Ts 156/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
373/4/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 26 lipca 2012 r.
Sygn. akt Ts 156/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Henryka S. w sprawie zgodności:
§ 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 12 maja 2011 r. skarżący zakwestionował zgodność § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.; dalej: rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego pracowników) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 26 sierpnia 2008 r. odmówił skarżącemu prawa do emerytury. Odwołanie złożone od powyższej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu, Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych z 15 maja 2009 r. (sygn. akt VIII U 1973/2008). Wyrokiem z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt III AUa 1299/09) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniesioną apelację. Powyższe orzeczenie zostało skarżącemu doręczone na początku września 2010 r. Skarżący 24 listopada 2010 r. złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 1 lutego 2011 r. (sygn. akt I Co 1045/10) przyznano skarżącemu wnioskowanego pełnomocnika. Decyzją z 14 lutego 2011 r. Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu wyznaczył skarżącemu pełnomocnika; decyzja ta została doręczona skarżącemu 18 lutego 2011 r.
Niekonstytucyjność § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników skarżący upatruje w uzależnieniu przyznania tzw. prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach od wymienienia „pracy” w załączniku A do rozporządzenia. Ze względu na treść kwestionowanego przepisu, część prac wykonywanych w szczególnych warunkach, umieszczonych we wzmiankowanym załączniku stanowi podstawę do ubiegania się o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, pozostałe zaś prace – niezawarte w załączniku – takiej podstawy nie stanowią. Sytuacja ta – zdaniem skarżącego – stanowi naruszenie zasady równości, a także zasady sprawiedliwości społecznej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna stanowi środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności, którego wniesienie zostało uzależnione od spełnienia licznych przesłanek wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jedną z przesłanek formalnych – wynikającą z art. 46 ust. 1 ustawy o TK – jest wymóg wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie 3 miesięcy od daty doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej od orzeczenia, z którego wydaniem wiąże on naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych praw lub wolności. Przesłanka ta nie została w niniejszej sprawie spełniona.
Rozstrzygnięciem kończącym drogę prawną w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, jest wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt III AUa 1299/09). Został on doręczony skarżącemu na początku września 2010 r. Skarżący wniósł o ustanowienie pełnomocnika z urzędu 24 listopada 2010 r., a zatem ponad 2 miesiące po doręczeniu mu ostatecznego rozstrzygnięcia. Decyzję ustalającą dla niego konkretnego pełnomocnika uzyskał 18 lutego 2011 r., ze skargą konstytucyjną wystąpił zaś prawie 3 miesiące później – 12 maja 2011 r.
Zgodnie z art. 48 ust. 2 ustawy o TK do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku o ustanowienie dla skarżącego adwokata lub radcy prawnego z urzędu nie biegnie trzymiesięczny termin przewidziany w art. 46 ust. 1 tej ustawy. Oznacza to, że wystąpienie z wnioskiem o przyznanie pełnomocnika nie przerywa terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, zawiesza jedynie bieg tego terminu.
Mając powyższe ustalenie na względzie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w niniejszej sprawie pomiędzy doręczeniem ostatecznego rozstrzygnięcia a wniesieniem skargi konstytucyjnej minęło ponad 5 miesięcy. Złożenie bowiem 24 listopada 2010 r. wniosku o przyznanie pełnomocnika z urzędu nie przerwało biegnącego już terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Wobec powyższego, ze względu na przekroczenie terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną, merytoryczne rozpoznanie wniesionego środka prawnego jest niedopuszczalne.
Niezależnie od powyższego należy wskazać na kolejną przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji wymogiem, którego spełnienie warunkuje merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej jest istnienie konstytucyjnego prawa podmiotowego lub konstytucyjnej wolności, naruszonych na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanej regulacji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się – wskazując na art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – że to na skarżącym ciąży obowiązek nie tylko wskazania, jakie konstytucyjne prawa i wolności zostały naruszone, ale także określenia, w jaki sposób prawa te lub wolności doznały uszczerbku w związku z wydaniem na podstawie kwestionowanych przepisów ostatecznego rozstrzygnięcia.
Ze wskazanymi w skardze orzeczeniami skarżący wiąże naruszenie zasady równości oraz zasady sprawiedliwości społecznej.
Na temat możliwości dochodzenia ochrony powyższych zasad przedmiotowych, naruszonych ostatecznym rozstrzygnięciem, wydanym na podstawie kwestionowanych przepisów, Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się wielokrotnie, w tym w postanowieniach wydanych w pełnym składzie w sprawach o sygnaturach Ts 105/00 – w zakresie zasad wywodzonych z art. 2 Konstytucji (postanowienia z 12 grudnia 2000 r. i 23 stycznia 2002 r., OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60) oraz SK 10/01 – w zakresie zasady równości (postanowienie z 24 października 2001 r., OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
Uzasadniając niedopuszczalność ujmowania zasady równości jako źródła konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny podniósł w powołanym już postanowieniu z 24 października 2001 r., że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta – jak podkreślał Trybunał – znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona.
Badając dopuszczalność powoływania się na art. 2 Konstytucji jako źródło konstytucyjnych praw lub wolności, których ochrony można dochodzić w trybie skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny wskazuje w pierwszej kolejności na konieczność precyzyjnego określenia wolności lub prawa podmiotowego, wyinterpretowanego z tego przepisu, którego naruszenie ma uzasadnić legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej. Podkreśla przy tym, że chodzi tu tylko o prawa lub wolności przyjmujące normatywną postać praw podmiotowych. Oznacza to, że ich adresatem jest obywatel (lub inny podmiot prawa), kształtują one jego sytuację prawną, a także ma on możność wyboru zachowania się, tj. spełnienia lub niespełnienia normy prawnej. Nie stanowi podstawy do wniesienia skargi powołanie się przez skarżącego na naruszenie wynikających z art. 2 Konstytucji norm prawnych, które ze względu na charakter zasad przedmiotowych, adresowane są przede wszystkim do ustawodawcy i wyznaczają sposób, w jaki normowane być powinny poszczególne dziedziny życia publicznego. Odwołanie się do tych zasad, w tym do zasady sprawiedliwości społecznej, może mieć znaczenie tylko w sytuacji, w której skarżący wskaże równocześnie wolność lub prawo podmiotowe mające swoje źródło w przepisie Konstytucji, które doznały uszczerbku na skutek naruszenia powyższych zasad (zob. także postanowienia z 19 grudnia 2001 r., SK 8/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 272 oraz 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53).
W złożonej skardze konstytucyjnej skarżący nie sprecyzował konstytucyjnego prawa, w zakresie którego doszło do naruszenia zasady równości oraz zasady sprawiedliwości społecznej. Analiza uzasadnienia skargi prowadzi do wniosku, że skarżący wykazuje nierówność w zakresie przyznawania prawa do wcześniejszej emerytury. Prawo to jednak, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie wchodzi w zakres prawa do zabezpieczenia społecznego, o którym mowa w art. 67 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie bowiem z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego art. 67 ust. 1 Konstytucji stanowi podstawę do rozróżnienia – po pierwsze, minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który to zakres ustawodawca ma zagwarantować, oraz – po drugie, sfery uprawnień zagwarantowanych przez ustawę i wykraczających poza konstytucyjną istotę rozważanego prawa (zob. wyroki TK z: 29 kwietnia 2008 r., P 38/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 46; 11 grudnia 2006 r., SK 15/06, OTK ZU nr 11/A/2006, poz. 170; 1 kwietnia 2008 r., SK 96/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 40; 7 lutego 2006 r., SK 45/04, OTK ZU nr 2/A/2006, poz. 15). Przysługująca skarżącemu konstytucyjna ochrona prawa do zabezpieczenia społecznego obejmuje zatem „minimalny standard wymagań” (tak też TK w wyroku z 24 października 2005 r., P 13/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 102).
Kwestia prawa do świadczeń emerytalno-rentowych mających charakter tzw. wcześniejszej emerytury była już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z 29 kwietnia 2008 r. (P 38/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 46) Trybunał stwierdził, że prawo do świadczenia emerytalnego przysługującego w ramach systemu „mundurowego” nie mieści się w ramach minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który to zakres ustawodawca ma zagwarantować. Trybunał Konstytucyjny uznał także, że w ramach tego zakresu nie mieści się uprawnienie do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem (z tego względu, że wśród elementów ryzyka ubezpieczeniowego wymienionych w art. 67 nie mieści się niemożność kontynuowania zatrudnienia z uwagi na konieczność opieki na dzieckiem; por. wyrok z 4 stycznia 2000 r., K 18/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 1). W postanowieniu z 14 października 2008 r. (Ts 152/06, OTK ZU nr 5/B/2008, poz. 196) Trybunał Konstytucyjny stwierdził zaś, że przy określeniu we wniesionej skardze sposobu naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego konieczne jest dokładne wykazanie, jakie przesłanki przemawiają za potraktowaniem w konkretnej sytuacji faktycznej m.in. świadczenia przynależącego do szeroko rozumianej kategorii tzw. świadczeń przedemerytalnych za mieszczące się w sferze uprawnień, które ustawodawca ma obowiązek zagwarantować obywatelowi na mocy art. 67 Konstytucji. Dopiero bowiem stwierdzenie, że nieprzyznanie tego świadczenia oznacza dla skarżącego brak zabezpieczenia w tym „minimalnym zakresie”, odpowiadającym konstytucyjnej istocie prawa do zabezpieczenia społecznego, daje podstawy do twierdzenia, iż doszło do naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego podlegającego ochronie w trybie skargi konstytucyjnej.
