Pełny tekst orzeczenia

222/2/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 7 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 192/11



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Stanisław Rymar,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Zarządu Drogowego w Olkuszu w sprawie zgodności:

art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. – o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 21 czerwca 2011 r. (data nadania) Zarząd Drogowy w Olkuszu (dalej: skarżący) zarzucił, że art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613, ze zm.; dalej: u.p.o.l.) jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 217 Konstytucji.

Wraz ze skargą konstytucyjną skarżący wniósł do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego o wstrzymaniu wykonania wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 stycznia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1542/09).

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym i prawnym. Decyzjami z 14 sierpnia 2008 r. (nr FP.3110/82/1/08; FP.3110/82/2/08; FP.3110/82/3/08; FP.3110/82/4/09; FP.3110/82/5/08) Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz określił Zarządowi Drogowemu w Olkuszu wysokość podatku od nieruchomości za lata 2004 – 2008. Organ I instancji ustalił na podstawie wypisu z rejestru gruntów, że skarżący „posiada w trwałym zarządzie zabudowaną nieruchomość składającą się z dwóch działek Nr 3176/3 o pow. 0.0441 ha i Nr 3176/6 o pow. 1.0717 ha, położoną w Olkuszu”. Z uchwały nr 78/11/417/2004 Zarządu Powiatu Olkuskiego wynikało też, że Zarząd Drogowy w Olkuszu jest jednostką organizacyjną. Zdaniem organu, skarżący nie podlega zwolnieniu przedmiotowemu przewidzianemu w art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l., gdyż nie jest organem samorządu terytorialnego. Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzjami z 9 grudnia 2008 r. (nr SKO.53/5259/2008/Pod; SKO.53/5261/2008/Pod; SKO.53/5263/2008/Pod; SKO.53/5265/2008/Pod; SKO.53/5267/2008/Pod) utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wyrokiem z 16 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I SA/Kr 205/09) oddalił skargę, a Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 13 stycznia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1542/09) oddalił skargę kasacyjną.

W ocenie wnoszącego skargę konstytucyjną kwestionowana regulacja jest niezgodna z wymienionymi przepisami Konstytucji, gdyż „nierówno traktuje jednostki organizacyjne organów samorządu terytorialnego powołane do realizacji ustawowych zadań tych organów przyjmując, że zwolnienie od podatku od nieruchomości dotyczy wyłącznie organów jednostek samorządu terytorialnego, którymi na szczeblu Powiatu są Rada Powiatu i Zarząd Powiatu”. Zdaniem skarżącego zaskarżone przepisy „powodują naruszenie praw majątkowych wnioskodawcy polegające na konieczności płacenia przez niego, ze środków budżetowych powiatu, podatku od nieruchomości zajmowanych w związku z wykonywaniem przez zarząd powiatu ustawowych obowiązków”.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 26 października 2011 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącego 14 listopada 2011 r.) wezwano skarżącego do usunięcia w terminie siedmiu dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: dokładne wskazanie sposobu naruszenia praw i wolności skarżącego wywodzonych z art. 2, art. 32 ust. 1 i art. 217 Konstytucji przez art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l.; doręczenie odpisu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 16 kwietnia 2009 r. (w 5 egzemplarzach; sygn. akt I SA/Kr 205/09) oraz odpisu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 stycznia 2011 r. (w 4 egzemplarzach; sygn. akt II FSK 1542/09); doręczenie (w 5 egzemplarzach) odpisów decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z 9 grudnia 2008 r. (nr SKO.53/5259/2008/Pod; SKO.53/5261/2008/Pod; SKO.53/5263/2008/Pod; SKO.53/5265/2008/Pod; SKO.53/5267/2008/Pod).

W piśmie procesowym sporządzonym przez radcę prawnego i wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 17 listopada 2011 r. (data nadania), wskazano sposób naruszenia przez kwestionowaną regulację praw i wolności skarżącego wywodzonych ze wskazanych przepisów Konstytucji oraz doręczono odpisy orzeczeń.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać liczne przesłanki warunkujące jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji, w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z ustawą zasadniczą; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone oraz uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z powyższego wynika, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi muszą zaś uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa wnoszącego skargę i przez porównanie treści płynących z obu regulacji wykazanie ich wzajemnej niezgodności.



2. W pierwszej kolejności Trybunał Konstytucyjny zbadał, czy skarżący – będący jednostką organizacyjną Powiatu Olkuskiego – posiada legitymację do inicjowania postępowania przed Trybunałem w ramach skargi konstytucyjnej.

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

Wskazany przepis ustawy zasadniczej, określając podmiot uprawniony do zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w trybie skargi konstytucyjnej, posługuje się terminem „każdy”. Prima facie wyraz „każdy”, użyty w art. 79 ust. 1 Konstytucji, może sugerować, że krąg podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi konstytucyjnej jest nieograniczony. Zauważyć jednak należy, że art. 79 ust. 1 Konstytucji umiejscowiony został w rozdziale II Konstytucji, odnoszącym się do wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela, w podrozdziale regulującym środki ochrony tych wolności i praw. To usytuowanie ma istotne znaczenie dla wykładni wyrazu „każdy”, użytego w tym przepisie konstytucyjnym. Termin ten należy rozpatrywać w kontekście praw i wolności konstytucyjnych, przed których naruszeniem ma właśnie chronić złożenie skargi konstytucyjnej (por. postanowienie TK z 22 maja 2007 r., SK 70/05, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 60).

Skarga konstytucyjna jest przede wszystkim środkiem ochrony praw i wolności osób fizycznych. Może przysługiwać również osobom prawnym, z tym, że legitymacja tych podmiotów do wniesienia skargi jest przedmiotowo ograniczona i nie obejmuje konstytucyjnych praw i wolności ściśle związanych z osobami fizycznymi (por. postanowienia TK z: 21 marca 2000 r., SK 6/99, OTK ZU nr 2/2000, poz. 66 oraz 20 grudnia 2007 r., SK 67/05, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 168; a także wyroki TK z: 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 24 oraz 8 czerwca 1999 r., SK 12/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 96; zob. również L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, wyd. 9, Warszawa 2005, s. 390; A. Łabno, Skarga konstytucyjna w Konstytucji III RP, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2001, s. 765).

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że z perspektywy art. 79 ust. 1 Konstytucji o zdolności skargowej nie może decydować wyłącznie kryterium czysto formalne, ale kryterium materialne, przez które należy rozumieć posiadanie przez skarżące podmioty pewnych cech koniecznych, wynikających z wykładni literalnej i funkcjonalnej tekstu Konstytucji. To zaś oznacza, że formuły wolnościowej nie można używać w odniesieniu do państwa i innych instytucji publicznych, które mają bezpośredni udział lub pośredni wpływ na politykę państwa i których działalność pod względem konstytucyjnym podlegać musi innemu reżimowi prawnemu niż działalność podmiotów prywatnych.

Zasadniczym elementem rozróżniającym pozycję podmiotów prywatnych od państwa oraz innych osób prawa publicznego jest materialna podstawa prowadzonej przez nie działalności, a przyjęcie kryterium majątkowego jako podstawy odróżnienia podmiotów publicznych, których działalność oparta jest na własności publicznej bądź środkach pochodzących z budżetu państwa, od podmiotów prywatnych, których działalność oparta jest na własności prywatnej, jest w pełni zasadne. Podmiotem publicznym jest niewątpliwie podmiot prowadzący działalność opartą na środkach publicznych w zakresie realizacji funkcji publicznych.

Wskazane kryterium majątkowe uzupełnia kryterium funkcjonalne, zakładające określanie publicznego charakteru statusu podmiotu przez pryzmat analizy rzeczywistego (pośredniego lub bezpośredniego) powiązania tegoż z organami państwa i wywieranego nawzajem przez nie wpływu. To zaś prowadzi do wniosku, że niezależnie od charakteru powoływanego w skardze prawa lub wolności, skarżącym nie może być podmiot będący osobą prawa publicznego (zob. np. postanowienia TK z: 26 października 2001 r., Ts 72/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 298 oraz 6 lutego 2001 r. i 3 kwietnia 2001 r., Ts 148/00, OTK ZU nr 3/2001, poz. 72 i 73; zob. też. J. Trzciński, Podmiotowy zakres skargi konstytucyjnej, [w:] Konstytucja – Wybory – Parlament. Studia ofiarowane Zdzisławowi Jaroszowi, red. L. Garlicki, Warszawa 2000, s. 213; B. Banaszak, Skarga konstytucyjna i jej znaczenie w zakresie ochrony praw podstawowych, [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997, s. 178 – autorzy dopuszczają złożenie skargi konstytucyjnej przez podmioty publiczne tylko w przypadku, gdy poruszają się na gruncie prawa prywatnego w zakresie stosunków prywatnoprawnych). Istotą skargi konstytucyjnej jest bowiem ochrona przed nadmierną i nieuzasadnioną ingerencją państwa w konstytucyjne prawa i wolności, których katalog został skonstruowany jako zespół obowiązków władzy publicznej, znajdujący odzwierciedlenie w zespole uprawnień osób fizycznych lub osób prawnych prawa prywatnego, niebędących elementem szeroko rozumianej władzy publicznej. Konstrukcja konstytucyjnego prawa podmiotowego, którego beneficjentem miałaby być osoba prawa publicznego (zwłaszcza organ władzy publicznej), prowadziłaby w istocie do utożsamienia podmiotów ingerujących w prawa i wolności z ich nosicielami (zob. powołane wyżej postanowienie TK z 6 lutego 2001 r., Ts 148/00).

Z utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego wynika, że oprócz organów państwa, legitymacji do wniesienia skargi konstytucyjnej pozbawione są jednostki samorządu terytorialnego (por. np. postanowienia TK z: 26 października 2001 r., Ts 72/01, OTK ZU nr 8/2001, poz. 298; 11 grudnia 2002 r., Ts 116/02, OTK ZU nr 2/B/2003, poz. 104; 12 października 2004 r., Ts 35/04, OTK ZU 1/B/2005, poz. 25; 3 października 2005 r., Ts 148/05, OTK ZU nr 1/B/2006, poz. 70 oraz 20 grudnia 2007 r., SK 67/05, OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 168), podmioty wykonujące władztwo publiczne, jak np. komornicy (por. postanowienie TK z 1 lipca 2008 r., Ts 93/08, OTK ZU nr 4/B/2009, poz. 278), a także podmioty gospodarcze (w tym spółki prawa handlowego), w których Skarb Państwa posiada jakiekolwiek udziały (por. np. powołane wyżej postanowienie TK z 20 grudnia 2007 r., SK 67/05 oraz postanowienie TK z 10 maja 2005 r., Ts 204/04, OTK ZU nr 6/B/2005, poz. 238).

Mając na uwadze powyższe, przy odnoszeniu się do sytuacji prawnej Zarządu Drogowego w Olkuszu należy zwrócić uwagę na jego szczególny status w systemie ustrojowym państwa. Zgodnie z uchwałą nr 78/II/417/2004 Zarządu Powiatu Olkuskiego i uchwalonego tą uchwałą regulaminu organizacyjnego Zarządu Drogowego w Olkuszu jest on jednostką organizacyjną Powiatu Olkuskiego. Zarząd Drogowy stanowi powiatową administrację zespoloną.

Okoliczność powyższa uzasadnia odmowę nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK.



3. W skardze konstytucyjnej skarżący zakwestionował konstytucyjność art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l., w myśl którego wszystkie nieruchomości (lub ich części) są wyłączone z opodatkowania pod warunkiem ich wykorzystywania na potrzeby organów gminy, powiatu i województwa.

