Ts 110/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
241/6/B/2008
POSTANOWIENIE
z dnia 9 lipca 2008 r.
Sygn. akt Ts 110/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Wyrzykowski,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Delonga i Grzegorza Jachny w sprawie zgodności:
art. 201 w związku z art. 202 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 14 kwietnia 2008 r. sporządzonej przez pełnomocnika skarżących zakwestionowana została zgodność z Konstytucją przepisu art. 201 w związku z art. 202 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.). Skarżący wywodzą, że wskazany przepis w zakresie, w jakim ogranicza możliwość podniesienia zarzutu wadliwego rozpoznania sprawy w postępowaniu odrębnym przed wdaniem się w spór ogranicza ich konstytucyjne prawo do sądu.
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy.
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Na Skraju” w Warszawie pozwem z 27 sierpnia 2004 r. wniosła o zasądzenie od Tadeusza Delonga i Grzegorza Jachny „Alfarma Delong i Jachna” sp. j. z siedzibą w Warszawie kwoty 229 903,23 zł z tytułu zaległości z wnoszeniem opłat czynszowych za korzystanie z najmowanych lokali użytkowych. 10 lutego 2005 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – XVI Wydział Gospodarczy wydał wyrok zaoczny, uwzględniając powództwo w całości. Na skutek wniesionego sprzeciwu Sąd Okręgowy w Warszawie – XVI Wydział Gospodarczy wyrokiem z 21 czerwca 2006 r. (sygn. akt XVI GC 1941/04) utrzymał w mocy wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w Warszawie z 10 lutego 2005 r. Od orzeczenia z 21 czerwca 2006 r. wniesiono apelację, w wyniku której Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny wyrokiem z 12 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I ACa 1159/06) uchylił wyrok zaoczny z 10 lutego 2005 r., zasądził na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej „Na Skraju” w Warszawie kwotę 228 605,54 zł, w pozostałej części oddalając zarówno powództwo, jak i apelację. Pozwani wystąpili do Sądu Najwyższego ze skargą kasacyjną, której Sąd Najwyższy postanowieniem z 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt I CSK 355/07) odmówił przyjęcia do rozpoznania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna nie spełnia ustawowych przesłanek dopuszczalności, co obliguje Trybunał Konstytucyjny do odmowy nadania jej dalszego biegu.
Zgodnie z art. 46 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarga konstytucyjna może zostać wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, jeśli nie upłynął trzymiesięczny termin od doręczenia prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Dla ustalenia biegu wskazanego terminu kluczowe znaczenie ma więc obowiązek uzyskania przez skarżącego >>prawomocnego orzeczenia<< w ramach przysługującej mu i >>wyczerpanej<< drogi prawnej. Wskazane przesłanki należy rozumieć w ten sposób, że na skarżącym ciąży obowiązek wykorzystania zwykłych środków odwoławczych, tak by orzeczenie wydane w sprawie nie uzyskało waloru prawomocności. Innymi słowy, skarga konstytucyjna byłaby niedopuszczalna w sytuacji, gdyby orzeczenie stało się prawomocne na skutek nieskorzystania z przysługujących w zwykłym trybie środków zaskarżania nieprawomocnych orzeczeń lub też gdyby wniesione środki okazały się niemożliwe do rozpoznania z powodów formalnych. Warunkiem koniecznym dla wniesienia skargi konstytucyjnej jest legitymowanie się prawomocnym orzeczeniem, które cechę tę uzyskało w wyniku skutecznego wniesienia przez stronę środków odwoławczych. Jednocześnie zbyt daleko idącym ograniczeniem praw skarżących byłoby oczekiwanie podejmowania prób pozbawienia wydanych rozstrzygnięć cechy prawomocności poprzez nadzwyczajne środki zaskarżenia. Z tego powodu uzyskanie prawomocnego orzeczenia jest także warunkiem wystarczającym dla wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej.