Skarżący we wniesionej skardze ograniczył się tylko do wykazania naruszenia zasady równości (zasady sprawiedliwości społecznej) nie wykazując, że świadczenie, którego przyznania się domaga mieści się w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego, a zatem należy stwierdzić, że nie uprawdopodobnił, iż wraz z wydaniem wskazanego w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcia doszło do naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.
POSTANOWIENIE
z dnia 26 lipca 2012 r.
Sygn. akt Ts 156/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Henryka S. w sprawie zgodności:
§ 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 12 maja 2011 r. skarżący zakwestionował zgodność § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.; dalej: rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego pracowników) z art. 2 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z 26 sierpnia 2008 r. odmówił skarżącemu prawa do emerytury. Odwołanie złożone od powyższej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu, Wydział VIII Ubezpieczeń Społecznych z 15 maja 2009 r. (sygn. akt VIII U 1973/2008). Wyrokiem z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt III AUa 1299/09) Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wniesioną apelację. Powyższe orzeczenie zostało skarżącemu doręczone na początku września 2010 r. Skarżący 24 listopada 2010 r. złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem sporządzenia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Miliczu z dnia 1 lutego 2011 r. (sygn. akt I Co 1045/10) przyznano skarżącemu wnioskowanego pełnomocnika. Decyzją z 14 lutego 2011 r. Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu wyznaczył skarżącemu pełnomocnika; decyzja ta została doręczona skarżącemu 18 lutego 2011 r.
Niekonstytucyjność § 4 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników skarżący upatruje w uzależnieniu przyznania tzw. prawa do wcześniejszej emerytury ze względu na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach od wymienienia „pracy” w załączniku A do rozporządzenia. Ze względu na treść kwestionowanego przepisu, część prac wykonywanych w szczególnych warunkach, umieszczonych we wzmiankowanym załączniku stanowi podstawę do ubiegania się o przyznanie prawa do wcześniejszej emerytury, pozostałe zaś prace – niezawarte w załączniku – takiej podstawy nie stanowią. Sytuacja ta – zdaniem skarżącego – stanowi naruszenie zasady równości, a także zasady sprawiedliwości społecznej.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna stanowi środek ochrony konstytucyjnych praw i wolności, którego wniesienie zostało uzależnione od spełnienia licznych przesłanek wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w przepisach ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Jedną z przesłanek formalnych – wynikającą z art. 46 ust. 1 ustawy o TK – jest wymóg wniesienia skargi konstytucyjnej w terminie 3 miesięcy od daty doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia decydującego o wyczerpaniu drogi prawnej od orzeczenia, z którego wydaniem wiąże on naruszenie przysługujących mu konstytucyjnych praw lub wolności. Przesłanka ta nie została w niniejszej sprawie spełniona.
Rozstrzygnięciem kończącym drogę prawną w sprawie, w związku z którą wniesiono skargę konstytucyjną, jest wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 29 czerwca 2010 r. (sygn. akt III AUa 1299/09). Został on doręczony skarżącemu na początku września 2010 r. Skarżący wniósł o ustanowienie pełnomocnika z urzędu 24 listopada 2010 r., a zatem ponad 2 miesiące po doręczeniu mu ostatecznego rozstrzygnięcia. Decyzję ustalającą dla niego konkretnego pełnomocnika uzyskał 18 lutego 2011 r., ze skargą konstytucyjną wystąpił zaś prawie 3 miesiące później – 12 maja 2011 r.
Zgodnie z art. 48 ust. 2 ustawy o TK do czasu rozstrzygnięcia przez sąd wniosku o ustanowienie dla skarżącego adwokata lub radcy prawnego z urzędu nie biegnie trzymiesięczny termin przewidziany w art. 46 ust. 1 tej ustawy. Oznacza to, że wystąpienie z wnioskiem o przyznanie pełnomocnika nie przerywa terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej, zawiesza jedynie bieg tego terminu.
