 r. wyroku w sprawie […],
skazującego obdarowanego K. S. za popełnienie wobec powoda przestępstwa
przeciwko czci przewidzianego w art. 216 § 1 k.k., który to wyrok uprawomocnił
się w dniu 15 października 2011 r.
W ocenie skarżącego, wydanie powyższego wyroku jest zarówno nową
okolicznością faktyczną jak i nowym dowodem, z których powód nie mógł
skorzystać w poprzednim postępowaniu, a które miałyby istotny wpływ na wynik
sprawy, w szczególności wobec wynikającego z art. 11 k.p.c. związania sądu
cywilnego ustaleniami prawomocnego wyroku skazującego sądu karnego.
Pozwana wnosiła o odrzucenie skargi i zasądzenie zwrotu kosztów
postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 k.p.c. jest
uzależniona od łącznego zaistnienia trzech przesłanek: po pierwsze wykrycia, po
uprawomocnieniu się wyroku, nowych faktów lub dowodów, które istniały już w toku
tego postępowania, ale nie zostały w nim powołane, po drugie możliwości ich
wpływu na wynik sprawy i po trzecie niemożności skorzystania z nich przez stronę
w poprzednim postępowaniu.
3
Jak wielokrotnie wskazywał Sąd Najwyższy, środek dowodowy, który
powstał już po uprawomocnieniu się orzeczenia, podobnie jak okoliczność
faktyczna, która zaistniała dopiero w tym czasie, nie stanowią podstawy
wznowienia postępowania przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c., co dotyczy również
wyroku, mającego dla rozstrzygnięcia charakter prejudycjalny, który uprawomocnił
się już po uprawomocnieniu się orzeczenia w zaskarżonej sprawie (porównaj
między innymi postanowienia z dnia 5 czerwca 2003 r. II CZ 48/03, z dnia
4 września 2008 r. IV CZ 70/08, z dnia 17 kwietnia 2009 r. III CZ 17/09 i z dnia
15 grudnia 2009 r. II PZ 24/09, niepubl.). W przepisie art. 403 § 2 k.p.c. chodzi
bowiem tylko o takie dowody i okoliczności faktyczne, które zostały „wykryte”
po zapadnięciu (uprawomocnieniu się) zaskarżonego wyroku, a więc istniały już
w trakcie toczenia się postępowania w tej sprawie, lecz nie były i nie mogły być
wówczas znane stronie (porównaj między innymi postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 9 lipca 2008 r. V CZ 46/08 i z dnia 25 maja 2011 r. II CZ 20/11).
Nie stanowi zatem ustawowej podstawy wznowienia postępowania powołany
w skardze powoda, jako nowy dowód, wyrok karny skazujący obdarowanego za
popełnienie wobec darczyńcy przestępstwa przeciwko czci, podobnie nie może być
uznany za nową okoliczność faktyczną fakt skazania obdarowanego za ten czyn,
skoro wyrok skazujący zapadł i uprawomocnił się już po uprawomocnieniu się
wyroku Sądu drugiej instancji.
Niezależnie od tego trzeba także stwierdzić, że fakt toczenia się przeciwko
obdarowanemu powyższego postępowania karnego był znany wszystkim Sądom
rozpoznającym sprawę i był przedmiotem ich oceny, także w zakresie wpływu
zapadnięcia ewentualnego wyroku skazującego na wynik sprawy cywilnej.
Sąd Najwyższy, badając tę kwestię w ramach oceny zgłoszonego zarzutu
kasacyjnego naruszenia art. 177 § 1 pkt 4 k.p.c. przez nie zawieszenie
postępowania do czasu zakończenia sprawy karnej, uznał ten zarzut za
nieskuteczny, stwierdzając, że to uchybienie nie miało wpływu na rozstrzygnięcie
sprawy. Tym samym uznał za niemające wpływu na wynik sprawy zapadnięcie
ewentualnego wyroku skazującego, na który powołuje się obecnie powód
w skardze o wznowienie postępowania. Natomiast sam fakt popełnienia przez
obdarowanego czynów wobec darczyńcy, za które został później skazany, był
4
powołany już w pozwie i oceniony przez wszystkie Sądy orzekające w sprawie.
Wyrok karny potwierdził jedynie z mocą wsteczną, że znane i ocenione przez Sądy
w sprawie cywilnej czyny obdarowanego wobec darczyńcy były przestępstwem
naruszenia czci. Potwierdził zatem fakty znane już w toczącym się postępowaniu
i poddane ocenie także Sądu Najwyższego, który uznał te czyny za niedające
podstawy do odwołania darowizny, zaś możliwość skazania obdarowanego za ich
popełnienie, za bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy cywilnej.
Z tych względów wskazane przez skarżącego, jako podstawa wznowienia
postępowania, wydanie powołanego wyżej prawomocnego wyroku skazującego,
nie może być uznane za nowo wykrytą okoliczność faktyczną ani nowo wykryty
dowód, mogące mieć wpływ na wynik zaskarżonej sprawy, z których powód nie
mógł skorzystać w poprzednim postępowaniu, co oznacza, że skarga nie opiera
się na ustawowych przesłankach wznowienia postępowania określonych w art. 403
§ 2 k.p.c.
Prowadziło to do odrzucenia skargi na podstawie art. 410 § 1 k.p.c., bowiem
samo sformułowanie w skardze o wznowienie postępowania zarzutów w sposób
odpowiadający ustawowo określonym podstawom wznowienia nie oznacza,
że skarga opiera się na takiej podstawie, jeżeli podstawa ta faktycznie
nie występuje (porównaj między innymi postanowienia Sądu Najwyższego z dnia
26 marca 1999 r. III AO 5/99, OSNP 2000/14/564 i z dnia 19 czerwca 2008 r. II PZ
11/08, niepubl.).
O kosztach postępowania skargowego orzeczono na podstawie art. 98 w zw.
z art. 108 § 1 i art. 406 k.p.c.

IV CO 1/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia