Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V KK 74/13
POSTANOWIENIE
Dnia 13 sierpnia 2013 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Ryński
w sprawie z wniosku B. B.
o odszkodowanie i zadośćuczynienie
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu
w dniu 13 sierpnia 2013 r.,
kasacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 20 listopada 2012 r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Okręgowego w P.
z dnia 30 lipca 2012 r.,
p o s t a n o w i ł:
I. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną;
II. obciążyć wnioskodawcę B. B. kosztami sądowymi
postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 30 lipca 2012 r., na podstawie art. 552
§ 4 k.p.k. oddalił wniosek B. B. o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną
krzywdę w wyniku zatrzymania dokonanego w sprawie II KK …/07 Sądu
Rejonowego w K. Jednocześnie zasądził na rzecz pełnomocnika wnioskodawcy
wyznaczonego z urzędu stosowną kwotę tytułem nieopłaconej pomocy prawnej zaś
w oparciu o przepis art. 554 § 2 k.p.k. kosztami postępowania obciążył Skarb
Państwa.
W wywiedzionej apelacji pełnomocnik wnioskodawcy zaskarżyła powyższy
wyrok w całości zarzucając orzeczeniu Sądu I instancji:
2
1) obrazę prawa procesowego, mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7
k.p.k. w zakresie oceny materiału dowodowego w sprawie i uznanie za
nieprzydatne dla wyrokowania dokumentów złożonych przez wnioskodawcę
w postaci: dokumentacji lekarskiej, zaświadczenia z Urzędu Skarbowego w
G., pisma z banków, pisma komornika i wezwania do zapłaty;
2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia,
mających wpływ na jego treść, co do zatrzymania wnioskodawcy w dniu 16
czerwca 2009r., z tym że skarżąca bliżej nie sprecyzowała tego zarzutu.
Powołując się na powyższe pełnomocnik wnioskodawcy postulowała o zmianę
zaskarżonego wyroku w całości i zasądzenie na jego rzecz odszkodowania i
zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie w sprawie II KK …/07
Sądu Rejonowego w K.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 20 listopada 2012 r., utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok uznając apelację za oczywiście bezzasadną.
Od wyroku Sądu odwoławczego kasację wywiódł pełnomocnik wnioskodawcy,
który podniósł zarzuty:
1) rażącego naruszenia prawa procesowego w postaci błędu w ustaleniach
faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, mającego wpływ na jego treść,
polegającego na wadliwym uznaniu zasadności zatrzymania B. B. w dniu 16
czerwca 2009r. celem doprowadzenia do Szpitala Neuropsychiatrycznego w K. na
obserwację sądowo – psychiatryczną;
2) przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów w zakresie ustalenia stanu
zdrowia matki wnioskodawcy i samego wnioskodawcy, w kontekście sprawowania
przez niego całodobowej opieki nad matką oraz konieczności poddania się
hospitalizacji;
3) rażącego naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. poprzez niezastosowanie na korzyść
wnioskodawcy zasady in dubio pro reo co do zaistniałych wątpliwości związanych z
podawanymi przez niego przeszkodami w dobrowolnym zgłoszeniu się na
obserwację sądowo - psychiatryczną.
W związku z tym autor kasacji na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k. wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja pełnomocnika wnioskodawcy okazała się bezzasadna w stopniu
oczywistym, z uwagi na rodzaj podniesionych zarzutów oraz jej rażące wady
konstrukcyjne, które wskazują, że skarżący nie rozumie istoty postępowania
kasacyjnego traktując go jako kolejną instancję w ramach zwykłego środka
odwoławczego. Dlatego też pozostaje ona na granicy prawnej dopuszczalności. Na
wstępie należy zauważyć, że dopuszczalność kasacji od wyroku sądu
odwoławczego, którym orzeczono w przedmiocie odszkodowania i
zadośćuczynienia nie budzi zastrzeżeń (zob. uchwała SN z dnia 24 lipca 2001 r., I
KZP 15/01, OSNKW 2001/9-10/74). Znajdują tu również odpowiednie zastosowanie
podstawy kasacji wskazane w art. 523 § 1 k.p.k., przy czym z uwagi na odrębność
przedmiotu procesu, którym są kierowane do Skarbu Państwa roszczenia z tytułu
odszkodowania i zadośćuczynienia, m. in. za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie,
w postępowaniu kasacyjnym dotyczącym tego rodzaju roszczeń nie stosuje art.
523 § 1 k.p.k. in fine, określającego zakaz podnoszenia w kasacji wyłącznego
zarzutu rażącej niewspółmierności kary oraz ograniczeń wskazanych w art. 523 §
2 k.p.k. , dot. kasacji na korzyść skazanego.