Mając powyższe ustalenie na względzie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w niniejszej sprawie pomiędzy doręczeniem ostatecznego rozstrzygnięcia a wniesieniem skargi konstytucyjnej minęło ponad 5 miesięcy. Złożenie bowiem 24 listopada 2010 r. wniosku o przyznanie pełnomocnika z urzędu nie przerwało biegnącego już terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną. Wobec powyższego, ze względu na przekroczenie terminu do wystąpienia ze skargą konstytucyjną, merytoryczne rozpoznanie wniesionego środka prawnego jest niedopuszczalne.
Niezależnie od powyższego należy wskazać na kolejną przesłankę odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji wymogiem, którego spełnienie warunkuje merytoryczne rozpoznanie skargi konstytucyjnej jest istnienie konstytucyjnego prawa podmiotowego lub konstytucyjnej wolności, naruszonych na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie kwestionowanej regulacji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego podkreśla się – wskazując na art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK – że to na skarżącym ciąży obowiązek nie tylko wskazania, jakie konstytucyjne prawa i wolności zostały naruszone, ale także określenia, w jaki sposób prawa te lub wolności doznały uszczerbku w związku z wydaniem na podstawie kwestionowanych przepisów ostatecznego rozstrzygnięcia.
Ze wskazanymi w skardze orzeczeniami skarżący wiąże naruszenie zasady równości oraz zasady sprawiedliwości społecznej.
Na temat możliwości dochodzenia ochrony powyższych zasad przedmiotowych, naruszonych ostatecznym rozstrzygnięciem, wydanym na podstawie kwestionowanych przepisów, Trybunał Konstytucyjny wypowiadał się wielokrotnie, w tym w postanowieniach wydanych w pełnym składzie w sprawach o sygnaturach Ts 105/00 – w zakresie zasad wywodzonych z art. 2 Konstytucji (postanowienia z 12 grudnia 2000 r. i 23 stycznia 2002 r., OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 59 i 60) oraz SK 10/01 – w zakresie zasady równości (postanowienie z 24 października 2001 r., OTK ZU nr 7/2001, poz. 225).
Uzasadniając niedopuszczalność ujmowania zasady równości jako źródła konstytucyjnych praw lub wolności, których naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny podniósł w powołanym już postanowieniu z 24 października 2001 r., że wynikająca z art. 32 Konstytucji zasada równości stanowi samodzielnie jedynie zasadę ogólną, mającą charakter niejako prawa „drugiego stopnia”, tzn. przysługującego w związku z konkretnymi normami prawnymi, a nie w oderwaniu od nich – „samoistnie”. Teza ta – jak podkreślał Trybunał – znajduje swoje uzasadnienie w specyfice przyjmowanego na gruncie Konstytucji rozumienia „równości”, która nie ma charakteru abstrakcyjnego i absolutnego, ale „funkcjonuje zawsze w pewnym kontekście sytuacyjnym, odniesiona musi być do zakazów lub nakazów albo nadania uprawnień określonym jednostkom (grupom jednostek) w porównaniu ze statusem innych jednostek (grup)”. W związku z powyższym dopuszczalność powołania się w skardze konstytucyjnej na naruszenie zasady równości winna zostać ograniczona wyłącznie do przypadków, w których zostanie wskazane konkretne podmiotowe prawo, wolność lub obowiązek o charakterze konstytucyjnym, w zakresie których zasada ta została naruszona.
Badając dopuszczalność powoływania się na art. 2 Konstytucji jako źródło konstytucyjnych praw lub wolności, których ochrony można dochodzić w trybie skargi konstytucyjnej, Trybunał Konstytucyjny wskazuje w pierwszej kolejności na konieczność precyzyjnego określenia wolności lub prawa podmiotowego, wyinterpretowanego z tego przepisu, którego naruszenie ma uzasadnić legitymację do wniesienia skargi konstytucyjnej. Podkreśla przy tym, że chodzi tu tylko o prawa lub wolności przyjmujące normatywną postać praw podmiotowych. Oznacza to, że ich adresatem jest obywatel (lub inny podmiot prawa), kształtują one jego sytuację prawną, a także ma on możność wyboru zachowania się, tj. spełnienia lub niespełnienia normy prawnej. Nie stanowi podstawy do wniesienia skargi powołanie się przez skarżącego na naruszenie wynikających z art. 2 Konstytucji norm prawnych, które ze względu na charakter zasad przedmiotowych, adresowane są przede wszystkim do ustawodawcy i wyznaczają sposób, w jaki normowane być powinny poszczególne dziedziny życia publicznego. Odwołanie się do tych zasad, w tym do zasady sprawiedliwości społecznej, może mieć znaczenie tylko w sytuacji, w której skarżący wskaże równocześnie wolność lub prawo podmiotowe mające swoje źródło w przepisie Konstytucji, które doznały uszczerbku na skutek naruszenia powyższych zasad (zob. także postanowienia z 19 grudnia 2001 r., SK 8/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 272 oraz 26 czerwca 2002 r., SK 1/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 53).