Przenosząc te rozważania na płaszczyznę kodeksu postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny po raz kolejny podkreśla, że z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) doszło do zmiany rozumienia przesłanki prawomocności orzeczenia w powiązaniu z wyczerpaniem drogi prawnej. Od dnia 6 lutego 2005 r. skarga kasacyjna nie przysługuje już od orzeczeń nieprawomocnych, lecz stanowi nadzwyczajny, przysługujący w szczególnych sytuacjach, środek wzruszania orzeczeń prawomocnych. Tak więc, o ile w poprzednim stanie prawnym zaskarżone kasacją orzeczenie nie spełniało warunku przewidzianego w art. 46 ustawy o TK, o tyle obecnie złożenie skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego nie wpływa na prawomocność rozstrzygnięcia. Uruchomienie kasacyjnych kompetencji Sądu Najwyższego pozostaje poza zakresem konstytucyjnego wymogu wyczerpania drogi prawnej. Po opisanych zmianach charakteru postępowania cywilnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Jest to stanowisko wielokrotnie już wyrażane przez Trybunał Konstytucyjny (por. postanowienia TK z: 27 lutego 2007 r., Ts 43/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 36; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130 oraz niepublikowane postanowienia TK z 4 października 2007 r., Ts 47/07; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07; 22 lutego 2008 r., Ts 14/08).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ostatecznym orzeczeniem w rozpatrywanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 kwietnia 2007 r., doręczony skarżącym 5 czerwca 2007 r. Od daty jego doręczenia biegł tym samym trzymiesięczny termin, przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Wniesienie niniejszej skargi konstytucyjnej w dniu 14 kwietnia 2008 r. nastąpiło zatem po znacznym przekroczeniu terminu ustawowego. Z tego względu, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 9 lipca 2008 r.
Sygn. akt Ts 110/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Wyrzykowski,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Tadeusza Delonga i Grzegorza Jachny w sprawie zgodności:
art. 201 w związku z art. 202 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2 oraz z art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 14 kwietnia 2008 r. sporządzonej przez pełnomocnika skarżących zakwestionowana została zgodność z Konstytucją przepisu art. 201 w związku z art. 202 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.). Skarżący wywodzą, że wskazany przepis w zakresie, w jakim ogranicza możliwość podniesienia zarzutu wadliwego rozpoznania sprawy w postępowaniu odrębnym przed wdaniem się w spór ogranicza ich konstytucyjne prawo do sądu.
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy.
Spółdzielnia Mieszkaniowa „Na Skraju” w Warszawie pozwem z 27 sierpnia 2004 r. wniosła o zasądzenie od Tadeusza Delonga i Grzegorza Jachny „Alfarma Delong i Jachna” sp. j. z siedzibą w Warszawie kwoty 229 903,23 zł z tytułu zaległości z wnoszeniem opłat czynszowych za korzystanie z najmowanych lokali użytkowych. 10 lutego 2005 r. Sąd Okręgowy w Warszawie – XVI Wydział Gospodarczy wydał wyrok zaoczny, uwzględniając powództwo w całości. Na skutek wniesionego sprzeciwu Sąd Okręgowy w Warszawie – XVI Wydział Gospodarczy wyrokiem z 21 czerwca 2006 r. (sygn. akt XVI GC 1941/04) utrzymał w mocy wyrok zaoczny Sądu Okręgowego w Warszawie z 10 lutego 2005 r. Od orzeczenia z 21 czerwca 2006 r. wniesiono apelację, w wyniku której Sąd Apelacyjny w Warszawie – I Wydział Cywilny wyrokiem z 12 kwietnia 2007 r. (sygn. akt I ACa 1159/06) uchylił wyrok zaoczny z 10 lutego 2005 r., zasądził na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej „Na Skraju” w Warszawie kwotę 228 605,54 zł, w pozostałej części oddalając zarówno powództwo, jak i apelację. Pozwani wystąpili do Sądu Najwyższego ze skargą kasacyjną, której Sąd Najwyższy postanowieniem z 12 grudnia 2007 r. (sygn. akt I CSK 355/07) odmówił przyjęcia do rozpoznania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna nie spełnia ustawowych przesłanek dopuszczalności, co obliguje Trybunał Konstytucyjny do odmowy nadania jej dalszego biegu.
Zgodnie z art. 46 ustawy z 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), skarga konstytucyjna może zostać wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej, jeśli nie upłynął trzymiesięczny termin od doręczenia prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Dla ustalenia biegu wskazanego terminu kluczowe znaczenie ma więc obowiązek uzyskania przez skarżącego >>prawomocnego orzeczenia<< w ramach przysługującej mu i >>wyczerpanej<< drogi prawnej. Wskazane przesłanki należy rozumieć w ten sposób, że na skarżącym ciąży obowiązek wykorzystania zwykłych środków odwoławczych, tak by orzeczenie wydane w sprawie nie uzyskało waloru prawomocności. Innymi słowy, skarga konstytucyjna byłaby niedopuszczalna w sytuacji, gdyby orzeczenie stało się prawomocne na skutek nieskorzystania z przysługujących w zwykłym trybie środków zaskarżania nieprawomocnych orzeczeń lub też gdyby wniesione środki okazały się niemożliwe do rozpoznania z powodów formalnych. Warunkiem koniecznym dla wniesienia skargi konstytucyjnej jest legitymowanie się prawomocnym orzeczeniem, które cechę tę uzyskało w wyniku skutecznego wniesienia przez stronę środków odwoławczych. Jednocześnie zbyt daleko idącym ograniczeniem praw skarżących byłoby oczekiwanie podejmowania prób pozbawienia wydanych rozstrzygnięć cechy prawomocności poprzez nadzwyczajne środki zaskarżenia. Z tego powodu uzyskanie prawomocnego orzeczenia jest także warunkiem wystarczającym dla wniesienia do Trybunału Konstytucyjnego skargi konstytucyjnej.
Przenosząc te rozważania na płaszczyznę kodeksu postępowania cywilnego, Trybunał Konstytucyjny po raz kolejny podkreśla, że z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13, poz. 98) doszło do zmiany rozumienia przesłanki prawomocności orzeczenia w powiązaniu z wyczerpaniem drogi prawnej. Od dnia 6 lutego 2005 r. skarga kasacyjna nie przysługuje już od orzeczeń nieprawomocnych, lecz stanowi nadzwyczajny, przysługujący w szczególnych sytuacjach, środek wzruszania orzeczeń prawomocnych. Tak więc, o ile w poprzednim stanie prawnym zaskarżone kasacją orzeczenie nie spełniało warunku przewidzianego w art. 46 ustawy o TK, o tyle obecnie złożenie skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego nie wpływa na prawomocność rozstrzygnięcia. Uruchomienie kasacyjnych kompetencji Sądu Najwyższego pozostaje poza zakresem konstytucyjnego wymogu wyczerpania drogi prawnej. Po opisanych zmianach charakteru postępowania cywilnego, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Jest to stanowisko wielokrotnie już wyrażane przez Trybunał Konstytucyjny (por. postanowienia TK z: 27 lutego 2007 r., Ts 43/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 36; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130 oraz niepublikowane postanowienia TK z 4 października 2007 r., Ts 47/07; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07; 22 lutego 2008 r., Ts 14/08).
Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że ostatecznym orzeczeniem w rozpatrywanej sprawie jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 12 kwietnia 2007 r., doręczony skarżącym 5 czerwca 2007 r. Od daty jego doręczenia biegł tym samym trzymiesięczny termin, przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Wniesienie niniejszej skargi konstytucyjnej w dniu 14 kwietnia 2008 r. nastąpiło zatem po znacznym przekroczeniu terminu ustawowego. Z tego względu, na podstawie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.