Ts 176/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
91/2/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 27 stycznia 2010 r.
Sygn. akt Ts 176/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Cz. o zbadanie zgodności:
art. 5181 § 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 5 czerwca 2008 r. skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności art. 5181 § 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżona norma przewiduje, że w razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie traci mocy. Skarżący podnosi, że wydane w jego sprawie orzeczenia naruszają prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, zagwarantowane w art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji. Wskazuje, że orzeczenie w jego sprawie zostało wydane przez referendarza sądowego, któremu żaden przepis ani Konstytucji, ani ustawy nie nadaje statusu niezawisłego, niezależnego i bezstronnego sądu. Tymczasem referendarz sądowy wykonuje zadania z zakresu ochrony prawnej i o ile może on wykonywać czynności w sprawach o wpis w księdze wieczystej, o tyle nie znajduje – zdaniem skarżącego – żadnego uzasadnienia nadanie mu uprawnień, które faktycznie przekraczają uprawnienia sądu. W ocenie skarżącego – w świetle przywołanych wzorców konstytucyjnych – jest absolutnie niedopuszczalne, aby w razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej, nie tracił on mocy.
Zarządzeniem Sędziego Trybunału z 9 lipca 2008 r. skarżący został wezwany do usunięcia braku formalnego skargi konstytucyjnej, polegającego na wskazaniu sposobu naruszenia prawa do sądu wynikającego z zastosowania w jego sprawie art. 5181 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. W odpowiedzi na to zarządzenie skarżący podniósł, że prawo ograniczenia prawa do sądu polega na wydaniu rozstrzygnięcia przez urzędnika sądowego w osobie referendarza sądowego, które dodatkowo nie traci mocy, mimo złożenia środka zaskarżenia, w tym wypadku skargi. A contrario w razie niewniesienia skargi na decyzję referendarza sądowego, staje się ona prawomocna w sytuacji, gdy wbrew art. 45 ust. 1 Konstytucji sprawa nie została rozpatrzona przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd; „Natomiast wniesienie skargi – środka zaskarżenia rozstrzygnięcia referendarza, gdy nie powoduje to, że rozstrzygnięcie to nie traci mocy, jednoznacznie wskazuje, że uprawnienia referendarza przekraczają uprawnienia sędziego, a tym samym naruszona zostaje podstawowa zasada konstytucyjna wyrażona w art. 45 ust. 1 Konstytucji”.
Powyższe zarzuty skarżący sformułował w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 19 grudnia 2006 r. (sygn. akt EL1E Dz. Kw 10513/06, EL1E/00050310/4) Sąd Rejonowy w Elblągu utrzymał w mocy zaskarżone wpisy do księgi wieczystej dokonane przez referendarza sądowego. Skarżący zaskarżył to postanowienie apelacją, która została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Elblągu z 15 maja 2007 r. (sygn. akt I Ca 168/07). Sąd Najwyższy postanowieniem z 6 lutego 2008 r. (sygn. akt IV CSK 519/07) odrzucił skargę kasacyjną skarżącego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W postępowaniu cywilnym przymiot prawomocności przysługuje w obowiązującym stanie prawnym wyrokom i postanowieniom wydanym przez sąd drugiej instancji. Skarga kasacyjna stanowi zaś nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń, a jej wniesienie nie powoduje utraty przez zaskarżone orzeczenie przymiotu prawomocności. W tym świetle termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie, określony zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, rozpoczął bieg wraz z doręczeniem skarżącemu prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Elblągu oddalającego apelację. Data wydania tego orzeczenia (15 maja 2007 r.) oraz okoliczność wniesienia skargi kasacyjnej i wydania przez Sąd Najwyższy w lutym 2008 r. postanowienia o jej odrzuceniu, wskazują jednoznacznie, że skarga konstytucyjna została wniesiona ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu, co stanowi nieusuwalną przeszkodę dla rozpoznania zawartych w niej zarzutów. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem Trybunału, wniesienie skargi kasacyjnej od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej: ani nie powoduje jego przerwy lub zawieszenia, ani też nie prowadzi do jego przedłużenia (por. postanowienia Trybunału z: 14 lutego 2007 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 56; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130; 8 stycznia 2008 r., Ts 162/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 16; 6 marca 2008 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 68; 9 kwietnia 2008 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 61; 20 sierpnia 2008 r., Ts 14/08, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 175 i 2 marca 2009 r., Ts 251/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 88). Nie ulega również wątpliwości, że zaskarżony przepis nie był podstawą postanowienia Sądu Najwyższego o odrzuceniu skargi kasacyjnej; zapadło ono wyłącznie w oparciu o przepisy regulujące zasady wnoszenia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia (art. 3986 § 2 i 3 k.p.c.).
Z powyższych względów, działając na podstawie art. 46 ust. 1 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 27 stycznia 2010 r.
Sygn. akt Ts 176/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Biernat,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Cz. o zbadanie zgodności:
art. 5181 § 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 5 czerwca 2008 r. skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności art. 5181 § 3 zdanie pierwsze ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji. Zaskarżona norma przewiduje, że w razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie traci mocy. Skarżący podnosi, że wydane w jego sprawie orzeczenia naruszają prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd, zagwarantowane w art. 2, art. 45 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji. Wskazuje, że orzeczenie w jego sprawie zostało wydane przez referendarza sądowego, któremu żaden przepis ani Konstytucji, ani ustawy nie nadaje statusu niezawisłego, niezależnego i bezstronnego sądu. Tymczasem referendarz sądowy wykonuje zadania z zakresu ochrony prawnej i o ile może on wykonywać czynności w sprawach o wpis w księdze wieczystej, o tyle nie znajduje – zdaniem skarżącego – żadnego uzasadnienia nadanie mu uprawnień, które faktycznie przekraczają uprawnienia sądu. W ocenie skarżącego – w świetle przywołanych wzorców konstytucyjnych – jest absolutnie niedopuszczalne, aby w razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej, nie tracił on mocy.
Zarządzeniem Sędziego Trybunału z 9 lipca 2008 r. skarżący został wezwany do usunięcia braku formalnego skargi konstytucyjnej, polegającego na wskazaniu sposobu naruszenia prawa do sądu wynikającego z zastosowania w jego sprawie art. 5181 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. W odpowiedzi na to zarządzenie skarżący podniósł, że prawo ograniczenia prawa do sądu polega na wydaniu rozstrzygnięcia przez urzędnika sądowego w osobie referendarza sądowego, które dodatkowo nie traci mocy, mimo złożenia środka zaskarżenia, w tym wypadku skargi. A contrario w razie niewniesienia skargi na decyzję referendarza sądowego, staje się ona prawomocna w sytuacji, gdy wbrew art. 45 ust. 1 Konstytucji sprawa nie została rozpatrzona przez niezależny, bezstronny i niezawisły sąd; „Natomiast wniesienie skargi – środka zaskarżenia rozstrzygnięcia referendarza, gdy nie powoduje to, że rozstrzygnięcie to nie traci mocy, jednoznacznie wskazuje, że uprawnienia referendarza przekraczają uprawnienia sędziego, a tym samym naruszona zostaje podstawowa zasada konstytucyjna wyrażona w art. 45 ust. 1 Konstytucji”.
Powyższe zarzuty skarżący sformułował w związku z następującym stanem faktycznym. Postanowieniem z 19 grudnia 2006 r. (sygn. akt EL1E Dz. Kw 10513/06, EL1E/00050310/4) Sąd Rejonowy w Elblągu utrzymał w mocy zaskarżone wpisy do księgi wieczystej dokonane przez referendarza sądowego. Skarżący zaskarżył to postanowienie apelacją, która została oddalona postanowieniem Sądu Okręgowego w Elblągu z 15 maja 2007 r. (sygn. akt I Ca 168/07). Sąd Najwyższy postanowieniem z 6 lutego 2008 r. (sygn. akt IV CSK 519/07) odrzucił skargę kasacyjną skarżącego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. W postępowaniu cywilnym przymiot prawomocności przysługuje w obowiązującym stanie prawnym wyrokom i postanowieniom wydanym przez sąd drugiej instancji. Skarga kasacyjna stanowi zaś nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń, a jej wniesienie nie powoduje utraty przez zaskarżone orzeczenie przymiotu prawomocności. W tym świetle termin do wniesienia skargi konstytucyjnej w niniejszej sprawie, określony zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, rozpoczął bieg wraz z doręczeniem skarżącemu prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Elblągu oddalającego apelację. Data wydania tego orzeczenia (15 maja 2007 r.) oraz okoliczność wniesienia skargi kasacyjnej i wydania przez Sąd Najwyższy w lutym 2008 r. postanowienia o jej odrzuceniu, wskazują jednoznacznie, że skarga konstytucyjna została wniesiona ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu, co stanowi nieusuwalną przeszkodę dla rozpoznania zawartych w niej zarzutów. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że zgodnie z ustalonym orzecznictwem Trybunału, wniesienie skargi kasacyjnej od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej: ani nie powoduje jego przerwy lub zawieszenia, ani też nie prowadzi do jego przedłużenia (por. postanowienia Trybunału z: 14 lutego 2007 r., Ts 143/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 56; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130; 8 stycznia 2008 r., Ts 162/06, OTK ZU nr 1/B/2008, poz. 16; 6 marca 2008 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 68; 9 kwietnia 2008 r., Ts 284/06, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 61; 20 sierpnia 2008 r., Ts 14/08, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 175 i 2 marca 2009 r., Ts 251/06, OTK ZU nr 2/B/2009, poz. 88). Nie ulega również wątpliwości, że zaskarżony przepis nie był podstawą postanowienia Sądu Najwyższego o odrzuceniu skargi kasacyjnej; zapadło ono wyłącznie w oparciu o przepisy regulujące zasady wnoszenia tego nadzwyczajnego środka zaskarżenia (art. 3986 § 2 i 3 k.p.c.).
Z powyższych względów, działając na podstawie art. 46 ust. 1 oraz art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK, należało odmówić nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.