Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 296/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Roman Kuczyński (przewodniczący)
SSN Beata Gudowska (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z wniosku W. N.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanego K. C. Spółki z o.o.
o odpowiedzialność członka zarządu za zadłużenie z tytułu składek,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 czerwca 2012 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 maja 2011 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 27 maja 2011 r. Sąd Apelacyjny - Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych oddalił apelację ubezpieczonego W. N. od wyroku Sądu Okręgowego
w W. - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 lipca 2009 r.,
oddalającego odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, z dnia 24
sierpnia 2007 r. w przedmiocie ustalenia jego odpowiedzialności jako członka
zarządu K. C., spółki z o.o., za zadłużenie spółki z tytułu składek na ubezpieczenia
społeczne. Dług dotyczył składek za czerwiec, lipiec, sierpień, październik i
grudzień 2002 r. oraz za grudzień 2003 r., w kwocie 6.132,57 zł, a uwzględniając
odsetki – w kwocie 9.963,67 zł; na ubezpieczenie zdrowotne za czerwiec, lipiec,
sierpień, październik i grudzień 2002 r. oraz styczeń, sierpień i grudzień 2003 r. w
łącznej kwocie 21.472,59 zł, w tym z tytułu należności głównej w kwocie 13.569,79
zł; na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za
sierpień, październik i grudzień 2002 r. oraz za grudzień 2003 r. w łącznej kwocie
777,68 zł, w tym z tytułu należności głównej w kwocie 477,28 zł. Organ
ubezpieczeń społecznych powołał się na art. 116, 107 § 1 i 2 pkt 4 oraz art. 108 § 1
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (jednolity tekst: Dz.U. z
2005 r. Nr 8, poz.60 ze zm.) w związku z art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z
2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.). Wskazał – jako na spełnione – przesłanki
odpowiedzialności W. N. za zobowiązania spółki wobec bezskuteczności egzekucji
składek od spółki, brak dowodów na skuteczne przyjęcie rezygnacji
ubezpieczonego z funkcji prezesa zarządu spółki, w związku z czym przyjął, że
pełnił tę funkcję w okresie, w którym powstały zaległości z tytułów wskazanych w
skarżonej decyzji, oraz to, że jako członek zarządu nie złożył wniosku o ogłoszenie
upadłości we właściwym czasie.
Sąd Okręgowy ustalił, że K. C., spółka z o. o. została zawiązana między
Instytucją Filmową F. i J. GmbH i w dniu 16 kwietnia 2002 r. i zarejestrowana w
rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Sąd Rejonowy w W., pod nr KRS …,
z kapitałem zakładowym 4.000,00 zł. Spółka była spółką celową, założoną w celu
realizacji inwestycji polegającej na wyburzeniu dotychczasowego obiektu kina „K.”
3
w S. i wybudowaniu nowego kompleksu kinowo–rozrywkowego na działce
należącej do F. Majątek spółki stanowił kapitał początkowy wniesiony przez
wspólników. Spółka uzyskiwała przychody ze środków z pożyczek od J. W chwili
rejestracji jedynym członkiem zarządu był pełniący funkcję prezesa W. N., który
został wykreślony z rejestru KRS w dniu 15 września 2004 r. Wcześniej dwukrotnie
złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji; po raz pierwszy w dniu 5 grudnia 2002 r.,
wskazując jako przyczynę niewykonanie przez wspólników zobowiązań objętych
wzajemnymi uzgodnieniami oraz brakiem finansowania kosztów działalności spółki,
a po raz drugi, w dniu 24 lipca 2003 r., w związku z brakiem konstruktywnej
współpracy pomiędzy wspólnikami, niewykonaniem podjętych wzajemnie
uzgodnionych zobowiązań i także brakiem finansowania kosztów działalności
spółki. Oświadczenie odwołującego o rezygnacji w dniu 5 grudnia 2002 r. doszło do
wiadomości wspólników - członków rady nadzorczej spółki J. L. i J. N. Po złożeniu
tej rezygnacji W. N. kontynuował czynności na rzecz spółki, w tym w szczególności
podpisał sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2002 r. oraz ugodę pozasądową
w dniu 18 grudnia 2003 r. Formalnie został odwołany w dniu 14 kwietnia 2004 r. Do
dnia 15 września 2004 r. spółka działała bez zarządu.