W złożonej skardze konstytucyjnej skarżący nie sprecyzował konstytucyjnego prawa, w zakresie którego doszło do naruszenia zasady równości oraz zasady sprawiedliwości społecznej. Analiza uzasadnienia skargi prowadzi do wniosku, że skarżący wykazuje nierówność w zakresie przyznawania prawa do wcześniejszej emerytury. Prawo to jednak, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie wchodzi w zakres prawa do zabezpieczenia społecznego, o którym mowa w art. 67 ust. 1 Konstytucji. Zgodnie bowiem z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego art. 67 ust. 1 Konstytucji stanowi podstawę do rozróżnienia – po pierwsze, minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który to zakres ustawodawca ma zagwarantować, oraz – po drugie, sfery uprawnień zagwarantowanych przez ustawę i wykraczających poza konstytucyjną istotę rozważanego prawa (zob. wyroki TK z: 29 kwietnia 2008 r., P 38/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 46; 11 grudnia 2006 r., SK 15/06, OTK ZU nr 11/A/2006, poz. 170; 1 kwietnia 2008 r., SK 96/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 40; 7 lutego 2006 r., SK 45/04, OTK ZU nr 2/A/2006, poz. 15). Przysługująca skarżącemu konstytucyjna ochrona prawa do zabezpieczenia społecznego obejmuje zatem „minimalny standard wymagań” (tak też TK w wyroku z 24 października 2005 r., P 13/04, OTK ZU nr 9/A/2005, poz. 102).
Kwestia prawa do świadczeń emerytalno-rentowych mających charakter tzw. wcześniejszej emerytury była już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z 29 kwietnia 2008 r. (P 38/06, OTK ZU nr 3/A/2008, poz. 46) Trybunał stwierdził, że prawo do świadczenia emerytalnego przysługującego w ramach systemu „mundurowego” nie mieści się w ramach minimalnego zakresu prawa do zabezpieczenia społecznego odpowiadającego konstytucyjnej istocie tego prawa, który to zakres ustawodawca ma zagwarantować. Trybunał Konstytucyjny uznał także, że w ramach tego zakresu nie mieści się uprawnienie do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dzieckiem (z tego względu, że wśród elementów ryzyka ubezpieczeniowego wymienionych w art. 67 nie mieści się niemożność kontynuowania zatrudnienia z uwagi na konieczność opieki na dzieckiem; por. wyrok z 4 stycznia 2000 r., K 18/99, OTK ZU nr 1/2000, poz. 1). W postanowieniu z 14 października 2008 r. (Ts 152/06, OTK ZU nr 5/B/2008, poz. 196) Trybunał Konstytucyjny stwierdził zaś, że przy określeniu we wniesionej skardze sposobu naruszenia prawa do zabezpieczenia społecznego konieczne jest dokładne wykazanie, jakie przesłanki przemawiają za potraktowaniem w konkretnej sytuacji faktycznej m.in. świadczenia przynależącego do szeroko rozumianej kategorii tzw. świadczeń przedemerytalnych za mieszczące się w sferze uprawnień, które ustawodawca ma obowiązek zagwarantować obywatelowi na mocy art. 67 Konstytucji. Dopiero bowiem stwierdzenie, że nieprzyznanie tego świadczenia oznacza dla skarżącego brak zabezpieczenia w tym „minimalnym zakresie”, odpowiadającym konstytucyjnej istocie prawa do zabezpieczenia społecznego, daje podstawy do twierdzenia, iż doszło do naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego podlegającego ochronie w trybie skargi konstytucyjnej.
Skarżący we wniesionej skardze ograniczył się tylko do wykazania naruszenia zasady równości (zasady sprawiedliwości społecznej) nie wykazując, że świadczenie, którego przyznania się domaga mieści się w zakresie prawa do zabezpieczenia społecznego, a zatem należy stwierdzić, że nie uprawdopodobnił, iż wraz z wydaniem wskazanego w skardze jako ostateczne rozstrzygnięcia doszło do naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK.