Pełny tekst orzeczenia

448/5/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 13 września 2012 r.
Sygn. akt Ts 200/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Marek Kotlinowski – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Piotr Tuleja,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 kwietnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Cezarego P.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 1 lipca 2011 r. Cezary P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 3989 § 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z preambułą, art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 i art. 183 ust. 1 Konstytucji oraz art. 105 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939, ze zm.; dalej: prawo bankowe) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem skarżącego zakwestionowana regulacja k.p.c., stanowiąca, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, narusza zasadę demokratycznego państwa prawa, ponieważ łamie zasady przyzwoitej legislacji, przepisy nie mogą bowiem stwarzać organom państwowym możliwości nadużywania swojej pozycji wobec obywatela. Z kolei zaskarżony przepis prawa bankowego narusza zasadę określoności prawa (art. 2 Konstytucji), co prowadzi do naruszenia prawa do prywatności, gdyż umożliwia bankom ujawnianie osobom trzecim danych klientów bez ich zgody (art. 47, art. 49 i art. 51 ust. 1 Konstytucji).
W piśmie z 27 października 2011 r. pełnomocnik skarżącego uzupełnił braki formalne skargi konstytucyjnej wskazane w zarządzeniu sędziego TK z 13 października 2011 r.
3 listopada 2011 r. skarżący wniósł samodzielnie sporządzony wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego w sprawie zawieszenia czynności komornika.
Postanowieniem z 26 kwietnia 2012 r. Trybunał odmówił nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał stwierdził, że w odniesieniu do regulacji z zakresu prawa bankowego zakwestionowane przepisy nie stanowiły podstawy ostatecznego – w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji – orzeczenia, a w pozostałym zakresie zaskarżenia skarżący nie spełnił wymogu wskazania konstytucyjnych wolności lub praw, których naruszenie spowodowane zostało zastosowaniem zakwestionowanego unormowania. Jednocześnie, w związku z odmową nadania skardze dalszego biegu, wniosek o wydanie postanowienia tymczasowego w sprawie zawieszenia czynności komornika Trybunał pozostawił bez rozpoznania.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącego wniósł w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym skarżący zakwestionował stanowisko Trybunału w zakresie nieprawidłowego określenia podstaw skargi w odniesieniu do art. 3989 § 1 k.p.c. W jego ocenie art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji mogą stanowić samodzielne wzorce kontroli konstytucyjności w postępowaniu skargowym przed TK. W zażaleniu skarżący wskazał art. 176 ust. 1 Konstytucji jako dodatkowy wzorzec kontroli konstytucyjności art. 398 9 § 1 k.p.c.. Stwierdził również, że wbrew ustaleniom TK, zaskarżone przepisy prawa bankowego były podstawą rozstrzygnięcia wskazanego jako ostateczne, gdyż Sąd Najwyższy poddał analizie ich wykładnię, dokonując oceny, czy skarga kasacyjna spełnia przesłanki wynikające z art. 3989 § 1 pkt 2 i 4 k.p.c.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zarzuty sformułowane w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w zakwestionowanym postanowieniu, a ze względu na sposób, formę i treść przedstawionych przez skarżącego racji nie zasługują one na uwzględnienie. Zażalenie nie wnosi do rozpatrywanej sprawy żadnych nowych merytorycznych argumentów, w znacznej mierze stanowi jedynie polemikę z ustaleniami zawartymi w zaskarżonym postanowieniu Trybunału Konstytucyjnego lub powtórzenie argumentacji ze skargi. Trybunał podkreśla, że podstawą zażalenia powinien być zarzut skarżącego dotyczący uchybień, które – jego zdaniem – zaszły przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia, a nie przytaczanie Trybunałowi dobrze znanego mu orzecznictwa.
W tym kontekście, za niezrozumiałą należy uznać polemikę skarżącego ze stwierdzeniem Trybunału, iż w skardze konstytucyjnej – w zakresie art. 3989 § 1 pkt 2 i 4 k.p.c. – nie wskazano samodzielnych wzorców kontroli konstytucyjności. Trybunał w niniejszym składzie podtrzymuje w całości ocenę wyrażoną w postanowieniu z 26 kwietnia 2012 r., że wskazanie preambuły, art. 31 ust. 3 w zw. z art. 2 i w zw. z art. 183 ust. 1 Konstytucji jako wzorców kontroli wymaga jednoczesnego określenia przez skarżącego konkretnego konstytucyjnego prawa lub konkretnej wolności konstytucyjnej, mających normatywną postać konstytucyjnego prawa podmiotowego. Pogląd taki, w zakresie art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji, został wyrażony w postanowieniu pełnego składu Trybunału z 23 stycznia 2002 r. (Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Należy podkreślić, że – zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – odstąpienie od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie wymaga wydania orzeczenia w takim samym składzie. Tymczasem orzeczenia wskazane przez skarżącego w zażaleniu, wydane później niż postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., nie są orzeczeniami wydanymi przez pełen skład TK, a dodatkowo w większości z nich, w sentencjach – w odniesieniu do omawianych wzorców kontroli – użyto sformułowania „nie jest (nie są) niezgodny/e”, co oznacza, że przepis Konstytucji powołany przez inicjatora jako wzorzec kontroli nie jest adekwatny do zaskarżonej regulacji, a zatem nie można było orzec, że regulacja ta jest z tym wzorcem zgodna albo niezgodna. Tym samym argumentację skarżącego w tym zakresie należało uznać za nietrafną.
Podobnie należy ocenić wskazanie art. 183 ust. 1 Konstytucji jako wzorca kontroli konstytucyjności. Skarżący powołuje się na wywodzone z tego przepisu ustawy zasadniczej podmiotowe prawo do sprawiedliwego wyroku. Niemniej jednak zdawkowe, niepoparte orzecznictwem uzasadnienie nie wnosi do sprawy żadnych nowych merytorycznych argumentów, stanowi jedynie polemikę z ustaleniami przedstawionymi w tym zakresie w zaskarżonym postanowieniu.
Jednocześnie należy podnieść, że powoływanie nowych wzorców kontroli (art. 176 ust. 1 Konstytucji) na tym etapie postępowania jest niedopuszczalne. Rozszerzenie zakresu skargi konstytucyjnej o nowe zarzuty, wychodzące poza granice określone we wniesionej już do Trybunału Konstytucyjnego skardze, nie jest możliwe po upływie terminu określonego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK (por. wyrok TK z 7 marca 2006 r., SK 11/05, OTK ZU nr 3/A/2006, poz. 27 i powołane tam orzecznictwo TK).
Odnosząc się z kolei do ostatniego z zarzutów zażalenia, tj. nieprawidłowości uznania, że zaskarżone przepisy prawa bankowego nie były podstawą rozstrzygnięcia wskazanego jako ostateczne, należy zwrócić uwagę na uzasadnienie orzeczenia Sądu Najwyższego. Sąd kasacyjny rozważał jedynie, czy zostały spełnione przesłanki rozpoznania skargi kasacyjnej wynikające z art. 3989 § 1 pkt 2 i 4 k.p.c. – nie dokonywał przy tym analizy zakwestionowanych przepisów prawa bankowego. Przedstawione w zażaleniu stanowisko skarżącego dotyczące tej przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK) należało zatem ocenić jako błędne.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.