Pełny tekst orzeczenia

242/4/B/2009

POSTANOWIENIE

z dnia 22 lipca 2009 r.

Sygn. akt Ts 192/07



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Mirosław Wyrzykowski – przewodniczący

Stanisław Biernat – sprawozdawca

Marek Kotlinowski,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 marca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Przedsiębiorstwa Produkcyjnego D.K. LAMIN spółka jawna Piotr D., Wiktor K.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 Konstytucji, art. 1261 § 3 k.p.c. jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji, a także, że art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.) jest niezgodny z art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji, a § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 27, poz. 199, ze zm.) jest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Zdaniem skarżącej art. 1302 § 3 k.p.c. narusza zasady przyzwoitej legislacji przez swą nieprecyzyjność, narusza prawo do sądu przez nieproporcjonalność zawartej w nim sankcji i pozbawienie skarżącej prawa do merytorycznego rozpoznania sprawy. Przepis ten narusza też zasadę równości przez zróżnicowanie rygoryzmu w przypadku uchybień podobnej wagi. Z kolei art. 1261 § 3 k.p.c. nie spełnia, zdaniem skarżącej, standardów przyzwoitej legislacji, co powoduje rozbieżności w jego stosowaniu oraz narusza zasadę zaufania obywatela do państwa. Zaskarżony art. 21 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zawiera rozwiązania niesprawiedliwe i dyskryminujące w stosunku do analogicznych rozwiązań ordynacji podatkowej. I wreszcie, § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie sposobu uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych jest, według skarżącej, wadliwe sformułowany, o czym świadczy rozbieżność w jego stosowaniu. Ponadto, wymóg zaksięgowania opłaty sądowej do konkretnego sądu – pod rygorem wskazanym w art. 1302 § 3 k.p.c. – stanowi nieuzasadnione ograniczenie prawa do sądu.

Skarga konstytucyjna została złożona na podstawie następującego stanu faktycznego. Skarżąca wytoczyła powództwo przeciwko Mesfit Capital Sp. z o.o. o zapłatę. Na skutek wniesionego pozwu Sąd Rejonowy w Białymstoku 13 grudnia 2006 r. wydał nakaz zapłaty (sygn. akt VIII GNc 2772/06). Na skutek sprzeciwu od nakazu zapłaty Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z 1 lutego 2007 r. oddalił powództwo skarżącej (sygn. akt VIII GC 686/06). Apelacja skarżącej od powyższego wyroku została odrzucona postanowieniem Sądu Rejonowego w Białymstoku z 16 marca 2007 r. (sygn. akt VIII GC 686/06). Zażalenie na powyższe postanowienie zostało odrzucone postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku z 15 maja 2007 r. (sygn. akt VII Gz 67/07). Podstawą odrzucenia zażalenia było wniesienie opłaty od tegoż zażalenia z przekroczeniem terminu.

Postanowieniem z 2 marca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Podstawą odmowy było niewyczerpanie drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), zbędność orzekania ze względu na wydanie w dniu 17 listopada 2008 r. wyroku w sprawie o sygnaturze SK 33/07 (OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154) oraz niewskazanie naruszonych praw w odniesieniu do części zarzutów.

W zażaleniu skarżąca podniosła, że wyczerpała drogę prawną, prawidłowo wniosła zażalenie, natomiast Sąd Rejonowy swym działaniem pozbawił ją możliwości poddania zażalenia merytorycznej kontroli. Ponadto, skarżąca wskazała, że pomimo wydania przez Trybunał Konstytucyjny wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07), w niniejszej sprawie nie występuje zbędność orzekania, gdyż u podłoża skargi leży inny kontekst faktyczny i prawny. Odnośnie do niewskazania w skardze naruszonych konstytucyjnych praw, skarżąca podkreśliła, że wskazała na naruszenie zasady równości, zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Skarżąca w odniesieniu do zaskarżonych przepisów formułuje szereg zarzutów związanych z naruszeniem zasad prawidłowej legislacji oraz prawa do sądu. Zarzuty te w większości nie łączą się jednak bezpośrednio z jej sytuacją prawną. Sytuacja ta polegała na tym, że zażalenie skarżącej na postanowienie Sądu Rejonowego w Białymstoku w przedmiocie odrzucenia apelacji zostało złożone po terminie i na tej podstawie odrzucone postanowieniem Sądu Okręgowego w Białymstoku. Tylko w tym zakresie skarżąca mogła formułować zarzuty skargi konstytucyjnej. Skarga konstytucyjna ma bowiem charakter indywidualny. Formułowanie zarzutów abstrakcyjnych oderwanych bezpośrednio od sytuacji skarżącej przekształciłoby skargę konstytucyjną w actio popularis, co byłoby niedopuszczalne w świetle art. 79 ust. 1 Konstytucji.

Jak wynika z cytowanego wyżej przepisu Konstytucji, przedmiotem skargi konstytucyjnej nie mogą być akty stosowana prawa. Dlatego też Trybunał Konstytucyjny nie może dokonać kontroli postanowienia sądu i stwierdzić, czy prawidłowo ustalił on, że zażalenie zostało złożone po terminie. Ustalenia sądu w tym zakresie mają dla Trybunału Konstytucyjnego charakter wiążący.

W świetle utrwalonego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego złożenie środka zaskarżenia w sposób wadliwy, np. po terminie, oznacza niewyczerpanie drogi prawnej w rozumieniu art. 46 ustawy o TK. Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu trafnie wskazał na tę podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu należy przyjąć, że zarzuty skargi konstytucyjnej formułowane względem art. 1302 § 3 k.p.c. były rozpatrywane w sprawie SK 33/07 zakończonej wydaniem w dniu 17 listopada 2008 r. wyroku stwierdzającego zgodność tego przepisu z Konstytucją. Ponadto, Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28 maja 2009 r. (P 87/08, OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72) stwierdził, że art. 1302 § 3 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398; z 2006 r. Nr 126, poz. 876; z 2007 r. Nr 21, poz. 123, Nr 82, poz. 560, Nr 123, poz. 849, Nr 125, poz. 873 i Nr 191, poz. 1371 oraz z 2008 r. Nr 228, poz. 1524 i Nr 234, poz. 1571 i 1572), w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłacone zażalenie, wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wobec powyższego, w niniejszej sprawie zachodzi zbędność orzekania w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.

Odnośnie do zarzutu naruszenia art. 32 Konstytucji należy stwierdzić, że zarzut ten opiera się na porównaniu rozwiązań zawartych w różnych ustawach. Tak sformułowany zarzut dotyczy ewentualnych poziomych sprzeczności norm, których kontrola nie mieści się w zakresie właściwości Trybunału Konstytucyjnego. Wynika to z art. 188 pkt 1–3 Konstytucji. Ponadto, należy zaznaczyć, że zasada równości oraz zasada zaufania obywatela do państwa nie mogą stanowić samodzielnej podstawy skargi konstytucyjnej (por. postanowienie z 24 października 2001 r., SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225 oraz postanowienie z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). W odniesieniu do naruszenia zasady równości w zakresie prawa do sądu zachodzi zbędność orzekania ze względu na wydanie cytowanego wyżej wyroku w sprawie P 87/08.



Mając powyższe na względzie należało orzec jak w sentencji.