Analizując zarzuty podniesione w kasacji trzeba stwierdzić, że jej autor
wydaje się zapominać, iż treść art. 523 § 1 k.p.k. pozwalająca na podniesienie
zarzutu innego rażącego naruszenia prawa mającego istotny wpływ na treść
orzeczenia, wyklucza możliwość kwestionowania zasadności dokonanych w
sprawie ustaleń faktycznych oraz dokonywania przez Sąd Najwyższy ponownej
oceny dowodów i w oparciu o tak przeprowadzoną własną ocenę sprawdzenia
poprawności dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych (zob. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 6 września 1996 r., II KKN 63/96, OSNKW 1997, z. 1-2, poz.
11). Należy zaakcentować, że podniesiony zarzut rażącego naruszenia prawa
procesowego w postaci błędu w ustaleniach faktycznych jest wewnętrznie
sprzeczny ze względu na zamieszczenie w nim dwóch odrębnych podstaw
odwoławczych z art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k. oraz wyrażenie rażąco błędnego poglądu,
że naruszenie przepisów prawa procesowego może polegać na błędnych
ustaleniach faktycznych, podczas gdy to wadliwość ustaleń faktycznych może być
rezultatem konkretnych naruszeń przepisów proceduralnych. Najistotniejsze z
4
punktu widzenia postępowania kasacyjnego jest jednak to, że zarzut ten ma
charakter apelacyjny i w postępowaniu kasacyjnym jest niedopuszczalny.
Również pozostałe dwa zarzuty okazały się nieskuteczne. Mimo zabiegów
stylistycznych wskazujących na rażące uchybienia Sądu odwoławczego, zarzuty te
adresowane są do wyroku Sądu I instancji, ponieważ podnoszą naruszenie dwóch
zasad: swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.) oraz in dubio pro reo (art. 5 § 2
k.p.k.), w sytuacji, gdy Sąd II instancji nie prowadził postępowania dowodowego,
ani też nie dokonywał samodzielnej, nowej oceny materiału dowodowego
zgromadzonego w toku postępowania przed Sądem I instancji.
Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie wielokrotnie podkreślał, że art. 5 § 2
k.p.k. stanowiący nakaz tłumaczenia nie dających się usunąć wątpliwości na
korzyść oskarżonego jest adresowany do organu postępowania karnego, a nie
strony. Zatem, subiektywne odczucie skarżącego, że takie wątpliwości w sprawie
niniejszej wystąpiły, nie oznacza, iż doszło do naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. i to w
stopniu rażącym, ponieważ obraza tego przepisu wystąpiłaby wtedy, gdy Sąd,
mimo stwierdzenia nie dających się usunąć wątpliwości, nie rozstrzygnął ich na
korzyść oskarżonego. Sąd odwoławczy takich wątpliwości jednak nie sygnalizował.
Wbrew stanowisku skarżącego Sąd odwoławczy oceniając sposób oceny
materiału dowodowego dokonany przez Sąd I instancji zaakceptował wynikające z
tej oceny ustalenie, że nie było po stronie wnioskodawcy przeszkód faktycznych do
zgłoszenia się na badanie stanu jego zdrowia psychicznego połączone z
obserwacją w zakładzie leczniczym, a tym samym istniały podstawy do jego
zatrzymania w celu przeprowadzenia tego dowodu i swoje stanowisko w tym
zakresie należycie uzasadnił (str.3 uzasadnienia Sądu odwoławczego). W związku
z tym nie można przyjąć, że w sprawie niniejszej doszło do naruszenia przez Sąd
Okręgowy art. 7 k.p.k. i akceptacji tego uchybienia przez Sąd Apelacyjny. Warto
jednocześnie przypomnieć, że przepisy art. 5 § 2 k.p.k. i 7 k.p.k. mają charakter
rozłączny. W związku z tym Sąd może dopuścić się naruszenia art. 5 § 2 k.p.k.
tylko wtedy gdy dokona oceny materiału dowodowego w sposób zgodny ze
standardami przewidzianymi w art. 7 k.p.k. Dlatego również zarzuty podniesione w
pkt. 2 i 3 kasacji są wewnętrznie sprzeczne.
5
Natomiast kwestia ewentualnej wadliwości wyroku Sądu Rejonowego w K. z
dnia 24 sierpnia 2010 r., sygn. akt II K …/10, w którym na podstawie art. 93 k.k.
zastosowano wobec B. B. środek zabezpieczający w postaci psychiatrycznego
leczenia ambulatoryjnego, po uprzednim umorzeniu postępowania w oparciu o art.
17 § 1 pkt. 2 k.p.k. w zw. z art. 31 § 1 k.k. w sprawie II K …/07 (k. 383, 421,545),
pozostaje poza obszarem orzekania w niniejszym postępowaniu kasacyjnym – art.
536 k.p.k. (zob. wyrok SN z dnia 12 grudnia 2012 r., sygn. II KK 326/12, LEX nr
1231522).
Z tych względów należało oddalić kasację pełnomocnika wnioskodawcy jako
oczywiście bezzasadną. Orzeczenie o kosztach sądowych postępowania
kasacyjnego oparto na podstawie art. 636 § 1 k.p.k.