Zaległości spółki z tytułu należności publicznoprawnych zaczęły powstawać
w czerwcu 2002 r., przy czym do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie
przekazano składek za lipiec, sierpień, październik i grudzień 2002 r. oraz styczeń,
sierpień i grudzień 2003 r. W dniu 31 lipca 2002 r. zostało zarejestrowane
podwyższenie kapitału spółki z kwoty 4.000,00 zł do kwoty 7.704.000,00 zł.
Wszystkie udziały w podwyższonym kapitale zakładowym objął jeden z
dotychczasowych wspólników – Instytucja Filmowa F. W dniu 21 czerwca 2002 r.
pomiędzy F. a spółką reprezentowaną przez W. N. została zawarta – w wykonaniu
zobowiązania wynikającego z objęcia udziałów w podwyższonym kapitale
zakładowym – umowa przeniesienia użytkowania wieczystego gruntu i własności
budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. Sąd Rejonowy odmówił wpisu
spółki jako nowego użytkownika wieczystego i właściciela budynku do księgi
wieczystej. Nieruchomość nie została spółce wydana, gdyż J. nie wniósł środków
pieniężnych na pokrycie udziałów w kapitale zakładowym i zaprzestał zapewniać
spółce środki na koszty administracyjne. Po dniu 10 lipca 2002 r., kiedy spółka
4
otrzymała środki w wysokości 50.000,00 zł, J. przestała zapewniać jej środki
pieniężne na prowadzenie działalności. Spółka zawiesiła działalność gospodarczą
od dnia 1 stycznia 2004 r.
W celu wyegzekwowania zaległych należności od spółki Zakład Ubezpieczeń
Społecznych kierował do niej upomnienia, poczynając od dnia 8 października 2004
r. Spółka nie dokonała żadnych wpłat, więc Dyrektor II Oddziału w W. wszczął
postępowanie egzekucyjne, w wyniku którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych
nie uzyskał żadnych kwot. W dniu 13 marca 2006 r. organ ubezpieczeń
społecznych wysłał do W. N. zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania w
sprawie ustalenia odpowiedzialności członków zarządu spółki za zobowiązania
spółki z tytułu zaległych składek za zatrudnionych w niej pracowników, informując,
że przedmiotem postępowania wyjaśniającego jest ustalenie majątku spółki, z
którego możliwe będzie zaspokojenie roszczeń Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Przy tych ustaleniach Sąd Okręgowy uznał za spełnione przesłanki
odpowiedzialności ubezpieczonego za zobowiązania spółki objęte zaskarżoną
decyzją, a powstałe w okresie, gdy był prezesem zarządu, choć stwierdził, że organ
ubezpieczeń społecznych niezasadnie nie uwzględnił dowodu z dokumentu jego
rezygnacji z funkcji z dniem 24 lipca 2003 r. Zważył, że twierdzenie, iż samo
złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji nie zwalnia jeszcze członka zarządu od
odpowiedzialności i pozostaje on nadal członkiem zarządu aż do formalnego
odwołania z tej funkcji, stoi w sprzeczności z art. 202 § 4 k.s.h. Jednocześnie
ustalił, że rezygnacja złożona przez W. N. w dniu 5 grudnia 2002 r. była skuteczna,
wobec czego wykonywanie przez niego po tym dniu, przynajmniej do dnia 18
grudnia 2003 r., czynności za wiedzą i zgodą spółki było jednoznaczne z
odwołaniem wcześniejszego oświadczenia woli o rezygnacji, zarówno złożonego w
dniu 5 grudnia 2002 r., jak i w dniu 24 lipca 2003 r. Zachodzi więc – w ocenie tego
Sądu – przesłanka pełnienia przez odwołującego obowiązków członka zarządu w
czasie powstania zobowiązania, które przerodziło się w zaległość składkową.
Egzekucję prowadzoną z majątku spółki Sąd uznał za bezskuteczną oraz
stwierdził, że nie zachodzą przesłanki uzasadniające zwolnienie ubezpieczonego z
odpowiedzialności za niewyegzekwowane zobowiązania spółki. Brak działań
polegający na niezgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub o wszczęcie
5
postępowania układowego oraz niewskazanie w toku postępowania mienia spółki, z
którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości spółki wobec Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, ocenił jako niewykazanie podstaw do uchylenia się
ubezpieczonego od odpowiedzialności na podstawie art. 116 Ordynacji podatkowej.
