Ts 312/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
423/5/B/2009
POSTANOWIENIE
z dnia 22 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 312/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Marek Mazurkiewicz – sprawozdawca
Ewa Łętowska,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 kwietnia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Grażyny J.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 października 2008 r. zarzucono, że art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 zdanie drugie 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) w związku z art. 149 u.k.s.c. w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123; dalej: u.z.k.s.c.) są niezgodne z art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w zakresie naruszenia prawa do sądu, w tym prawa do sądu w aspekcie zasad określoności przepisów prawa i zasady prawidłowej legislacji, jak również w zakresie naruszenia zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, ze szczególnym podkreśleniem zasady ochrony praw nabytych. Skarżąca zarzuciła również, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji w zakresie naruszenia zakazu wyłączenia przez ustawę drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do rozpatrzenia sprawy przez drugą instancję.
Postanowieniem z 21 kwietnia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ze względu na istnienie przesłanki zbędności orzekania.
Skarżąca 7 maja 2009 r. złożyła na powyższe postanowienie zażalenie w zakresie dotyczącym stwierdzenia niezgodności art. 149 u.k.s.c. (ust. 1, czego skarżąca nie precyzuje) w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c. w związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. w jej pierwotnym brzmieniu z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji i wniosła o skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie. W ocenie skarżącej „wyżej wymienione przepisy (a w szczególności przepis przejściowy) powodują powstanie sytuacji, w której strona zwolniona w całości od kosztów sądowych na mocy regulacji zawartych w ustawie z dnia 13 marca 1967 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, ze zm.) o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz obowiązujących wówczas przepisów art. 111-116 k.p.c., pod rządami ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (…) traci prawo do zwolnienia w odniesieniu do obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej w kwocie 30 zł. Zatem osoba, której wcześniej zostało przyznane prawo podmiotowe do całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych, zostaje go w całości pozbawiona, co stanowi niewątpliwie naruszenie zasady ochrony praw nabytych, a tym samym zasady ochrony zaufania obywatela do państwa (art. 2 Konstytucji)”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie środka odwoławczego, o którym mowa w art. 36 ust. 4-7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny odniósł się do zarzutu skarżącej, że nie wnosiła ona o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisu art. 2 u.k.s.c, jak to zostało wskazane w końcowej części uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, lecz wnosiła o kontrolę przepisu art. 2 u.z.k.s.c. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie budzi najmniejszych wątpliwości, że przedmiotem rozważań w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej był art. 2 u.z.k.s.c. Jest o tym wyraźnie mowa zarówno w petitum postanowienia, na początku uzasadnienia, gdzie Trybunał wskazał szczegółowo przedmiot i podstawę wniesionej skargi konstytucyjnej; również z kontekstu postanowienia jasno wynika, że idzie właśnie o art. 2 u.z.k.s.c., nie zaś – jak sugeruje skarżąca – art. 2 u.k.s.c.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane w zażaleniu stanowią w istocie częściowe powtórzenie stanowiska skarżącej zawartego w skardze konstytucyjnej. Zastosowanie znajdują więc w tym zakresie uwagi sformułowane przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, w którym wskazał podstawy i uzasadnienie odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał słusznie stwierdził zbędność orzekania ze względu na okoliczność uprzedniego poddania kwestionowanych przepisów u.k.s.c. oraz k.p.c. merytorycznej kontroli z punktu widzenia zgodności z przepisami Konstytucji, stanowiącymi wzorzec kontroli także w niniejszej sprawie. W wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: (1) art. 1302 § 3 k.p.c. w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji; (2) art. 14 ust. 2 u.k.s.c. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie u.k.s.c., są zgodne z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy o TK stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, powyższa argumentacja determinuje stwierdzenie braku podstaw do nadania dalszego biegu także w odniesieniu do pozostałej części przedmiotu i podstawy wniesionej skargi konstytucyjnej. Uwaga ta dotyczy art. 149 w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c., gdyż zarzuty skarżącej dotyczące wyżej wymienionych przepisów pozostają w bezpośrednim związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c., które Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodne z Konstytucją.
