Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 26 września 2011 r.
Sygn. akt Ts 38/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej „Press-Service” Monitoring Mediów Sp. z o.o. w sprawie zgodności:
1) art. 182 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 180 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1778) z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 182 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 180 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1778) w związku z art. 185 ust. 7 ustawy – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.) i w związku z art. 13 § 2 i art. 165 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) z art. 7 Konstytucji,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 4 lutego 2011 r. zakwestionowana została zgodność art. 182 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 180 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.; dalej: p.z.p.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 40 ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1778; dalej: ustawa zmieniająca) z art. 32 ust. 1 Konstytucji oraz art. 182 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 180 ust. 4 p.z.p. w brzmieniu nadanym przez art. 1 pkt 40 ustawy zmieniającej w związku z art. 185 ust. 7 p.z.p. i w związku z art. 13 § 2 i art. 165 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 7 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została skierowana w następującym stanie faktycznym. Postanowieniem z 16 lipca 2010 r. (sygn. akt KIO/1431/10) Krajowa Izba Odwoławcza przy Urzędzie Zamówień Publicznych odrzuciła odwołanie skarżącej od czynności zamawiającego – Kancelarii Sejmu RP jako wniesione po upływie ustawowego terminu. Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 15 września 2010 r. (sygn. akt V Ca 2109/10) odrzucił skargę na orzeczenie KIO z powodu niewykazania przez skarżącą umocowania osoby podpisanej pod skargą do działania w imieniu skarżącej. Postanowieniem z 28 października 2010 r. (sygn. akt V Ca 2109/10) Sąd Okręgowy w Warszawie odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do złożenia oryginału odpisu z KRS, a postanowieniem z 25 listopada 2010 r. (sygn. akt V Ca 2109/10) ten sam sąd odrzucił wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia z 28 października 2010 r.
Pod adresem zakwestionowanych w skardze konstytucyjnej przepisów skarżąca sformułowała zarzut naruszenia równości wobec prawa (bez określenia, konkretnego prawa podmiotowego skarżącej). Zdaniem skarżącej ustawodawca dopuścił się niezgodnej z Konstytucją dyskryminacji wykonawców zamówienia publicznego ze względu na siedzibę podmiotów przystępujących do przetargu. W dalszej części skargi skarżąca zarzuciła, że zaskarżone przepisy Prawa zamówień publicznych podważają „zasadę zaufania obywatela i innych podmiotów do państwa i stanowionego przez nie prawa”.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 2 marca 2011 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi, między innymi, przez wskazanie konstytucyjnych wolności lub praw przysługujących skarżącej i naruszonych przepisem będącym podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w ich sprawie oraz do wyjaśnienia sposobu ich naruszenia.
W piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na przedmiotowe zarządzenie skarżąca nie wskazała prawa podmiotowego, które doznało uszczuplenia w wyniku wydania ostatecznego orzeczenia organu władzy publicznej.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jak wynika z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, wniesienie skargi konstytucyjnej powinno nastąpić w trzymiesięcznym terminie od doręczenia prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Dla ustalenia biegu wskazanego terminu kluczowe znaczenie ma więc obowiązek uzyskania przez skarżącego „prawomocnego orzeczenia” w ramach przysługującej mu i „wyczerpanej” drogi prawnej. Wskazane przesłanki należy rozumieć w ten sposób, że na skarżącym ciąży obowiązek wykorzystania zwykłych środków odwoławczych, tak by orzeczenie wydane w sprawie uzyskało walor prawomocności. Termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty doręczenia skarżącemu prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji, niezależnie od tego, czy w sprawie może jeszcze zostać wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Jest to stanowisko wielokrotnie już wyrażane przez Trybunał Konstytucyjny (por. postanowienia TK z: 27 lutego 2007 r., Ts 43/06, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 36; 16 maja 2007 r., Ts 144/06, OTK ZU nr 3/B/2007, poz. 130; 4 października 2007 r., Ts 47/07, OTK ZU nr 2/B/2008, poz. 67; 27 listopada 2007 r., Ts 107/07, OTK ZU nr 1/B/2007, poz. 39; 22 lutego 2008 r., Ts 14/08, OTK ZU nr 4/B/2008, poz. 174).
Skarżący zobowiązany jest nadto do wyczerpania uprzednio przysługującą w sprawie drogę prawną (art. 46 ust. 1 ustawy o TK) w tym sensie, że orzeczenie sądu lub organu administracji winno być wydane na podstawie zaskarżonego przepisu oraz nie mogą w stosunku do niego przysługiwać żadne zwyczajne środki zaskarżenia. Jednocześnie, jego wydanie wywołuje efekt w postaci naruszenia prawa podmiotowego lub wolności gwarantowanych Konstytucją. Okoliczność, że skarżący takiego orzeczenia nie uzyskał, stanowi zaś brak formalny skargi konstytucyjnej, uzasadniający odmowę nadania jej dalszego biegu zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.
Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o TK, skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego, powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że zarzuty skargi muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym i wykazanie ich wzajemnej niezgodności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna powyższych wymagań nie spełnia.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, że postanowienia Sądu Okręgowego dotyczące przywrócenia terminu do złożenia oryginału odpisu z KRS oraz odrzucające wniosek o uzasadnienie tego rozstrzygnięcia nie mogą być uznane za orzeczenia wydane w ramach drogi prawnej dotyczącej procedury przetargowej o udzielenie zamówienia publicznego. W niniejszej sprawie ostatecznym orzeczeniem, wydanie którego legitymowało do wniesienia skargi konstytucyjnej jest postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 15 września 2010 r. (sygn. akt V Ca 2109/10) odrzucające skargę na orzeczenie KIO. Postanowienie to zostało doręczone skarżącej 24 września 2010 r. Od daty jego doręczenia biegł tym samym trzymiesięczny termin, przewidziany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Wniesienie niniejszej skargi konstytucyjnej 4 lutego 2011 r. nastąpiło zatem z przekroczeniem terminu ustawowego. Z tego względu, na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy o TK, należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego konieczne jest jednak zwrócenie uwagi, że postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 15 września 2010 r. (sygn. akt V Ca 2109/10) odrzucające skargę na orzeczenie KIO posiada walor ostateczności wyłącznie w znaczeniu formalnym, gdyż z uwagi na niedołączenie oryginału odpisu skarżącej z KRS Sąd Okręgowy nie badał prawidłowości rozstrzygnięcia KIO. Z tego względu nie można uznać, że podstawą prawną jego postanowienia był zaskarżony art. 182 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 180 ust. 4 p.z.p., dotyczący zasad doręczania odwołania wykonawcy do KIO. Wobec powyższego skardze konstytucyjnej nie może być nadany dalszy bieg, gdyż skarżąca nie legitymuje się ostatecznym orzeczeniem organu władzy publicznej wydanym na podstawie kwestionowanego w skardze przepisu (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK).
W dalszej kolejności należy odnieść się do innych uchybień formalnych rozpatrywanej skargi konstytucyjnej. Skarżąca spółka, wbrew wymaganiom wynikającym z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, nie wskazała konstytucyjnych praw podmiotowych naruszonych przez orzeczenia KIO i sądu wydane w oparciu o kwestionowane przepisy. Tym samym nie został dochowany warunek określenia sposobu naruszenia tych praw. Zarówno w petitum skargi, jak i w jej uzasadnieniu skarżąca spółka kwestionuje zaskarżone regulacje z punktu widzenia zgodności z art. 7 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Uczynienie art. 32 ust. 1 Konstytucji wzorcem kontroli jest możliwe, dopiero gdy skarżąca sprecyzuje, w zakresie jakich praw lub wolności statuowanych w przepisach konstytucyjnych zasada równości wobec prawa doznała niedozwolonego uszczerbku lub ograniczenia; zob. przykładowo postanowienia TK: z 13 września 2005 r. (Ts 7/05, OTK ZU nr 6/B/2005, poz. 243); z 19 listopada 2007 r. (Ts 152/06, OTK ZU nr 5/B/2008, poz. 195). Wymogu takiej konkretyzacji nie spełnia odwołanie się przez skarżącą do art. 32 ust. 1 Konstytucji. Jak stwierdził Trybunał Konstytucyjny w wydanym w pełnym składzie postanowieniu z 24 października 2001 r. dotyczącym art. 32 Konstytucji: „Uznając więc prawo do równego traktowania za konstytucyjne prawo jednostki Trybunał Konstytucyjny podkreśla, iż ma ono charakter niejako prawa »drugiego stopnia« (…), tzn. przysługuje ono w związku z konkretnymi normami prawnymi lub innymi działaniami organów władzy publicznej, a nie w oderwaniu od nich – niejako »samoistnie«. Jeżeli te normy lub działania nie mają odniesienia do konkretnych określonych w Konstytucji wolności i praw, prawo do równego traktowania nie ma w pełni charakteru prawa konstytucyjnego, a to sprawia, że nie może ono być chronione za pomocą skargi konstytucyjnej” (SK 10/01, OTK ZU nr 7/2001, poz. 225). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w skardze konstytucyjnej nie nastąpiło w odniesieniu do tego wzorca – konieczne z punktu widzenia ustawy o TK – doprecyzowanie naruszonego prawa konstytucyjnego przysługującego skarżącej.
Analogicznie należy ocenić powołanie art. 7 Konstytucji jako wzorca kontroli. Pomijając już okoliczność, że przepis ten nie jest źródłem zasady zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa, to jako regulacja o charakterze ustrojowym nie może być uznana za źródło praw podmiotowych. Okoliczność ta przesądza o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.