Wniosek o ogłoszenie upadłości lub o wszczęcie postępowania układowego w
ogóle nie został zgłoszony, choć powinien, gdyż – w ocenie Sądu – wyjaśnienia
ubezpieczonego, że spółka posiadała prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz
własności budynku wniesionego aportem i nie było podstaw do podjęcia tak
drastycznych kroków, jak zgłoszenie wniosku o upadłość, są nieprzekonujące,
natomiast konflikt między wspólnikami powodujący pogorszenie sytuacji finansowej
spółki na skutek utraty finansowania od dnia 10 lipca 2002 r. za mający znaczenie
dla rozstrzygnięcia.
Sąd Apelacyjny, po przytoczeniu zarzutów apelacji ubezpieczonego w
przedmiocie niezgodności ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym,
naruszenia art. 116 § 1 Ordynacji podatkowej, art. 202 § 4 k.s.h. w związku z art. 61
zd. 1 k.c. i naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., przejmując ustalenia faktyczne dokonane
przez Sąd pierwszej instancji, zaakceptował w pełni wnioski prawne tego Sądu. W
ocenie Sądu drugiej instancji, argumenty apelacji miały wskazywać, że organ
rentowy nie wyczerpał środków prawnych dla wyegzekwowania należności
składkowej od spółki, a w szczególności nie wszczął egzekucji, gdy należność
mogła zostać zaspokojona z prawa użytkowania wieczystego gruntu i własności
budynku stanowiącego odrębną nieruchomość. Uznał jednak za Sądem pierwszej
instancji, że realne dokonanie czynności prawnych w stosunku do nieruchomości
nie było możliwe ze względu na niewpisanie praw spółki do księgi wieczystej oraz
że nie można wymagać, by organ rentowy poszukiwał we własnym zakresie
określonych elementów majątku spółki lub podejmował skomplikowane działania
prawne w celu przeprowadzenia egzekucji z danego składnika majątku, zwłaszcza
wtedy, gdy albo nie dysponuje w tym zakresie żadnymi wiadomościami albo
wskazywane mienie nie nadaje się do egzekwowania. Podniósł, że skarżący był w
pełni zorientowany w sytuacji finansowej spółki, a nawet wyrażał swoją
dezaprobatę w tej mierze członkom rady nadzorczej przez składanie rezygnacji,
lecz mimo to nie podejmował czynności mogących w przyszłości zapewnić mu
6
uwolnienie się od ewentualnej odpowiedzialności w oparciu o art. 116 Ordynacji
podatkowej. Sąd Apelacyjny uznał za „co najmniej niezrozumiałe” wykonywanie
obowiązków prezesa zarządu już po złożeniu rezygnacji, zarówno po dniu 5
grudnia 2002 r., jak i po dniu 18 lipca 2003 r. Doszedł do przekonania, że
wskazywanie przez skarżącego, iż czynności te podejmował wyłącznie po to, by
zapewnić spółce byt prawny, jest nieprzekonywające.
Skarga kasacyjna W. N. została oparta na podstawie naruszenia prawa
materialnego przez niewłaściwe zastosowanie art. 202 § 4 i § 5 k.s.h. i przyjęcie, że
mimo złożenia rezygnacji z funkcji członka zarządu, która skutkowała
wygaśnięciem mandatu, w dalszym ciągu mógł pełnić tę funkcję, niezastosowania
art. 752 k.c. i nieprzyjęcie, że po rezygnacji nie miał umocowania do działania w
imieniu spółki i prowadził jej sprawy bez zlecenia, niewłaściwego zastosowania art.
61 § 1 zdanie drugie k.c. i przyjęcie, że podejmowanie czynności po złożeniu
rezygnacji ze sprawowania funkcji członka zarządu jest równoznaczne ze
skutecznym złożeniem oświadczenia o odwołaniu tego oświadczenia, błędnej
wykładni art. 201 § 4 k.s.h. polegającej na uznaniu za możliwe piastowania funkcji
członka zarządu spółki bez uprzedniego – po rezygnacji – powołania do zarządu
przez uprawniony organ w określonej prawem procedurze, niewłaściwego
zastosowania art. 116 § 2 Ordynacji podatkowej i przyjęciu, że skarżący ponosi
odpowiedzialność za zobowiązania spółki K. C. za okres, w którym nie był już
członkiem zarządu w związku ze złożeniem w dniu 5 grudnia 2002 r. skutecznej
rezygnacji z pełnienia funkcji, niewłaściwego zastosowania art. 116 § 1 pkt 1 lit. b
Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że istniały przesłanki do zgłoszenia wniosku
o ogłoszenie upadłości oraz niewłaściwego zastosowania art. 116 § 1 pkt 2
Ordynacji podatkowej polegającego na przyjęciu, że skarżący nie wskazał mienia
spółki, z którego możliwe było zaspokojenie wierzytelności organu ubezpieczeń
społecznych.
Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i jego zmianę
przez uwzględnienie apelacji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w
całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi, który wydał
orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu.
7
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przepis art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa
(jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), odczytywany w związku z
art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.), ustanawia
odpowiedzialność majątkową osób trzecich wobec dłużnika (spółki) za nieopłacone
składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na wypadek całkowitej lub częściowej
bezskuteczności ich egzekucji z majątku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Z tego przepisu wynika, że za zaległości odpowiadają solidarnie całym swoim
majątkiem członkowie zarządu, przy czym ich odpowiedzialność jest ograniczona
do zobowiązań, które powstały w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka
zarządu.
Zastosowanie tych przepisów wymaga ustaleń, w ramach których plasuje się
czas pozostawania w zarządzie spółki oraz czas, w którym – działając w interesie
wierzycieli – członek zarządu powinien zgłosić wniosek o wszczęcie postępowania
umożliwiającego ich zaspokojenie. Ustalenia te wiążą się zarówno z zakresem
odpowiedzialności, związanym z okresem powstania długu, jak też z oceną
zdolności członka zarządu do działania w tym zakresie, a w szczególności z tym, że
członek zarządu odpowiada tylko za te zaległości, które powstały w czasie
pełnienia przez niego funkcji. Odnosi się to także do zdolności uwolnienia się przez
niego od odpowiedzialności za dług spółki przez zgłoszenie wniosku prowadzącego
do rozliczenia się z wierzycielami.
Jest wiele argumentów mających istotne znaczenie aksjologiczne,
wypływających także z przepisów prawa handlowego, które przemawiają za
ponoszeniem odpowiedzialności tylko przez członków zarządu umocowanych do
działań mających na celu ochronę wierzycieli przed skutkami zarządzania spółką w
sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji przeciwko niej (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 6 czerwca 1997 r., III CKN 65/97, OSNC 997 nr 11, poz. 181).
Przeniesienie na zarządców odpowiedzialności majątkowej ex lege ma na celu
ochronę wierzycieli przed skutkami zarządzania spółką w sposób prowadzący do
8
bezskuteczności egzekucji przeciwko niej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6
czerwca 1997 r., III CKN 65/97, OSNC 1997 nr 11, poz. 181). Przesłanką
odpowiedzialności jest więc wina polegająca na nieprawidłowym prowadzeniu
spraw spółki i doprowadzeniu do utraty „zdolności majątkowej” spółki, powodującej
bezskuteczność egzekucji przeciwko niej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28
listopada 2003 r., IV CK 219/02, niepublikowany oraz z dnia 13 lipca 2005 r., I UK
292/04, OSNP z 2006 r., nr 5-6, poz. 100). Członek zarządu niewypłacalnej spółki
może więc uwolnić się od odpowiedzialności, chociaż dług nie zostanie spłacony,
jeżeli – mimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie –
wykaże należyte pełnienie swych obowiązków. Konieczna jest do tego pełnia
uprawnień do reprezentowania spółki w sądzie i poza sądem (art. 204 § 1 k.s.h.),
która stanowi fundamentalną przesłankę odpowiedzialności członków zarządu za
jej zobowiązania, w ramach której zarządzający mają wynagrodzić szkodę w
postaci utraty potencjału majątkowego spółki powstałą w związku z nieprawidłowym
prowadzeniem jej spraw. Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się
bezskuteczna, członkowie zarządu gwarantują całym swoim majątkiem wykonanie
zobowiązania publicznego zarządzanej przez nich spółki, z tym zastrzeżeniem, że
ich odpowiedzialność wyłączają przesłanki egzoneracyjne przewidziane w art. 116
§ 1 in fine Ordynacji podatkowej. Odpowiedzialność członka zarządu powstaje więc
tylko w razie niewykazania, że we właściwym czasie został zgłoszony wniosek o
ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe; niewykazania, że
niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania
układowego nastąpiło bez winy członka zarządu lub w wypadku niewskazania
mienia spółki, z którego egzekucja jest możliwa. Czynności te może podejmować
wyłącznie członek zarządu niepozbawiony mandatu.
W tych zasadniczych dla rozstrzygnięcia sprawy kwestiach Sąd Apelacyjny –
przez przejęcie ustaleń dokonanych przez Sąd pierwszej instancji – poczynił tylko
fragmentaryczne ustalenia, z których przede wszystkim nie wynika data ustania
członkowstwa skarżącego w zarządzie. Akceptując wnioski prawne zawarte w
zaskarżonym wyroku zajął stanowisko, którego nie można zaaprobować, że
skarżący rezygnował z funkcji w zarządzie dwukrotnie oraz – po raz trzeci – per
facta concludentia przez zaprzestanie występowania w imieniu spółki po podpisaniu
9
ugody pozasądowej. Rezygnacja z członkowstwa w zarządzie spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością jest – stosownie do art. 202 § 4 k.s.h. – jednostronnym
oświadczeniem woli członka zarządu, którym zmierza do ustania więzi prawnej
między nim a spółką. Jej złożenie wywołuje skutek wygaśnięcia członkowstwa w
zarządzie i ustanie mandatu do działania w imieniu spółki; skutek ten następuje z
chwilą dojścia oświadczenia do wiadomości członków rady nadzorczej. Należy
jednocześnie zwrócić uwagę, że do czasu przejęcia obowiązków przez spółkę, tj.
przez nowych członków zarządu, radę nadzorczą lub samych wspólników, członek
zarządu, który zrezygnował ze swojej funkcji, ma obowiązek dokładać należytej
staranności i powinien podejmować czynności w celu uchronienia spółki przed
negatywnymi skutkami jego rezygnacji, np. w zakresie ochrony majątku spółki.
Złożone oświadczenie woli o rezygnacji może być odwołane, jednak powrotne
uzyskanie członkowstwa w zarządzie następuje wyłącznie w trybie określonym w
art. 201 § 4 k.s.h. Stanowisko, że rezygnacja z funkcji prezesa zarządu spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością nie powoduje utraty statusu członka zarządu i
wymaga odwołania go przez właściwy organ spółki zostało poddane trafnej krytyce
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2002 r., I PKN 597/01, OSNP
2004 nr 10, poz. 171 z glosami A. Kidyby, Glosa 2005 nr 5, s. 36 i R. Pabisa,
Glosa 2007 nr 1, s. 44).
Pojęcie „czasu pełnienia obowiązków członka zarządu” zostało w
zaskarżonym wyroku utożsamione z czasem od powołania do odwołania, bez
powiązania z rzeczywistą możliwością oddziaływania na sprawy spółki, tymczasem
żadne racje określające funkcję i charakter odpowiedzialności majątkowej złożonej
na osoby trzecie, zarządców niewypłacalnej spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością jako wyjątku od zasady, że za zobowiązania osoby prawnej –
spółki kapitałowej – odpowiada ta spółka, nie przemawiają za ponoszeniem tej
odpowiedzialności przez członków zarządu bez kompetencji do realizowania
wszystkich czynności związanych z pełnioną funkcją.
Uwzględniając to, Sąd Apelacyjny nie mógł oprzeć się na ustaleniach i
wnioskach Sądu Okręgowego; konieczna była ponowna ocena prawna faktu
składania przez skarżącego rezygnacji z funkcji w zarządzie, której zresztą
skarżący domagał się w apelacji. Sąd Apelacyjny, mimo dostrzeżenia zarzutów
10
naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwą subsumcję art. 116 Ordynacji
podatkowej i wymienienia ich we wstępnej, „historycznej” części uzasadnienia, nie
rozpoznał ich w żadnym aspekcie, ograniczając się do rozważań dotyczących
sposobu prowadzenia egzekucji przez organ ubezpieczeń społecznych.
Należy zatem przypomnieć, że wynikający z art. 378 § 1 zdanie pierwsze
k.p.c. obowiązek rozpoznania sprawy w granicach apelacji oznacza z jednej strony
bezwzględny zakaz wykraczania przez sąd drugiej instancji poza jej granice, lecz z
drugiej strony nakaz wzięcia pod uwagę i rozważenia wszystkich podniesionych w
apelacji zarzutów i wniosków. Mimo więc niewiążącego charakteru zarzutów
apelacyjnych – jeżeli zostały przez skarżącego postawione – sąd powinien
wszystkie je rozważyć i omówić w uzasadnieniu wyroku (por. np. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 21 sierpnia 2003 r., III CKN 392/01, OSNC 2004, nr 10,
poz. 161). Powinien przy tym zastosować właściwe przepisy prawa materialnego, a
więc także usunąć ewentualne błędy prawne sądu pierwszej instancji, niezależnie
od tego, czy zostały wytknięte w apelacji (por. uchwałę składu siedmiu sędziów –
zasadę prawną – z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, OSNC 2008 nr 6, poz.
55).
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę
do ponownego rozpoznania (art. 39815
§ 1 k.p.c.).