V CZ 78/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:25-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 78/13
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
przeciwko B. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 stycznia 2014 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 12 września 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę
1800 zł (jeden tysiąc osiemset) tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił apelację powódki od
wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 12 września 2013 r., z uwagi na
niewniesienie opłaty od tego pisma w terminie przewidzianym w art. 112 ust. 3
u.k.s.c. Z dokonanych przez Sąd Apelacyjny ustaleń wynika, że postanowienie
tego Sądu z dnia 15 maja 2013 r. oddalające zażalenie pozwanej na postanowienie
Sądu Okręgowego, oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w
zakresie opłaty od apelacji, doręczono pełnomocnikowi powódki w dniu 23 maja
2013 r. Opłata w wysokości 1 500 zł została wniesiona w dniu 29 maja 2013 r., a
pozostała jej część, w wysokości 4 500 zł, w dniu 26 czerwca 2013 r., po
doręczeniu wezwania Sądu Okręgowego o uzupełnienie braku. Sąd Apelacyjny
uznał, że częściowe uregulowanie opłaty nie stanowi wypełnienia obowiązku
opłacenia środka odwoławczego, jeśli nie było połączone z ograniczeniem zakresu
zaskarżenia i wartości przedmiotu zaskarżenia. Wezwanie Sądu Okręgowego było
bezprzedmiotowe, skoro z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. przewiduje obowiązek wniesienia
opłaty przez adwokata, radcę prawnego i rzecznika patentowego bez wzywania ze
strony sądu.
Powódka w zażaleniu zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu naruszenie
prawa procesowego przez błędną wykładnię art. 373 w związku z art. 370 k.p.c., art.
112 u.k.s.c., art. 1302
oraz art. 130 k.p.c. polegającą na przyjęciu, że jej
pełnomocnik w ustawowym terminie uiścił opłatę w nieprawidłowej wysokości.
Domagała się zmiany postanowienia i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uchylenie z dniem 1 lipca 2009 r. art. 1302
§ 3 k.p.c. przez ustawę z dnia
5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 234, poz.157) przywróciło obowiązek
przewodniczącego sądu do wzywania, także reprezentujących strony adwokatów,
radców prawnych i rzeczników patentowych, którzy nie dopełnili obowiązku
3
przewidzianego w art. 10 u.k.s.c., do uzupełnienia braków fiskalnych pism
procesowych podlegających opłacie sądowej. Potrzeba usprawnienia postępowania
na etapie wypełniania tego obowiązku, związanego z rozpoznawaniem wniosku
strony o zwolnienie od kosztów sądowych, spowodowała zmianę treści art. 112
u.k.s.c. Z dniem 19 kwietnia 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 17 grudnia
2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45), która zmieniła treść art. 112 u.k.s.c.
przez dodanie ust. 2 i 3; zgodnie z art. 4, ma zastosowanie w rozpoznawanej
sprawie. Na tych pełnomocników nałożony został, stosownie do art. 112 ust. 3
u.k.s.c., obowiązek uiszczania opłat sądowych od wniesionych pism procesowych,
bez wzywania przez przewodniczącego sądu, w tygodniowym terminie od
doręczenia (ogłoszenia) postanowienia oddalającego wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych albo postanowienia oddalającego zażalenie na takie
postanowienie. Zmiana ta oznacza zarówno wyznaczenie terminu do uiszczenia
opłaty sądowej, w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, jak i wyłączenie możliwości wdrożenia postępowania naprawczego
objętego art. 130 § 1 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
13 kwietnia 2012 r., I CZ 36/12, niepubl.). Prawomocne oddalenie takiego wniosku
stanowi zatem zupełną informację co do rodzaju i rozmiaru opłaty, terminu jej
uiszczenia oraz skutków niedopełnienia obowiązku. Z tego względu dla zachowania
wskazanego terminu nie ma znaczenia fakt, że po jego bezskutecznym jego
upływie przewodniczący sądu wezwie pełnomocnika do uiszczenia opłaty (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2011 r., V CZ 73/11; z dnia
22 marca 2012 r., V CZ 154/11, niepublikowane).