W ocenie wnoszącego skargę konstytucyjną art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l. jest niezgodny z art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 217 Konstytucji.

– po pierwsze, Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie w swoim orzecznictwie podkreślał, że zasada równego traktowania przez władze publiczne wynikająca z art. 32 ust. 1 Konstytucji nie jest samoistnym źródłem praw podmiotowych, których ochrony skarżący mógłby się domagać w skardze konstytucyjnej. Artykuł 32 Konstytucji może stanowić wzorzec kontroli, lecz tylko wówczas, gdy zasady z niego płynące zostaną odniesione do przepisów Konstytucji, które prawa i wolności wyrażają. Ze względu na sposób sformułowania uzasadnienia nie jest możliwe zrekonstruowanie konkretnego konstytucyjnego prawa podmiotowego, które miałoby zostać naruszone (zob. postanowienia TK z 27 kwietnia 1998 r., Ts 47/98, OTK ZU z 1999 r. SUP., poz. 41 oraz 17 czerwca 1998 r., Ts 48/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 59).

Podobnie zasady wyrażone w art. 2 Konstytucji nie tworzą po stronie obywateli praw podmiotowych ani wolności. Trybunał dopuszcza wprawdzie, że zasady te mogą stanowić źródło praw i wolności, jednak dopiero wówczas, gdy nie są one ujęte wprost w innych przepisach Konstytucji, a ze względu na zasadę skargowości (art. 66 ustawy o TK) obowiązkiem skarżącego jest ich wskazanie oraz uzasadnienie stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o TK (zob. postanowienie pełnego składu TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60).

– po drugie, Trybunał Konstytucyjny stwierdza również, że podstawą oceny zarzutów sformułowanych wobec art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l. nie może być art. 217 Konstytucji. W odniesieniu do tego przepisu Konstytucji wskazywano już wielokrotnie, że unormowanie to nie daje podstawy do dekodowania konkretnego prawa podmiotowego. Przepis ten ma charakter przedmiotowy, określa zakres tzw. władztwa podatkowego (daninowego) i zasady jego urzeczywistniania przez państwo. Nie gwarantuje jednak wprost obywatelom czy innym podmiotom prawnym określonej wolności bądź prawa konstytucyjnego, którego ochrona przed naruszeniami mogłaby stanowić samoistny przedmiot skargi konstytucyjnej odpowiadającej wymogom sformułowanym w art. 79 ust. 1 Konstytucji (zob. np. wyrok TK z 5 listopada 2008 r., SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153).

– po trzecie, nie ulega oczywiście wątpliwości, że prawo własności i inne prawa majątkowe chroni art. 64 Konstytucji. Trybunał podkreślał jednak wielokrotnie, że nie zasługuje na aprobatę argument (wyrażony także w niniejszej skardze konstytucyjnej) utożsamiający naruszenie art. 64 Konstytucji z koniecznością uiszczenia podatku i doznanym w ten sposób uszczerbkiem majątkowym. W tym zakresie Trybunał Konstytucyjny zwracał już uwagę na bezpodstawność stanowiska, zgodnie z którym każde ograniczenie majątkowe spowodowane nałożeniem podatku lub innej daniny publicznej jest zawsze niedopuszczalnym ograniczeniem własności. Podkreślano w związku z tym, że mogłoby ono prowadzić do fałszywego wniosku, iż każda niekorzystna zmiana w sytuacji majątkowej obywatela stanowi ograniczenie jego własności. Tak daleko idąca (absolutna) ochrona własności i innych praw majątkowych nie znajduje uzasadnienia w świetle przepisów Konstytucji (por. też wyrok z 5 listopada 2008 r., SK 79/06, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 153).