Skarżąca w zażaleniu twierdzi, że podstawą skargi jest art. 149 u.k.s.c. w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c. w związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. w jej pierwotnym brzmieniu. Jednak w ocenie Trybunału Konstytucyjnego argumenty skarżącej – zgodnie z którymi, w odniesieniu do wyżej wskazanego zakresu skarga konstytucyjna jest zasadna i zażalenie w tej części zasługuje na uwzględnienie – są nielogiczne i wewnętrznie sprzeczne. Zdaniem Trybunału w niniejszej sprawie istnieje ścisły związek art. 149 u.k.s.c. z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. Kwestionowany przepis jest bowiem regulacją przejściową, przywołaną w skardze wyłącznie w kontekście art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c. Określa zasadę intertemporalną, zgodnie z którą w sprawach wszczętych przed wejściem w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych. Merytoryczne badanie zaskarżonego przepisu w sytuacji zbędności orzekania co do pozostałych przepisów jest zdaniem Trybunału Konstytucyjnego również zbędne. Ponadto, jak stwierdził Trybunał w wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07): „przyjęcie przez ustawodawcę takiego rozwiązania intertemporalnego nie spowodowało utraty przez skarżącego, czy też zniesienia, przyznanego mu zwolnienia od kosztów sądowych, lecz jedynie jego modyfikację o obowiązek poniesienia opłaty podstawowej”.
W uzasadnieniu wyroku z 17 listopada 2008 r. Trybunał stwierdził, że zasadą jest odpłatność postępowania sądowego, zaś „Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata (art. 126² § 1 k.p.c.). Zwolnienie od kosztów jest odstępstwem (wyjątkiem) od tej zasady. Generalnie ustawodawca ma swobodę regulacyjną. Tym bardziej przysługuje mu ona, gdy kształtuje on odstępstwo od pewnej zasady. W wypadku zwolnienia od kosztów ex lege decyzja należy do ustawodawcy operującego miernikiem kategorii zwalnianych podmiotów (por. sygn. P 37/07). Jeżeli zmiana następuje w trakcie trwania postępowania sądowego, to istotne jest, aby ustawodawca wprowadził odpowiednie przepisy intertemporalne, co rzeczywiście nastąpiło. W przeciwnym wypadku, biorąc pod uwagę, że czas trwania niektórych postępowań sądowych (przez wszystkie instancje sądowe) jest znacznie wydłużony, ustawodawca nie miałby nigdy możliwości dokonania zmian legislacyjnych. Inną jest rzeczą, że każda zmiana legislacyjna stwarza niepewność obrotu prawnego. Jeżeli jednak w rozpatrywanej sprawie zachowane zostały reguły poprawnej legislacji, trudno mówić o niekonstytucyjności prawa. Na tle niniejszej skargi konstytucyjnej istotne jest też, że wszelkie czynności związane ze stanem faktycznym – w jakim znalazł się skarżący – i jego konsekwencjami, podejmowane były przez profesjonalnego pełnomocnika. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zarzuty skarżącego odnoszą się nie tyle do stwierdzenia niekonstytucyjności wskazanych przepisów, ile wskazują na niewłaściwe ich stosowanie przez niedopełnienie wymaganych prawem rygorów”.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, powyższe rozważania nie budzą wątpliwości, że w niniejszej sprawie występuje przesłanka zbędności orzekania, która uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie sprawy. Na etapie wstępnej kontroli skargi przesłanka ta stanowi podstawę do odmowy nadania dalszego biegu, natomiast na płaszczyźnie merytorycznego rozpatrzenia skargi konstytucyjnej – jest ujemną przesłanką skutkującą obligatoryjnym umorzeniem postępowania.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 22 września 2009 r.
Sygn. akt Ts 312/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Janusz Niemcewicz – przewodniczący
Marek Mazurkiewicz – sprawozdawca
Ewa Łętowska,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 kwietnia 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Grażyny J.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 7 października 2008 r. zarzucono, że art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 zdanie drugie 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) w związku z art. 149 u.k.s.c. w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 21, poz. 123; dalej: u.z.k.s.c.) są niezgodne z art. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji w zakresie naruszenia prawa do sądu, w tym prawa do sądu w aspekcie zasad określoności przepisów prawa i zasady prawidłowej legislacji, jak również w zakresie naruszenia zasady ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, ze szczególnym podkreśleniem zasady ochrony praw nabytych. Skarżąca zarzuciła również, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) jest niezgodny z art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 Konstytucji w zakresie naruszenia zakazu wyłączenia przez ustawę drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw, ze szczególnym uwzględnieniem prawa do rozpatrzenia sprawy przez drugą instancję.
Postanowieniem z 21 kwietnia 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ze względu na istnienie przesłanki zbędności orzekania.
Skarżąca 7 maja 2009 r. złożyła na powyższe postanowienie zażalenie w zakresie dotyczącym stwierdzenia niezgodności art. 149 u.k.s.c. (ust. 1, czego skarżąca nie precyzuje) w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c. w związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. w jej pierwotnym brzmieniu z art. 45 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji i wniosła o skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie. W ocenie skarżącej „wyżej wymienione przepisy (a w szczególności przepis przejściowy) powodują powstanie sytuacji, w której strona zwolniona w całości od kosztów sądowych na mocy regulacji zawartych w ustawie z dnia 13 marca 1967 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88, ze zm.) o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz obowiązujących wówczas przepisów art. 111-116 k.p.c., pod rządami ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (…) traci prawo do zwolnienia w odniesieniu do obowiązku uiszczenia opłaty podstawowej w kwocie 30 zł. Zatem osoba, której wcześniej zostało przyznane prawo podmiotowe do całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych, zostaje go w całości pozbawiona, co stanowi niewątpliwie naruszenie zasady ochrony praw nabytych, a tym samym zasady ochrony zaufania obywatela do państwa (art. 2 Konstytucji)”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie środka odwoławczego, o którym mowa w art. 36 ust. 4-7 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu. Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny odniósł się do zarzutu skarżącej, że nie wnosiła ona o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją przepisu art. 2 u.k.s.c, jak to zostało wskazane w końcowej części uzasadnienia zaskarżonego postanowienia, lecz wnosiła o kontrolę przepisu art. 2 u.z.k.s.c. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego nie budzi najmniejszych wątpliwości, że przedmiotem rozważań w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej był art. 2 u.z.k.s.c. Jest o tym wyraźnie mowa zarówno w petitum postanowienia, na początku uzasadnienia, gdzie Trybunał wskazał szczegółowo przedmiot i podstawę wniesionej skargi konstytucyjnej; również z kontekstu postanowienia jasno wynika, że idzie właśnie o art. 2 u.z.k.s.c., nie zaś – jak sugeruje skarżąca – art. 2 u.k.s.c.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane w zażaleniu stanowią w istocie częściowe powtórzenie stanowiska skarżącej zawartego w skardze konstytucyjnej. Zastosowanie znajdują więc w tym zakresie uwagi sformułowane przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, w którym wskazał podstawy i uzasadnienie odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał słusznie stwierdził zbędność orzekania ze względu na okoliczność uprzedniego poddania kwestionowanych przepisów u.k.s.c. oraz k.p.c. merytorycznej kontroli z punktu widzenia zgodności z przepisami Konstytucji, stanowiącymi wzorzec kontroli także w niniejszej sprawie. W wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154), Trybunał Konstytucyjny orzekł, że: (1) art. 1302 § 3 k.p.c. w zakresie, w jakim przewiduje, że sąd odrzuca nieopłaconą apelację wniesioną przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, bez uprzedniego wezwania do uiszczenia należnej opłaty, jest zgodny z art. 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji; (2) art. 14 ust. 2 u.k.s.c. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z 14 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie u.k.s.c., są zgodne z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji.
Artykuł 39 ust. l pkt 1 ustawy o TK stanowi, że Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie, jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne lub niedopuszczalne. Taki stan rzeczy ma niewątpliwie miejsce, gdy zaskarżony przepis był już przedmiotem kontroli zgodności z Konstytucją w innej sprawie rozpoznawanej przez Trybunał (zob. postanowienia z: 3 października 2001 r., SK 3/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 218; 25 listopada 2002 r., SK 30/01, OTK ZU nr 6/A/2002, poz. 88 oraz 26 marca 2002 r., P 3/02, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 22). Trybunał Konstytucyjny stoi przy tym na stanowisku, że konieczność uwzględniania określonej w ustawie o TK przesłanki zbędności wydania orzeczenia uwidacznia się na każdym etapie postępowania inicjowanego skargą (por. postanowienie TK z 3 września 2007 r., Ts 94/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 75). Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, powyższa argumentacja determinuje stwierdzenie braku podstaw do nadania dalszego biegu także w odniesieniu do pozostałej części przedmiotu i podstawy wniesionej skargi konstytucyjnej. Uwaga ta dotyczy art. 149 w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c., gdyż zarzuty skarżącej dotyczące wyżej wymienionych przepisów pozostają w bezpośrednim związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c., które Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodne z Konstytucją.