W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r., III CZP 56/12
(OSNC 2013 r., nr 6, poz. 70) wyrażony został trafny pogląd, podzielany w
niniejszej sprawie, że art. 112 ust. 3 u.k.s.c. ma zastosowanie, przy uwzględnieniu
art. 10 u.k.s.c., zarówno do sytuacji, w której wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych został zgłoszony przez stronę przed wydaniem przez przewodniczącego
sądu zarządzenia wzywającego ją do opłacenia pisma, jak i wówczas, gdy wniosek
złożony został wraz z pismem procesowym podlegającym opłacie lub po jego
wniesieniu, a przed wydaniem zarządzenia, wzywającego do opłacenia pisma.
4
Stanowisko to jest wyrazem akceptacji wcześniejszych zapatrywań Sądu
Najwyższego wyartykułowanych w powołanych orzeczeniach (por. uchwałę z dnia
9 lutego 2012 r., III CZP 92/11, OSNC z 2012 r., nr 7-8, poz. 87; postanowienia
z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 7/11; z dnia 28 września 2011 r., I CZ 86/11; z dnia
26 października 2011 r., I CZ 91/11; z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 172/11; z dnia
22 marca 2012 r., V CZ 154/11, niepublikowane).
Utrwalone zostało w orzecznictwie Sądu Najwyższego również stanowisko,
że wykonanie obowiązku opłacenia pisma polega na wniesieniu prawidłowo
ustalonej opłaty, w pełnej wysokości (por. postanowienie z dnia 10 października
2012 r., I CZ 118/12, niepubl.). Konsekwencją niedopełnienia tego obowiązku,
w odniesieniu do opłaty sądowej od apelacji, w terminie przewidzianym w art. 112
ust. 3 u.k.s.c., jest jej odrzucenie na podstawie art. 373 w związku z art. 370 k.p.c.
Z powyższych względów zażalenie powódki podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności za
wynik sprawy na tym etapie postępowania, stosownie do art. 98 § 1 w związku z art.
361, art.391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
es
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2014 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Katner
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
przeciwko B. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 9 stycznia 2014 r.,
zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 12 września 2013 r.,
1) oddala zażalenie;
2) zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę
1800 zł (jeden tysiąc osiemset) tytułem kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
UZASADNIENIE
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił apelację powódki od
wyroku Sądu Okręgowego w G. z dnia 12 września 2013 r., z uwagi na
niewniesienie opłaty od tego pisma w terminie przewidzianym w art. 112 ust. 3
u.k.s.c. Z dokonanych przez Sąd Apelacyjny ustaleń wynika, że postanowienie
tego Sądu z dnia 15 maja 2013 r. oddalające zażalenie pozwanej na postanowienie
Sądu Okręgowego, oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych w
zakresie opłaty od apelacji, doręczono pełnomocnikowi powódki w dniu 23 maja
2013 r. Opłata w wysokości 1 500 zł została wniesiona w dniu 29 maja 2013 r., a
pozostała jej część, w wysokości 4 500 zł, w dniu 26 czerwca 2013 r., po
doręczeniu wezwania Sądu Okręgowego o uzupełnienie braku. Sąd Apelacyjny
uznał, że częściowe uregulowanie opłaty nie stanowi wypełnienia obowiązku
opłacenia środka odwoławczego, jeśli nie było połączone z ograniczeniem zakresu
zaskarżenia i wartości przedmiotu zaskarżenia. Wezwanie Sądu Okręgowego było
bezprzedmiotowe, skoro z art. 112 ust. 3 u.k.s.c. przewiduje obowiązek wniesienia
opłaty przez adwokata, radcę prawnego i rzecznika patentowego bez wzywania ze
strony sądu.
Powódka w zażaleniu zarzuciła zaskarżonemu postanowieniu naruszenie
prawa procesowego przez błędną wykładnię art. 373 w związku z art. 370 k.p.c., art.
112 u.k.s.c., art. 1302
oraz art. 130 k.p.c. polegającą na przyjęciu, że jej
pełnomocnik w ustawowym terminie uiścił opłatę w nieprawidłowej wysokości.
Domagała się zmiany postanowienia i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania.
Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uchylenie z dniem 1 lipca 2009 r. art. 1302
§ 3 k.p.c. przez ustawę z dnia
5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 234, poz.157) przywróciło obowiązek
przewodniczącego sądu do wzywania, także reprezentujących strony adwokatów,
radców prawnych i rzeczników patentowych, którzy nie dopełnili obowiązku
3
przewidzianego w art. 10 u.k.s.c., do uzupełnienia braków fiskalnych pism
procesowych podlegających opłacie sądowej. Potrzeba usprawnienia postępowania
na etapie wypełniania tego obowiązku, związanego z rozpoznawaniem wniosku
strony o zwolnienie od kosztów sądowych, spowodowała zmianę treści art. 112
u.k.s.c. Z dniem 19 kwietnia 2010 r. weszła w życie ustawa z dnia 17 grudnia
2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych
innych ustaw (Dz. U. z 2010 r. Nr 7, poz. 45), która zmieniła treść art. 112 u.k.s.c.
przez dodanie ust. 2 i 3; zgodnie z art. 4, ma zastosowanie w rozpoznawanej
sprawie. Na tych pełnomocników nałożony został, stosownie do art. 112 ust. 3
u.k.s.c., obowiązek uiszczania opłat sądowych od wniesionych pism procesowych,
bez wzywania przez przewodniczącego sądu, w tygodniowym terminie od
doręczenia (ogłoszenia) postanowienia oddalającego wniosek o zwolnienie od
kosztów sądowych albo postanowienia oddalającego zażalenie na takie
postanowienie. Zmiana ta oznacza zarówno wyznaczenie terminu do uiszczenia
opłaty sądowej, w razie prawomocnego oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów
sądowych, jak i wyłączenie możliwości wdrożenia postępowania naprawczego
objętego art. 130 § 1 k.p.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
13 kwietnia 2012 r., I CZ 36/12, niepubl.). Prawomocne oddalenie takiego wniosku
stanowi zatem zupełną informację co do rodzaju i rozmiaru opłaty, terminu jej
uiszczenia oraz skutków niedopełnienia obowiązku. Z tego względu dla zachowania
wskazanego terminu nie ma znaczenia fakt, że po jego bezskutecznym jego
upływie przewodniczący sądu wezwie pełnomocnika do uiszczenia opłaty (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2011 r., V CZ 73/11; z dnia
22 marca 2012 r., V CZ 154/11, niepublikowane).
W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2012 r., III CZP 56/12
(OSNC 2013 r., nr 6, poz. 70) wyrażony został trafny pogląd, podzielany w
niniejszej sprawie, że art. 112 ust. 3 u.k.s.c. ma zastosowanie, przy uwzględnieniu
art. 10 u.k.s.c., zarówno do sytuacji, w której wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych został zgłoszony przez stronę przed wydaniem przez przewodniczącego
sądu zarządzenia wzywającego ją do opłacenia pisma, jak i wówczas, gdy wniosek
złożony został wraz z pismem procesowym podlegającym opłacie lub po jego
wniesieniu, a przed wydaniem zarządzenia, wzywającego do opłacenia pisma.
4
Stanowisko to jest wyrazem akceptacji wcześniejszych zapatrywań Sądu
Najwyższego wyartykułowanych w powołanych orzeczeniach (por. uchwałę z dnia
9 lutego 2012 r., III CZP 92/11, OSNC z 2012 r., nr 7-8, poz. 87; postanowienia
z dnia 23 marca 2011 r., V CZ 7/11; z dnia 28 września 2011 r., I CZ 86/11; z dnia
26 października 2011 r., I CZ 91/11; z dnia 3 lutego 2012 r., I CZ 172/11; z dnia
22 marca 2012 r., V CZ 154/11, niepublikowane).
Utrwalone zostało w orzecznictwie Sądu Najwyższego również stanowisko,
że wykonanie obowiązku opłacenia pisma polega na wniesieniu prawidłowo
ustalonej opłaty, w pełnej wysokości (por. postanowienie z dnia 10 października
2012 r., I CZ 118/12, niepubl.). Konsekwencją niedopełnienia tego obowiązku,
w odniesieniu do opłaty sądowej od apelacji, w terminie przewidzianym w art. 112
ust. 3 u.k.s.c., jest jej odrzucenie na podstawie art. 373 w związku z art. 370 k.p.c.
Z powyższych względów zażalenie powódki podlegało oddaleniu na
podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego oparte zostało na zasadzie odpowiedzialności za
wynik sprawy na tym etapie postępowania, stosownie do art. 98 § 1 w związku z art.
361, art.391 § 1, art. 3941
§ 3 i art. 39821
k.p.c.
es