Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 57/12
POSTANOWIENIE
Dnia 24 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Jan Górowski
w sprawie z powództwa S. C.
przeciwko B. Towarzystwu Geotermalnemu sp. z o.o.
przy interwencji ubocznej po stronie powoda S. R.
o stwierdzenie nieważności uchwały,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 października 2012 r.,
zażalenia powoda oraz interwenienta ubocznego na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 19 stycznia 2012 r.,
I. zmienia rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, zawarte
w punkcie 2 wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 19 stycznia
2012 r. w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz
powoda dalszą kwotę 4017,- zł (cztery tysiące
siedemnaście) i na rzecz interwenienta ubocznego dalszą
kwotę 2417,- zł (dwa tysiące czterysta siedemnaście);
II. oddala zażalenie w pozostałym zakresie;
III. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 314,40 zł
(trzysta czternaście złotych 40/100) i na rzecz interwenienta
ubocznego kwotę 12 zł (dwanaście) tytułem zwrotu
kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny postanowieniami co do kosztów postępowania zawartymi w
wyroku z dnia 19 stycznia 2012 r. orzekł (1) co do kosztów procesu za pierwszą
instancję w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.377 zł
i na rzecz interwenienta ubocznego kwotę 400 zł, (2) co do kosztów procesu za
drugą instancję i postępowanie kasacyjne w ten sposób, że zasądził od pozwanego
na rzecz powoda oraz interwenienta ubocznego kwoty po 1420 zł tytułem kosztów
„postępowania odwoławczego”. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, jako
podstawę rozstrzygnięcia art. 98 i 109 k.p.c. Co do kosztów postępowania
apelacyjnego i kasacyjnego wskazał, że obejmują one: wynagrodzenia
pełnomocnika (ogółem 810 zł, tj. po 270 zł za dwukrotne postępowanie apelacyjne
oraz postępowanie kasacyjne jako wynagrodzenie wyliczone według stawki
podstawowej zgodnie z § 11 ust. 1 pkt 21 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 oraz § 13 ust. 4
pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z póź.
zm.), zryczałtowane wydatki kancelaryjne (po 200 zł), koszty dojazdu do Sądu
Apelacyjnego (po 166,40 zł) oraz koszty dojazdu do Sądu Najwyższego w
Warszawie (po 243,60 zł).
Na powyższe orzeczenie zażalenie złożył powód S. C. oraz interwenient
uboczny S. R. Zażalenie co do kosztów postepowania pierwszoinstancyjnego
zostało odrzucone jako niedopuszczalne. Co do dalszej części orzeczenia skarżący
wnieśli o zmianę poprzez zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kwoty
6941,24 zł (2000 zł opłata od apelacji, 2000 zł, opłata od skargi kasacyjnej, 17 zł
opłata od pełnomocnictwa, podwyższone wynagrodzenie) oraz na rzecz
interwenienta ubocznego kwoty 4941,24 zł (400 zł opłata od apelacji, 2000 zł opłata
od skargi kasacyjnej, 17 zł opłata od pełnomocnictwa, podwyższone
wynagrodzenie), ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu oraz
zasądzenie na rzecz skarżących zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.
Skarżący zarzucili naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 98 § 1 - 3 k.p.c.
3
oraz art. 107 k.p.c. poprzez niezasadne pominięcie przy rozstrzyganiu wskazanych
opłat oraz przepisów § 2 ust. 1 i ust. 2 w zw. z § 3 ust. 1 i § 11 pkt 21
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez niezasadne przyjęcie,
że stronie powodowej oraz interwenientowi ubocznemu nie należą się koszty
zastępstwa procesowego w stawce wyższej niż stawka minimalna, pominięcie
wysokiego stopnia zawiłości oraz znacznego nakładu pracy adwokata dla
wyjaśnienia sprawy i jej rozstrzygnięcia.