Skarżąca w zażaleniu twierdzi, że podstawą skargi jest art. 149 u.k.s.c. w związku z art. 1 pkt 2 i 18 oraz art. 2 u.z.k.s.c. w związku z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. w jej pierwotnym brzmieniu. Jednak w ocenie Trybunału Konstytucyjnego argumenty skarżącej – zgodnie z którymi, w odniesieniu do wyżej wskazanego zakresu skarga konstytucyjna jest zasadna i zażalenie w tej części zasługuje na uwzględnienie – są nielogiczne i wewnętrznie sprzeczne. Zdaniem Trybunału w niniejszej sprawie istnieje ścisły związek art. 149 u.k.s.c. z art. 14 ust. 2 oraz art. 100 ust. 2 u.k.s.c. Kwestionowany przepis jest bowiem regulacją przejściową, przywołaną w skardze wyłącznie w kontekście art. 14 ust. 2 i art. 100 ust. 2 u.k.s.c. Określa zasadę intertemporalną, zgodnie z którą w sprawach wszczętych przed wejściem w życie ustawy stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych. Merytoryczne badanie zaskarżonego przepisu w sytuacji zbędności orzekania co do pozostałych przepisów jest zdaniem Trybunału Konstytucyjnego również zbędne. Ponadto, jak stwierdził Trybunał w wyroku z 17 listopada 2008 r. (SK 33/07): „przyjęcie przez ustawodawcę takiego rozwiązania intertemporalnego nie spowodowało utraty przez skarżącego, czy też zniesienia, przyznanego mu zwolnienia od kosztów sądowych, lecz jedynie jego modyfikację o obowiązek poniesienia opłaty podstawowej”.
W uzasadnieniu wyroku z 17 listopada 2008 r. Trybunał stwierdził, że zasadą jest odpłatność postępowania sądowego, zaś „Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata (art. 126² § 1 k.p.c.). Zwolnienie od kosztów jest odstępstwem (wyjątkiem) od tej zasady. Generalnie ustawodawca ma swobodę regulacyjną. Tym bardziej przysługuje mu ona, gdy kształtuje on odstępstwo od pewnej zasady. W wypadku zwolnienia od kosztów ex lege decyzja należy do ustawodawcy operującego miernikiem kategorii zwalnianych podmiotów (por. sygn. P 37/07). Jeżeli zmiana następuje w trakcie trwania postępowania sądowego, to istotne jest, aby ustawodawca wprowadził odpowiednie przepisy intertemporalne, co rzeczywiście nastąpiło. W przeciwnym wypadku, biorąc pod uwagę, że czas trwania niektórych postępowań sądowych (przez wszystkie instancje sądowe) jest znacznie wydłużony, ustawodawca nie miałby nigdy możliwości dokonania zmian legislacyjnych. Inną jest rzeczą, że każda zmiana legislacyjna stwarza niepewność obrotu prawnego. Jeżeli jednak w rozpatrywanej sprawie zachowane zostały reguły poprawnej legislacji, trudno mówić o niekonstytucyjności prawa. Na tle niniejszej skargi konstytucyjnej istotne jest też, że wszelkie czynności związane ze stanem faktycznym – w jakim znalazł się skarżący – i jego konsekwencjami, podejmowane były przez profesjonalnego pełnomocnika. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, zarzuty skarżącego odnoszą się nie tyle do stwierdzenia niekonstytucyjności wskazanych przepisów, ile wskazują na niewłaściwe ich stosowanie przez niedopełnienie wymaganych prawem rygorów”.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, powyższe rozważania nie budzą wątpliwości, że w niniejszej sprawie występuje przesłanka zbędności orzekania, która uniemożliwia merytoryczne rozpoznanie sprawy. Na etapie wstępnej kontroli skargi przesłanka ta stanowi podstawę do odmowy nadania dalszego biegu, natomiast na płaszczyźnie merytorycznego rozpatrzenia skargi konstytucyjnej – jest ujemną przesłanką skutkującą obligatoryjnym umorzeniem postępowania.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.