Ponadto, w art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l. przewidziane jest zwolnienie podatkowe. W ocenie Trybunału okoliczność ta uzasadnia odwołanie się do wyrażonych już w dotychczasowym orzecznictwie argumentów i poglądów dotyczących charakteru prawnego przepisów, które tego rodzaju ulgi i zwolnienia ustanawiają. Zważywszy na tryb kontroli inicjowanej wniesioną skargą konstytucyjną, chodzi w tym kontekście zwłaszcza o kwalifikację regulacji prowadzoną z punktu widzenia konstytucyjnych unormowań statuujących prawa i wolności podatnika. W szczególności rozważenia wymaga więc, czy zwolnienie podatkowe, o którym mowa w art. 2 ust. 3 pkt 3 u.p.o.l., korzysta z ochrony wynikającej z przepisów konstytucyjnych statuujących prawa podstawowe jednostki. Problem ten znalazł już swoje rozwiązanie w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, także dotyczącym skarg konstytucyjnych. Trybunał podkreślił w związku z tym, że prawo do zwolnienia (odliczenia) podatkowego nie stanowi prawa konstytucyjnego o charakterze podmiotowym, którego naruszenie legitymuje do wniesienia skargi konstytucyjnej. Zwolnienia podatkowe stanowią odchylenie od zasady powszechności i równości opodatkowania, mają zatem charakter wyjątkowy, a o ich wprowadzeniu i zakresie decyduje ustawodawca, kierując się przesłankami o charakterze ekonomicznym i społecznym (zob. orzeczenie TK z 29 maja 1996 r., K 22/95, OTK ZU nr 3/1996, poz. 21; wyroki TK z: 7 czerwca 1999 r., K 18/98, OTK ZU nr 5/1999, poz. 95 oraz 25 kwietnia 2001 r., K 13/01, OTK ZU nr 4/2001, poz. 81). Ponadto Trybunał wskazał, że samo wprowadzenie przez ustawodawcę zwolnienia podatkowego nie jest zasadniczo jednoznaczne z powstaniem prawa do osiągania dochodów w sposób niepodlegający opodatkowaniu, swoistego „prawa do zwolnienia podatkowego”, skoro zgodnie z art. 84 Konstytucji każdy obywatel obowiązany jest do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Z tych względów niezasadne jest traktowanie prawa do zwolnienia podatkowego jako prawa słusznie (niewadliwie) nabytego, którego ochrona gwarantowana jest przez zasadę demokratycznego państwa prawnego (zob. wyrok TK z 27 lutego 2002 r., K 47/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 6, a także postanowienie z 14 lipca 2004 r., Ts 21/04, OTK ZU nr 1/B/2005, poz. 19).

Powyższe okoliczności stanowią, zgodnie z art. 47 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w odniesieniu do art. 2, art. 32 ust. 1, art. 64 ust. 1 i 2 oraz art. 217 Konstytucji.



4. Zarówno w skardze konstytucyjnej, jak i w piśmie uzupełniającym jej braki, skarżący wydaje się wiązać naruszenie art. 2 oraz art. 217 Konstytucji z wystąpieniem w treści zaskarżonego przepisu ocennego zwrotu niedookreślonego: „potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego”. To z tym zwrotem wydaje się utożsamiać naruszenie zasady demokratycznego państwa prawa (art. 2 Konstytucji) oraz zasady nakładania podatków w drodze ustawy (art. 217 Konstytucji).

Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę skarżącego, że zwroty (pojęcia) niedookreślone i nieostre istnieją w każdym systemie prawnym (por. wyrok TK z 31 marca 2005 r., SK 26/02, OTK ZU nr 3/A/2005, poz. 29 oraz powołane tam orzeczenia, a także wyroki TK z: 17 października 2000 r., SK 5/99, OTK ZU nr 7/2000, poz. 254; 30 maja 2007 r., SK 68/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 53). Nie jest bowiem możliwe skonstruowanie przepisów, które wykluczałyby jakikolwiek margines swobody odczytania. Trybunał w swoim orzecznictwie przyjmuje, że „każdy akt prawny (czy konkretny przepis prawny) zawiera pojęcia o mniejszym lub większym stopniu niedookreśloności. Nieostrość czy niedookreśloność pojęć prawnych sprzyja uelastycznieniu porządku prawnego (...). Nie każda więc, ale jedynie kwalifikowana – tj. niedająca się usunąć w drodze uznanych metod wykładni – nieostrość czy niejasność przepisu może stanowić podstawę stwierdzenia jego niekonstytucyjności” (zob. postanowienie TK z 27 kwietnia 2004 r., P 16/03, OTK ZU nr 4/A/2004, poz. 36). Takie zwroty występują we wszystkich systemach prawa europejskiego, także tych państw, które charakteryzują się wysoką kulturą prawną i bez jakiejkolwiek wątpliwości zaliczane są do państw prawa. Zwroty te przesuwają obowiązek konkretyzacji normy na etap stosowania prawa i w związku z tym dają sądom (czy organom administracji – tak w wypadku np. uznania administracyjnego) pewną swobodę decyzyjną. Nie można jej jednak utożsamiać z dowolnością i wolnością od zewnętrznej kontroli. Innymi słowy, zwroty niedookreślone są co do zasady zgodne z Konstytucją, jeśli ich stosowaniu przez sądy towarzyszą określone gwarancje proceduralne, jak jawność postępowania lub ujawnianie motywów rozstrzygnięcia (por. np. wyrok TK z 16 stycznia 2006 r., SK 30/05, OTK ZU nr 1/A/2006, poz. 2), lub instancyjna kontrola zastosowania zwrotu (pojęcia) ocennego w procesie stosowania prawa. W ocenie Trybunału skarżący w tym zakresie nie uprawdopodobnił więc, że na skutek zastosowania w jego sprawie zaskarżonego przepisu zawierającego zwrot ocenny naruszone zostały jego konstytucyjne prawa i wolności.



5. Ponadto, w ocenie Trybunału zarzuty skargi koncentrują się na płaszczyźnie stosowania prawa. Co więcej, pełnomocnik skarżącej zdaje się nie dostrzegać funkcji Trybunału Konstytucyjnego ani też szczególnego charakteru oraz istoty skargi jako nadzwyczajnego środka ochrony konstytucyjnych wolności lub praw. Trybunał Konstytucyjny nie jest dodatkową instancją sądową, której zadaniem jest uchylenie lub zmiana niekorzystnego dla skarżącego rozstrzygnięcia. Trybunał – choćby w świetle art. 175 Konstytucji – nie sprawuje wymiaru sprawiedliwości. W tej sytuacji Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zgodnie z treścią art. 79 ust. 1 Konstytucji istotą skargi jest kontrola zgodności z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji ostatecznie orzekł o przysługujących skarżącemu konstytucyjnie gwarantowanych prawach i wolnościach. Nie jest więc dopuszczalne badanie przez Trybunał w trybie skargi konstytucyjnej prawidłowości rozstrzygnięć sądowych.

Powyższa okoliczność stanowi, zgodnie z art. 47 ust. 1 i 2 w związku z art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



6. Wobec odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie zasługuje na uwzględnienie wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego. Trybunał dodatkowo nadmienia, że może ono zostać wydane tylko wówczas, gdy wykonanie orzeczenia mogłoby spowodować skutki nieodwracalne, wiążące się z dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub inny ważny interes skarżącego. Środek ten na etapie poprzedzającym merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy powinien być wykorzystywany jedynie wyjątkowo. Określone ustawowo przesłanki jego zastosowania muszą być ściśle interpretowane. Wynika to z samej roli Trybunału jako „sądu nad prawem” oraz z konstrukcji skargi konstytucyjnej, która nie jest skierowana bezpośrednio przeciwko orzeczeniu zapadłemu w sprawie skarżącego, ale przeciwko przepisowi stanowiącemu podstawę wydania tego orzeczenia (por. postanowienie TK z 26 września 2001 r., SK 28/01, OTK ZU nr 1/A/2002, poz. 7).



W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.