Pozwana B. Towarzystwo Geotermalne Spółka z o.o. wnosiła o oddalenie
zażaleń oraz zasądzenie od powoda i interwenienta ubocznego zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według
norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył:
Zgodnie z wynikającą z art. 98 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik
sprawy i kosztów celowych, strona przegrywająca zobowiązana jest zwrócić
przeciwnikowi poniesione przez niego koszty procesu. Uchybieniem Sądu
Apelacyjnego było wskazanie, że powołane wyżej kwoty zasądzone są tytułem
kosztów postępowania odwoławczego, gdyż skarga kasacyjna jako nadzwyczajny
środek zaskarżenia służący od prawomocnych orzeczeń nie jest postępowaniem
odwoławczym. Niemniej rozliczenie przedstawione w uzasadnieniu wyroku nie
pozostawia wątpliwości, że kwestionowane rozstrzygnięcie obejmuje także koszty
związane z postępowaniem kasacyjnym. Trafnie wskazują skarżący na
bezpodstawne pominięcie przy zasądzaniu poniesionych przez nich opłat
sądowych i skarbowych. Jakkolwiek w spisie kosztów złożonym na ponownej
rozprawie apelacyjnej rzeczywiście pełnomocnik nie wyspecyfikował wskazanych
opłat, to nie budzi wątpliwości że dokument ten obejmuje jedynie wynagrodzenie
i wydatki związane z jego udziałem w sprawie. We wcześniej złożonych pismach
procesowych i wystąpieniach na rozprawach pełnomocnik wnosił o zasądzenie
zwrotu poniesionych opłat i brak uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że wniosek
ten został cofnięty bądź że nie był popierany. Konsekwentnie zażalenie w tej części
4
zasługuje na uwzględnienie. Chybione są zarzuty dotyczące wysokości
wynagrodzenia pełnomocnika. Sąd Najwyższy podziela stanowisko orzecznictwa
i doktryny prawniczej, że ustawodawca określając wysokość stawek minimalnych
wynagrodzenia profesjonalnych pełnomocników za poszczególne czynności lub za
udział w postępowaniach rozważył i uwzględnił wszelkie okoliczności
charakterystyczne dla danego typu spraw. Tym samym w stawkach minimalnych
odzwierciedlona została swoista wycena koniecznego nakładu pracy pełnomocnika
związana ze specyfiką określonego rodzaju postępowań. Jednocześnie
ustawodawca pozostawił sądom orzekającym możliwość uwzględnienia
nadzwyczajnych, szczególnych okoliczności, które pojawiając się w danej sprawie
zwiększają nakład pracy niezbędnej do prawidłowej realizacji obowiązków
profesjonalnego pomocnika procesowego. Brak przesłanek zasądzenia
wynagrodzenia wyższego od stawek minimalnych w sprawie, w której wskazane
okoliczności nie wystąpiły, a skala aktywności adwokata pozostawała
na przeciętnym poziomie. W przedmiotowym wypadku na etapie postępowania
odwoławczego nie pojawiły się żadne nowe zagadnienia prawne, które nie byłyby
już przedmiotem rozważania sądu pierwszej instancji. Pełnomocnik powoda
i interwenienta ubocznego sporządził odpowiednie pisma procesowe
w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym i Sądem Najwyższym, lecz jego
czynności te nie wykraczały poza zwykłe działanie pełnomocnika strony
w postępowaniu odwoławczym. Z tych względów zażalenie w tej części nie jest
oparte na uzasadnionych podstawach. Ubocznie jedynie wskazać należy,
że postępowanie apelacyjne wszczynane jest tylko raz wniesieniem apelacji,
a ewentualne jego kontynuowanie na skutek orzeczenia kasatoryjnego Sądu
Najwyższego sytuacji tej nie zmienia i nie powoduje uznania go za inne
postępowanie. Konsekwentnie pełnomocnikom stron przysługuje jedynie jedno
wynagrodzenie za udział w postępowaniu odwoławczym (por. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 10 lutego 2011 r., IV CZ 109/10, nie publ., z dnia 6 kwietnia
2011 r., I CZ 108/10, nie publ., z dnia 13 czerwca 2012 r., II CZ 40/12, nie publ.).
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 397 § 2 zd. 1 w zw.
z art. 386 § 1 i 385 k.p.c. w zw. z art. 3942
§ 2 k.p.c. orzekł jak w postanowieniu.
5
O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd Najwyższy rozstrzygnął,
uwzględniając jego wyniki, w oparciu o art. 100 k.p.c. oraz § 6 pkt 4 w zw. z § 13
ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.).
jw